به مناسبت شهادت امام جعفر صادق(ع)مكتب شيعه مديون علم و تربيت توأم با فرهنگ امام جعفر صادق(ع) است

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: به مناسبت شهادت امام جعفر صادق(ع)مكتب شيعه مديون علم و تربيت توأم با فرهنگ امام جعفر صادق(ع) است
گروه انديشه: علم و تربيت امام جعفر صادق(ع) روش داشت، روش علم و تربيت توأم با فرهنگ امام جعفر صادق(ع) باعث احياء مكتب شيعه شد.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، همه ائمه اطهار(ع) به دنبال فرصتي بودند كه مقام علوي را كه خداوند به آن‌ها داده است، با بيان حقايق اسلام، القاي علوم و اخلاق و معنويت و حسن‌رفتار با مردم را در جهان منتشر كنند و نشر اين عقايد ناب شيعي هدف نهايي ائمه(ع) بوده است. منتهي زمان فرصت را براي امامان شيعه(ع) فراهم نمي‌كرد.

اواخر دوران امامت امام محمدباقر(ع) و اوايل امامت امام صادق(ع) مصادف بود با جنگ بين بني‌اميه و بني‌عباس، در اين زمان فرصت مناسبي براي ائمه(ع) براي نشر دين فراهم شد. در اين زمان بني‌عباس كه با كمك مردم به روي كار آمدند و به قدرت رسيدند با ائمه(ع) مخالف نبودند و به آن‌ها استبداد نكردند و اين فاصله مصادف بود با امامت امام جعفر صادق(ع) البته امام صادق(ع) مي‌توانستند با آن‌ها نبرد كنند و قيام خود را شروع كنند، ولي اين كار را نكردند و نبرد و كار خود را با كار فرهنگي و احياي تفكر شيعي شروع كردند.

امروز ما براي اين‌كه فرهنگ شيعي را به دنيا ارائه و صادر كنيم بايد شيوه امام جعفر‌صادق(ع) را الگو و روش كار خود قرار دهيم. امام جعفر صادق(ع) با كار فرهنگي و اخلاقي كه شروع كرد، توانست شاگردان زيادي از نقاط مختلف دنيا و با مذاهب گوناگون گرد محفل خود جمع كند و به بسط اسلام و گسترش رشته‌هاي مختلف علمي، ديني، ‌اخلاقي، قرآني و عرفاني بپردازند كه در اين ميان شاگردان امام جعفر صادق(ع) هر كدام دانشمندان ماهر در رشته خود بودند.

وقتي در مكتب امام جعفر صادق(ع) علومي مثل فيزيك، شيمي، اخلاق، هيأت، نجوم و تفسير نشر و گسترش پيدا مي‌كند. وقتي امام(ع) يك مذهب اين چنين ـ مذهب شيعه ـ را كه در آن زمان در انزوا بود، احيا كند، در زمانه‌اي كه كسي نمي‌توانست، بگويد شيعه هستم. امام جعفر صادق(ع) روح و تفكر شيعه را زنده كرد و به همين خاطر امام جعفر صادق(ع) را مؤسس مكتب شيعي مي‌گويند؛ چرا كه هويت شيعي در آن زمان ظاهر نبود.

امام صادق(ع) به پيروان خود مي‌فرمودند: «به شيعيان من بگوييد طوري با مخالفين برخورد كنند تا با حسن نيت، عمل، خدمت، كردار و زيباترين حرف، مكتب شيعه و تفكر شيعي را به آن‌ها نشان دهند و در دل آن‌ها نفوذ كنند تا از اين طريق جذب شيعه شوند و از دشمني آن‌ها با شيعيان كاسته شود.»

تأثيرات امام صادق(ع) بر نشر علم، تأسيس دانشگاه و نشر آداب و رسوم برخورد با مردم و روش سخن گفتن با مردم از طريق مسايل اخلاقي و معنوي بر كسي پوشيده نيست. علم و تربيت امام جعفر صادق(ع) روش داشت، روش علم و تربيت توأم با فرهنگ امام جعفر صادق(ع) باعث احياء شيعه شد.

كلام امام جعفر صادق(ع) عين حقيقت، اخلاقيت و معنويت است و عاري از هرگونه خرافات و آرايش‌هاي غيراخلاقي است. امام جعفر صادق(ع) به شاگردانش اين چنين ياد مي‌داد. اگر دين را به مردم به طور خالص و ناب ارائه دهند همه مي‌پذيرند و اگر نپذيرند بر دلشان مي‌نشيند. اسلامي كه امام جعفر صادق(ع) به دنيا ارائه مي‌كند عاري از هرگونه خشونت است.

امروزه بايد براي نشر و تبليغ اسلام از شيوه‌هاي امام جعفر صادق(ع) كمك بگيريم، بگونه‌اي كه در نحوه رفتار با جهان روش نشر اسلام و نشر تشيع كه همان شيوه امام جعفر صادق(ع) است، احيا شود. پس بيايم شيوه و سيره امام جعفر صادق(ع) را براي نشر و گسترش اسلام به كار بگيريم.

امام جعفر صادق(ع) از شيعه يك فرقه به معناي اصطلاحي خود در دانش اديان ساخت. گرچه تلاش‌هاي ايشان به زمينه‌هاي پديد آمده در دوران پدرشان مسبوق بود، اما در دوره آن امام(ع) بود كه به طور دقيق مذهب تشيع شكل و ساختار خود را به عنوان يك مذهب يافت. شيعيان در اين دوره، تصورات زيربنايي ديني خود را طراحي و تدوين كردند.

تصور شيعه از قرآن و سنت به عنوان دو مرجع در اين دوره شكل گرفت و مجموعه وسيعي از احاديث و روايات ديني در اين دوره تدوين شدند كه مخصوص شيعه به شمار رفته و نقطه تمايز آنان از ديگر مذاهب به شمار مي‌رفتند. شالوده و زيربناهاي دستگاه كلامي شيعه در اين دوره ريخته شد و اختلافات فقهي شيعه با اهل سنت به سمت يك نظام حقوقي مستقل گراييد.

مطالعه تاريخي و جامعه‌شناختي اين دوره تاريخي شيعه، ضرورت فراوان داشته و بسياري از زواياي پنهان مذهب تشيع را آشكار مي‌سازد. مطالعه درباره نوع موضوعاتي كه امام جعفر صادق(ع) به آن‌ها مي‌پرداخت و مخاطبان ويژه‌اي كه براي هر بخشي از سخنانش در نظر مي‌گرفت و نقش و جايگاهي كه هر يك از اصحاب امام(ع) نزد او داشتند و اختلافاتي كه بين آن‌ها در فهم مراد و منظور كلام امام(ع) پيش مي‌آمد و مطالعه پيش‌زمينه‌هاي اين اختلافات در سابقه ديني و نژادي و قبيله‌اي اصحاب و... از موضوعات مهمي است كه بسيار كم در مطالعه تاريخ تشيع به آن‌ها پرداخته شده است.

عصر امام جعفر صادق(ع) مقارن با ظهور انديشه‌هاي مادي‌گرايي و پندارهاي الحادي از سويي، و جريانات افراطي صوفيانه از سوي ديگر بود. امام جعفر صادق(ع) با سلاح عقل و انديشه و منطق به ميدان مبارزه با اين نوآوران و مبدعان فكر مادي و الحادي و سر سلسله‌جنبانان كفر و زندقه آمدند و از طريق آيات قرآن و احاديث نبوي به مناظره با صوفيان پرداختند.

آن حضرت(ع) در ابتدا با صبر و شكيبايي به شبهات و سفسطه‌هاي اين گروه‌ها گوش فرا مي‌دادند، به طوري كه «ابن ابي العوجاء» ـ از مادي گرايان آن دوره ‌ـ اعتراف مي‌كند كه اين حالت امام(ع) به گونه‌اي بود كه آنان گمان مي‌كردند ايشان سخنشان را پذيرفته‌اند، ولي بعد آن حضرت(ع) با مهرباني خاص خود و با جمله‌هاي كوتاه ولي پرمحتوا و ادله منطقي چنان راه را بر آنان مي‌بستند كه چاره‌اي جز پذيرش نداشتند. در پايان هر مناظره همه آنان مفتون كلام زيبا و منطق رساي امام(ع) شده به شكست خويش اذعان مي‌كردند.*

* منابع: «امام جعفر صادق(ع) و هويت شيعي» نوشته علي معموري، «روش امام صادق(ع) در برخورد با زنادقه و متصوفه» نوشته «ليلا خسروي» و «سيده زهرا مطهري فرد» پژوهشگران دانشگاه امام صادق(ع) برگرفته از پايگاه اطلاع‌رساني دانشگاه امام صادق(ع) واحد خواهران، مركز مجازي مهدويت.
چهارشنبه 1 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 154]