سرگیجه

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: سرگيجه شكايت شايعي است كه به طور مكرر از افراد مختلف شنيده ميشود، ولي مفهومي كه از آن مورد نظر است، متفاوت ميباشد. به عبارت ديگر سرگيجه اصطلاح عامي است كه به احساسهاي متفاوت در سر گفته ميشود. به دليل اهميت موضوع به هر يك از اين موارد ميپردازيم. از نظر پزشكي، اگر فردي احساس چرخش يا حركت خود و يا محيط اطراف خود را داشته باشد، مبتلا به سرگيجه واقعي است و دليل آن، اختلال عملكرد در دستگاه تعادلي گوش داخلي يا ارتباطهاي عصبي اين دستگاه با مخچه يا ساقهي مغز است. به طور معمول سرگيجه واقعي با حالت تهوع، استفراغ و نيز اختلال تعادل همراه است.
حالتهاي ديگري چون احساس سنگيني يا سبكي در سر، يا گيجي، از آن جمله است.حالت گيجي:

دراثركاهش قند خون، افت فشار خون، اضطراب و تند تند نفس كشيدن اين حالت بروز مينمايد، كه شواهد همراه به تشخيص واقعي كمك ميكند.
كاهش قند خون علاوه بر گيجي، با حالت تهوع، تعريق، اضطراب و لرزش دست همراه است. البته اين مورد بيشتر در افراد مبتلا به بيماري قند ﴿ديابت﴾ كه قند خون به صورت نامنظم كنترل ميشود، اتفاق ميافتد. همچنين افراد ديابتي كه گاهي به تجويز خود، ميزان داروي مصرفي را افزايش ميدهند، ممكن است دچار اين حالت شوند. گرسنگي طولاني مدت نيز باعث كاهش قند خون و احساس گيجي در سر ميشود.
بعضي افراد، زماني كه به مدت طولاني ميايستند ﴿مثلاً دانش آموزان در سر صف يا در مراسم خاص﴾، يا در هواي گرم و مكان شلوغ قرار ميگيرند، احساس گيجي ميكنند و چنانچه به حضور خود در آن شرايط ادامه دهند، ممكن است به زمين بيفتند و بيهوش شوند. اين حالت در افراد جوان به دليل تغيير در دستگاه عصبي است كه در صورت تكرار نشدن، چندان با اهميت نميباشد. ولي بروز اين وضعيت در افراد ميانسال و مسن ميتواند به دليل بيماري قلبي باشد كه نيازمند ارزيابي جدي است.
اگر حالت گيجي بر اثر افت فشار خون باشد؛ به هنگام برخاستن فرد از روي زمين عارض ميشود كه اين حالت با تاري ديد موقت همراه است. كساني كه داروهاي ضد فشار خون مصرف ميكنند و نيز افراد ديابتي به طور شايع دچار اين حالت ميشوند. اگر ميزان كاهش فشار خون زياد باشد، نيازمند بررسي پزشكي و درماني است.
بسياري از كساني كه از سرگيجه شكايت ميكنند، زمينهي مشكلات روحي و اضطراب دارند. اضطراب سبب تضعيف تعادل ارتباطات عصبي در مغز شده و فرد مبتلا احساس گيجي ميكند. به عبارت ديگر راه بهبودي گيجي از بين بردن اضطراب است. اضطراب گاهي منجر به حملات همراه با نفس نفس زدن ميشود كه همين تنفس سريع باعث كاهش ميزان اسيد كربنيك خون و بروز حالت گيجي ميگردد. كنترل تنفس به طور ارادي، گيجي سر را بهبود ميبخشد.
تعريف اضطراب از نوع حملهاي به نام حملههاي پانيك ﴿Panic﴾ در اينجا مفيد به نظر ميرسد. حمله پانيك، اضطراب شديد، بيقراري به همراه تنگي نفس، تپش قلب و احساس كاذب قريب الوقوع بودن مرگ است كه معمولاً 15 تا 20 دقيقه طول ميكشد، در اين حملات نيز ممكن است احساس گيجي به همراه تهوع وجود داشته باشد.
گاهي گيجي عارضهي مصرف داروهاي آرامبخش، ضد افسردگي و خوابآور است.
داروهاي قلبي و ضد فشار خون نيز ميتواند چنين عارضهاي را ايجاد كند. در اين گونه موارد بهتر است بيمار در مورد نحوهي مصرف دارو با پزشك خود مشورت نمايد.سرگيجه واقعي

چنانكه در اول بحث اشاره شد، سرگيجه به احساس چرخش يا حركت محيط در اطراف فرد اطلاق ميشود.
اگر به همراه سرگيجه، وِزوِز گوش، تهوع و استفراغ شديد و كاهش شنوايي وجود داشته باشد؛ معمولاً علت آن، بيماري در گوش داخلي است.
هرگاه سردرد، دوبيني، تاري ديد، بيحسي در صورت يا دست و پا و يا اختلال تعادل در حركات و راه رفتن با سرگيجه همراه شود؛ احتمال بيماري در دستگاه عصبي مركزي شامل مغز، مخچه و ساقه مغز بيشتر خواهد بود.
از اينرو سرگيجه ميتواند علامت مشكل جديتري باشد كه بايد با مراجعه به پزشك، بررسي و درمان شود.
در اينجا لازم است به نوعي از سرگيجههاي شايع كه سرگيجه خوش خيم نام دارد، اشاره كنيم:
اين نوع سرگيجه ميتواند در هر سني بروز نمايد. فرد مبتلا معمولاً با حركت سر يا خوابيدن به پهلو بر روي يك گوش، دچار سرگيجه شديد ناگهاني ميشود كه كوتاه مدت ـ در حد يك تا دو دقيقه ـ است و خود به خود بهبود مييابد. ممكن است اين حملات در طول روز چند مرتبه اتفاق بيفتد و پس از چند روز يا حداكثر چند هفته به طور خود به خود نيز بهبود يابد. مشكل ديگري همراه با اين سرگيجه وجود ندارد، و ممكن است به دنبال يك عفونت ويروسي يا ضربه به سر بروز كند، ولي در بسياري از موارد دليل واضحي براي آن پيدا نميشود. علت بيماري؛ تغييرات دستگاه تعادلي گوش داخلي است. اين سرگيجه ميتواند پس از چند ماه يا سال، دوباره تكرار شود. در صورت تكرار، مراجعه به پزشك و بررسي علت توصيه ميشود، اگر چه معمولاً نگران كننده و مهم نيست. درمان اين نوع سرگيجهي خوش خيم، استراحت و مصرف داروهايي است كه بر دستگاه تعادلي گوش داخلي اثر آرامبخش دارد. ورزش نيز جهت كاهش تحريكپذيري دستگاه تعادلي گوش داخلي و پيشگيري از تكرار حملات مفيد است.
بايد افرادي كه مبتلا به فشار خون بالا، بيماري قلبي، چربي خون بالا و ديابت هستند، در صورت بروز هر نوع سرگيجه حاد به پزشك مراجعه نمايند، چون ممكن است نشانهاي از اختلال خونرساني به مغز و گاهي مقدمه براي سكته مغزي باشد.
همچنين لازم است فرد مبتلا به سرگيجه، در صورت طولاني شدن مدت آن به پزشك متخصص بيماريهاي مغز و اعصاب رجوع كند.
در پايان يادآور ميشويم كه اگر چه ممكن است سرگيجه شديد باشد و باعث اضطراب و ترس در افراد شود، ولي در مواردي كاملاً خوشخيم است. سرگيجهاي كه نيازمند توجه و دقت بيشتر و مراجعه به متخصص بيماريهاي مغز و اعصاب است؛ همراه مشكلات ذيل بروز مينمايد:
سردرد، اختلال بينايي به شكل تاري ديد يا دوبيني، احساس گزگز، مور مور يا بيحسي در صورت يا دست و پا، اختلال تعادل واضح در حركات، اختلال در بلع غذا يا اداي كلمات و تغيير صدا. به عبارت سادهتر اگر با سرگيجه، مشكل عصبي ديگري همراه باشد، بايد توسط پزشك مغز و اعصاب ويزيت شود.
در صورت كاهش شنوايي يا وزوز گوش، مراجعه به متخصص گوش و حلق و بيني يا مغز و اعصاب ضروري است.
احساس منگي و گيجي، همراه با اضطراب و شرايط نامتعادل روحي، با اصلاح وضعيت رواني خود به خود بهبود مييابد و در اكثر اوقات نياز به مراجعه به متخصص مغز و اعصاب نيست، ولي در صورت تداوم مشكلات رواني، معاينه و درمان توسط متخصص بيماريهاي اعصاب و روان لازم است.
پدیدآورنده:دكتر منصوره تقاﺀ؛ متخصص بيماريهاي مغز و اعصاب

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 109]