چهره هاي فرهنگي و ادبي از ابعاد شخصيتي بانوي فرهيخته هنر معاصر مي گويند؛ «صفارزاده» به هنر نگاهي مترقي داشت

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: چهره هاي فرهنگي و ادبي از ابعاد شخصيتي بانوي فرهيخته هنر معاصر مي گويند؛ «صفارزاده» به هنر نگاهي مترقي داشت
زنده ياد طاهره صفارزاده، بانوي فرهيخته هنر و فرهنگ روزگار ما ، بدون شك يكي از چهره هاي بزرگ ادبي و فرهنگي معاصر بود كه آثار ارجمندش تأثيرات عميق فرهنگي و ادبي بر روزگار ما داشت.

اين بانوي مسلمان و فرهنگ مدار پس از عمري تحقيق و تأليف و بجا گذاردن آثاري ماندگار از خويش، روز گذشته دار فاني را وداع گفت و اهالي فرهنگ و هنر را در اين سرزمين داغدار كرد.
آنچه در ادامه مي خوانيد گفتگوي خبرگزاريها با تعدادي از چهره هاي ادبي درباره ابعاد شخصيتي اين بانوي هنرمند و فرهيخته است.
* صفارزاده به اسطوره هاي صدر اسلام تعلق خاطر داشت
زنده ياد طاهره صفارزاده به اسطوره هاي ديني صدر اسلام مانند ابوذر، مقداد و سلمان فارسي تعلق خاطر ويژه داشت و اين اسطوره ها به خوبي در شعرهاي او منعكس شده اند.
«كاميارعابدي» با ابراز تأسف از درگذشت «صفارزاده» در گفتگو با مهر، گفت: «طاهره صفارزاده» متأثر از شاخه سياسي و اجتماعي شعر نيمايي به سرودن شعر روي آورد.
وي افزود: اما پس از آن با انعطاف بخشيدن به شكل نيمايي شعر كه با نگاهي به آخرين تجربه هاي موسيقايي «فروغ فرخزاد» در شعر همراه بود، به بازنمايي ناملايمات اجتماعي و سياسي جهان قرن بيستم در پرتو نقد استعمار توجه نشان داد.
اين منتقد شعر معاصر با اشاره به تعلق خاطر صفارزاده به تاريخ صدر اسلام، مراجع و اسطوره هاي عدالت جوي شيعي گفت: در دهه 50 صفارزاده در شعر بيشتر به طرح مسائلي پيرامون شخصيت و زندگي اسطوره هايي چون ابوذر، مقداد و سلمان فارسي پرداخت.
وي درباره شعر هاي اين دوره صفارزاده گفت: در اين دوره صفارزاده از نظر زبان و شكل شعر به نسبت دوره قبل از جسارتهاي آغازين به موقعيت اعتدالگرايانه تري رسيد و حتي بتدريج با توجه به بالاتر رفتن سن، تجربه هايش محافظه كارانه تر شد.
عابدي افزود: در دوره هاي بعد، ايدئولوژي در شعرهاي «صفارزاده» به ايدئولوژي مستتر تغيير حالت داد و به طبع حالت ستيهندگي را از شعرهايش گرفت. اما با اين همه شاعر از نقد برخي جوانب فرعي تر شانه خالي نكرد.
وي با اشاره به انس صفارزاده با قرآن كريم يادآور شد: در كنارترجمه قرآن به زبان انگليسي، برخي از اصطلاحات و مفاهيم قرآني نيز به شعر صفارزاده راه پيدا كردند.
اين پژوهشگر شعر معاصر ياد آور شد: به هر روي شعر «صفارزاده» در تاريخ جديد شعر فارسي در خور يادآوري و اهميت است، اما بايد توجه داشت كه شكل و زبان شعر او صرف نظر از برخي استثناها، بيشتر موافق طبع مخاطب خاص پسند و حتي روشنفكر ديني و غير آن است.
* طاهره صفارزاده بنيانگذار شعر دهه 60 است
«عبدالجبار كاكايي» گفت: از نظر من طاهره صفارزاده از بنيانگذاران شبكه ذهني-زباني شعر دهه 60 است كه اشخاصي مثل قيصر امين پور و سيدحسن حسيني از آن تأثير بسيار پذيرفتند.
«عبدالجبار كاكايي» شاعر و منتقد ادبي در گفتگو با فارس، بيان داشت: صفارزاده را من در كتاب «نگاهي به شعر معاصر ايران» در قامت يكي از بنيانگذاران و تأثيرگذاران جريان شعر اجتماعي انقلاب و پس از آن بررسي كرده ام. از نظر من صفارزاده از بنيانگذاران شبكه ذهني-زباني شعر دهه 60 است كه اشخاصي مثل قيصر امين پور، سيدحسن حسيني و ... از آن تأثير بسيار پذيرفتند.
وي ادامه داد: نسل پيش از ما صفارزاده را از اوايل دهه 40 همزمان با چاپ كتابش مي شناخت. ولي ما او را از كتاب «بيعت با بيداري» شناختيم. من در كتاب «نگاهي به شعر معاصر ايران» شعر صفارزاده را به نحوي نجواي روشنفكرانه تصور كردم يعني بيشتر از اين كه تصويرگر باشد حرف مي زد و كلام ارائه مي داد و كلامش مثل متون مقدس و معنوي تأثير معنوي عميقي بر ذهن مخاطب داشت. او شكل گويش مستقلي داشت كه شبيه به هيچ كس نبود.
اين ترانه سرا اظهار داشت: پيش از انقلاب دفتر «رهگذر مهتاب» از او منتشر شد كه اكثراً شامل اشعار كلاسيك او مي شد و در آنها تأثير زيادي از شاعراني چون «نادر نادرپور» و «فروغ فرخزاد» پذيرفته بود. صفارزاده در دوره اي هم شعر نيمايي را تجربه كرد اما سرانجام بيشترين درخشش از زمان وارد شدن به شعر سپيد به خصوص با دفاتر «مردان منحني» و «بيعت با بيداري» آغاز شد و در اين كارها بود كه شخصيت مستقل صفارزاده را مشاهده كرديم.
«كاكايي» افزود: مرحومه طاهره صفارزاده به مفاهيم اجتماعي توجه بسياري داشت و توجه به موضوع عدالت و اجتماع از دغدغه هاي او بود. همانطور كه مي دانيد اين دو موضوع بخشي از شاكله شعر متعهد را تشكيل مي دهد. پيش از انقلاب جرأت پرداختن به اين مفاهيم نبود و اگر كسي مي خواست به اين مفاهيم نزديك شود بايد از موضع جريان چپ به اين مسأله نظر مي انداخت اما صفارزاده با رويكرد مذهبي به مسأله عدالت و اجتماع نزديك شد. پس مي توان گفت كه صفارزاده شناسنامه شعر اجتماعي و آييني انقلاب است.
وي در ادامه صحبتش بيان داشت: صفارزاده هرچه به سالهاي پاياني عمرش نزديك شد شعر پخته تري را خلق كرد. در كارهاي دهه 40 او پراكندگي در متن زياد به چشم مي خورد، اما در دهه 50 و 60 به سرانجام نزديك تر مي شود و رفته رفته به استقلال مي رسد.
* عمر صفارزاده در شناخت هستي شعر گذشت
«محمدعلي بهمني» گفت: چيزي كه از شعر طاهره صفارزاده در ذهن خيلي تجسم دارد، روح جستجوگري اوست و همه عمر و تلاش صفارزاده در كاوش كلمه و شناخت بيشتر هستي شعر گذشت.
«محمدعلي بهمني» شاعر و ترانه سرا بيان داشت: من و صفارزاده نسبتاً هم نسل هستيم، اما بايد اعتراف كنم كه او در برابر من نگاه بسيار مترقي تري نسبت به شعر داشت.
شاعر «جسمم غزل است اما روحم همه نيمايي است» اضافه كرد: آن چه هميشه صفارزاده را برجسته مي كند علاوه بر آگاهي، مطالعه و شناخت او از شعر جهان غرقه شدن او در آن چه «هستي شعر ايران» ناميده مي شود يعني قرآن كريم و احاديث است.
وي ادامه داد: ما نبايد صفارزاده را در يك حد مشخص نگاه كنيم و بكاويم بلكه بايد او را در گستره اي بزرگ مورد واكاوي قرار داده و اشعار و آثارش را بررسي كنيم.
وي گفت: صفارزاده زماني كه جوان بود شعرهاي برانگيزاننده براي هم نسلانش چه در مقوله اجتماعي و چه در مقوله دفاع از زن مي سرود و آنها را به طغيان عليه بديها وا مي داشت.
«بهمني» در ادامه صحبتش تصريح كرد: چيزي كه از شعر صفارزاده در ذهن خيلي تجسم دارد روح جستجوگري اوست.
اين شاعر در پايان گفت: در هر صورت همه و همه شعر اين عزيز براي من يك جايگاه ويژه دارد. او كسي بود كه همه عمر و تلاشش در كاوش كلمه و شناخت بيشتر هستي شعر گذشت.

* صفارزاده پشتوانه شعر ديني و انقلابي معاصر است
جواد محقق از طاهره صفارزاده به عنوان يكي از پشتوانه هاي شعر ديني و انقلابي ادبيات معاصر ياد كرد.
اين شاعر در گفتگو با ايسنا بيان كرد: طاهره صفارزاده يكي از افتخارهاي شعر ايران در سالهاي قبل و بعد از انقلاب اسلامي است. وي افزود: صفارزاده شخصيتي بود كه به عنوان بانوي فرهيخته هنر معاصر از سوي مجامع بين المللي اسلامي شناخته شد و كار بزرگ او كه همان ترجمه قرآن كريم به زبان انگليسي است، يكي از ماندگارترين آثار اين بانوي نمونه جهان اسلام است
* شاعري توانا و اسلام پژوهي مسلط را از دست داديم
مصطفي رحماندوست گفت: با درگذشت صفارزاده، يك شاعر اديب و توانا و يك اسلام پژوه مسلط را از دست داديم.
اين شاعر و مترجم كودك و نوجوان درپي درگذشت طاهره صفارزاده، شاعر و مترجم پيشكسوت قرآن كريم بيان كرد: او از شاعران نوپرداز پيش از انقلاب بود و شايد پيشتر از خيلي از مدعيان شعر معاصر، او شعر سپيد و نيمايي قابل قبولي را سروده بود كه در زمان خودش مي توانست با شاعران هم عصر رقابت كند؛ اما بيش از آن كه به عنوان يك شاعر مطرح باشد، محقق، پژوهشگر و استاد مسلم زبان فارسي و انگليسي بود.
او تأكيد كرد: واقعاً ترجمه فارسي صفارزاده از قرآن بي نظير است. نثر فارسي سالمي دارد و در زبان انگليسي هم ترجمه بي نظيري دارد. ترجمه انگليسي از قرآن زياد صورت گرفته است، ولي معمولاً ترجمه از متن پيچيده اي مانند قرآن بايد توسط افراد بومي و صاحبان آن زبان انجام شود يا تسلط كامل به پيچيدگيهاي آن زبان براي مترجم وجود داشته باشد.
* پيام تسليت رئيس فرهنگستان زبان و ادب فارسي
غلامعلي حدادعادل رئيس فرهنگستان زبان و ادب فارسي به مناسبت درگذشت «طاهره صفارزاده» پيام تسليتي صادر كرد.
حداد عادل كه رياست كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي را نيز برعهده دارد، در اين پيام آورده است: درگذشت بانوي ارجمند شاعر و اديب گرانمايه شادروان خانم «دكتر طاهره صفارزاده» مترجم قرآن موجب تأسف و تأثر گرديد.
وي افزوده است: فرهنگستان زبان و ادب فارسي درگذشت اين شاعر آزاده را به عموم اهل ادب و به خانواده محترم و بازماندگان ايشان تسليت مي گويد و شادي روان و علو درجات ايشان را از خداوند متعال مسألت مي نمايد.
گفتني است، طاهره صفارزاده جزو كساني بود كه از سوي رئيس شوراي عالي انقلاب فرهنگي، به عضويت پيوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسي منصوب شد، اما وي به علت مشغله هاي كاري بسيار، موفق به همكاري با اين فرهنگستان نشد.
* مراسم تشييع «صفارزاده» به تعويق افتاد
مراسم تشييع پيكر طاهره صفارزاده فردا، دوشنبه ساعت 10 صبح از مقابل مسجد دانشگاه تهران برگزار خواهد شد.
«جلال صفارزاده» برادر مرحوم «طاهره صفارزاده» كه پيش از اين گفته بود اين مراسم امروز برگزار مي شود، در گفتگو با فارس، گفت: قرار است كه فردا شب پيكر را به نمازخانه منزل منتقل كنيم و پس فردا صبح (دوشنبه) از مقابل مسجد دانشگاه تهران مراسم تشييع برگزار شود.
وي ادامه داد: هنوز به صورت قطعي مشخص نشده است كه پيكر مرحوم صفارزاده در تهران و يا سيرجان دفن مي شود.
طاهره صفارزاده شاعر و مترجم پيشكسوت متولد سال 1315 در سيرجان بود كه صبح ديروز پس از طي يك دوره بيماري درگذشت.
يکشنبه 5 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 241]