تلاش‌ امام صادق(ع)؛ احياگر سنت محمد(ص)

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: تلاش‌ امام صادق(ع)؛ احياگر سنت محمد(ص)
گروه بين‌الملل: نقش امام صادق(ع) در پي‌ريزي تمدن اسلامي بسيار چشمگير است به‌گونه‌اي كه در عصر ايشان برنامه‌ها و فعاليت‌هاي پيامبر اسلام(ص) در پايه‌گذاري تمدن اسلامي به بار نشسته، اين تمدن شكوفا، در حوزه‌هاي مختلف علوم رشد چشمگيري يافت و دانشمندان مسلمان در علوم مختلف به توليد علم پرداختند.
«محمدرضا صالح» پژوهشگر قرآني در مقاله‌اي با اشاره به نقش امام جعفر صادق(ع) در رهبري فكري و معنوي جامعه اسلامي مي‌نويسد: امام جعفرصادق(ع) از شخصيت‌هاي با عظمت تاريخ بشريت است كه جوهره علم و دانش و معنويت الهي در وجود او متجلي است و نظريات سازنده و نوين او درحيطه‌هاي مختلف مي‌تواند جهان بشريت را به سوي افق‌هاي بسيار روشن و مترقي رهنمون شود؛ ذو ابعاد بودن شخصيت آن بزرگوار سبب شده كه هر كس از زاويه‌اي خاص به آن وارد شود؛ هرچند تاكنون كتاب‌ها، مقالات و سخنان بي‌شماري توسط انديشمندان درباره آن حضرت تدوين شده اما هنوز هم انديشه‌ها و نظريات آن رهبر فكري و معنوي به صورت محققانه، به زبان روز و از زواياي مختلف استخراج نشده و از همين رو نيز در جامعه شيعه و عالم اسلام و هم درخارج از جهان اسلام پژوهشي كامل در راستاي معرفت و آگاهي عميق نسبت به آن حضرت صورت نگرفته است.

در بخشي از اين مقاله آمده است: در مجمع علمي امام صادق(ع) پيروان‌ همه مذاهب حتي از ساير اديان مشاركت مي‌كردند و افرادي از نقاط مختلف دنيا با آداب و فرهنگ‌هاي متفاوت براي كسب دانش به سوي مركز جهان اسلام سرازير شده و گرد وي جمع شده بودند؛ شايد بتوان گفت يكي از بزرگ‌ترين اقدامات امام صادق (ع) همين بود كه در عصري كه بازار ابداع مكاتب فكري متعدد به شدت رواج داشت توانست صاحبان همه فرقه‌ها، سليقه‌ها و فرهنگ‌ها را به سوي خود جلب كند و همه آنان چون در وجودش علم و عمل را تكامل يافته ديدند با خضوع كامل در مقابلش زانو زدند؛ طبعاً يكي از پيامدهاي ورود انديشمندان از مناطق ديگر به جهان اسلام، ورود تفكرات و فرهنگ‌هاي مختلف آنان در ميان مسلمانان بود، اين مسئله از طرفي سبب نشاط و فعاليت علمي مي‌شد و از سوي ديگر به‌عنوان يك آسيب فرهنگي و فكري خطر رشد افكار انحرافي در جهان اسلام را افزايش مي‌داد.

صالح در اين مقاله، تلاش‌هاي امام صادق(ع) را سبب رشد مسلمانان دانسته و تأكيد مي‌كند: با تلاش‌ها و مجاهدت‌هاي علمي امام جعفر صادق(ع) و تأكيد فراوان ايشان بر عقلانيت و خردورزي در ميان مسلمانان، تفكر مترقي و تكامل‌يافته تشيع رونق و گسترش يافت و به همين دليل مذهب تشيع به «مذهب جعفري» مشهور شد.

تأكيد بر عقل‌گرايي؛ رمز احياي تفكر شيعي

در بخش ديگري از مقاله اين قرآن‌پژوه چنين مي‌خوانيم: تأكيد بر عقل‌گرايي رمز احياي تفكر شيعي در گذشته است و بدون ترديد پيشرفت و توسعه همه تمدن‌ها، در گرو علم و دانش و عقل‌گرايي است؛ از زمان‌هاي گذشته تا امروز افزايش علم و دانش تغييرات و تحولات پرشتاب و چشمگيري را در زندگي بشر به‌دنبال داشته است؛ به بيان ديگر زير‌بناي توسعه در زمينه‌هاي مختلف علمي، اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي و سياسي تكيه بر عنصر آموزش و پرورش است چرا كه عنصر آموزش زير بناي خلاقيت و نوآوري منابع انساني در رشته‌هاي مختلف علوم، فنون و صنايع به‌شمار مي‌رود.

صالح معتقد است: در جهان امروز هم با نگاه به كشورهاي توسعه‌يافته مي‌بينيم كه آموزش و پرورش و سرمايه‌گذاري بر آموزش سطوح مختلف جوامع يكي از مهم‌ترين عوامل و زيرساخت‌هاي توسعه در اين كشورها بوده است؛ امام صادق(ع) تنها راه رشد و تعالي جامعه اسلامي را در آموزش دانسته و با تكيه و تأكيد فراوان بر اين عنصر و مبارزه جدي با جهل، خرافه‌گرايي، بيكاري و عرفان‌هاي ساختگي كه ريشه در سياست‌هاي استعمارگرانه آن دوران داشت زيربناي پيشرفت و تعالي جامعه اسلامي را ترسيم نمودند.

حلم و سعه صدر امام صادق(ع) در مقابل مخالفان؛ عامل شكوفايي استعدادهاي علمي

نويسنده اين مقاله با اشاره به حلم و سعه صدر امام در مقابل مخالفان، آن را عامل شكوفا شدن استعدادهاي علمي دانسته و مي‌افزايد: امام صادق(ع) توانست شاگردان زيادي از نقاط مختلف دنيا و با مذاهب گوناگون گرد محفل خود جمع كند و به بسط اسلام و گسترش رشته‌هاي مختلف علمي، ديني، ‌اخلاقي، قرآني و عرفاني بپردازد؛ بسياري از شاگردان امام جعفر صادق(ع) دانشمندان ماهري در رشته خود بودند تا جايي كه در مكتب ايشان علومي همچون فيزيك، شيمي، اخلاق، هيئت، نجوم، تفسير نشر و گسترش پيدا مي‌كند.

صالح در اين مقاله تأكيد مي‌كند: با همين روش، امام، مذهب شيعه را كه در آن زمان در انزوا بود احيا كرد، در زمانه‌اي كه كسي نمي‌توانست بگويد شيعه هستم با روحي بزرگ و شنيدن سخنان مختلف و پاسخگويي علمي و مستدل به آنان توانست روح و تفكر شيعه را زنده كند و به همين خاطر امام جعفر صادق(ع) را مؤسس مكتب شيعي مي‌گويند چرا كه هويت شيعي را كه در آن زمان ظاهر نبود آشكار و احيا نمود.

بهره‌گيري از روش جدال احسن و تكيه بر پرورش عقلانيت در افراد مخالفان را نزد امام(ع) گردآورد

اين پژوهشگر قرآني توسعه فكري و شخصيت والاي امام صادق(ع) را سبب علاقه مخالفين به وي دانسته و مي‌گويد: بهره‌گيري امام از روش جدال احسن و تكيه بر پرورش عقلانيت در افراد در گفت‌وگوهاي علمي خود با مخالفين سبب شد آنان گرد امام(ع) جمع شوند و محافل علمي و آموزشي شكوفا شود؛ بين امام صادق(ع) و فقها و دانشمندان آن عصر مناظراتي رخ داده است كه از لابه‌لاي اين مناظرات مي‌توان به آزادي، توسعه فكري و تلاش براي پرورش افكار شخصيت والاي ايشان پي برد.

وي در ادامه مقاله تربيت كادر علمي براي جهان اسلام را يكي از مهم‌ترين فعاليت‌هاي امام صادق(ع) عنوان كرده و توضيح مي‌دهد: امام صادق(ع) با استفاده از شرايط زماني و مكاني و مقتضيات محيطي بيشترين نقش و تاثيرگذاري را در بين ائمه معصومين(عليهم‌السلام) در ايجاد و تقويت نهضت علمي و توليد دانش داشته و بهترين گواه بر اين ادعا تربيت تعداد چشمگير شاگردان در عرصه‌هاي مختلف علمي توسط آن حضرت براي جهان بوده‌ است؛ در رجال «شيخ طوسى»، نام 3223 نفر به‌عنوان اصحاب امام صادق(ع) ذكر شده است؛ از «حسن بن على وشاء» يكى از اصحاب امام رضا(ع) نقل شده كه گفت: در مسجد كوفه نهصد نفر را ديدم كه از جعفر بن محمد(ع) حديث نقل مى‎كردند. (1- رجال نجاشى/ شماره80.

وي در ادامه مي‌افزايد: در رجال كشى نقل شده كه مردى شامى در مجلس امام وارد شد و عرض كرد: شنيده‎ام كه براى هر سؤال پاسخى داريد، پس آمده‎ام كه با شما مناظره كنم ،امام فرمود: در چه موضوعى بحث دارى؟ گفت: در قرآن؛ امام به «حمران بن أعين» فرمود: پاسخ اين مرد را بده؛ مرد شامى خطاب به امام گفت: من مى‎خواهم با خود شما بحث كنم و حضرت فرمود: اگر بر حمران چيره شدى، بر من غلبه يافته‎اى، سپس در آن جلسه «زراره بن أعين» در فقه با مرد شامى مناظره كرد، «هشام بن سالم» در توحيد و «هشام بن حكم» در امامت و «مؤمن طاق» نيز در پاره‎اى امور اعتقادى بحث كردند.( بحارالانوار، ج 47/ص 407)

تلاش‌هاي امام صادق(ع)؛ زمينه‌ساز احياي سنت پيامبر و احاديث نبوي

صالح تلاش‌هاي امام صادق(ع) را زمينه‌ساز احياي سنت پيامبر و احاديث گرانقدر وي عنوان كرده و مي‌نويسد: شاگردان امام صادق(ع) ازسخنان و تعاليم آن حضرت مكتوباتى را تهيه كردند كه به اصول چهارصد گانه شهرت يافت؛ ميراث حديثى امام صادق (ع) ازسوى امامان بعدى تكميل و تقويت شد و حاصل آن ده‌ها هزار روايت در موضوعات بسيار متنوع بود؛ پيش از حكومت اموي‌ها بر اساس يك طرح سياسي اينگونه تبليغ مي‌شد كه «حديث نگوييد، روايت نخوانيد و ننويسيد، قرآن، ما را كافي است.»

وي به علل منع احاديث از سوي حاكمان وقت اشاره كرده و مي‌گويد: يكي از علل منع «نشر حديث» اين بود كه ستمگران، از نقل حديث و گفتارهاي پيامبر(ص) جلوگيري مي‌كردند تا اسلام حقيقي را از مسير اصلي خود دور كنند و نيز مي‌ترسيدند كه از پيامبر(ص) مطلبي به جاي ماند كه سدّ راه منافع و خواسته‌هاي آنان شود و آرزوها و آمال ساليان درازشان بر باد رود.

اين پژوهشگر قرآني تصريح مي‌كند: پيامد اين سياست اين بود كه كسي جرأت نوشتن و نقل احاديث پيامبر(ص) را نداشت؛ احاديث پيامبر (ص) و اهل‌بيت(عليهم‌السلام) همچنان متروك بود تا اين‌كه امام باقر و امام صادق(عليهماالسلام) در دوراني كه امويان و عباسيان بر سر تصاحب قدرت، گرفتار يكديگر شده بودند، فرصت يافتند احاديث پدرانشان را احيا و آثارشان را تجديد نمايند.

وي توجه به احاديث و لزوم گنجاندن آن‌ها در حوزه درسي را يادآور شده و مي‌افزايد: اما در زمان ما دو سؤال اساسي مطرح است؛ يكي مربوط به جهان تشيع است كه در مجامع علمي و دانشگاهي ما و درفرايند تدوين منابع و متوني كه با هدف بيان معارف ديني تدوين مي‌شود به چه ميزان از اين احاديث به‌عنوان منابع دست اول و بسيار ارزشمند استفاده مي شود؟ آيا نسل جديد تحصيل‌كرده ما با متن سخنان پيشوايان خود در كتاب‌هاي درسي و ساير عرصه‌هاي علمي آشنا هستند؟ هزاران اصل و نظريه در حوزه‌هاي مختلف علوم در لابلاي اين احاديث وجود دارد اما امروزه استفاده از اين احاديث بيشتر منحصر به مجامع حوزوي در رشته‌هاي خاصي از علوم متداول است؛ ولي به نظر مي‌رسد ما امروز نيازمند نگاهي فراگيرتر به احاديث به‌عنوان يك ميراث عظيم علمي داريم كه هم در زمينه توليد علوم انساني با تكيه بر مباني ديني و هم به‌عنوان يك منبع ارزشمند و ناب براي تدوين فرهنگ عمومي حاكم بر جوامع اسلامي مورد استفاده قرار گيرد.

اين پژوهشگر قرآني توجه به احاديث از طرف پيروان ديگر مذاهب را راهي براي حل مشكلات موجود عنوان كرده و اظهار مي‌كند: اما سؤال بعد متوجه جهان اسلام و ساير مذاهب غير از شيعه اعم از روشنفكران و عالمان ديني و اهل فرهنگ است كه آنان به چه ميزان برا ي شناخت معارف و انديشه‌هاي تشيع با اين احاديث آشنا هستند؟ متأسفانه بايد بگوييم جوامع بزرگ حديثي آنان خالي از احاديث بسيار گرانبهايي است كه مي‌تواند بسياري از معضلات اجتماعي و فكري و تربيتي را در جوامع اسلامي و بشري حل كند؛ آيا مي‌توان شيعه را بدون درك و فهم اين حجم عظيم از آموزه‌ها و احاديث شناخت؟ لذا به علماء و دانشمندان و اهل فهم در جهان اسلام مي‌گويم كه با هيچ توجيهي امكان ناديده گرفتن و ناچيز انگاشتن اين مقدار از انديشه‌ها و مبانى علمى و اسلامي و محروم كردن دنياي اسلام از اين معارف وجود ندارد.

وي همچنين تأكيد مي‌كند: امروز مخفي نگهداشتن و عدم نقل حجم بسيار بالايي از روايات امام صادق و ساير امامان و اهل البيت(عليهم السلام) كه نزد شيعه وجود دارد و عدم بيان مقام علمي و برتري دانش آنان براي توده‌هاي تشنه مسلمان چه توجيهي دارد؟ آن حنجره‌هاي نامباركي كه اين روزها از ترس فراگيرشدن تفكر مترقي اهل البيت(عليهم السلام) در جهان به هراس آمده‌اند و متعصبانه در قلب جهان اسلام مكتب شيعه را هدف گرفته‌اند تا چه حد با اين آموزه‌هاي نجات‌بخش آشنا هستند؟ آيا نديده‌اند كه رسول گرامي اسلام(ص) در اين حديث فرموده‌اند: «انّي تارك فيكم الثّقلين: كتاب الله عزّوجلّ و عترتي اهل بيتي، ألا و هما الخليفتان من بعدي، و لن يفترقا حتّي يردا عليّ الحوض»: من در ميان شما دو وزنه وزين به يادگار مي گذارم: كتاب خداي عزّوجلّ و عترتم.(4) آگاه باشيد كه اين دو، جانشينان پس از من هستند و هيچ گاه از هم جدا نشوند تا در كنار حوض «كوثر» بر من وارد شوند، بر اساس اين روايت مسلم الصدور در كتب فريقين قرآن و عترت، در راستاي رسالت هدايت بشر را تا قيامت تضمين مي‌كنند.

صالح آموزش رفتارهاي اجتماعي را از ديگر فعاليت‌هاي بسيار بزرگ امام صادق(ع) عنوان كرده و مي‌گويد: يك رهبر و پيشواي ايده‌آل بايد نسبت به وظايف و روابط ميان افراد توجه بسياري داشته باشد، بايد آداب روابط اجتماعي، روش‌هاي زندگي جمعي و حقوق افراد اجتماع به مردم آموزش داده شود تا در سايه رشد اخلاق و تربيت و احترام به حقوق متقابل در جامعه فضاي توسعه همه‌جانبه نيز پديدار شود؛ اين رسالت در ميان انبوهي از دستورالعمل‌ها و آموزه‌هاي تربيتي كه از حضرت امام جعفر صادق(ع) به جاي مانده به چشم مي‌خورد.

جرعه اي از معارف حكمت آموز امام صادق از كتاب «ميزان الحكمة» حجت‌الاسلام والمسلمين ري شهري

الإمامُ الصّادقُ(ع) : «إنّ مِن حقيقةِ الإيمانِ أنْ تُؤْثِرَ الحقَّ وإنْ ضَرَّكَ على‏ الباطلِ وإنْ نَفَعَكَ»: امام صادق(ع) : از نشانه‏‌هاى ايمان حقيقى اين است كه حقّ را ، هر چند به زيان تو باشد، بر باطل، هر چند به سود تو باشد، ترجيح دهى.

عنه(ع) : «لا يَثْبُتُ لَه الإيمانُ إلّا بالعَمَلِ ، والعَمَلُ مِنه»: امام صادق(ع) : ايمان مؤمن جز با عمل استوار نمى‏شود ، عمل جزء ايمان است.

الإمامُ الصّادقُ(ع): «إنّ المؤمنَ أشدُّ مِن زُبَرِ الحديدِ ، إنّ زُبرَ الحديدِ إذا دَخلَ النّار تَغيّرَ ، وإنّ المؤمنَ لو قُتِلَ ثُمّ نُشِرَ ثُمّ قُتِلَ لم يَتغيّرْ قلبُه» : امام صادق(ع): مؤمن از پاره آهن محكمتر است؛ پاره آهن هر گاه در آتش نهاده شود تغيير مى‏كند امّا اگر مؤمن بارها كشته شود در دلش تغييرى پديد نمى‏آيد.

استحكام در ايمان

الإمامُ الصّادقُ(ع): «اِمتَحِنُوا شِيعَتَنا عِندَ ثَلاثٍ : عِندَ مَواقيتِ الصلَواتِ كيفَ مُحافَظَتُهُم علَيها ، وعِندَ أسرارِهِم كيفَ حِفظُهُم لَها عَن عَدُوِّنا ، وإلى‏ أموالِهِم كيفَ مُواساتُهُم لإِخوانِهم فيها» : امام صادق(ع): شيعيان ما را در سه چيز بيازماييد : در مواظبت بر اوقات نمازها، در نگهدارى اسرارشان از دشمنان ما و در همدردى و كمك مالى به برادرانشان.

علامت شيعه واقعي

الإمامُ الصّادقُ(ع): «لَيسَ مِن شِيعَتِنا مَن قالَ بِلِسانِهِ وخالَفَنا في أعمالِنا وآثارِنا»: امام صادق(ع): شيعه ما نيست ، آن كه به زبان ، دَم (از تشيّع) زند امّا در عمل برخلاف اعمال و كردار ما رفتار كند.

الإمامُ الصّادقُ(ع): «مَعاشِرَ الشِّيعَةِ ، كُونُوا لنازَيناً ، ولا تَكُونُوا علَينا شَيناً ، قُولُوا لِلناسِ حُسناً ، احفَظُوا ألسِنَتَكُم ، وكُفُّوها عنِ الفُضُولِ وقَبيحِ القَولِ»: امام صادق(ع): اى جماعت شيعه! مايه آبروى ما باشيد نه باعث بدنامى ما؛ سخنان خوب به مردم بگوييد ، زبان‌هايتان را نگه داريد و آنها را از بيهوده‏‌گويى و سخنان زشت باز داريد.

الإمامُ الصّادقُ(ع): «أحبُّ إخْواني إليَّ مَن أهْدَى‏ عُيُوبي إلَيَّ»: امام صادق(ع): دوست داشتنى‏ترين برادرم كسى است كه عيب‌هايم را به من پيشكش كند.

روح اصلاح‌گري وخيرخواهي اجتماعي

الإمامُ الصّادقُ(ع): «المؤمنُ أعظمُ حُرمَةً مِن الكعبةِ»: امام صادق(ع): حرمت مؤمن از كعبه بيشتر است.

حفظ شئون مؤمنين

الإمامُ الصّادقُ(ع): قالَ اللَّهُ‏عزّ و عجل: «لِيأذَنْ بِحَربٍ منّي مَن آذى‏ عَبديَ المؤمنَ»: امام صادق(ع): خداوند بزرگ فرموده است هر كه بنده مؤمن مرا بيازارد ، با من اعلان جنگ دهد.

الإمامُ الصّادقُ(ع): «انَّ أبغَضَ خَلقِ اللَّهِ عبدٌ اتّقى‏ النّاسُ لِسانَهُ»: امام صادق(ع): منفورترين خلق خدا بنده‏اى است كه مردم از زبان او بترسند.

آموزش روابط سالم اجتماعي

الإمامُ الصّادقُ(ع): «مَن رأى‏ أخاهُ عَلى‏ أمرٍ يَكرَهُهُ فَلم يَرُدَّه عَنهُ وَهُو يَقدِرُ علَيهَ فقد خانَهُ»: امام صادق(ع): هر كه برادر خود را گرفتار امرى ناخوشايند بيند و بتواند آن را از او برطرف سازد و چنين نكند، بى‏گمان به او خيانت ورزيده‏است.

آموزش تعاون وهمياري اجتماعي

الإمامُ الصّادقُ(ع): «مَن قَضى‏ لأخيهِ المؤمنِ حاجةً قضى‏ اللَّهُ‏عزّ و عجل له يومَ القيامةِ مائةَ ألفِ حاجةٍ »: امام صادق(ع): هر كه يك نياز از برادر مؤمن خود را روا سازد خداوند بزرگ در روز رستاخيز صد هزار نياز او را برآورد.

الإمامُ الصّادقُ(ع): «إذا أذنَبَ الرجُلُ خَرَجَ في قَلبِهِ‏نُكْتَةٌ سَوْداءُ، فإن تابَ انمَحَتْ، وإن زادَ زادَتْ حتّى‏ تَغلِبَ على‏ قَلبِهِ فلا يُفلِحُ بَعدَها أبداً»: امام صادق(ع): هر گاه آدمى گناهى كند نقطه سياهى در دلش پديد مى‏آيد؛ اگر توبه كرد آن نقطه پاك مى‏شود و اگر باز هم گناه كرد آن نقطه بزرگتر مى‏شود، تا جايى كه همه دلش را فرامى‏گيرد و از آن پس هرگز روى رستگارى را نمى‏بيند.

آثار روحي گناه

الإمامُ الصّادقُ(ع): «جاءَ رَجُلٌ إلى‏رسولِ اللَّهِ صلى الله عليه وآله فقالَ : يارسولَ‏اللَّهِ صلى الله عليه وآله ، كَثُرَت ذُنُوبي وضَعُفَ عَمَلِي ، فقالَ رسولُ‏اللَّهِ صلى الله عليه وآله : أكثِرِ السُّجودَ فإنّه يَحُطُّ الذُّنوبَ كما تَحُطُّ الرِّيحُ وَرَقَ الشَّجَرِ»: امام صادق(ع): مردى خدمت پيامبر خدا(ص) آمد و عرض كرد: اى رسول خدا! گناهانم زياد شده و اعمالم سست و اندك گشته است، رسول خدا(ص) فرمود : زياد سجده كن؛ زيرا، همچنان كه باد برگ درختان را فرو مى‏ريزاند، سجده گناهان را مى‏ريزاند.

راه آمرزش گناهان

الإمامُ الصّادقُ(ع): «إن كانَ الرِّزقُ مَقسوماً فالحِرصُ لِماذا؟!»: امام صادق(ع): اگر روزى مقدّر است؛ پس حرص زدن چرا؟

روزي

الإمامُ الصّادقُ(ع): «مَن حَسَّنَ بِرَّهُ أهلَ بَيتِهِ زِيدَ في رِزقِهِ»: امام صادق(ع): هركه با خانواده خود نيكوكار باشد، روزيش زياد شود.

الإمامُ الصّادقُ(ع): «إنّ البِرَّ يَزِيدُ في الرِّزق»: امام صادق(ع): نيكوكارى، روزى را زياد مى‏كند.

الإمامُ الصّادقُ(ع): «حُسنُ الخُلُقِ يَزِيدُ في الرِّزقِ»: امام صادق(ع): خوشخويى، روزى را زياد مى‏كند.

الإمامُ الصّادقُ(ع): «كانَ فيما وَعَظَ اللَّهُ‏تَبارَكَ وتَعالى‏ بهِ عيسَى بنَ مريمَ عليه السلام أن قالَ له : ... يا عيسى‏ ، كُنْ حَيثُما كُنتَ مُراقِباً لي»: امام صادق(ع): از موعظه‏‌هاى خداوند تبارك و تعالى به عيسى(ع) اين بود : ... اى عيسى! هرجا هستى مرا در نظر داشته باش.

الإمامُ الصّادقُ(ع): «مَنِ اعتَدَلَ يَوماهُ فهُو مَغبونٌ ، ومَن كانَ في غَدِهِ شَرّاً مِن يَومِهِ فهُو مَفتونٌ ، ومَن لَم يَتَفَقَّدِ النُقصانَ في نفسِهِ دام نَقصُهُ ، ومَن دامَ نَقصُهُ فالمَوتُ خَيرٌ لَه»: امام صادق(ع): هر كه دو روزش برابر باشد مغبون است و هر كه فردايش بدتر از امروزش باشد فريب خورده است و هر كه كاستي‌هاى خود را بررسى نكند پيوسته در كاستى ماند و هر كه كاستى‏اش ادامه يابد مرگ برايش بهتر است.

ياد خدا

الإمامُ الصّادقُ(ع) - وقد سَألَهُ إسحاقُ بنُ عمّارٍ : «يكونُ للمؤمِنِ عَشرَةُ أقْمِصَةٍ ؟ - : نَعَم ، قلتُ : وَعِشرينَ ؟ قالَ : نَعَم ، وليسَ ذلكَ مِنَ السَّرَفِ ، إنّما السَّرَفُ أن تَجعَلَ ثَوبَ صَونِكَ ثَوبَ بِذْلَتِكَ »: «اسحاق بن عمّار»: از امام صادق(ع) پرسيدم : آيا مؤمن مى‏تواند ده پيراهن داشته باشد؟ حضرت فرمود : آرى. عرض كردم : بيست پيراهن چه؟ فرمود : آرى. اينها اسراف نيست ؛ اسراف آن است كه لباس بيرونت و مهمانيت را لباس خانه و دم دستى قرار دهى.

پيشرفت دائمي

الإمامُ الصّادقُ(ع): لَيْسَ شَيْ‏ءٌ أضَرَّ لِقَلْبِ المُؤْمِنِ مِنْ كَثْرَةِ الأكْلِ ، وَهِيَ مُورِثَةٌ لِشَيْئَيْنِ : قَسْوَةِ القَلْبِ ، وَهَيَجَانِ الشَّهْوَةِ .

امام صادق(ع) : براى قلب مؤمن چيزى زيانبارتر از پرخورى نيست، پرخورى موجب دو چيز مى‏شود : سنگدلى و تحريك شهوت.

آداب تغذيه

هِشامُ بنُ سالِمٍ : كانَ أبو عَبدِاللَّهِ عليه السلام إذا اَعْتَمَ وَذَهَبَ مِنَ اللّيلِ شَطرُهُ أخَذَ جِراباً فيهِ خُبزٌ وَلَحمٌ وَالدَّراهِمُ فَحَمَلَهُ عَلى عُنُقِهِ ثُمَّ ذَهَبَ بِهِ إلى أهلِ الحاجَةِ مِن أهلِ المَدينَةِ فَقَسَّمَهُ فيهِم وَلا يَعرِفونَهُ فَلَمّا مَضى أبو عَبدِاللَّهِ عليه السلام فَقَدوا ذلك فَعَلِموا أنَّهُ كانَ أبا عَبدِاللَّهِ عليه السلام .

«هشام بن سالم» : هوا كه تاريك مى‏شد و پاسى از شب مى‏گذشت ، امام صادق(ع) انبانى از نان و گوشت و درهم برمى‏داشت و بر دوش خود مى‏نهاد و آن را براى نيازمندان مدينه مى‏برد و ميان آنان تقسيم مى‏كرد و مردم او را نمى‏شناختند. وقتى ابو عبداللَّه درگذشت، اين كمك‌ها قطع شد و نيازمندان مدينه فهميدند كه آن شخص‌، حضرت صادق(ع) بوده است.

أبو عَمرو الشَّيباني: رَأيتُ أبا عَبدِاللَّهِ‏عليه السلام وَبِيَدِهِ مِسحاةٌ وَعَلَيهِ إزارٌ غَليظٌ يَعمَلُ في حائِطٍ لَهُ وَالعَرَقُ يَتَصابُّ عَن ظَهرِهِ فَقُلتُ :جُعلتُ فِداكَ أعطِني أكفِكَ فَقالَ لي : إنّي أُحِبُّ أن يَتَأذَّي الرَّجُلُ بِحَرِّ الشَّمسِ في طَلَبِ المَعيشَةِ .

سيره اجتماعي

ابو عمرو شيبانى : امام صادق(ع) را ديدم كه در دستش بيلى بود و ازارى ضخيم بر تن داشت و در بوستان خود كار مى‏كرد و عرق از پشت او سرازير بود. عرض كردم : فدايت شوم ؛ اجازه بدهيد من به جاى شما كار كنم، فرمود: من دوست دارم كه مرد، براى تأمين معيشت خود، در گرماى آفتاب اذيّت شود.

الإمامُ الصّادقُ(ع): إنَّ اللَّهَ يُبْغِضُ كَثْرَةَ النَّومِ وكَثْرَةَ الفراغِ»: امام صادق(ع): خداوند از پر خوابى و بيكارى زياد نفرت دارد.

الإمام الصادق(ع): كونوا دُعاةً لِلناسِ بِالخَيرِ بِغَيرِ ألسِنَتِكُم ؛ لِيَرَوا مِنكُم الاجتِهادَ وَالصِّدقَ وَالوَرَعَ »: امام صادق(ع) : مردم را به غير از زبانتان به خوبى فرا خوانيد تا در شما كوشش و راستى و پرهيزكارى ببينند.

كار وفعاليت براي رزق حلال

الإمامُ الصّادقُ(ع): مَن أرادَ التّجارةَ فلْيَتَفقَّهْ في دِينِهِ لِيَعلمَ بذلكَ ما يَحِلُّ لَهُ مِمّا يَحْرُمُ علَيهِ ، ومَن لَم يَتَفقّهْ في دِينِهِ ثُمّ اتّجَرَ تَورَّطَ الشُّبُهاتِ .

مقدمه تجارت

امام صادق(ع): هر كس بخواهد تجارت كند بايد احكام دين خود را بياموزد تا حلال را از حرام بازشناسند، كسى كه احكام دين خود را نياموزد و تجارت كند در كام شبهات فرو غلتد.

الإمامُ الصّادقُ(ع): لا يَنبغي للمؤمنِ أنْ يَجلِسَ مَجلساً يُعصى‏ اللَّهُ فيهِ ولا يَقدِرُ على‏ تغييرِهِ .

لزوم ترك مجلس حرام

امام صادق(ع): سزاوار نيست مؤمن در مجلسى بنشيند كه در آن معصيت خداوند مى‏شود و او نمى‏تواند آن وضع را تغيير دهد.

الإمامُ الصّادقُ‏(ع): قالَ لُقمانُ لابنِهِ : للحاسِدِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: يَغْتابُ إذا غابَ ، ويَتَملّقُ إذا شَهِدَ ، ويَشْمَتُ بالمُصيبَةِ .

نشانه‌هاي انسان حسود

امام صادق(ع): لقمان به فرزندش گفت : حسود را سه نشانه است : پشت سر غيبت مى‏كند، رو به رو تملّق مى‏گويد و از گرفتارى ديگران شاد مى‏شود.
شنبه 4 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 279]