اروپا بايد با روسيه براي حل و فصل مشكلات ديرينه درياي سياه و قفقاز همكاري كند

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: /بيدار شدن دوباره روسيه/ اروپا بايد با روسيه براي حل و فصل مشكلات ديرينه درياي سياه و قفقاز همكاري كند
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: سياسي خارجي - ايران

كشورهاي شوروي بار ديگر هزينه روش‌هايي از نوع شوروي براي طراحي مجدد مرزهاي داخي بر مبناي معيارهاي سياسي و نه قومي را مي‌پردازند. به خصوص در منطقه قفقاز گزينه‌هاي ياد شده هم‌چنان مشكلات جدي ايجاد مي‌كنند. به گزارش گروه دريافت خبر خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، هنوز معلوم نيست كه بحران اخير قفقاز چگونه آغاز شد و تشديد يافت. شايد ساكاشويلي، رييس جمهور گرجستان، كه از افراد مورد علاقه واشنگتن است اما در حوزه سياست خارجي و داخي كارنامه خوبي نداشته است، واكنش روسيه را دست كم گرفت و بيش از حد روي حمايت غرب براي برقراري حاكميت گرجستان در مناطق جدايي‌طلب اوستايي جنوبي و آبخازيا حساب باز كرد.

از سوي ديگر مسكو در چارچوب تلاش خود براي تقويت قدرت نفوذ در منطقه، قدرت خود را به نمايش گذاشت و پيامي به واشنگتن و ناتو فرستاد كه با هر گونه اقدام براي گسترش يافتن پيمان آتلانتيك شمالي به درياي سياه و قفقاز مخالفت خواهدكرد. روسيه با نفوذ سياسي آمريكا در جمهوري اروپايي شرقي پيشين و رفتار كشورهاي لهستان و استوني عليه اين كشور مخالف است. البته انقلاب‌هاي «رنگارنگ» در اوكراين و گرجستان وكلا سياست آمريكا مبني بر انزوا و محدود كردن نفوذ روسيه در اكثر مناطق شوروي،‌ كمكي به توسعه روابط همكاري اساسي ميان دو كشور نكرده است. آن چه كه" درگيري‌هاي سرد" در قفقاز و درياي سياه ناميده شده است، اينك در اولويت جامعه بين‌المللي قرار گرفته است. جامعه بين‌المللي بايد به دنبال راه‌هاي كارسازتر براي اداره بحران‌هاي آينده باشد.

ساكاشويلي ظاهرا تمايل ندارد مدل فنلاند در گرجستان به اجرا گذاشته شود و بديهي است كه كشورهاي اروپايي بايد تصميمات اين كشور درباره سرنوشت خود را محترم بشمرد. اما از سوي ديگر در نظام سياسي بين‌المللي كنوني، قدرت هم‌چنان عامل اصلي است. همسايگي با ابرقدرتي كه بر مبناي منطق زور به عنوان ابزار اجراي سياست خارجي عمل مي‌كند، از بدشناسي گرجستان است. مسكو، تفليس را مجبور كرد تا خط قرمزهاي تعيين شده را بپذيرد و گرجستان شاهد است با وجود سخنان تندي كه از مقامات آمريكا، انگلستان،‌ لهستان وكشورهاي بالتيك عليه روسيه بيان مي‌شود، كشورهاي مهم اروپايي هيچ تمايلي براي تقابل با روسيه درباره عضويت گرجستان به ناتو را ندارند.

اوضاع قفقاز بايد در چارچوب روابط فراگير روسيه با غرب نيز مورد بررسي قرار گيرد.

بسياري از تحليل‌گران معتقدند در آستانه جنگ سرد جديدي براي كنترل يورو ـ آسيا قرار داريم. آيا اين ارزيابي درست است؟ آيا آمريكا و روسيه در مسير تقابل قرار گرفته‌اند؟ موضوعاتي كه طرفين در خصوص آن با يكديگر اختلاف دارند كدام‌اند؟ دلائل اصلي اين تقابل چيست؟ نصب سپر ضد موشكي آمريكا و لهستان و چك بهانه تشديد روابط ميان طرفين را بود، اما هرگز اين سيستم ضد موشكي تهديدي براي روسيه تلقي نمي‌شود.

روسيه از نفوذ سياسي آمريكا در كشورهاي بلوك شرق پيشين اروپا گله دارد. انقلاب‌هاي "رنگارنگ" در اوكراين و گرجستان و سياست آمريكايي محدود كردن نفوذ سياسي روسيه در اكثر كشورهاي شوروي در زماني كه روسيه در ضعف بود كمكي به توسعه روابط و همكاري ميان طرفين نكرد. در كوزوو نيز روسيه با سياست غرب مخالفت كرد، اگرچه اين مخالفت درصدد آن بود كه روسيه در موضوعات ديگري از غربي‌ها امتياز بگيرد.

تنش‌هاي موجود در روابط روسيه و آمريكا پيامد طبيعي پروسه پيچيده تغيير و تحول تركيب قدرت در جهان است. افزايش قدرت اقتصادي و سياسي كشورهاي BRIC (برزيل، روسيه، هند و چين) "ورق جهاني" را مجددا ميان طرفين توزيع كرده است و معادلات جهاني و منطقه‌يي جديدي ايجاد كرده است. روسيه در برابر اقتصاد جهاني تشنه به انرژي و با در اختيار داشتن منابع طبيعي غني، مدعي نفوذ، نقش و احترام بيش‌تر است. در حالي كه آمريكا اگرچه مهم‌ترين ابرقدرت است، اما به علت گزينه‌هاي اشتباهش در زمينه سياست خارجي ضربه خورده است.

انرژي محور اصلي در روابط غرب با روسيه است. بخش مهم نياز اروپا به انرژي (به ويژه در بخش گاز طبيعي) توسط روسيه تامين شده و خواهد شد. ظرفيت آمريكايي‌ها و اروپايي‌ها براي تغيير اين واقعيت فوق‌العاده محدود است چرا كه مسكو به ذخاير انرژي غني دست يافته، ‌ذخاير درياي شمال رو به كاهش است، سطح روابط آمريكا با ايران اجازه عبور لوله‌ها از خاك ايران را نمي‌دهد، ونزوئلا نيز را نمي‌توان شريك آمريكايي‌ها دانست، اكثر منابع انرژي كشورهاي آفريقايي تحت كنترل شركت‌هاي چيني است و منطقه خاورميانه از ريسك بالايي برخوردار است.

از سوي ديگر براي اتحاديه اروپا منطقه قفقاز و درياي سياه از اهميت ويژه برخوردار است چرا كه اين منطقه دروازه‌اي است به سمت اروپا چه در رابطه با انرژي و چه در رابطه با جرايم سازمان يافته. روسيه و اتحاديه اروپا به يكديگر وابسته هستند و بايد در راستاي تشكيل يك استراتژي مشترك اروپايي در برابر روسيه تلاش شود تا اين روابط منافع هر دو طرف را به نحو شايسته تامين كند. در ادامه اروپا با حمايت آمريكا بايد با روسيه براي حل و فصل مشكلات ديرينه درياي سياه و منطقه قفقاز همكاري كند. تحولات اخير، اتحاديه اروپا را موظف كرد تا در حل و فصل مشكلات قفقاز و درياي سياه دخيل شود، در حالي كه در گذشته از سياست آمريكا پيروي مي‌كرد؛ با وجود ويژگي‌هاي تمامي مشكلات منطقه ياد شده (اعم از آبخازيا، ‌اوستياي جنوبي، قره باغ و...) نكته مشترك اين مشكلات نقش محوري روسيه است.

بنابراين پيش شرط اصلي براي تحقق پيشرفت در اين مسائل همكاري و كسب رضايت روسيه است و اين مي‌تواند نتيجه ابتكارات و رايزني‌هاي ديپلماتيك اتحاديه اروپا و آمريكا با روسيه باشد. در اين چارچوب اروپا بايد به دنبال كسب رضايت تمامي اعضاي خود براي اجراي يك استراتژي مشترك در برابر روسيه باشد. بايد راهي پيدا كند تا بتواند در ميان مواضع متضاد مسكو و واشنگتن درباره گرجستان حركت كند. آمريكا و ناتو نمي‌خواهند به روسيه در گسترش يافتن پيمان آتلانتيك شمالي حق وتو بدهند؛ اما طبيعي است كه محاصره ژئوپوليتيكي روسيه موجب واكنش شديد اين كشور شود.

از سوي ديگر رد گزينه خودمختاري اوستياي جنوبي و آبخازيا توسط روسيه بايد مورد انتقاد قرار گيرد چرا كه اين كشور از اين گزينه درباره كوزوو حمايت كرده است. چگونه يونان تحت تاثير اين تحولات قرار مي‌گيرد؟ در صورت اتخاذ ابتكار ديپلماتيك جدي از سوي اتحاديه اروپا (كه احتمالا توسعه نيروهاي پاسدار صلح را شامل خواهد بود) براي يونان بسيار دشوار خواهد بود كه فقط نقش ناظر را ايفا كند. يادآور مي‌شود يونان در سال 2009 رياست دوره‌يي سازمان OSCE را عهده‌دار مي‌شود. بدون توسعه دقيق استراتژي ديپلماتيك، آتن در موقعيت دشواري قرار خواهد گرفت موردي كه با توجه به مسائل مقدونيه و قبرس احتمالا براي يونان هزينه خواهد داشت. ضمنا از واشنگتن و مسكو دعوت خواهد شد تا درباره مسئله كوزوو موضع گيري كند و بنابراين تحت فشارهاي جديدي قرار خواهد گرفت. در همكاري با روسيه در بخش انرژي نيز بايد با دقت گام برداشت و به خصوص اين كه هنوز بخش‌هاي "فني" مهمي در بخش انرژي و خريداري سلاح‌هاي روسيه حل و فصل نشده است.

حفظ صداي ملايم و خودداري از دخيل شدن در مناقشات،‌گزينه‌اي امن و تست شده‌اي است اما اين گزينه همواره امكان پذير نيست.

انتهاي پيام
يکشنبه 5 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 246]