بررسي تبيين فلسفه وحي از ديدگاه ملاصدرا در آخرين شماره فصل‌نامه «انديشه نوين ديني»

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: بررسي تبيين فلسفه وحي از ديدگاه ملاصدرا در آخرين شماره فصل‌نامه «انديشه نوين ديني»
گروه انديشه: مقاله «تبيين فلسفه وحي از ديدگاه ملاصدرا»، نوشته «يحيي بوذري‌نژاد» در آخرين شماره از فصل‌نامه «انديشه نوين ديني» منتشر شده است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، وحي در نظر ملاصدرا، اتصال و اتحاد روح نبي با عالم عقل و خيال است. براي اين‌كه اين اتصال صورت گيرد، انسان بايد ضمن بي‌توجهي به اميال حيواني و نباتي، ادراك‌هاي عقلي روي بياورد و عقل را بر اميال حيواني حاكم كند. در اين صورت، قواي عاقله و خياليه فرصت مي‌يابند تا به كمال خود؛ يعني مشاهده عالم عقل و خيال، دست ‌يابند.

به زعم نگارنده، ملاصدرا براي اثبات اين مسئله، از مباني فلسفي خود مانند اتحاد عقل و عاقل و معقول و مراتب وجودي عقل، خيال و حس استفاده مي‌كند و بدين ترتيب نواقص نظريه مشايين را برطرف مي‌كند.

به اعتقاد نويسنده، ملاصدرا در تبيين وحي، هم به احاديث توجه دارد و هم بعد عقلاني وحي را باور دارد. به عقيده او وحي، معرفتي است كه پيامبر(ص) در هنگام اتصال به عالم عقل و عالم خيال بدان دست مي‌يابد. به عقيده او انسان داراي سه قوه ادراك حسي، خيالي و عقلي است و در هر مرتبه از اين ادراكات، نفس با صورت ادراكي متحد مي‌شود.

بوذري نژاد بر آن است كه ملاصدرا مسئله اتحاد صورت ادراكي با ادراك كننده در تمام مراتب ادراك را در مسئله اتحاد عقل و عاقل و معقول تبيين كرده است، بنابراين اين نظر، مطابق هر يك از قواي ادراكي انسان، يك ساحت از هستي تحقق دارد كه در اين صورت، وجود از سه مرحله عقلاني، خيالي و حسي تشيكل مي‌شود.

به زعم مؤلف، چون انسان‌ها در زندگي روزمره گرفتار تدبير جسم و امور محسوس هستند، نيروي عقل و خيال آن‌ها در خدمت تن قرار مي‌گيرد؛ لذا اين افراد از اين‌كه به مشاهده حقايق خيالي و عقلي نايل شوند عاجز مي‌شوند، اما نبي توانسته است خود را از امور محسوس رها كند و نيروي خيال او به مشاهده حقايق خيالي و نيروي عقل او به مشاهده حقايق عقلي نايل شود. ملاصدرا اين مشاهده ـ كه حاصل تزكيه و طهارت روح است ـ را «وحي» مي‌نامد.

بوذري مي‌نويسد: از اين رو روشن مي‌شود كه وحي در نظر ملاصدرا حاصل دوري از اشتغالات دنيوي و اتصال روح نبي با عوالم خيالي و عقلي است. البته اين مسئله باعث نمي‌شود كه ملاصدرا وحي را كاملا امري عقلاني و غير جسمي بداند، بلكه وحي همان‌گونه كه در روايات آمده است جنبه محسوس نيز دارد.

به اعتقاد مؤلف، ملاصدرا براي تبيين جنبه محسوس وحي از عالم خيال مدد مي‌گيرد و عالم خيال را عالمي مي‌داند كه حقايق عقلاني در آن‌جا مجسم مي‌شوند و حقايق محسوس، معقول مي‌شوند. وي رؤياي صادق و خواب را به وسيله خيال تبيين مي‌كند. اين تبيين از وحي كه به كمك عالم خيال است با تبيين مشايين تفاوت دارد. مشايين، وجود عالم مستقل خيال را باور ندارند و به همين دليل آن‌ها وحي را انتقاش صورت عقلي بر نيروي تخيل نبي مي‌دانند.

آخرين شماره از فصل‌نامه علمي ـ پژوهشي «انديشه نوين ديني»، با صاحب امتيازي نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها، دانشگاه معارف اسلامي، مديرمسئولي ابراهيم كلانتري و سردبيري احمد بهشتي به تازگي روانه بازار نشر شده است.
دوشنبه 29 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 162]