سرطان معده صدرنشين مرگ‌هاي سرطاني

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: سرطان معده صدرنشين مرگ‌هاي سرطاني
بيماري- سميه شرافتي:
مرگ ايراني‌ها به خاطر سرطان معده در رتبه اول مرگ‌و‌ميرهاي ناشي از انواع سرطان‌ها قرار دارد.

اين بخشي از نتايج گزارش كشوري ثبت موارد سرطاني است كه 5 ماه پيش اداره سرطان وزارت بهداشت آن را منتشر كرده است. براساس اين گزارش شايع‌ترين علت مرگ بر اثر سرطان، مربوط به سرطان معده است.با اين حال از دهه 1930 به بعد، سرطان معده در كشورهاي دنيا به ويژه كشورهاي صنعتي روند رو به كاهش منظمي داشته، اما در برخي كشورها به ويژه كشورهاي آسيايي و از جمله ايران، فراواني بروز اين بيماري همچنان پابرجاست.

اين در حالي است كه به گفته كارشناسان بروز اين سرطان برحسب جمعيت دنيا 10 در هر 100 هزار نفر است، ولي در شهر تهران و در بين مردان از هر 100 هزار نفر 20 نفر به اين بيماري مبتلا مي‌شوند. البته در شرايطي كه به گفته كارشناسان سرطان معده در ايران دومين علت مرگ و مير محسوب مي‌شود، هنوز دليل قطعي اينكه چرا سرطان معده در ايران نسبت به كشورهاي ديگر، حتي نسبت به كشورهاي همسايه مثل افغانستان و پاكستان در حال افزايش است، مشخص نشده است.

در آستانه سومين كنگره جراحان عمومي ايران كه 7 تا 9 آبان‌ماه در مركز همايش‌هاي رازي برگزار مي‌شود، دكتر پرويز دريايي، عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي ايران، دبير علمي انجمن علمي جراحان عمومي ايران و رئيس درمانگاه انستيتو كانسر بيمارستان امام خميني در رابطه با اين نوع سرطان و وضعيت بيماران مبتلا به آن در ايران در گفت‌وگويي كه با او ترتيب داده‌ايم توضيح بيشتري مي‌دهد. وي معتقد است كه متأسفانه چون درباره سرطان معده هنوز طرح غربالگري در كشور ما وجود ندارد، تشخيص اوليه اين بيماري با مشكل روبه‌روست و بيماران در مراحل پيشرفته به پزشك مراجعه مي‌كنند. اين امر هم بحث درمان سرطان معده را با مشكلات زيادي مواجه مي‌كند.

* آقاي دكتر، به‌نظر مي‌رسد سرطان مري به‌عنوان يكي از شايع‌ترين سرطان‌ها تا چند دهه پيش، حالا ديگر جاي خود را به سرطان معده داده. دليل اين اتفاق چيست؟

خوشبختانه در حال حاضر سرطان مري درصورت تشخيص زودرس در مراحل ابتدايي به‌صورت كامل و با روش‌هاي جراحي و شيمي‌درماني قابل درمان است و طرح‌هاي غربالگري در استان‌هايي چون آذربايجان و مازندران كه سرطان مري در‌ آنها شيوع بيشتري دارد، اجرا مي‌شود اما در مورد سرطان معده هنوز به اين مرحله نرسيده‌ايم.

* چرا؟

درست است كه در حال حاضر سرطان پوست، اولين و شايع‌ترين نوع سرطان است اما سرطان معده بعد از اين سرطان، از نظر ناتواني و مرگ و مير چه در زنان و چه در مردان شيوع بالايي دارد.

با اين حال متأسفانه ما در ايران هنوز امكان غربالگري بيماران مبتلا را نداريم چون اين كار فقط از طريق روش آندوسكوپي انجام مي‌شود و اين روش هنوز در ايران جايگاه خود را پيدا نكرده است.

البته ما بيماران را تشويق مي‌كنيم كه براي انجام اين روش اقدام كنند ولي اين كار وظيفه ما نيست بلكه غربالگري جزء سياست‌هاي اجرايي است كه بايد ارگان‌هاي مربوط به آن در تمام كشور اقدام كنند.

* منظور شما اين است كه به همين دليل ما در تشخيص اوليه اين بيماري عقب افتاده‌ايم؟

بله، علاوه بر اين بايد بدانيم كه سرطان معده به هيچ‌وجه پيش‌آگهي خوبي ندارد و از نظر نحوه درمان حرف اول را تنها جراحي مي‌زند ولي اگر بيماران در مراحل اوليه بيماري براي آندوسكوپي مراجعه كنند، هم از نظر درمان و هم افزايش طول عمر برايشان بهتر است. علاوه بر اين اگر ما غربالگري را براي تشخيص اوليه جا بيندازيم، قطعا مي‌توانيم براساس مناطق جغرافيايي كه اين بيماري شايع است، آن را در افراد بالاي 55 سال اجرا كنيم چون ايران از نظر ابتلا به اين بيماري نسبت به كشورهاي ديگر يك دهه جلوتر است. مثلا اگر در كشورهاي ديگر سن ابتلا به اين بيماري 60 سالگي به بعد است، در ايران اين سن به 55 رسيده و ما حتي مي‌توانيم به‌طور معمول آندوسكوپي را در مورد افراد سالم هم اجرا كنيم.

* حالا برويم سراغ علائم اوليه اين بيماري و اينكه بيمار با چه شرح حالي به شما مراجعه مي‌كند؟

متأسفانه اين سرطان علامت مشخصي ندارد اما ابتدا خود را به‌صورت سوء هاضمه و به‌خصوص عدم‌اشتها به مواد پروتئيني نشان مي‌دهد. درد، لاغري و بي‌اشتهايي هم‌ زماني حادث مي‌شود كه بيماري رشد كرده و وسعت يافته است. با اين حال تشخيص اوليه اين بيماري براي ما دشوار است چون همانطور كه گفتم مشكل روش آندوسكوپي در كشور ما جا نيفتاده. در حالي كه در كشورهاي ديگر آندوسكوپ‌هايي وجود دارند كه حتي با ميكروسكوپ‌هاي الكتروني هم مي‌توانند بيماري را تشخيص دهند، مخصوصا در ژاپن. به‌طوري كه در اين كشور پيشگيري و غربالگري به‌صورت يك فرهنگ شده و حتي در اين كشور به كودكان در مدارس آموزش مي‌دهند كه اگر كسي در خانواده دچار دل درد شد يا علائمي از گير كردن غذا در گلو داشت، حتما براي آندوسكوپي مراجعه كند.

* اميد قطعي براي درمان اين نوع سرطان وجود دارد؟

اين نوع سرطان اصلا پيش‌آگهي خوبي ندارد و ما فقط مي‌توانيم از طريق جراحي كيفيت زندگي بيماران را بهبود ببخشيم. اما بايد بگويم در ايران اين سرطان درجه‌بندي دارد. براي همين ما بايد تصميم بگيريم كه اين بيماران را ابتدا شيمي‌درماني كنيم و بعد درمان و يا اينكه درمان جراحي را از ابتدا شروع كنيم. البته متخصصان خون معتقدند كه در مراحل پيشرفته بيماري بهتر است بيماران شيمي‌درماني اوليه شوند ولي روي اين مسئله بايد تحقيقات بيشتري صورت گيرد.

* منظورتان از بهبود كيفيت زندگي بيمار چيست؟

مهم‌ترين فاكتور براي جراحي دو چيز است: وضعيت عمومي بيمار و اينكه ببينيم در درجه‌هاي بالاي بيماري مي‌خواهيم براي بيمار چه كنيم؟ در اينجا بالابردن كيفيت زندگي بيمار مهم است، مثلا با جراحي در كساني كه خونريزي دارند، آن را متوقف مي‌كنيم. ما حتي بيماراني داريم كه سراسر معده آنها سرطاني شده پس در اينجا براي گرسنه نماندن بيمار از طريق سيستم جهاز هاضمه و يا با تعبيه‌كردن لوله در روده باريك مواد غذايي را به او مي‌رسانيم و به اين ترتيب كيفيت زندگي او را بهتر مي‌كنيم.

* در مورد نحوه پراكندگي اين بيماري در كشور كمي توضيح مي‌دهيد؟

متأسفانه از نظر تقسيم بيماران در كشور مشكل اساسي داريم؛ يعني هنوز مركز واحدي براي جمع‌آوري اطلاعات سرطاني‌‌ها نداريم و آمارهايمان دقيق نيست. با اين حال آذربايجان و اردبيل، مازندران، خراسان، كردستان و... كانون اين بيماري هستند.

* چرا فقط در اين استان‌ها؟

چون اگر بخواهيم مسئله غذا را در نظر بگيريم، مردم اين مناطق بيشتر از مواد غذايي تند و دودي استفاده مي‌كنند كه اين خود عامل مهمي است. ولي بيشتر تحقيقات روي ژن كار مي‌كنند؛ يعني در كساني كه گروه خوني A مثبت دارند، اين بيماري بيشتر ديده مي‌شود و مي‌تواند ارثي هم باشد. اما بهداشت محيط، مصرف الكل، سيگار و فاكتور چاقي نيز در اين ميان مهم است.

يك فرضيه هم مي‌گويد نوع خاك مناطقي مثل ايران، روسيه و... حاوي نيترات است و همين نيترات منجر به افزايش سرطان معده از طريق محصولات كشاورزي مي‌شود. براي همين است كه در ايران بيشتر شاهد اين بيماري هستيم.

* شما اين فرضيه را تاييد مي‌كنيد؟

دقيقا همين‌طور است، كودهاي شيميايي كه در مناطق كاشت برنج استفاده مي‌شوند مثل نيتروزآمين منجر به افزايش اين نوع سرطان مي‌شوند. البته ماده‌اي هم تا به حال جايگزين تركيبات نيترات نشده و ما ناگزير به استفاده از اين ماده هستيم.

* با اين حال به عقيده كارشناسان نقش ميكروب هليكوباكتر در ابتلا به اين بيماري كم نيست، نه؟

همينطور است، اين ميكروب بيشتر در اماكن پرازدحام قابل انتقال‌ است و در حال حاضر 90 درصد مردم به اين عفونت آلوده هستند. براي همين است كه اين ميكروب بايد از معده كساني كه مبتلا به زخم اثني‌عشر هستند، جدا شود، چون در غيراين صورت اين افراد به تدريج به سرطان معده مبتلا مي‌شوند.
شنبه 27 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 224]