بازخواني پرونده 40ساله فرودگاه امام(ره)

واضح آرشیو وب فارسی:بازتاب آنلاین: بازخواني پرونده 40ساله فرودگاه امام(ره)
داستان ساخت فرودگاه امام (ره ) داستان دنباله داري است كه بيش از 40 سال طول كشيد.داستاني كه باز خواني آن در شرايط كنوني خالي از لطف نيست
به گزارش خبرنگار اقتصادي خبرگزاري فارس، موضوع ساخت فرودگاه بين المللي در تهران به سال 1346 و پيشنهاد سازمان ايكائو جهت ساخت فرودگاهي مجهز براي استفاده از توان ترانزيتي ايران بين اروپا و آسيا بر مي گردد.

* سال 1345 و گزارش ايكائو براي احداث فرودگاه بين المللي در تهران

در سال 1345 گزارش سازمان بين المللي هواپيمائي كشوري" ايكائو" تحت عنوان بررسي جوانب فرودگاه بين المللي آينده تهران ارائه و بر اين اساس 2 سال بعد نخستين گزارش بررسي اشكال مختلف انتخاب محل فرودگاه توسط شركت نورتروپ پيچ (NORTHROP CORP ) به سفارش سازمان برنامه و بودجه وقت تهيه شد .
دو سال پس از آن قرارداد مطالعات تهيه برنامه جديد موقعيت فرودگاهي نظامي و سيويل در تهران بين سازمان برنامه و بودجه و شركت پيت مارويك ميچل (Peat Mar wick Mitchell & co) منعقد شد.

* سال 1350 و نخستين گزارش در خصوص محل احداث فرودگاه

گزارش نهائي اين كارتوسط شركت مذكور در خصوص محل جديد فرودگاه در شمال ايستگاه آپرين و حالات مختلف براي استقرار فرودگاههاي سيويل و نظامي در سال 1350 ارائه شد كه بر اساس آن شركت نورتروپ پيچ طي پيشنهادي آمادگي خود را براي سرمايه گذاري ، طراحي ، احداث وبهره برداري از فرودگاه بين المللي تهران براي يك دوره بيست ساله از 1355 تا 1357 وانتقال كليه تأسيسات پس از بيست سال به دولت وقت ايران اعلام كرد .

* آغاز خريد اراضي فرودگاه در سال 1354

خرداد ماه سال 1351بود كه به منظور تدوين سياستها ، خط مشي ها ، برنامه ريزي ، هماهنگي ها و نظارت عاليه ، كميته اجرائي فرودگاه جديد تهران متشكل از نخست وزير و رؤساي سازمان برنامه و بودجه ، هواپيمائي كشوري ، نيروي هوائي و شركت هواپيمائي ملي ايران تشكيل شد. اين كميته با استفاده از مطالعات انجام شده توسط پيت مارويك ميچل محل فعلي را به مساحت 15 هزار هكتار براي فرودگاه مورد تصويب قرارداد و تحديد اراضي و تصرف آن آغاز شد . خريد اراضي از سال 54 آغاز شد.
حدود يك سال بعد پرسشنامه هايي از طريق سفارتخانه هاي 9 كشورخارجي براي 40 شركت بين المللي به منظورانتخاب مشاور براي تعيين تسهيلات مورد نياز براي حصول به ايده كلي و تعريف استخوان بندي فيزيكي فرودگاه ، انجام مطالعات و طراحي ها ارسال گرديد كه پس از بررسي ، 6 شركت تأييد صلاحيت شدند (Short List ) و براي انتخاب نهايي مسابقه اي بين شركت ADP فرانسه و كنسرسيوم تامز ( TAMS) متشكل از 4 شركت آمريكايي ( تيپس، ابوت، مك كارتي و استراتون ) انجام شد.

* كنسرسيوم تامز-آفا برنده مناقصه تهيه طرح فرودگاه

در مسابقه بين ADP و تامز، برنامه پيشنهادي توسط تامز- آفا توسط كميته اجرايي پذيرفته و تصويب شد و قرارداد ارائه خدمات مهندسي مشاور و تهيه طرح با آن كنسرسيوم منعقد شد .
در سال 1354عمليات تصرف و اقدام به خريد زمينهاي واقع در محدوده داخل طرح از صاحبان آن بر اساس نقشه هاي كاداستر شروع شد .
در فاصله سالهاي 1354تا1356 طرح جامع و انجام مطالعات مقدماتي و بخش قابل توجهي از مدارك مطالعات تفصيلي تهيه و اعتبار مورد نياز طرح نيز بالغ بر 53 ميليون دلار آمريكا برآورد شد. در سال 1356 مسؤوليت ادامه طرح از سازمان هواپيمائي كشوري به نيروي هوائي انتقال يافت و موافقت اصولي نيروي هوايي با پيش نويس طرح جامع تهيه شده از سوي تامز- آفا اخذ گرديد.
دربهمن ماه همان سال قرارداد عمليات خاكي و تسطيح كلي ، شامل عمليات زيرسازي باندها و پاركينگ با شركت پارك وي منعقد شد .
در سال 1358 همزمان با جدايي سازمان هواپيمايي كشوري از وزارت جنگ ، مسؤوليت اجراي طرح از نيروي هوايي به سازمان هواپيمايي كشوري بازگردانده شد. 3 سال بعد يعني در سال 1361 قرارداد پيمانكاري با شركت پارك وي نيزبه استناد ماده 46 شرايط عمومي پيمان ، فسخ گرديد .

* اختصاص نخستين بودجه طرح پس از انقلاب در سال 61

در همان سال اولين بودجه طرح بعد از پيروزي انقلاب اسلامي ، اختصاص يافت و دفتر مجري طرح به صورت مستقل تحت نظارت سازمان هواپيمايي كشوري تشكيل شد .
آذر ماه همان سال شروع مجدد طرح و اجراء و تكميل آن در محل قبلي، توسط نخست وزير وقت تائيد و تصويب و توسط سازمان برنامه و بودجه ابلاغ گرديد .
بعلت شكايت مؤسسه تامز به ديوان داوري لاهه جهت وصول مطالبات خود ، موضوع بررسي و به علت سلب مالكيت 50 درصد ارزش دارائيهاي شركت تامز-آفا حكم به نفع آن شركت صادر مي شود و در سال 1363حدود 5/5 ميليون دلار بابت اصلي و با احتساب بهره متعلقه بالغ بر 9 ميليون دلار از حسابهاي ايران بر اساس بيانيه الجزاير برداشت شد .

* فرودگاه امام در زمره طرح‌هاي عمراني سازمان هواپيمائي كشوري

يك سال بعد طرح در زمره طرحهاي عمراني سازمان هواپيمائي كشوري و سازمان برنامه و بودجه قرار گرفت و قرارداد آن با شركت جنرال مكانيك ( وابسته به بنياد مستضعفان ) بمنظور ادامه كار و عمليات خاكي و تسطيح كلي منعقد شد تا ارديبهشت 1365جمعا حدود 13ميليون مترمكعب عمليات خاكي در طرح انجام شد.
در سال 1365 فعاليت مربوط به طراحيها و عمليات اجرايي باند و پاركينگ بصورت عادي در حال پيشرفت بود و اقداماتي جهت تخصيص اعتبارات جديد انجام گرفت كه بودجه لازم براي ادامه عمليات اجرايي مورد تصويب مجلس شوراي اسلامي قرار نگرفت و فقط بودجه مطالعاتي براي تكميل كارهاي طراحي تصويب شد.
در همان سال توافقنامه تعليق طرح براي شش ماه با پيمانكار ( بنياد مستضعفان ) امضاء مي شود و پيش بيني مي گردد كه چنانچه پس از شش ماه پروژه فعال نشود ، قرارداد پيمانكاري بر اساس ماده 48 شرايط عمومي پيمان ، خاتمه داده شود .
2 سال بعد سه قرارداد مطالعاتي و مشاوره با شركت مهندسين مشاور آتك در خصوص ترمينال ، برج و ساختمانهاي جنبي طرح و قرارداد خدمات مهندسي در مورد كارهاي سيويل با شركت مهندسين مشاور ايمن راه و همچنين قرارداد با شركت مهندسين مشاور ابنيه فني در خصوص مطالعات سازه اي منعقد شد .

* سال 68 و تصويب تأمين اعتبار از طريق اخذ عوارض مسافري

در سال 1368 ايده تأمين اعتبار از طريق اخذ عوارض مسافري مطرح و با تصويب تبصره 38 در قانون بودجه 68 مبلغ 770 ميليون تومان بودجه ، در اختيار طرح قرار مي گيرد . امر سازماندهي طرح و جذب نيرو ، تأمين ساختمان ، انعقاد دو قرارداد اجرايي و مطالعاتي با استفاده از اين اعتبار به شرح زير انجام گرفت :
- قرارداد با شركت مهندسين مشاور هگزا در خصوص خدمات مهندسي براي پلها و راهها
- قرارداد خدمات آزمايشگاهي با آزمايشگاه فني مكانيك خاك وزارت راه و ترابري
- قرارداد احداث 5/27 كيلومتر راههاي داخلي و 11 دهانة پل بزرگ با شركت كيسون

* سال 69 و تغيير نام فرودگاه به فرودگاه بين المللي امام خميني (ره)

درمهرماه سال 68 قرارداد عمليات اجرايي احداث باند و تاكسيويها با شركت مراغ و در اسفند نيز قرارداد خدمات مهندسي ژئوتكنيك و مقاومت مصالح با شركت ماندرو و قرارداد تأمين برق با شركت برق منطقه‌اي منعقد گرديد.
مقارن با سال 1369 نام فرودگاه بين المللي تهران به فرودگاه بين المللي امام خميني (ره) تغيير يافت و در همان سال طرح جامع ( تهيه شده توسط تامز- آفا ) مورد تجديدنظر واقع مي شود كه عملاً تا سال 74 كار تكميل و اصلاح طراحيهاي فرودگاه ادامه مي يابد .

* تجديد نظر و تهيه طرح جامع اصلاح شده در سال 1372

در فاصله سالهاي 1370 تا 1372 اقدامات قانوني براي انتخاب مهندسين مشاور ذيصلاح و با تجربه براي تجديدنظر و تهيه طرح جامع اصلاح شده و انجام طراحيهاي تفصيلي مورد نياز انجام و مناقصه بين المللي بين 19 شركت خارجي برگزار گرديد ودر نهايت شركت ADP با قيمت پيشنهادي 303 ميليون فرانك فرانسه و27 ميليارد ريال ، تأييد و انتخاب شد.
يك سال بعد ايده اختصاص بخشي از درآمدهاي پروازي وفرودگاهي براي طرح ، مطرح و در قانون بودجه سال 71 اخذ عوارض مسافري و اخذ درآمدهاي خدمات فرودگاهي براي تأمين اعتبار فرودگاه به تصويب مي رسد . اين حركت پايه استواري را جهت تأمين نيازمنديهاي مالي طرح فراهم مي سازد ليكن تحقق عملي آن از سال 1373 فراهم مي شود.
در همان سال كليه عمليات فاز اول به 70 پروژه اصلي و فرعي تفكيك و تقسيم مي شود و زمانبندي فاز اول طرح و تجديدنظر در طرح جامع و اعمال استانداردهاي 15 ساله هواپيمايي در طرح جامع مورد مطالعه قرار مي گيرد .

* سال 71 و تجديد نظر در انتقال پروازهاي داخلي و بين المللي به فرودگاه امام (ره)

در سال 71 برنامه انتقال كل پروازهاي داخلي و بين المللي مسافري ( سيويل ) به فرودگاه امام (ره) مورد تجديدنظر قرار مي گيرد و تصميم به ابقاء فرودگاه مهرآباد پس از بهره برداري از فرودگاه امام (ره) گرفته مي شود .
در همان سال نيز قرارداد احداث برج مراقبت و ساختمان پشتيباني فني و تاكسيوي و اپرون آشيانه منعقد مي شود .
در سال 1373 مسؤوليت اجراي طرح بارديگر از سازمان هواپيمايي كشوري به وزارت راه و ترابري انتقال يافت و در آبان ماه 1373 پيش نويس قرارداد طرح و اجرا تهيه و بين معاون ساخت و توسعه بنادر و فرودگاها و شركت سازنده امضاء شد .
در فاصله دي73 تا خرداد74 مذاكره و توافق با شركت ADP جهت اصلاح خدمات پيشنهادي در مناقصه و تبديل آن به نظارت و بازبيني طرحهاي مشاورين ايراني و عقد قرارداد 3/12 ميليون فرانك فرانسه، عقد قرارداد با مشاورين ايراني و شركت فرانسوي ADP و تهيه و تصويب طرح جامع با ملحوظ داشتن نظرات سازمانهاي داخلي و كميته بين المللي( Consultative Committee Airport ACC ) وابسته به ياتا تنظيم و منعقد گرديد.

* آغاز عمليات اجرائي بر اساس فاز يك در سال 1375

درفروردين ماه 1375 عمليات اجرايي در كارگاه بر اساس طراحي فاز يك آغاز و در مردادماه نيزگزارش كلي ازجريان امور فرودگاه و پيشنهاداتي براي تسريع اجراء و تكميل و بهره برداري طرح تهيه شد. اواخر شهريورماه آن سال قسمت اعظم مطالعات مرحله اول پيشرفته طراحي (ADP ) ترمينال با همكاري شركت ADP انجام گرفت .
دي ماه سال 75 مقدمات تفاهم نامه با هما و اعلام موافقت مجري طرح در خصوص تخصيص 120 هزار متر مربع زمين در منطقه عملياتي فرودگاه براي احداث آشيانه و دفاتر و انبارها به اين شركت صورت گرفت.
اواخر بهمن ماه نيز ترك تشريفات مناقصه براي سي ميليون دلار خريد تجهيزات فرودگاهي مورد نياز طرح با تأييد وزارت صنايع توسط شوراي اقتصاد به تصويب رسيد.

* نصب تجهيزات ناوبري زميني در سال 76

يك سال پس از آن نصب تجهيزات ناوبري زميني پس از مطالعات و آماده سازي زمين در اين فرودگاه آغاز شد كه متعاقب آن نيزبا شركت ملي ساختمان وابسته به بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي براي احداث و تكميل كارهاي تأسيسات زيربنايي ، ساختمانهاي جنبي و سيويل فازاول بهره برداري فرودگاه بين المللي امام خميني (ره) قراردادي منعقد شد. ارز مورد نياز طرح نيز در خرداد ماه سال 77 به ميزان 50 ميليون دلاربه تصويب هيأت دولت وقت رسيد.

* سومين افتتاح فرودگاه در ارديبهشت ماه سال 1384

فرودگاه نهايتا در روزهاي آخر دولت هشتم افتتاح شد و نگهداري آن به مصوبه مجلس هفتم به شش شركت ايراني واگذار شد. استيضاح احمد خرم وزير راه و ترابري دولت دوم خاتمي توسط مجلس هفتم و رد گزينه هاي بعدي خاتمي، كار افتتاح فرودگاه را بيش از پيش به تعويق انداخت.
فرودگاه امام پس از دو بار افتتاح و تعطيلي سرانجام در ارديبهشت ماه سال 1384 افتتاح شد. در اين مراسم يك فروند هواپيماي ايران اير راس ساعت 15 و 10 دقيقه از مبدا دبي در اين فرودگاه به زمين نشست.
فرودگاه امام (ره) سال 83 يك بار توسط رياست جمهوري و بار ديگر با فرود هواپيمايي از امارات افتتاح شده بود و اين بار مسوولان اجرايي ترجيح دادند بدون انجام مراسم افتتاحيه فرودگاه را مود بهره‌برداري قرار دهند.
در اين تاريخ مقرر شد تا پايان سال 84 تمامي پروازهاي كشورهاي حوزه خليج‌فارس به جز عربستان به اين فرودگاه انتقال پيدا كند. به گفته مسوولان فرودگاه، پروازهاي حجاج نيز از پايان سال 85 و يا نهايتا اوايل سال 86 از فرودگاه امام(ره) صورت خواهد گرفت.

* طرح جامع و افق جابجائي 100 ميليون مسافر در سال

در حال حاضر فرودگاه بين‌المللي امام خميني (ره) ظرفيت جابجايي 4/5 ميليون مسافر و 120 هزار تن بار در سال را دارد و ظرفيت آن تا 6/5 ميليون نفر قابل افزايش است. براي ساخت اين فرودگاه تا كنون بيش از 260 ميليارد تومان كه 60 ميليون دلار آن ارزي بوده است، هزينه شده كه پس از افتتاح، تمامي پروازهاي خارجي به جز پروازهاي كه مقصد آنان جده، مدينه يا دمشق است از فرودگاه مهرآباد تهران به اين فرودگاه منتقل گرديده است. رسيدن به ظرفيت 100 ميليون نفر از اهداف مسئولان اين فرودگاه اعلام شده است.در مورد فرودگاه امام خميني (ره) باز هم خواهيم نوشت.

گزارش از: سيد مجتبي حسيني
يکشنبه 28 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: بازتاب آنلاین]

[مشاهده در: www.baztabonline.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 197]