بررسي علل و ريشه‌هاي حسادت در كودكان‌ هيچ كس منو دوست نداره

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: بررسي علل و ريشه‌هاي حسادت در كودكان‌ هيچ كس منو دوست نداره
جام جم آنلاين: حسادت بين برادرها روايت ديرينه و غم‌انگيزي دارد. نخستين قتل نفسي كه در تاريخ بشر به ثبت رسيد، قتل هابيل به دست برادرش قابيل بود. انگيزه اين قتل، چشم و همچشمي بود.

يعقوب براي آن كه به دست برادرش عيسو (فرزند اسحق) كشته نشود ، خانه را ترك كرد و در سرزميني بيگانه پنهان شد و پسران يعقوب به قدري نسبت به برادرشان يوسف حسادت مي‌ورزيدند كه او را به جاي اين‌كه به عنوان برده به يك كاروان در حال عبور بفروشند، در چاهي پر از مار انداختند.

در هر سه مورد، ابراز علاقه والدين تنها به يكي از فرزندان حسادت را دامن زد. حسادت مخلوطي از دوست داشتن و تمايل به تصاحب شخص يا شيء مورد علاقه ميباشد. عكس‌العمل شخص حسود به دليل جريحه‌دار شدن من اوست؛ زيرا او مي‌ترسد شخص يا شيء مورد علاقه‌اش را از دست بدهد.

علائم حسادت در كودكان‌

وقتي كودكان حسادتشان را سركوب مي‌كنند، حسادت تغيير شكل مي‌دهد و به صورت نشانه‌ها و بدرفتاري‌ها بيان مي‌شود. حسادت در بعضي كودكان به جاي اين‌كه با واژه‌ها بيان شوند، با سرفه و جوش‌هاي پوستي نشان داده مي‌شوند. برخي ديگر از كودكان بسترشان را خيس مي‌كنند و بدينسان آنچه را بايد با زبان بگويند، به صورت ديگري بيان مي‌كنند.

بعضي كودكان خرابكار مي‌شوند. آنها به جاي بيان نفرتشان بشقاب‌ها را مي‌شكنند. برخي ديگر ناخن‌هايشان را مي‌خورند يا موهايشان را مي‌كشند تا به اينسان تمايلشان را براي گاز گرفتن و آ‌زار دادن برادرها و خواهرهايشان پوشيده نگه دارند.

تمامي اين كودكان نياز دارند احساساتشان را به جاي نشانه‌ها با واژه‌ها بيان كنند. والدين، نقش كليدي را دارند كه كودكان با آن مي‌توانند قفل احساساتشان را بگشايند.

ريشه‌هاي حسادت‌

در زندگي يك كودك كم‌سن و سال، ورود بچه دوم بحران درجه يك به حساب مي‌آيد. بهترين روش در اعلام اين رويداد خجسته به كودك خردسال، اين است كه از توضيحات طولاني و توقعات ساختگي بپرهيزيم.

يكي ديگر از مواردي كه باعث حسادت كودكان شده و بايد از آن دوري كرد، مساله غذا و مواد خوراكي است. اگر هميشه غذاي دلخواه يكي از فرزندان پخته شود و نسبت به علاقه‌مندي فرزندان ديگر بي‌اعتنايي به عمل آيد، در اينجا نيز شايد ناخواسته حسادت كودكان تحريك شود.

اگر قرار باشد بچه‌ها نوع غذا را انتخاب كنند، شايد بهتر است هر بار يكي از آنها غذاي مورد دلخواهش را پيشنهاد كند تا حسادتي به وجود نيايد.

علل عمده حسادت به طور خلاصه عبارتند از احساس خطر و ترس از اين‌كه مبادا موقعيت فرد از او سلب شود و ديگران از او جلوتر بيفتند، ميل شديد به برتري‌طلبي، حمايت بي‌مورد و توجه افراطي، احساس ناامني، تبعيض، تولد نوزاد در خانواده، مقايسه كودكان با يكديگر، احساس حقارت، تحسين بيش از حد يكي از كودكان در حضور ديگران، ترس از مردود شدن، محروميت و اضطراب، استفاده از شيوه‌هاي تربيتي نادرست در خانه و مدرسه و داشتن نقايص جسمي.

تفاوت‌هاي فردي در حسادت

تحقيقات نشان مي‌دهد كودك بزرگتر در خانواده بيش از كودكان ديگر حسادت را تجربه مي‌كند؛ زيرا از سهيم شدن ديگران در عشق و محبت والدين نفرت دارد. در خانواده‌هاي كم‌جمعيت 2 يا 3 نفري حسادت بيش از خانواده‌هاي پرجمعيت يا خانواده‌هاي تك‌فرزند تجربه مي‌شود.

كودكان در ميزان و شدت حسادتي كه تجربه مي‌كنند، با يكديگر متفاوتند. علاوه بر اين، هر كودكي روش خاص خود را در ابراز حسادت دارد، كه بر اثر تمرين و خطا رضايت بيشتري را عايد او كرده است.

روان‌شناسان معتقدند در حسادت تفاوت جنسي و سني وجود دارد. از هر 3 كودك حسود، 2 نفر آنان دخترند و حسادت در كودكان تقريبا از 19 ماهگي آغاز مي‌شود و 2 نقطه اوج حسادت در كودكان يكي در 3 سالگي است كه خيلي شديد است و ديگري درست پيش از بلوغ يعني حدود 11 سالگي است. حسادت در دختران بيشتر از پسران و در كودكان اول خانواده بيشتر شايع است.

نقش پدر و مادرها

اگر پدر و مادر با همه فرزندانشان رفتار كاملا عادلانه‌اي داشته باشند و هيچ‌كدام را بر ديگران ترجيح ندهند، در لباس و خوراك و ارجاع كارهاي منزل و پول جيبي و نوازش و اظهار محبت و در كليه معاشرت‌ها و برخوردها عدالت و مساوات را رعايت كنند و بين كوچك و بزرگ، پسر و دختر، زشت و زيبا، خوش‌استعداد و بي‌استعداد آنها فرق نگذارند، حسادت كودكان تحريك نمي‌شود و رشد و نمو نمي‌كند و ممكن است تدريجا به نابودي گرايد.

چه بايد كرد؟

- خودمان آدم حسودي نباشيم؛ زيرا والدين حسود، بچه‌هاي حسودي دارند.

- زمينه حسادت را از بين ببريم تا آنان تشويق به حسادت نشوند.

- زماني كه كودك ما به خواهر يا برادر خود حسادت مي‌كند، با محبت به آنان توضيح دهيم كه آنان را نيز دوست داريم و مورد توجه و محبت هستند.

- هيچ‌وقت بين كودكان خود فرق نگذاريم تا زمينه حسادت در كودكان به وجود آيد.

- زماني كه كودك ما به خواهر يا برادر كوچك خود حسادت مي‌ورزد، با سپردن مراقبت و نگهداري آن به كودك حسود، احساس مسووليت و اعتماد به نفس بيشتري در آنها بيافرينيم.

- با كودك حسود خود درباره ضررهاي حسادت صحبت و آنها را از ضررهاي حسادت آگاه كنيم.

- هيچ‌وقت كودك حسود خود را تنبيه نكنيم؛ زيرا تنبيه ما، آتش حسادت را در وجود او شعله‌ورتر مي‌كند، بلكه زماني كه كودكان ما حسادت مي‌كنند، به مساله حسادت بي‌توجه باشيم و با توجه و محبت به آنها، فكرشان را از موضوع منحرف كنيم.

- اعتماد به نفس كودكان خود را افزايش دهيم و با گذاشتن بعضي مسووليت‌ها كه از عهده آنان مي‌توانند برآيند، زمينه حسادت را در وجود آنان ريشه‌كن كنيم.

- با ايجاد امنيت رواني در محيط خانواده و روابط سالم بين والدين و بين والدين و فرزندان و بين خود فرزندان، زمينه حسادت را از ميان ببريم.

احيانا تولد فرزند جديد با آماده‌سازي ذهني فرزند (فرزندان) قبلي همراه و جريان عاطفي والدين به گونه‌اي در خانواده بروز كند كه با ورود فرزند نوزاد به خانواده، ديگر فرزندان در معرض فراموشي يا محروميت عاطفي قرار نگيرند.

- به مجرد احساس بي‌عدالتي و رنجش ناشي از آن، همه تلاش خود را در رفع و حل آن به كار گيريم.

صابر محمدي
يکشنبه 5 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 171]