بخش نخست/قرآن‏شناسي از ديدگاه امام خميني(ره)

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: بخش نخست/قرآن‏شناسي از ديدگاه امام خميني(ره)
گروه خبرنگاران افتخاري / جواد حسين زاده: قرآن‌شناسان تاكنون قرآن را از زاويه‏هاي مختلف نگاه كرده‏اند. افكار و انديشه‏هاي امام خميني(ره) به‌عنوان يك قرآن‌شناس برجسته و تأثيرگذار بر مسلمانان از جهات گوناگون در اين نوشتار مورد بررسي و تحقيق قرار گرفته است.
قرآن‌شناسان تاكنون قرآن را از زاويه‏هاي مختلف نگاه كرده‏اند. همچنين افكار و انديشه‏هاي امام خميني (ره) به عنوان يك قرآن‌شناس برجسته و تأثيرگذار بر مسلمانان از جهات گوناگون بررسي و تحقيق شده است.

نويسنده كوشيده است تا قرآن‏شناسي امام را از نظر راه و رسم برخورداري از قرآن طرح و شرح كند. ما اميدواريم كه اين مقاله از يك سو فتح بابي باشد براي قرآن‏شناسي ديگران و از سوي ديگر، گامي هرچند كوچك در فراخواني از همه آنان كه مايلند در ويژه‏نامه قرآن‏شناسي امام خميني ما را ياري رسانند.

اين كتاب بزرگ الهي كه از عالم غيب الهي و قرب ربوبي نازل شده، از بزرگ‌ترين مظاهر رحمت مطلقه الهيه است. اين مطلبي است كه امام خميني در كتاب آداب‌الصلواة عنوان كرده‏اند. قرآن شريف به‌قدري جامع لطايف و حقايق و سراير و دقايق توحيد است كه عقول اهل معرفت در آن حيران مي‏ماند.

اين، اعجاز بزرگ اين صحيفه نورانيه آسماني است، نه فقط حسن تركيب و لطف بيان و غايت فصاحت و نهايت بلاغت و كيفيت دعوت و اخبار از مغيبات و اِحكام اَحكام و اتقان تنظيم عايله و امثال آن، كه هر يك مستقلا اعجازي فوق طاقت و خارق عادت است، بلكه مي‏توان گفت اين كه قرآن شريف معروف به فصاحت شد و اين اعجاز در بين ساير معجزات مشهور آفاق شد، براي اين بود كه در صدر اول اعراب را اين تخصص بود و فقط اين جهت از اعجاز را درك مي‏كردند و جهات مهم‏تري كه در آن موجود بود و جهت اعجازش بالاتر و پايه ادراكش عالي‏تر بود اعراب آن زمان درك نكردند.

الان نيز آن‌هايي كه هم‌افق آن‌ها هستند، جز تركيبات لفظيه و محسنات بديعيه و بيانيه چيزي از اين لطيفه الهيه ادراك نكنند. قرآن يك سفره گسترده‏اي است كه همه از آن استفاده مي‏كنند، منتها هر كس به وضعي استفاده مي‏كند. آن براي رشد جهانيان و نقطه جمع همه مسلمانان، بلكه عايله بشري از مقام شامخ احديت به كشف تام محمدي (ص) تنزل كرد كه بشريت را به آن‌چه بايد برسند، برساند. اين صحيفه الهيه، كتاب احياي قلوب به حيات ابدي علم و معارف الهيه است. اين كتاب خداست و به شئون الهيه جل و علا دعوت مي‏كند.

ما بايد مقصود از تنزيل اين كتاب را قطع نظر از جهات برهاني، كه خود به ما مقصد را مي‏فهماند، از خود كتاب خدا اخذ كنيم. صاحب كتاب مقصد خود را بهتر مي‏داند. اكنون به فرموده‏هاي اين مصنف راجع به شؤون قرآن نظر مي‏كنيم، مي‏بينيم خود مي‏فرمايد: «ذالك الكتاب لاريب فيه هدي للمتقين». اين كتاب را كتاب هدايت خوانده است.

مي‏بينيم در يك سوره كوچك چندين مرتبه مي‏فرمايد: «ولقد يسرنا القرآن للذكر فهل من مذكر»، «وانزلنا اليك الذكر تبين للناس ما نزل اليهم و لعلهم يتفكرون» و «كتاب انزلناه مبارك ليدبروا آياته و ليتذكر اولوالالباب»

بدان‌كه اين كتاب شريف، چنان‌چه خود بدان تصريح فرموده، كتاب هدايت و راهنماي سلوك انسانيت و مربي نفوس و شفاي امراض قلبيه و نوربخش سير الي‌الله است. بالجمله، خداي تبارك و تعالي به واسطه سعه رحمت بر بندگان، اين كتاب شريف را از مقام قرب و قدسي خود نازل فرموده و بر حسب تناسب عوالم تنزل داده تا به اين عالم ظلماني و سجن طبيعت رسيده و به كسوه الفاظ و صورت حروف درآمده، براي استخلاص مسجونين در اين زندان تاريك دنيا رهايي مغلولين در زنجيرهاي آمال و اماني و رساندن آن‌ها از حضيض نقص و ضعف و حيوانيت به اوج كمال و قوت و انسانيت.

مقصد قرآن، چنان‌چه خود آن صحيفه نورانيه مي‏فرمايد: هدايت به سبيل سلامت است و اخراج از همه مراتب ظلمات است به عالم نور و هدايت به طريق مستقيم است بايد انسان به تفكر در آيات شريفه مراتب سلامت را از مرتبه دانيه آن، كه راجع به قواي ملكيه است تا منتهي النهايه آن كه حقيقت قلب سليم است به‏دست آورد و سلامت قواي ملكيه و ملكوتيه گم شده قاري قرآن باشد كه در اين كتاب آسماني اين گم شده موجود است و بايد با تفكر آن‌را استخراج كند. هيچ جا بهتر از قرآن نيست، هيچ مكتبي بالاتر از قرآن نيست. اين قرآن است كه ما را هدايت مي كند به مقاصد عاليه كه در باطن ذاتمان توجه به او هست و خودمان نمي‏دانيم.

اتصال معنويت به ماديات و انعكاس معنويت در همه جهات ماديت از خصوصيات قرآن است كه افاضه فرموده است. قرآن در عين حالي كه يك كتاب معنوي، عرفاني و آن‌طوري است كه به دست ماها به خيال ماها، به خيال جبرئيل امين هم نمي‏رسد، در عين حال يك كتابي است كه تهذيب اخلاق مي‏كند، استدلال هم مي‏كند، حكومت هم مي‏كند و وحدت و قتال را هم سفارش مي‏كند.

آرمان اصلي وحي اين بوده است كه براي بشر معرفت ايجاد كند، معرفت به حق تعالي در رأس همه امور اين معناست، اگر تزكيه گفته شده و دنبالش تعليم گفته شده است، براي اين است كه نفوس تا تزكيه نشوند نمي‏توانند برسند. از مقاصد و مطالب آن، دعوت به تهذيب نفوس و تطهير بواطن از ارجاس طبيعت و تحصيل سعادت و بالجمله، كيفيت سير و سلوك الي‌الله است.

قرآن و كتاب‏هاي حديث، كه منابع احكام و دستورات اسلام است با رساله‏هاي عمليه كه توسط مجتهدين عصر و مراجع نوشته مي‏شود، از لحاظ جامعيت و اثري كه در زندگي اجتماعي مي‏تواند داشته باشد، به كلي تفاوت دارد نسبت اجتماعيات قرآن با آيات عبادي آن، از نسبت صد به يك هم بيشتر است.

كتابي است كه آدمي بايد از اين‌جا تا آخر دنيا و تا آخر مراتب حركت بكند، يك همچنين كتابي است كه هم معنويات انسان را درست مي‏كند و هم حكومت را درست مي‏كند، همه چيز توي قرآن هست. قرآن كتاب تعمير ماديات نيست. همه چيز است. انسان را به تمام ابعاد تربيت مي‏كند، ماديات را در پناه معنويات قبول دارد و ماديات را تبع معنويات قرار مي‏دهد. ما يك همچنين كتابي داريم كه مصالح شخصي، مصالح اجتماعي، مصالح سياسي، كشورداري و همه چيزها در آن هست. قرآن مشتمل بر تمام معارف است و تمام مايحتاج بشر است.

انگيزه بعثت بسط اين سفره در بين بشر از زمان نزول تا آخر است، اين يكي از انگيزه‏هاي كتاب است و انگيزه بعثت است. «بعث اليكم» رسولي را كه تلاوت مي‏كند بر شما قرآن را، آيات الهي را، «ويزكيهم و يعلمهم الكتاب الحكمه» اين شايد غايت اين تلاوت باشد، تلاوت مي‏كند براي تزكيه و براي تعليم و براي تعليم همگاني، تعليم همين كتاب و تعليم حكمت كه آن هم از همين كتاب است.

پس انگيزه بعثت نزول قرآن است و انگيزه تلاوت قرآن بر بشر اين است كه تزكيه پيدا كنند و نفوس مصفا بشوند از اين ظلماتي كه در آنها موجود است تا اين‌كه بعد از اين‌كه نفوس مصفا شدند، ارواح و اذهان آن‌ها قابل اين بشود كه كتاب و حكمت را بفهمند. انگيزه نزول اين كتاب مقدس اين است كه اين كتاب در دسترس همه قرار بگيرد و همه از او به اندازه سعه وجودي و فكري خودشان استفاده كنند.
متن مقاله را در وبلاگ شخصي نويسنده ببينيد!

ادامه دارد ... .
سه شنبه 7 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 384]