نور، رازهاي انرژي تاريك را بر ملا ميكند

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: نور، رازهاي انرژي تاريك را بر ملا ميكند

بهبود فناوري آشكارسازهاي نوري در پروژه اكسس، دانشمندان را به تعيين روشنايي دقيق پرنورترين ستارگان آسمان نزديك كرده است تا بتوان به درك دقيقتري از روشنايي ستارگان و تغييرات آن در طول زمان دست يافت.

محبوبه عميدي: نور پايه نجوم است و اينكه هنوز ستاره شناسان نتوانسته اند به راه حلي دقيق براي اندازه گيري ميزان درخشش ستارگان برسند، كمي دور از ذهن به نظر ميرسد. اما واقعيت اين است كه علم اخترشناسي گذشته موفقي داشته و با اين حال، اين روزها ميرود كه با يك جهش بزرگ علاوه بر نورسنجي بهتر سيارات به پاسخ دقيقتري براي ماهيت انرژي تاريك نيز دست پيدا كند.

به گزارش نيوساينتيست، بيش از دوهزار سال پيش، ابرخوس، منجم و رياضيدان شهير يوناني روشي هوشمندانه را براي درجه بندي درخشندگي يا «قدر ظاهري» ستارگان گوناگون پيشنهاد كرد كه هنوز هم مورد استناد ستاره شناسان است و روشي مشابه آن و بر مبناي اندازه گيري درخشش نسبي ستارگان در مقايسه با تعدادي از ستارگان مرجع براي اين دسته بنديها مورد استفاده قرار ميگيرد.

مشكل اينجاست كه مقياس درخشندگي ستارگان مرجع از دقت چنداني برخوردار نيست و هنوز اين بخش از ستارهشناسي نتوانسته همگام با ساير پيشرفتها در فناوري آشكارسازها رو به جلو حركت كند. به عنوان مثال، دقيقترين سنجش براي تخمين قدر ظاهري ستاره روشن «نسر واقع»، يكي از درخشانترين ستارگان آسمان به دهه 1970 برميگردد. گري برنشتاين از دانشگاه پنسيلوانيا در فيلادلفيا ميگويد: «اين حيرت انگيز است. در دو دهه گذشته نيز تنها شاهد پژوهشهاي اندكي در اين بخش از علم نجوم بوده ايم».

به منظور جبران كاستيهاي مربوط سالهاي اخير، تيمي متشكل از محققان دانشگاه جانز هاپكينز در بالتيمور، مريلند به رهبري دكتر مرياليزابت كايزر، تصميم دارد با استفاده از يك موشك حامل تلسكوپ، دقيقترين سنجش ممكن از قدر ظاهري ستارگان مرجع را طي سالهاي اخير به انجام برساند. اين پروژه كه اكسس يا «پروژه درجه بندي مطلق طيف در ستارگان مرجع» نام دارد، مأموريتي است كه توسط ناسا تأمين اعتبار شده و احتمالا ظرف يكي، دوسال آينده به نتيجه خواهيد رسيد. اين مأموريت فضايي شامل چهار پرواز همزمان به فضاي مياني مدار زمين است كه براي اجتناب از انحراف نور، هر يك كمي بالاتر از جو زمين صورت خواهد گرفت. اين پروازهاي همزمان تنها چند دقيقه به طول خواهند انجاميد.

پروژه اكسس در طول اين پروازهاي كوتاه به سنجش درخشش چهار عدد از شناخته شدهترين ستارگان مرجع آسمان خواهد پرداخت. اكسس درخشش شعراي يماني و نسر واقع، دو ستاره از روشنترين ستارگان آسمان را در كنار يك جفت از كمنورترين ستارگان با دقتي حدود 1 درصد يا بهتر از آن اندازهگيري خواهد كرد. محققان اين پروژه دستيابي به دقت پيش بيني شده را كه دو برابر دقت سنجشهاي كنوني است، مديون بهبود فناوري آشكارسازها در تلسكوپهاي جديد و كاليبره شدن آنها توسط نور مصنوعي پيش از آغاز اين مأموريت هستند.

نتايج حاصل از اين پژوهش ميتواند در ايجاد استانداردهاي جديد براي كاليبراسيون مشاهدات ساير تلسكوپها نيز به كار گرفته شود. علاوه بر اين امكان سنجش دقيقتر درخشش ابرنواخترها و ديگر اجرام آسماني نيز فراهم خواهد شد. چنين دقتي در سنجش درخشش ستارگان ميتواند پرده از راز گسترش بي پايان جهان هستي يا ماهيت انرژي تاريك نيز بردارد. وجود اين انرژي حدود 12 سال پيش و به دليل مشاهده كاهش روشنايي ابرنواخترهاي دوردست كه در نتيجه دور شدن پيوسته آنها از كهكشان راه شيري بود، توسط ستاره شناسان مورد توجه قرار گرفت.

هنوز ستاره شناسان از منشاء انرژي تاريك چيزي نميدانند. اين انرژي ميتواند محصول يك نيروي بنيادي ناشناخته باشد؛ شايد هم نشاني است از عدم درك صحيح ما از نيروي گرانش و اثرات آن. محققان براي درك بهتر اين پديده به بررسي روند گسترش كيهان و مشاهده تغييرات جزئي در آهنگ گسترش آن در طول زمان روي آوردهاند و اين مطالعه مستلزم بهره گيري از ابزارهايي با دقت بالاتر براي سنجش درخشش ابرنواخترها در دورههاي گوناگون كيهاني است.

آدام ريس از دانشگاه جانز هاپكينز و يكي از اعضاي پروژه اكسس و از جويندگان انرژي تاريك، در گفتگوي با نيوساينتيست ميگويد: «استفاده از اطلاعات سنجش نور دريافتشده توسط چندين تلسكوپ به شكل همزمان و ادغام آنها در هم ميتواند احتمال اشتباهات جزئي را خصوصا در درك ماهيت شتاب توسط ستاره شناسان به نحو چشمگيري كاهش دهد. آنچه كه ما به عنوان تغييرات انرژي تاريك در بازه هاي گوناگون زماني يا شتابي متفاوت ميدانيم ميتواند تنها يك فريب و نتيجه مشاهداتي باشد كه همگي مرجع مشتركي را به كار نگرفته اند. نتايج حاصل از مأموريت اكسس ميتواند ستارهشناسان را از دام اين ترديدها برهاند و باعث شود علم درك بهتري از انرژي تاريك داشته باشد».
منبع : خبر آنلاين

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 175]