فناوري نانو كاربرد موثري در كشاورزي و منابع طبيعي دارد

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: فناوري نانو كاربرد موثري در كشاورزي و منابع طبيعي دارد
فناوري نانو، فناوري نوين و توانمندي است كه با توجه به كاربرد موثر آن در بخش كشاورزي و منابع طبيعي، بسياري از كشورها روي آن سرمايه گذاري هاي سنگيني كرده اند.

فناوري نانو، در زمينه هاي مختلفي مانند تشخيص سريع بيماري هاي گياهي، شناسايي باقيمانده سموم در محصولات كشاورزي و حذف آنها، انتقال هوشمند دارو، سموم و عناصر غذايي در دام، شيلات و گياهان، تصفيه آب هاي روان، افزايش كيفيت فراورده هاي كشاورزي مرتبط با صنايع نساجي، مهندسي ژنتيك گياهان و دام و افزايش ميزان توليد محصول از طريق توليد حيوانات و گياهان، افزايش مدت زمان انبارداري محصولات كشاورزي و موارد بسياري نظير آن مي تواند نقش بسيار موثري را در بخش كشاورزي و منابع طبيعي ايفا كند.
در صنايع غذايي، با توجه به اينكه سالانه بخش قابل توجهي از محصولات كشاورزي به دليل ضعف در صنعت بسته بندي مناسب از بين مي روند، بهره گيري از فناوري نانو و توليد بسته بندي هايي كه بتواند علاوه بر افزايش طول مدت نگهداري محصولات غذايي، از آلودگي آنها نيز جلوگيري كند و به نحوي با استفاده از اين فناوري، مصرف كننده را از آلوده بودن محصول آگاه نمايد، مي تواند در كاهش ضايعات، نقش ايفا كند.
رييس پژوهشكده بيوتكنولوژي ايران، در حاشيه نمايشگاه توانمندي هاي ملي نانو در سالن حجاب تهران، به خبرنگار علمي ايرنا گفت: در جهان امروز، همواره شاهد رشد روزافزون جمعيت از يك سو و كمبود مواد غذايي مورد نياز اين جمعيت، از سوي ديگر هستيم، به گونه اي كه غذا و چگونگي تامين آن، در حال حاضر، يكي از مهمترين چالش هاي فراروي كشورهاست.
دكتر "سيد مجتبي خيام نكويي"، با اشاره به اينكه در كنار اين مساله، بحث توسعه پايدار كشاورزي توام با حفظ محيط زيست، همواره مورد تاكيد تمامي كشورها در اجلاس هاي روساي آنها بوده است، گفت: در طول دو دهه اخير، با رشد اعجاب انگيز فناوري هاي نوين، لزوم كاربرد آنها در تامين غذاي مورد نياز مردم جهان، هر روز بيش از پيش آشكار شده و اهميت و نقش آنها در رشد و توسعه پايدار كشورها دو چندان شده است.
خيام نكويي، افزود: از جمله فناوري هاي نويني كه در طول يك دهه اخير، دامنه و وسعت كاربرد آن رو به گسترش است، فناوري نانو مي باشد.
شايد كمتر كسي تصور مي كرد كه اين فناوري بتواند در كمتر از يك دهه تا اين حد گسترش يابد. امروز كمتر عرصه اي را مي توان يافت كه فناوري نانو با قابليت ها و توانمندي هاي منحصر بفردش، خود را به آن تحميل نكرده باشد.
در اين ميان، حوزه غذا و امنيت غذايي كه از عناصر كليدي استقلال هر كشوري محسوب مي شود، نيز به نقش بي بديل اين فناوري گردن نهاده است.
نايب رييس و دبير كميته فناوري نانوي وزارت جهاد كشاورزي، گفت: وزارت جهاد كشاورزي كه امروز متولي اجراي اصل تامين امنيت غذايي در كشور است، با آگاهي از نقش اين فناوري مهم، در طول دولت نهم همواره تلاش كرده است كه دستاوردهاي اين فناوري را در راه رشد و شكوفايي بخش كشاورزي در كشور مورد استفاده قرار دهد.
خيام نكويي، با اشاره به اين كه فعاليت هاي وزارتي در اين عرصه در سال هاي اخير انسجام قابل قبولي پيدا كرده است، اظهارداشت: با اين همه، هدف وزارت جهاد كشاورزي آن است كه اين فناوري در تمام زير بخش هاي كشاورزي بكار گرفته شود.
نماينده وزير جهاد كشاورزي در ستاد توسعه ويژه فناوري نانو، گفت: كميته فناوري نانوي وزارت جهاد كشاورزي، با توجه به ناكافي بودن آشنايي مديران و كارشناسان وزارت متبوع با اين فناوري ، با تدوين برنامه اي منسجم در سال 1386، اين سال را در اين وزارتخانه سال آموزش و ترويج فناوري نانو در حوزه كشاورزي نام گذاشت.
وزارت جهاد كشاورزي، در اين سال با برگزاري 13 كارگاه آموزشي، گام محكمي در جهت شناساندن توانمندي اين فناوري برداشت، به گونه اي كه سيل استقبال علاقه مندان، كميته نانو را با مشكل مواجه كرد.
خيام نكويي، گفت: تدوين برنامه راهبردي در جهت برنامه سند راهبرد آينده نانو نيز از ديگر حركت هايي بود كه بدنبال برگزاري كارگاههاي آموزشي در كميته پايه ريزي شد. وي ابراز اميدواري كرد كه تا پايان سال جاري با تصويب اين برنامه گام جدي ديگري در جهت هدفمند كردن برنامه وزارت جهاد كشاورزي در رشد و توسعه و بكارگيري اين فناوري برداشته شود.
به گفته او، تعريف، تصويب و اجراي پروژه هايي در عرصه فناوري نانو در بخش كشاورزي، از ديگر فعاليت هايي بود كه مورد توجه و حمايت جدي قرار گرفت و خوشبختانه برخي از آنها دستاوردهاي ارزشمندي براي كشور به ارمغان آورده است، كه از آن جمله مي توان به توليد نانو ذرات دي اكسيد تيتانيوم و توليد پودر فلزات و سنتز نانو ذرات طلا در ابعاد نانومتري اشاره كرد.
نايب رييس و دبير كميته فناوري نانو وزارت جهاد كشاورزي، گفت: با اين همه، كاربردهاي فناوري نانو در صنعت غذايي و كشاورزي هنوز در مراحل آغازين قرار دارد و پيش بيني مي شود كه دهه آينده شاهد افزايش استفاده از تكنيك ها و ابزارهاي پيشرفته مبتني بر فناوري نانو براي شناسايي و حذف عوامل سرطانزا از غذاها باشد.
ايمني غذايي، روش هاي درمان بيماري ها ، ابزارهاي جديد براي استفاده در بيولوژي سلولي و مولكولي، مواد جديد براي تشخيص پاتوژن و حفاظت از محيط هاي زيست، همگي مثال هايي از رابطه مهم فناوري نانو با علوم و مهندسي كشاورزي و سيستم هاي غذايي هستند.
در حال حاضر، حدود 200 شركت در سراسر جهان در زمينه تحقيقات فناوري نانو فعال هستند و انتظار مي رود كه تعداد آنها بسرعت افزايش يابد و به موازات آن، كاربردهاي بيشتر، جديدتر و پيچيده تري از اين فناوري پديدار شود.

** كاربرد فناوري نانو در صنايع غذايي
فناوري نانو، توانايي اثرگذاري در بسياري از زمينه هاي صنايع غذايي را دارد. اين علم و فناوري جديد مي تواند نقاط ضعف صنعت بسته بندي را برطرف كند. بعنوان مثال فيلم هايي با ساختارهاي نانويي و نيز با افزودن برخي مواد در ساخت آنها، به توليد بسته بندي هايي ختم مي شود كه مي تواند از تهاجم عوامل بيماري زا و ميكروب ها و ديگر ميكروارگانيزم هايي كه بهداشت و سلامت غذا را به خطر مي اندازد، جلوگيري كنند. همچنين نانو حسگرهاي بكار رفته در بسته بندي مواد غذايي، مي تواند براي نمايش كيفيت مواد غذايي بسته بندي شده و اعلام وضعيت سلامت آن بكار رود. بطور خلاصه حوزه هاي مختلف كاربردي فناوري نانو در غذا و صنايع غذايي را مي توان به شش دسته نگهداري غذا، بهبود طعم و رنگ، سلامت غذا، بسته بندي، توليد غذا و فرايندهاي غذايي تقسيم كرد.
- نانو مواد آلي و غيرآلي (نانو رس)
كاربرد نانو مواد مركب، مي تواند كيفيت بسته بندي را با افزايش خاصيت مانع بودن آن، قيمت كمتر، نمايش بهتر و مواد سازگار با محيط زيست، بهبود دهد.
- بسته بندي كاربردي
بسته بندي غذا با طراحي قاب هاي مختلف، مزيت هاي عملي مانند مقاومت در برابر آتش، جاذب گاز و مقاومت هاي حرارتي و مكانيكي، زمينه را براي افزايش توانايي مصرف و غيره فراهم مي كند.
- نانو ذرات و نانوساختارها
اين مواد مي توانند بطور موثري باكتري هاي مضر را در غذا از بين ببرند و سلامت غذا را افزايش دهند.
- بسته بندي هوشمند با استفاده از نانو حسگرها
اين بسته بندي ها مي توانند تغييرات و فساد محتويات درون خود را آشكار سازند و به مصرف كننده، مواد مغذي دقيق را نشان دهند و قبل از فاسد شدن غذا به وي اطلاع دهند.

** كاربردهاي فناوري نانو در علوم دامي
در علوم دامي، فناوري نانو، يك رويكرد جديد و تكميل كننده است. فناوري نانو مي تواند در راستاي افزايش بهره وري از طريق مواد خوراكي و تغذيه، بهداشت و اصلاح نژاد انواع دام و طيور و آبزيان نيز بسيار موثر باشد. از جمله كاربردهاي فناوري نانو در علوم دامي مي توان به فناوري نانو دي.ان.اي، تشخيص بيماري ها و درمان دام ها و اصلاح نژاد دام اشاره كرد.

** كاربرد فناوري نانو در آبياري مزارع كشاورزي
استفاده از فناوري نانو براي توليد قطره چكان هاي تنظيم كننده فشار و مقاوم به نفوذ ريشه، لوله هاي پلاستيكي تراوا و لوله هاي رسي، از مهمترين دستاوردهاي فناوري نانو در علم آبياري مي باشند كه با استفاده از آنها راندمان آبياري از 30-40 درصد به 92-93 درصد افزايش مي يابد. با توجه به اينكه 94 درصد از منابع آبي كشور در بخش كشاورزي مصرف مي شود و با وجود خشكسالي هاي پي در پي، دستيابي به اين ميزان افزايش در راندمان مصرف آب مي تواند كمك انكار ناپذيري براي خروج از بحران آب در پي داشته باشد. در اين زمينه استفاده از يك هسته نانويي براي آميخته شدن پلاستيك و علف كش هنگام ساخت لوله هاي پلاستيكي سبب شده است كه از تجميع ريشه و شكسته شدن لوله هنگام استفاده از آن در آبياري زيرزميني جلوگيري شود.
امروزه فناوري نانو علاوه بر اصلاح انواع محصولات كشاورزي در مقابل تنش ها ي گرمايي، بيماري ها و آفات، مي تواند آنها را در مقابل خشكسالي نيز مقاوم سازد. از آنجاييكه 95 درصد از آب هاي موجود در جهان را آب هاي نامتعارف تشكيل مي دهد، فيلترهاي نانو در كشاورزي و براي استفاده در آبياري مزارع نيز مي تواند به كار برده شود.
نانوفيبرهايي اكسيد آلومينيم با اندازه هاي 2 نانومتر، قادرند ويروس ها، باكتري ها و كيست ها را در آب از بين ببرند. كشورهايي چون هند و آفريقاي جنوبي با همكاران آلماني خود و با تخصيص منابع مالي هنگفت چند ميليون دلاري از بودجه تحقيقاتي خود، توانسته اند گام هاي موثري را در اين مسير بردارند.

** فناوري نانو و كاربرد آن در گياه پزشكي
علم گياه پزشكي نيز از پيشرفت هايي كه فناوري نانو به ارمغان آورده است بي بهره نخواهد بود. فناوري نانو مي تواند علم گياه پزشكي را دگرگون كند. دستاورد هاي جديد ناشي از فناوري نانو مانند تيمار مولكولي بيماري ها، رديابي سريع بيماري ها، افزايش توامندي گياهان براي جذب مواد غذايي همگي از عوامل تحول زا در بهبود كارايي علم گياه پزشكي مي باشند.

** كاربردهاي فناوري نانو در بيوتكنولوژي كشاورزي
فناوري نانو اجازه مي دهد تا اجزا و تركيبات دلخواه را داخل سلول دستورزي نمود و مواد و محصولات جديدي با استفاده از روش هاي جديد "اتو اسمبلي" (سرهم كردن خود) و تغيير ژن ساخت. استفاده از اين نوع قابليت هاي موجب توليد گياهان، دام و بطور كلي موجوداتي با ويژگي هاي برتر شده كه مزيت هاي مختلفي را در كشاورزي و صنايع غذايي ايجاد مي كنند.

** كاربردهاي فناوري نانو در ماشين هاي كشاورزي
صنعت ماشين هاي كشاورزي مي تواند توسط فناوري نانو از يك پتانسيل جديد براي توسعه خود بهره مند شود. بسياري از پيش بيني هاي كنوني نشان مي دهد كه تا 10 سال آينده طراحي و توليد خودروها به ميزان 60 درصد تحت تاثير فناوري نانو و زير شاخه هاي آن قرار خواهد گرفت. بعنوان مثال كاربردهاي انرژي نوين ، كاهش وزن خودرو، افزايش كاركرد مواد، افزايش راحتي و افزايش بهره وري در برابر هزينه هاي تمام شده از جمله مزاياي قابل تعريف براي صنعت خودرو و ماشين هاي كشاورزي است.
ساخت و توليد ماشين هاي كشاورزي مي تواند از فناوري نانو در زمينه هاي فراواني همچون شاسي و بدنه، موتور و سيستم هاي انتقال نيرو، رنگ و لايه گذاري ها، روغن كاري و روان سازها، تايرها، سيستم تخليه و مبدل هاي كاتاليستي و تجهيزات الكتريكي و الكترونيكي سود برد.
بديهي است كه استفاده از فناوري نانو در كشاورزي تنها به اين موارد ختم نمي شود و انتظار مي رود كه با پيشرفت اين علم كاربردهاي آن نيز در عرصه كشاورزي گسترده تر شود.
اولين نمايشگاه توانمندي هاي ملي فناوري نانو كه از روز 22 مهر در سالن حجاب كار خود را آغاز كرده است بعد از ظهر روز چهارشنبه 24 مهر به كار خود خاتمه داد.
جمعه 26 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 219]