بررسي آسيب‌زدايي دين‌پژوهان به روايت نوگرايان در فصل‌نامه «كتاب نقد»

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: بررسي آسيب‌زدايي دين‌پژوهان به روايت نوگرايان در فصل‌نامه «كتاب نقد»
گروه انديشه: مقاله «آسيب‌زدايي دين‌پژوهي به روايت نوگرايان»، نوشته «زاهد ويسي» در فصل‌نامه انتقادي، فكري، فرهنگي «كتاب نقد» منتشر شده است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، نويسنده در اين مقاله به صورت اجمالي، به موضوع دين‌پژوهي نوين و دستاوردهاي آن نظري گذرا مي‌افكند؛ زيرا بدون شك، اين نحوه دين‌پژوهي به عنوان وجه غالب يا گفتمان مسلط در اين حوزه در آمده است؛ به طوري كه ساير روند‌هاي دين پژوهي نيز ناگزيرند داشته‌هاي خود را با زبان و ادبيات اين الگو بيان كنند.

نكات اساسي مندرج در اين مقاله عبارتند از: دين به مثابه يك اصطلاح فراگير، عقيده، شريعت، عقل‌گرايي محض، سرآغازهاي دين پژوهي متكي به عقل، تداوم دين‌پژوهي سنتي در جهان اسلامي و كارنامه آن، نوانديشي احياگرانه، آسيب‌هاي دين‌پژوهي احياگرايانه، عقل‌گرايي افراطي در دين، رو آوردن به تفسير علمي قرآن، اوج‌گيري جريان غرب‌گرا و سكولار، اوج گيري و رواج بنيادگرايي، دامن زدن به تفكيك نارواي نقل و عقل، دامن زدن به تفكيك عقيده از شريعت، تاريخي ساختن ظهور دين، توجه افراطي به وجه معرفتي دين و فروگذاشتن بعد عمل، اصل قرار دادن علم جديد و تفسير دين و متون آن با اين مبنا.

ويسي در مقاله خود مي‌نويسد: دين به عنوان يك روش يا برنامه، همواره به شكل‌هاي گوناگون مورد توجه و دقت پيروان و مخالفان خود قرار گرفته است و هر يك از آنان بر اساس الگو يا ديدگاه خاصي، جنبه‌هايي از آن را بررسي كرده‌اند. بر اين اساس مي‌توان گفت دين‌پژوهي، قدمتي هم‌پاي خود دين دارد و از اين لحاظ مي‌توان ريشه آن را در روزگاران بسيار دور گذشته جست.

با اين حال، در چند قرن اخير در پي تغيير روش‌هاي علمي، دگرگوني نظام‌هاي دانش و تحصيل معرفت، تسريع در دست‌يابي به ابزارها و آلات جديد، تثبيت حاكميت تكنولوژي و ... در حوزه دين نظام جديدي ابداع شد كه جهان بيني، تصورات، الگوها، آرمان‌ها، خير و شر، سعادت و شقاوت و بهشت و جهنم خاصي داشت.

از اين رو بررسي دين براساس الگوها، آمال و اميال جديد انسان (يا انسان جديد) چنان با گذشته‌هاي خود متفاوت و گوناگون شد كه در نگاه نخست به نظر مي‌رسد گويا در تمام تاريخ بشري، هرگز دين مورد كاوش و پژوهش قرار نگرفته است.

به زعم نويسنده، كندوكاو پژوهش‌گرانه در حوزه دين، و تلاش براي فهم بنيادهاي اصيل و فعال آن يا بازپيرايي و نوسازي تفاسير قرائت‌هايي كه از آن صورت گرفته و ... اهميت و اعتبار شايان توجهي دارد؛ زيرا اين امر نه تنها در ميان پيروان دين بلكه در ميان سرسخت‌ترين مخالفان دين و نامعتقدان يا طرفداران تجزيه و محدود نمايي دين نيز به گرمي مطرح و مورد بحث است. با اين همه چنان كه گفته شد، دين‌پژوهي در دوران بسيار دور گذشته ريشه دارد.

از آن جا كه مهم‌ترين نكته مورد بحث در دين‌پژوهي، خود دين و معنا و مفهوم اصطلاحي آن است، نويسنده نخست به صورت بسيار خلاصه و اشاره وار به كندوكاو در باره آن مفهوم مي‌پردازد.

آخرين شماره فصل‌نامه انتقادي، فكري، فرهنگي «كتاب نقد» به صاحب امتيازي «پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي» و سردبيري «بهمن شريف‌زاده» منتشر شده است.
شنبه 4 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 163]