كتاب - گذر از رودخانه روبيكون*

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: كتاب - گذر از رودخانه روبيكون*
كتاب - گذر از رودخانه روبيكون*

آرش نقيبيان: «به دنبال اين نيستم كه از سياست يا قدرت بنويسم يا حتي سياست به عنوان شيوه زندگي، چيزي كه مورد علاقه من است مشاهده مردي است كه با گذر زمان به رقابت مي‌پردازد.»

ياسمينا رضا
ياسمينا رضا بي‌گمان يكي از مشهورترين نمايشنامه‌نويسان امروز جهان است، جايگاه و منزلت والايي كه امروز از آن برخوردار است حاصل دانش عميق و تسلط فوق‌العاده او به فنون نگارش نمايشنامه و ديالوگ‌نويسي خلاقانه و تاثيرگذارش است. شهرت ياسمينا رضا تا جايي است كه امروز بزرگ‌ترين بازيگران عرصه تئاتر و سينماي جهان (براي مثال ايزابل هوپر، شون كانري، مريل استريپ و...) از ايفاي نقش در نمايشنامه‌هايش بر خود مي‌بالند. آخرين اثر مهم ياسمينا (پروردگار كشتار) نام دارد كه اجراي آن در فرانسه و چند كشور اروپايي با استقبال حيرت‌انگيزي روبه‌رو شد. اما شهرت اصلي اين بانوي ايراني‌الاصل فرانسوي با نمايشنامه هنر كه دو ترجمه خوب از آن در زبان فارسي موجود است به اوج رسيد. اين اثر براي خالق و نويسنده‌اش جايزه بزرگ مولير را به ارمغان آورد كه گونه‌اي نوبل نمايشنامه‌نويسان فرانسوي است. تم اصلي نمايشنامه هنر «خودفريبي» است و جالب اينجاست كه تمامي آثارش تا امروز وارياسيون‌هايي روي اين تم واحد و اصلي بوده‌اند. ياسمينا رضا در كتاب‌هاي خود به تحليل و كالبدشكافي رفتار متظاهرانه ثروتمندان نوكيسه پرداخته و خشونت و توحشي را كه پشت ظاهر متمدن اين طبقه پنهان است آشكار مي‌كند. حوزه ادبيات داستاني و رمان‌نويسي نيز از دامنه علايق اين بانوي فرهيخته ادبيات فرانسه دور نيست. نگارش رمان‌هاي اندوه ژرف، آدام هابربرگ و هامر كلاويه نشانگر علاقه ياسمينا به داستان‌نويسي است. پس از اين مقدمه كوتاه به كتاب سپيده‌دم، عصر يا شب بپردازيم كه چاپ آن در اكتبر 2007 با تيراژ 100 هزار نسخه در پاريس از اتفاقات بسيار مهم نشر كتاب در اين كشور به حساب آمد. درباره فرانسويان و علايق اين ملت اروپايي نقل معروفي است مبني بر اينكه دوست دارند تمامي افكار و عقايد سياسي، اجتماعي و فلسفي خود را به زبان ادبيات و با بيان ادبي ابراز كنند. و دقيقا همين «قالب ادبيات» است كه كليد درك اهميت كتاب سپيده‌دم، عصر يا شب است. در طول تاريخ قرن بيستم زندگينامه‌هاي بسياري از رهبران سياسي جهان توسط اهل ادب و نويسندگان برجسته نوشته شده است. براي مثال در فرانسه فرانسوا مورياك كتاب باارزشي درباره زندگي شارل دوگل نوشت يا آثاري كه در باب زندگي كندي، چرچيل و بسياري ديگر از رهبران برجسته سياسي جهان نوشته شده است اما كتاب ياسمينا رضا درباره ساركوزي از جنس و جنمي ديگر است، خواننده علاقه‌مند در گام و نگاه نخست به كتاب سپيده‌دم، عصر يا شب شگفت‌زده مي‌گردد چراكه با اثري (خلاف عادت) مواجه مي‌شود كه مطلقا از هيچ متدولوژي و سبك خاصي پيروي نمي‌كند. ياسمينا در اين كتاب به مثابه يكي از آنتن‌هاي سهمي‌شكل و عظيم‌الجثه ناسا عمل مي‌كند. به‌‌گونه‌اي كه تمام سيگنال‌ها و صداهايي را كه در اطرافش وجود دارد جذب و ضبط مي‌كند و با تسلط به نثري دقيق، تلگرافي و بياني موجز كه از مهارت‌هاي فوق‌العاده او در مقام نمايشنامه‌نويسي توانا مايه مي‌گيرد كتابي را خلق مي‌كند كه به‌سختي مي‌توان آن را در يك سبك واحد نوشتاري جاي داد. ياسمينا رضا قبل از انتخابات رياست جمهوري فرانسه در گفت‌وگويي مفصل با مجله «لوپوآن» عمده‌ترين هدفش را از نوشتن، الگوبرداري از شكسپير در روايت جريانات سياسي و تحليل آنها روي صحنه عنوان كرده بود. او مي‌گويد: «نوشتن يك رمان طولاني مرا راضي نمي‌كند، چراكه تمام احساسات من در به تصوير كشيدن چهره‌هاي سياسي و مشهور و همچنين شوق فراوان آنان براي كسب قدرت است و ساركوزي در شرايط كنوني بهترين انتخاب است.» او اما به‌خوبي نسبت به شايعات و قصه‌پردازي‌هايي كه در اطرافش به گوش مي‌رسد هشيار است، ولي ياسمينا نه در دارودسته تبليغاتي ساركوزي مواجب مي‌گيرد و نه به تصوير سياسي آينده فرانسه كه شايد به نفع يا ضررش باشد چشم دوخته است، بلكه از گفته‌هايش پيداست كه وقتي اثري سياسي در قالب يك كتاب يا نمايشنامه پياده شود بايد به عنوان مرجعي قابل احترام به آن نگاه كرد. او به ساركوزي نه به عنوان يك شخص، بلكه در قالب آناتومي سرنوشت سياسي كشورش مي‌نگرد. اهميت فوق‌العاده كتاب سپيده‌دم، عصر يا شب در اين است كه نويسنده سعي كرده تا روند سياسي فرانسه را قبل و بعد از ساركوزي تشريح كند. از نظر ياسمينا رضا «قدرت سياسي» نوعي مبارزه عليه زمان محسوب مي‌شود و كسي كه زندگي خود را وقف اين قدرت مي‌كند يا خيلي جاه‌طلب است يا براي تعالي مردمان ديگر تلاش مي‌كند. اين افراد كساني هستند كه از زمان سبقت مي‌گيرند و در حقيقت دوست ندارند كه گذشت زمان باعث افسردگي آنها شود. ياسمينا رضا با نگارش اين كتاب به سلامت از رودخانه روبيكون عبور كرده، چراكه او نيز مانند كاراكتر كتابش معتقد است: «بدترين خطر اين است كه مطلقا خطر نكني.»
* كنايه از قبول يك مسووليت يا اتخاذ يك تصميم بزرگ و پذيرفتن عواقب آن است.

سپيده‌دم، عصر يا شب
ياسمينا رضا
ترجمه: سعيد عجم حسني
ناشر: انتشارات كاروان
چاپ اول، 1387
شمارگان: 2000 نسخه
قيمت: 4000 تومان
دوشنبه 6 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 363]