آب زيرزميني و محيط زيست

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: مقدمه
هر روزه در بخشهایی از دنیا، از جمله در کشور ما، بشر قسمت مهمیاز آب مورد نیاز خود را از منابع زیرزمینی تامین میکند. در همین نقاط فاضلابهای شهری و صنعتی، که اغلب آلوده هستند، به همان سفره آبها باز گردانده میشوند. به این ترتیب، کیفیتآب زیرزمینی تنزل یافته و مشکلات زیست محیطی فراوانی بوجود میآید.
کیفیت آب
مقصود از کیفیت آب مقدار املاح محلول، مواد آلی، ذرات کانی و همچنین دما، رنگ، بو، مزه و دیگر مشخصات شیمیایی و باکتریولوژیکی و فیزیکی آب است. آبهای زیرزمینی، بنا به شرایط مختلف ، به مقدار کم یا زیاد املاح محلول دارند و اصولا در طبیعت نمیتوان نمونهای از آب زیرزمینی یافت که مطلقا فاقد مواد محلول باشد. مقدار نوع نمکهای محلول در آبهای زیرزمینی بستگی به سه عامل: جنس خاکها، سرعت حرکت و منشا آب زیرزمینی دارد. در آبهای زیرزمینی کاتیونها بیشتر کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم و از آنیونها، انواع کانیهای کربناته، بیکربناتها، سولفاتها و کلریدها به صورت محلول یافت میشود.

کلریدها معمولا در نقاطی که نفوذ آب بهدریاها ، فاضلابها و رسوبات نمکدار وجود داشته باشد، بیشتر است. مقدار نیتراتهابطور طبیعی در آبهای زیرزمینی بسیار کم است، ولی نقاطی که فاضلابها به داخل زمیننفوذ میکنند، مقدار آن زیاد میشود. مواد محلول در آبهای زیرزمینی را توسط نمونهگیری از آب و تجزیه شیمیایی بدست آورده و مقدار آنها را بر حسب "میلی گرم درلیتر" یا "میلی اکیوالان در لیتر" بیان میکنند.
آلودگی آبهای زیرزمینی
در دهههای اخیر رشد جمعیت و فعالیتهای صنعتی واجتماعی، علاوه بر ایجاد مسائل زیست محیطی دیگر، در آلودهسازی آبهای زیرزمینی نیز نقش مهمی داشته است. میتوان منابع آلودهساز آبهای زیرزمینی را به صورت زیرطبقهبندی کرد:

فاضلابهای شهری و مناطق مسکونی که یا مستقیما وارد زمین شده یا پس از تخلیه درمخازن فاضلاب به زمین وارد میشوند. این فاضلابها دارای آلودگی بیولوژیکی و شیمیاییهستند. فاضلابها و پسماندههای صنایع که در گودالهایی انباشته شده یا به داخل چاههاییتزریق میشوند و قسمتی از آنها به سفره آب وارد میشود. فاضلابهای آلودهای که بطور ناخواسته از کارخانهها و تاسیسات صنعتی نشتمینمایند، یا بطور غیر قانونی در زمین رها میشوند. زبالههای جامد شهری که معمولا در نقاطی انباشته شده و ممکن است توسط آب سطحییا زیرزمینی، قسمتهایی از آنها شسته شده و به سفره آب وارد شوند. زبالههای جامد صنعتی که شسته شدنشان آلودگی شیمیایی ایجاد میکند. آلودگی آب زمانی اتفاق میافتد که فضولات مایعی کهمستقیما وارد زمین شده یا آنهایی که از زبالههای جامد شسته شدهاند، از محلاستقرار خود حرکت نمایند. در چنین شرایطی، مقدار آلودگی وابسته به قابلیت تحرکمواد ، میزان دسترسی آنها به سیستمآب زیرزمینی ، ویژگیهای سفره آبها و آب و هوای منطقه میباشد. درخاکهای نفوذپذیرحرکت آلودهسازها نسبتا سریع است. البته بسته به سرعت حرکت آب زیرزمینی و مسافت طیشده ، ممکن است همه یا بخشی از آلودگی بیولوژیکی از بین برود.

در صورتی کهآلودگی شیمیایی ممکن است تا مسافتهای دور حمل شود. در سنگها حفرهدار یا شکسته نیزمقادیر زیادی از آلودهسازها سریعا و در مسافتهای طولانی حمل میشوند. در مقابل ،مصالح نفوذناپذیر جلو حرکت آب زیرزمینی را میگیرد یا شسته شدن مواد را به منطقهاطراف منبع آلودگی ، مثلا محل انباشتن زبالهها ، محدود میکند. در مواردی که لایهنفوذپذیر ضخیم باشد، میزان آلودگی سفره آب قابل صرفنظر کردن است.

آب و هوا و آلودگی بیولوژیکی
نقش شرایط آب و هوایی در آلودگی بیولوژیکیآبهای زیرزمینی به این ترتیب است که در نقاط دارای بارندگی زیاد ، پتانسیل آلودگیبه مراتب بیشتر از مناطق دارای بارندگی کم است. در برخی از نواحی نیمه خشک ،پتانسیل آلودگی ممکن است ناچیز تا صفر باشد. در این نقاط تمام آب نفوذی یا توسطزبالهها و مواد آلوده جامد جذب و نگهداری شده ، یا به صورت رطوبت خاک در آمده کهآن نیز دیر یا زود تبخیر میشود.

شدت و مشخصات دیگر آلودگیهای تاخیریوابسته به میزانآب زیرزمینی و مدت زمانی است که آب در تماس با زبالهها و منابع آلوده کننده بودهاست. از این رو ، حداکثر پتانسیل آلودگی در نقاطی دیده میشود که از آب زیرزمینی کمعمقی برخوردارند و در نتیجه زبالهها و دیگر مواد باطله در تماس دائمی با آبزیرزمینی هستند. در چنین نقاطی شسته شدن آلودگیها توسط آب زیرزمینی پدیدهای دائمیاست

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 220]