تحليل «معنا» در گلشن راز شبستري در آخرين شماره فصل‌نامه «انديشه نوين ديني»

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: تحليل «معنا» در گلشن راز شبستري در آخرين شماره فصل‌نامه «انديشه نوين ديني»
گروه انديشه: مقاله «تحليل مسئله معنا در گلشن راز شبستري»، نوشته «مهديه سادات مستقيمي» در آخرين شماره از فصل‌نامه «انديشه نوين ديني» منتشر شده است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، از ديرباز تاكنون و تا عرصه آخرين تئوري‌هاي پيچيده زبان‌شناسي، بشر در پي يافتن الگويي فراگير در معناشناسي بوده است، الگويي كه با اتقان و صحت بتواند به مثابه يك پارادايم در گستره وسيعي از علوم تأثيرگذار باشد.

اين چنين الگويي در «گلشن راز» شبستري وجود دارد و اين مقاله ضمن كشف آن، سعي كرده لوازم و مباني زيرساختي آن را در سه ساحت هستي‌شناسي، معرفت‌شناسي و معناشناسي بيان كند. برخي از اين مباني عبارتند از: اصل تشكيك در عوالم، اصل نظام احسن و تفاوت تجليات جلال و جمال، اصل وجود معرفت‌هاي حضوري پيشين، اصل تفكيك مدلول لفظ از مراد لافظ، و امكان شهود واقع شدن معاني معقول و... .

به زعم نگارنده، اين الگو مي‌تواند در بهينه‌سازي تبيين دلالت لفظ بر معاني باطني، بي‌نياز شدن از ارتكاب به مجاز در تفسير متون ديني و جدا كردن حقيقت معنا از امور زايد بر علم معناشناسي، بسيار تأثيرگذار باشد. اين الگو به مفاد قاعده وضع الفاظ براي ارواح معاني در انديشه امام خميني(ره) نزديك است كه به تعبير ايشان مي‌تواند كليد اسرار معرفت و باب الابواب فهم رموز زبان قرآن شود.

نويسنده بر اين اعتقاد است كه معناشناسي شبستري از جمله گنجينه‌هايي است كه در صدف‌هاي دو كفه ادبيات گلشن‌راز به صورت سربسته عرضه شده است. ادعاي اين مقاله اين است كه معناشناسي شبستري به مثابه يك پارادايم مي‌تواند در علم دلالت و زبان‌شناسي، انقلابي علمي ايجاد كند.

در اين جستار آمده است، منظور از پارادايم حاكم بر يك مبحث خاص علمي، انديشه‌ها و تفكرات بنيادين پذيرفته شده‌اي است كه مي‌تواند به تمامي تلاش‌هاي بعدي جهت داده، مجموعه‌اي از نظرات موجود در اين زمينه را سامان ببخشد. تعريف «وضع» و «معنا» از ديدگاه شبستري در يك مدل خاص فهميده مي‌شود. مدلي چند ساختاري، تركيبي و چند بعدي كه با هستي‌شناسي، معرفت‌شناسي و انسان‌شناسي وي پيوند محكم دارد.

به اعتقاد مستقيمي، اصول جهان‌بيني شبستري بستري فراهم مي‌كند كه انسان به بعضي از پايه‌ها و پيش‌انگاره‌هاي غير منتظره در معناشناسي دست‌يابد. هسته اصلي اين مدل، گزاره و مؤلفه كوتاهي است كه وضع، مدلول لفظ را تعريف كرده است ولي اين هسته مركزي داراي ريشه‌ها، خاستگاه‌ها و هم‌چنين ابهاد زيرساختي و هم لوازم مؤثر اين الگو اشاره شد.

آخرين شماره از فصل‌نامه علمي ـ پژوهشي «انديشه نوين ديني»، با صاحب امتيازي نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها، دانشگاه معارف اسلامي، مديرمسئولي ابراهيم كلانتري و سردبيري احمد بهشتي به تازگي روانه بازار نشر شده است.
سه شنبه 30 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 361]