سرمايه داري هنوز زنده است

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: سرمايه داري هنوز زنده است
، علي دانيال: يكي از جنبه هاي مهم بحران مالي اخير، بحث هاي نظري است كه ميان موافقان و مخالفان نظام سرمايه داري درگرفته است. مخالفان (از هر قشر و طبقه و با هر ايدئولوژي) مي گويند بحران به وجود آمده نشانگر پايان عمر سيستم سرمايه داري در جهان است. آنها تلاش كشورهاي غربي براي رفع بحران و جلوگيري از گسترش آن را كاري بيهوده و «آخرين دست و پا زدن هاي موجود در حال مرگ» مي دانند. از سوي ديگر، موافقان سيستم سرمايه داري معتقدند اين بحران نيز همچون بحران هاي گذشته، نهايتاً پايان خواهد يافت. آنها با اشاره به اينكه بحران اخير نتيجه برخي سياست هاي نادرست و روش هاي نامناسب است، مي گويند اصول اساسي سيستم سرمايه داري يعني بازار آزاد و رقابت، هيچ گاه از بين نخواهد رفت. جنگ ميان مخالفان و موافقان اين سيستم پيشينه اي ديرينه دارد و احتمالاً تا زماني كه سيستمي به نام سرمايه داري در جهان حاكم باشد، اين جنگ نيز ادامه خواهد داشت.

- دايانا فورچگات روث (اقتصاددان پيشين وزارت كار آمريكا): بحران ماه گذشته در آمريكا و بازارهاي جهاني موجب انتشار مقالات بسياري شده كه ناقوس مرگ را براي سرمايه داري به صدا درآورده اند. برخي گفتند اين بحران گواه عدم كارايي سيستم سرمايه داري است. عده اي ديگر اظهار داشتند راه حل هايي كه براي رفع بحران ارائه شده اند، به زندگي سرمايه داري پايان خواهند داد. تمامي گزارشات مربوط به مرگ سرمايه داري به شدت اغراق آميز هستند. با وجود اينكه واشنگتن در تلاش براي احياي بازارهاي اعتبارات از راه حل هاي غيربازاري استفاده مي كند، اما تاكنون به توفيقي دست نيافته است. دولت بعدي آمريكا، خواه دموكرات باشد يا جمهوريخواه، احتمالاً بخش هاي بيشتري از اقتصاد را تحت كنترل خود خواهد گرفت. بحران كنوني نه به دليل ذات سيستم سرمايه داري بلكه به خاطر مداخله دولت در امور شركت هاي خصوصي و نيز رشد شديد نقدينگي و پرداخت وام هاي بي حساب به وجود آمده است. به عنوان مثال بازار مسكن (جايي كه بحران آغاز شد) را در نظر بگيريد. دولت با الزام بانك ها به پرداخت وام به افرادي كه توانايي بازپرداخت اقساط آن را نداشتند در روند تصميم گيري بخش خصوصي مداخله كرد. دولت بانك ها را مجبور كرد ميزان وام پرداختي به افراد فقير و كم درآمد را افزايش دهند. بسياري از اين افراد پس از دريافت وام هاي خود و خريد خانه، نتوانستند اقساط آن را بپردازند و در نهايت، بحران موسوم به «ساب پرايم» به وجود آمد. اين بحران نيز زمينه ساز تحولات بعدي شد تا اينكه به وضعيتي كه امروز شاهد آن هستيم منجر شد. در اين بحران اخير نقش دولت يا به عبارت بهتر، بانك مركزي آمريكا بسيار پررنگ است. در حقيقت بانك مركزي آمريكا نتوانست به وظيفه اصلي خود كه حفظ سلامت پول و روند گردش آن است، عمل كند. عامل اصلي مشكلات كنوني سرمايه داري نبود، بنابر اين نمي توان ادعا كرد سرمايه داري موفق نبوده است.
اكونوميست (نشريه اقتصادي): 165 سال قبل يك تاجر اسكاتلندي طرح هاي خود را براي يك روزنامه تشريح كرد. سخنان جيمز ويلسون نشان دهنده اندوهي شديد بود. او مي گفت در حالي كه ثروت و سرمايه با سرعت در حال افزايش است و علم و هنر شگفت انگيزترين معجزات خود را ارائه مي كنند، همه مردم از هر قشر و طبقه اي روزبه روز با بي ثباتي و ناامني بيشتري مواجه مي شوند. راه حلي كه ويلسون ارائه كرد، «آزادي» بود. او دست به ريسكي بزرگ زد و نه تنها با قوانين حمايتي، بلكه با هرگونه تلاش براي ايجاد مانع در راه دادوستد آزاد و هرگونه دشمني ميان افراد طبقات گوناگون كشور اسكاتلند و نيز دشمني اين كشور با ساير كشورها به مبارزه برخاست. از آن زمان تاكنون، نشريه اكونوميست طرفدار آزادي اقتصادي بوده است.حال آزادي اقتصادي به خطر افتاده و سيستم سرمايه داري كه به آن تجسم بخشيده، در تنگنا قرار گرفته است. چندي قبل انگلستان، مهد خصوصي سازي مدرن، بخش اعظم صنعت بانكداري خود را ملي كرد.در همين حال، آمريكا نيز وعده داد كه 250 ميليارد دلار در اختيار بانك هايش قرار خواهد داد. دولت هاي ديگر هم مشغول سروسامان دادن به سيستم هاي مالي شان هستند. از هر گوشه اي صداي مقام هاي دولتي به گوش مي رسد كه برلزوم پي ريزي ساختاري جديد تاكيد دارند. حتي كشورهاي در حال توسعه هم مي گويند نظام سرمايه داري كنوني ديگر پاسخگوي نيازهاي امروز نيست اما نشانه هاي موجود حكايت از آن دارند كه همه صداها به يك مسير مشترك اشاره مي كنند: دادن نقش بزرگ تر به دولت و نقش كوچك تر و محدودتر به بخش خصوصي. ما اميدواريم چنين اتفاقي رخ ندهد. طي 150 سال گذشته، سرمايه داري ارزش هاي خود را به ميلياردها انسان نشان داده است. به همين علت، تحقق خواسته هاي فوق مي تواند به معناي مرگ آن باشد.
چهارشنبه 1 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 152]