بزرگترين سد جهان:

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: بزرگترين سد جهان: سد سهدره Three Gorges Dam
آبگيري اين سد که بزرگترين سد کنوني جهان است اخيراً آغاز شده است. هرچند شنيدن نام چين به عنوان محل احداث اين سد به دليل پهناور بودن و داشتن بيشترين جمعيت جهان چندان تعجبآور نيست، اما بررسي مقايسهاي بعضي از مشخصات اين سد و نيروگاهش با آنچه که درخصوص ساير سدها و نيروگاهها شنيدهايم و همچنين دقت در بعضي از اطلاعات جانبي مربوط به چين واقعاً باعث شگفتي ميشود.
کشور چين با جمعيت 2/1 ميليارد نفر و با 32 ايالت خودمختار و 6/9 ميليون کيلومتر مربع مساحت به قدري پهناور است که براي اداره آن بايد به اتکاي نيروهاي انساني کارآمد دست به کارهاي بزرگ زد. چين در حال حاضر 25 هزار مهندس ارشد و کارشناس در زمينه برنامهريزي آب براي سدها و نيروگاههاي آبي دارد و 270 هزار نفر در 16 دفتر و محل ساخت اين نيروگاهها مشغول به کار هستند. حجم بارش سالانه چين در حدود 6000 ميليارد مترمکعب (حدود 15 برابر ايران است) و در شرايطي که در اين کشور در سال 1950 فقط 8 سد کوچک (با ارتفاع کمتر از 15 متر) و 5 سد بزرگ مرتفعتر از 15 متر) وجود داشت. طي يک دوره 50 ساله و در شرايط محاصره فني از سوي کشورهاي صاحب تجربه، بيش از 90000 در سد از انواع مختلف ساخته شده که 23000 مورد آن جزو سدهاي بزرگ با ارتفاع بيشتر از 15 متر (بيش از 50 درصد سدهاي بزرگ جهان) است و 380 سد آن با حجم مخزن بيش از 100 ميليون مترمکعب جزو سدهاي خيلي بزرگ محسوب ميشوند.
رودخانه يانگ تسه (Yangtze river) که سد سه دره بر روي آن ساخته ميشود، با 6300 کيلومتر طول (حدود 3 برابر فاصله اروميه تا زاهدان) و حجم آورد سالانه 950 ميليارد مترمکعب (حدود 7 برابر کل آورد همه رودخانههاي ايران که 135 ميليارد مترمکعب در سال است)، يکي از بزرگترين رودخانههاي جهان است که به لحاظ سيلهاي مخرب در رتبه اول جهان قرار ميگيرد. براي مثال سيل سال 1998 اين رودخانه به کشته شدن بيش از 3000 نفر، آواره شدن 8/13 ميليون نفر، تخريب ميليونها مسکن و از بين رفتن 8/4 ميليون هکتار از زمينهاي کشاورزي منجر شد.
عمليات احداث سد سه دره با چهار هدف اصلي : 1- ذخيره سازي آب کشاورزي، 2- کنترل سيلاب، 3- توليد برق و 4- گسترش کشتيراني و حمل و نقل آبي و با هدف جانبي جهانگردي و جلب توريست از سال 1992 آغاز شد و ساخت آن به قدري مهم بود که به سرعت به عنوان سمبل توسعه چين مورد توجه قرار گرفت.
حجم ذخيره سازي اين سد 3/39 ميليارد مترمکعب (حدود 200 برابر مخزن سد کرج و بيشتر از حجم ذخيره آب تمام سدهاي موجود در ايران) ميباشد که بزرگترين مخزن در بين سدهاي جهان خواهد بود. احداث اين سد با هزينه 22 ميليارد دلار (حدود 25 برابر هزينه احداث سد کرخه بزرگترين سد ايران و معادل درآمد يک سال فروش نفت ايران) صورت گرفته که از اين بين فقط حدود 5 ميليارد دلار براي جابهجايي محل زندگي و تمليک اراضي بيش از يک ميليون نفر از ساکنين اطراف سد که محل سکونت آنها در درياچه سد فرو ميرود، هزينه شده است.
در زمينه توليد برق، رکورد شکني اين سد قابل توجه است. نيروگاههاي اين سد داراي ظرفيت 18200 مگاوات هستند (ظرفيت کلي توليد برق انواع نيروگاههاي ساخته شده فعلي در ايران 30000 مگاوات، برق توليدي کل سدها 4000 مگاوات و بيشترين ظرفيت يک نيروگاه برق آبي در کشور 2000 مگاوات است. اين نيروگاه با توليد متوسط سالانه حدود 85 ميليارد کيلووات ساعت، نياز بخش زيادي از مرکز و شرق چين به انرژي الکتريکي را تأمين خواهد کرد و به اين طريق از آلودگي ناشي از سوختن حدود 45 ميليون تن زغال سنگ جلوگيري به عمل خواهد آورد. در ضمن امکان افزايش ظرفيت اين نيروگاه تا 22400 مگاوات براي طرحهاي توسعه در آينده پيشبيني شده است.
با آبگيري کامل اين سد، درياچهاي به طول 660 کيلومتر (بيش از 15 برابر فاصله تهران – کرج) و عرض حداقل يک کيلومتر در انتهاي درياچه ايجاد ميشود که باعث توسعه خط حمل و نقل آبي و کشتيراني و افزايش ظرفيت حمل بار در رودخانه يانگتسه از 10 ميليون تن به 50 ميليون تن خواهد شد. براي توجيهپذيري احداث اين سد به رونق پرورش ماهي و همچنين زمينههاي جهانگردي نيز توجه ويژهاي مبذول شده است، به نحوي که طي سالهاي اخير ديدن محل احداث سد سهدره به يکي از برنامههاي ثابت تورهاي مسافرتي کشور چين تبديل شده و جالب اينکه در شرايطي که هنوز احداث سد به انتها نرسيده است، از هر جهانگرد براي تهيه بليط ورودي 70 يوان معادل 7 هزار تومان دريافت ميشود.
احداث سد سهدره که به علت واقع شدن در محدوده سهدره نزديک به هم، به اين اسم نامگذاري شده، داراي سه بخش اصلي «بدنه سد»، «سرريز» و «سيستم انتقال و بالابري کشتيها» است و 17 سال به طول ميانجامد که هماينک 10 سال آن سپري شده است. اين سد از نوع بتني وزني با طول تاج 2310 و ارتفاع 185 متر ميباشد و سازه سرريز آن که در بخش مياني واقع شده داراي 483 متر طول با 23 خروجي در کف و 22 دريچه فوقاني است و توان عبور دادن دبي معادل 102500 مترمکعب در ثانيه را داراست. نيروگاه اين سد در مرحله نخست شامل 26 واحد 700 مگاواتي ميباشد که 14 واحد آن به صورت فضاي باز در ساحل چپ و 12 واحد آن به صورت زيرزميني در ساحل راست در دست ساخت است. براي طرح توسعه نيروگاهي اين سد نيز احداث 6 واحد 700 مگاواتي ديگر به صورت زيرزميني در ساحل راست پيشبيني شده که فعلاً فقط سازه آبگير آن ساخته ميشود.
دوره احداث اين سد به سه فاز اجرايي تقسيم شده است که در فاز اول که از سال 1992 تا 1997 به طول انجاميد فرازبند، کالورت انحراف آب، مراحل نخست تأسيسات بالابري کشتيها و راههاي دسترسي گوناگون تکميل شدند. در فاز دوم، ساخت بدنه اصلي سد، نيروگاهها، سرريز و تکميل تأسيسات بالابر کشتيها در حد فاصل سالهاي 1997 تا 2003 برنامهريزي شد که با تکميل بخش عمدهاي از آن عمليات آبگيري در اول ژوئن 2003 آغاز شد. نکته جالب اين که فقط با سپري شدن 12 روز، آبي به حجم 4/12 ميليارد مترمکعب با ارتفاع 135 متر در درياچه اين سد ذخيره شد. اين حجم آب، امکان شروع عمليات کشتيراني مورد نظر را فراهم کرده و تراز آن براي شروع به کار نيروگاههاي تکميل شده کافي ميباشد. بر اين اساس 2 واحد 700 مگاواتي جناح چپ تا سه سال آينده و کل نيروگاهها تا سال 2009 که عملاً انتهاي فاز سوم دوره اجرا و تاريخ پايان عمليات احداث اين سد است، کار خود را شروع خواهند کرد. هماکنون در ساخت اين سد 20 هزار نفر کارگر، 350 نفر مهندس و 9 شرکت برنامهريزي و طراحي مشغول به فعاليت هستند. مسلماً احداث چنين سد بزرگ و بينظيري در همه سطوح مديريت، طراحي و اجرا حاوي نکات آموزنده و فراواني است که ميتواند مورد تحقيق و توجه فني متخصصين مربوطه قرار گيرد.
اجراي سد سهدره در طي 10 سال گذشته بدون تأخير قابل توجه نسبت به برنامه زمانبندي صورت پذيرفته و بر اساس آخرين برآوردها هزينه اجراي آن حداقل 3 ميليارد دلار کمتر از بودجه مصوب و پيشبيني شده خواهد بود.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1074]