فناوري نانو كاربرد موثري در كشاورزي و منابع طبيعي دارد

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: فناوري نانو كاربرد موثري در كشاورزي و منابع طبيعي دارد
علمي آموزشي. نانو. كشاورزي
فناوري نانو، فناوري نوين و توانمندي است كه با توجه به كاربرد موثر آن در بخش كشاورزي و منابع طبيعي، بسياري از كشورها روي آن سرمايه‌گذاري هاي سنگيني كرده اند.

فناوري نانو، در زمينه‌هاي مختلفي مانند تشخيص سريع بيماري‌هاي گياهي، شناسايي باقيمانده سموم در محصولات كشاورزي و حذف آنها، انتقال هوشمند دارو، سموم و عناصر غذايي در دام، شيلات و گياهان، تصفيه آب‌هاي روان، افزايش كيفيت فراورده‌هاي كشاورزي مرتبط با صنايع نساجي، مهندسي ژنتيك گياهان و دام و افزايش ميزان توليد محصول از طريق توليد حيوانات و گياهان ، افزايش مدت زمان انبارداري محصولات كشاورزي و موارد بسياري نظير آن مي تواند نقش بسيار موثري را در بخش كشاورزي و منابع طبيعي ايفا كند.

در صنايع غذايي، با توجه به اينكه سالانه بخش قابل توجهي از محصولات كشاورزي به دليل ضعف در صنعت بسته بندي مناسب از بين مي‌روند، بهره‌گيري از فناوري نانو و توليد بسته بندي‌هايي كه بتواند علاوه بر افزايش طول مدت نگهداري محصولات غذايي، از آلودگي آنها نيز جلوگيري كند و به نحوي با استفاده از اين فناوري، مصرف‌كننده را از آلوده بودن محصول آگاه نمايد، مي تواند در كاهش ضايعات، نقش ايفا كند.

رييس پژوهشكده بيوتكنولوژي ايران، در حاشيه نمايشگاه توانمندي‌هاي ملي نانو در سالن حجاب تهران، به خبرنگار علمي ايرنا گفت: در جهان امروز، همواره شاهد رشد روزافزون جمعيت از يك سو و كمبود مواد غذايي مورد نياز اين جمعيت، از سوي ديگر هستيم، به گونه‌اي كه غذا و چگونگي تامين آن، در حال حاضر، يكي از مهمترين چالش‌هاي فراروي كشورهاست.

دكتر سيد مجتبي خيام نكويي، با اشاره به اينكه در كنار اين مساله، بحث توسعه پايدار كشاورزي توام با حفظ محيط زيست، همواره مورد تاكيد تمامي كشورها در اجلاس‌هاي روساي آنها بوده است، گفت: در طول دو دهه اخير، با رشد اعجاب انگيز فناوري‌هاي نوين، لزوم كاربرد آنها در تامين غذاي مورد نياز مردم جهان، هر روز بيش از پيش آشكار شده و اهميت و نقش آنها در رشد و توسعه پايدار كشورها دو چندان شده است.

خيام نكويي، افزود: از جمله فناوري‌هاي نويني كه در طول يك دهه اخير، دامنه و وسعت كاربرد آن رو به گسترش است، فناوري نانو مي‌باشد.

شايد كمتر كسي تصور مي‌كرد كه اين فناوري بتواند در كمتر از يك دهه تا اين حد گسترش يابد. امروز كمتر عرصه‌اي را مي‌توان يافت كه فناوري نانو با قابليت‌ها و توانمندي‌هاي منحصر بفردش، خود را به آن تحميل نكرده باشد.

در اين ميان، حوزه غذا و امنيت غذايي كه از عناصر كليدي استقلال هر كشوري محسوب مي‌شود، نيز به نقش بي‌بديل اين فناوري گردن نهاده است.

نايب رييس و دبير كميته فناوري نانوي وزارت جهاد كشاورزي، گفت: وزارت جهاد كشاورزي كه امروز متولي اجراي اصل تامين امنيت غذايي در كشور است، با آگاهي از نقش اين فناوري مهم، در طول دولت نهم همواره تلاش كرده است كه دستاوردهاي اين فناوري را در راه رشد و شكوفايي بخش كشاورزي در كشور مورد استفاده قرار دهد.

خيام نكويي، با اشاره به اين كه فعاليت‌هاي وزارتي در اين عرصه در سال هاي اخير انسجام قابل قبولي پيدا كرده است، اظهارداشت: با اين همه، هدف وزارت جهاد كشاورزي آن است كه اين فناوري در تمام زير بخش‌هاي كشاورزي بكار گرفته شود.

نماينده وزير جهاد كشاورزي در ستاد توسعه ويژه فناوري نانو، گفت: كميته فناوري نانوي وزارت جهاد كشاورزي، با توجه به ناكافي بودن آشنايي مديران و كارشناسان وزارت متبوع با اين فناوري ، با تدوين برنامه‌اي منسجم در سال ‪ ،۱۳۸۶‬اين سال را در اين وزارتخانه سال آموزش و ترويج فناوري نانو در حوزه كشاورزي نام گذاشت.

وزارت جهاد كشاورزي، در اين سال با برگزاري ‪ ۱۳‬كارگاه آموزشي، گام محكمي در جهت شناساندن توانمندي اين فناوري برداشت، به گونه‌اي كه سيل استقبال علاقه مندان، كميته نانو را با مشكل مواجه كرد.

خيام نكويي، گفت: تدوين برنامه راهبردي در جهت برنامه سند راهبرد آينده نانو نيز از ديگر حركت‌هايي بود كه بدنبال برگزاري كارگاههاي آموزشي در كميته پايه ريزي شد. وي ابراز اميدواري كرد كه تا پايان سال جاري با تصويب اين برنامه گام جدي ديگري در جهت هدفمند كردن برنامه وزارت جهاد كشاورزي در رشد و توسعه و بكارگيري اين فناوري برداشته شود.

به گفته او، تعريف، تصويب و اجراي پروژه‌هايي در عرصه فناوري نانو در بخش كشاورزي، از ديگر فعاليت‌هايي بود كه مورد توجه و حمايت جدي قرار گرفت و خوشبختانه برخي از آنها دستاوردهاي ارزشمندي براي كشور به ارمغان آورده است، كه از آن جمله مي‌توان به توليد نانو ذرات دي اكسيد تيتانيوم و توليد پودر فلزات و سنتز نانو ذرات طلا در ابعاد نانومتري اشاره كرد.

نايب رييس و دبير كميته فناوري نانو وزارت جهاد كشاورزي، گفت: با اين همه، كاربردهاي فناوري نانو در صنعت غذايي و كشاورزي هنوز در مراحل آغازين قرار دارد و پيش بيني مي‌شود كه دهه آينده شاهد افزايش استفاده از تكنيك‌ها و ابزارهاي پيشرفته مبتني بر فناوري نانو براي شناسايي و حذف عوامل سرطانزا از غذاها باشد.

ايمني غذايي، روش‌هاي درمان بيماري‌ها ، ابزارهاي جديد براي استفاده در بيولوژي سلولي و مولكولي، مواد جديد براي تشخيص پاتوژن و حفاظت از محيط هاي زيست، همگي مثال‌هايي از رابطه مهم فناوري نانو با علوم و مهندسي كشاورزي و سيستم‌هاي غذايي هستند.

در حال حاضر، حدود ‪ ۲۰۰‬شركت در سراسر جهان در زمينه تحقيقات فناوري نانو فعال هستند و انتظار مي‌رود كه تعداد آنها بسرعت افزايش يابد و به موازات آن، كاربردهاي بيشتر، جديدتر و پيچيده تري از اين فناوري پديدار شود.

** كاربرد فناوري نانو در صنايع غذايي
فناوري نانو، توانايي اثرگذاري در بسياري از زمينه‌هاي صنايع غذايي را دارد. اين علم و فناوري جديد مي‌تواند نقاط ضعف صنعت بسته بندي را برطرف كند. بعنوان مثال فيلم‌هايي با ساختارهاي نانويي و نيز با افزودن برخي مواد در ساخت آنها، به توليد بسته بندي‌هايي ختم مي‌شود كه مي‌تواند از تهاجم عوامل بيماري زا و ميكروب‌ها و ديگر ميكروارگانيزم‌هايي كه بهداشت و سلامت غذا را به خطر مي‌اندازد، جلوگيري كنند. همچنين نانو حسگرهاي بكار رفته در بسته بندي مواد غذايي، مي‌تواند براي نمايش كيفيت مواد غذايي بسته بندي شده و اعلام وضعيت سلامت آن بكار رود. بطور خلاصه حوزه‌هاي مختلف كاربردي فناوري نانو در غذا و صنايع غذايي را مي‌توان به شش دسته نگهداري غذا، بهبود طعم و رنگ، سلامت غذا، بسته بندي، توليد غذا و فرايندهاي غذايي تقسيم كرد.

- نانو مواد آلي و غيرآلي (نانو رس)
كاربرد نانو مواد مركب، مي‌تواند كيفيت بسته بندي را با افزايش خاصيت مانع بودن آن، قيمت كمتر، نمايش بهتر و مواد سازگار با محيط زيست، بهبود دهد.

- بسته بندي كاربردي
بسته بندي غذا با طراحي قاب‌هاي مختلف، مزيت‌هاي عملي مانند مقاومت در برابر آتش، جاذب گاز و مقاومت‌هاي حرارتي و مكانيكي، زمينه را براي افزايش توانايي مصرف و غيره فراهم مي‌كند.

- نانو ذرات و نانوساختارها
اين مواد مي‌توانند بطور موثري باكتري‌هاي مضر را در غذا از بين ببرند و سلامت غذا را افزايش دهند.

- بسته بندي هوشمند با استفاده از نانو حسگرها
اين بسته بندي‌ها مي‌توانند تغييرات و فساد محتويات درون خود را آشكار سازند و به مصرف‌كننده ، مواد مغذي دقيق را نشان دهند و قبل از فاسد شدن غذا به وي اطلاع دهند.

** كاربردهاي فناوري نانو در علوم دامي
در علوم دامي، فناوري نانو، يك رويكرد جديد و تكميل‌كننده است. فناوري نانو مي‌تواند در راستاي افزايش بهره وري از طريق مواد خوراكي و تغذيه، بهداشت و اصلاح نژاد انواع دام و طيور و آبزيان نيز بسيار موثر باشد. از جمله كاربردهاي فناوري نانو در علوم دامي مي‌توان به فناوري نانو دي.ان.

اي، تشخيص بيماري‌ها و درمان دام‌ها و اصلاح نژاد دام اشاره كرد.

** كاربرد فناوري نانو در آبياري مزارع كشاورزي
استفاده از فناوري نانو براي توليد قطره چكان‌هاي تنظيم‌كننده فشار و مقاوم به نفوذ ريشه، لوله‌هاي پلاستيكي تراوا و لوله‌هاي رسي، از مهمترين دستاوردهاي فناوري نانو در علم آبياري مي‌باشند كه با استفاده از آنها راندمان آبياري از ‪ ۴۰-۳۰‬درصد به ‪ ۹۳-۹۲‬درصد افزايش مي‌يابد. با توجه به اينكه ‪ ۹۴‬درصد از منابع آبي كشور در بخش كشاورزي مصرف مي‌شود و با وجود خشكسالي‌هاي پي در پي، دستيابي به اين ميزان افزايش در راندمان مصرف آب مي تواند كمك انكار ناپذيري براي خروج از بحران آب در پي داشته باشد. در اين زمينه استفاده از يك هسته نانويي براي آميخته شدن پلاستيك و علف كش هنگام ساخت لوله‌هاي پلاستيكي سبب شده است كه از تجميع ريشه و شكسته شدن لوله هنگام استفاده از آن در آبياري زيرزميني جلوگيري شود.

امروزه فناوري نانو علاوه بر اصلاح انواع محصولات كشاورزي در مقابل تنش‌ها ي گرمايي، بيماري‌ها و آفات، مي‌تواند آنها را در مقابل خشكسالي نيز مقاوم سازد. از آنجاييكه ‪ ۹۵‬درصد از آب‌هاي موجود در جهان را آب‌هاي نامتعارف تشكيل مي‌دهد، فيلترهاي نانو در كشاورزي و براي استفاده در آبياري مزارع نيز مي‌تواند به كار برده شود.

نانوفيبرهايي اكسيد آلومينيم با اندازه‌هاي ‪ ۲‬نانومتر، قادرند ويروس ها، باكتري‌ها و كيست‌ها را در آب از بين ببرند. كشورهايي چون هند و آفريقاي جنوبي با همكاران آلماني خود و با تخصيص منابع مالي هنگفت چند ميليون دلاري از بودجه تحقيقاتي خود، توانسته‌اند گام‌هاي موثري را در اين مسير بردارند.

** فناوري نانو و كاربرد آن در گياه پزشكي
علم گياه پزشكي نيز از پيشرفت‌هايي كه فناوري نانو به ارمغان آورده است بي بهره نخواهد بود. فناوري نانو مي‌تواند علم گياه پزشكي را دگرگون كند.

دستاوردهاي جديد ناشي از فناوري نانو مانند تيمار مولكولي بيماري ها، رديابي سريع بيماري ها، افزايش توامندي گياهان براي جذب مواد غذايي همگي از عوامل تحول زا در بهبود كارايي علم گياه پزشكي مي‌باشند.

** كاربردهاي فناوري نانو در بيوتكنولوژي كشاورزي

فناوري نانو اجازه مي‌دهد تا اجزا و تركيبات دلخواه را داخل سلول دستورزي نمود و مواد و محصولات جديدي با استفاده از روش‌هاي جديد اتو اسمبلي (سرهم كردن خود) و تغيير ژن ساخت. استفاده از اين نوع قابليت‌هاي موجب توليد گياهان، دام و بطور كلي موجوداتي با ويژگي‌هاي برتر شده كه
جمعه 26 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 364]