يك قلب و يك عمر

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: به مناسبت روز جهاني قلب
يك قلب و يك عمر
جام جم آنلاين: آخرين يكشنبه سپتامبر هر سال روز جهاني قلب نام دارد، البته اين نامگذاري ربطي به ولنتاين بلكه تنها به سلامت قلب ميانديشد. فرقي ندارد شاعر باشيد و قلب را مركز عواطف و احساسات بدانيد يا پزشك باشيد و به آن به چشم تلمبهاي گوشتي بدون احساس بنگريد، آنچه در نگاه همه مشترك است زندگي است.

همه قلب را منشأ زندگي ميدانند و تپشهاي آن را گرامي ميدارند. تلمبهاي عضلاني كه در سينه قرار دارد و بزرگي آن به اندازه مشت انسان است و وزنش كمتر از يك قوطي نوشابه كه روزانه 100 هزار بار ميتپد و به طور مداوم در حال كار كردن و تلمبه زدن است؛ اما آنقدر مهم است كه نه تنها يك روز در سال بلكه بايد همه سال به آن انديشيد.
بيماري قلبي عروقي يكي از بيماريهاي شايع در تمام دنيا و ايران است و سالانه 2/17 ميليون نفر را به كام مرگ ميكشاند كه 2/7 ميليون نفر به علت بيماري ايسميك قلبي و 5/5 ميليون نفر به علت حوادث عروق مغزي و 3/3 ميليون نفر به دليل فشار خون بالا فوت ميكنند. در كشور ايران نيز 38 درصد مرگها و 23 درصد از ناتوانيها به علت همين بيماريهاست. اين بيماري اولين علت مرگ و مير در كشورهاي پيشرفته است و در كشورهاي در حال توسعه بسرعت رو به گسترش است.
در سال 1910، 10 درصد مرگ و ميرها در دنيا به علت بيماريهاي قلبي و عروقي بوده است، اما اين وضعيت در سال 2000 به 50 درصد رسيد و پيشبيني شده اين آمار در سال 2020 به 75 درصد مرگ و ميرهاي شايع در جهان برسد.
بيشتر از 6/46 درصد مرگ ناشي از بيماريهاي قلبي عروقي پيشبيني شده در سال 2020 در كشورهاي در حال توسعه اتفاق ميافتد و بيش از نيمي از مرگها در اين كشورها در زير 70 سالگي رخ ميدهد.
روز قلبها به علت اهميت موضوع و ضرورت جلب توجه مسوولان در برنامهريزي براي پيشگيري از بروز اين بيماريها، اطلاع رساني مناسب به افراد جامعه و مبارزه همه جانبه با عوامل خطرساز بيماريهاي قلبي دولتها و مردم به فكر مقابله با اين بيماريها افتادند و ازجمله راههاي آن تشكيل نهادهاي مردمي مانند فدراسيون بينالمللي قلبشناسي و انجمن بينالمللي قلبشناسان بود كه در سال 1978 ميلادي تاسيس شد و مسووليت آن پيشگيري و كنترل بيماريهاي قلبي عروقي بود. با ادغام اين دو انجمن با يكديگر و تغيير نام آنها رسما از سال 1998 فدراسيون جهاني قلب تشكيل شد. فدراسيون جهاني قلب با اين نگرش كه تمام كشورهاي عضو اين فدراسيون ميتوانند به ريشهكني همهگيري جهاني بيماريهاي قلبي عروقي كمك كنند با همكاري سازمان بهداشت جهاني آخرين يكشنبه ماه سپتامبر هر سال را به عنوان روز جهاني قلب تعيين كرد و هرساله با شعاري متفاوت اين روز گرامي داشته ميشود. در روز جهاني قلب فعاليتهاي مختلف مانند كلاسهاي آموزشي، مسابقات ورزشي، نمايشها و نمايشگاهها و بسيجهاي اندازهگيري فشارخون، كلسترول خون و... برگزار ميشود. از سال 1378 مراسم روز جهاني قلب در كشور ما نيز هر ساله برگزار ميشود.
روز جهاني قلب فرصتي است براي حساسسازي جامعه و زمينه سازي براي اصلاح شيوههاي نامناسب و مردم را تشويق ميكند تا درباره عادات خوب زندگي كه منجر به زندگي طولانيتر و قلب سالمتر ميشود، فكر كنند. شعار روز جهاني قلب در سال 2008 «آيا عوامل خطر بيماريهاي قلبي خود را ميشناسيد؟» بود و در سال 2007 نيز اين شعار «چقدر قلب خود را سالم و جوان نگه داشتهايد؟» بود.
قلبهاي شكسته بيماريها به عنوان يك معضل جدي در كشور مطرح هستند. بيماريهاي قلبي عروقي شايعترين علت مرگ و مير در كشور ما هستند. متاسفانه نزديك به 40 درصد علت فوت جوانان در كشور به دليل بيماريهاي قلبي عروقي است و اين آمار بسرعت در حال افزايش است.
بر اساس مطالعهاي كه طي سالهاي 1350 تا 1365 در كشور انجام شده شيوع بيماريهاي قلبي و عروقي 100 درصد در كشور افزايش داشته است. با توجه به پيشبينيهاي سازمان جهاني بهداشت، كشورها بويژه كشورهاي در حال توسعه، اگر اقدامات لازم در اين زمينه را انجام ندهند، ميزان شيوع اين بيماري تا سال 2020 حدود 135 درصد ميشود.
در سال 1387 حدود 106 هزار بيمار قلبي آنژيوگرافي شدند، 17 هزار و 400 بيمار تحت عمل جراحي قلب باز و 14 هزار و 100 بيمار نيز توسط روشهاي غيرجراحي مورد بازگشايي قلب قرار گرفتند.
نكته نگرانكننده ديگر اين است كه حدود سني مبتلايان در ايران نسبت به كشورهاي توسعه يافته پايينتر است. در بررسي انجام شده در مركز قلب تهران ميانگين سن بيماراني كه تحت عمل قلب باز يا بالن آنژيوگرافي قرار گرفتهاند، حدود 58 سال است در حالي كه اين سن در كشورهاي ديگر 10 سال بالاتر است.
متاسفانه آمار نشان ميدهد، شيوع بيماريهاي قلب و عروق در سالهاي گذشته در كشور ما روند صعودي داشته است. براساس برآوردها بيش از 2 ميليون نفر از مردم كشورمان مبتلا به بيماري عروق كرونر هستند. سالانه به ازاي هر 30 نفر از اين تعداد مبتلايان يك سكته قلبي اتفاق ميافتد و روزانه حدود 317 نفر در كشور به علت اين بيماري، جان خود را از دست ميدهند.
چقدر قلبتان را ميشناسيد علائم بيماريهاي قلبي در بسياري از موارد دير ظاهر ميشوند و نداشتن علامت، دليل بر سلامت قلب نيست. اولين گام براي داشتن يك قلب سالم شناخت عوامل خطري است كه قلب را تهديد ميكند.
پزشكان معتقدند، هر چه ميزان كلسترول بد يا LDL در خون شما بالاتر باشد و شما تعداد بيشتري از عوامل خطرزا به غير از كلسترول بالا را داشته باشيد، به همان اندازه شما در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به بيماري قلبي يا يك حمله قلبي هستيد. برخي افرادي كه از قبل مبتلا به بيماري قلبي بوده اند در معرض خطر بيشتري براي وقوع يك حمله قلبي مجدد هستند. ساير افرادي كه در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به بيماري قلبي هستند عبارتند از مبتلايان به بيماري قند خون يا ديابت (كه عامل خطرزاي نيرومندي است) و افرادي كه تركيبي از عوامل خطرزاي ابتلا به بيماري قلبي را دارند.
عوامل خطرزاي اصلي عبارتند از:
1- استعمال سيگار
2- پرفشاري خون (فشار خون 90/140 ميليمتر جيوه يا بيشتر، يا مصرف داروهاي ضد فشار خون)
3- ميزان پايين كلسترول خوب يا HDL (كمتر از mg/dl40) (اگر ميزان كلسترول HDL در خون شما mg/dl60 يا بيشتر باشد، از حاصل جمع كل عدد يك را كم كنيد).
4- سابقه خانوادگي بيماريهاي قلبي زودرس (ابتلا به بيماري قلبي در پدر يا برادر قبل از 55 سالگي؛ ابتلا به بيماري قلبي در مادر يا خواهر قبل از 65 سالگي)
5- سن (در مردان سن 45 سال يا بيشتر، در زنان سن 55 سال يا بيشتر)
اگر چه چاقي و نداشتن فعاليت بدني در اين فهرست لحاظ نشده است، ولي بايد توجه داشته باشيم كه اين موارد نياز به اصلاح دارند.
بعضي عوامل خطر ذكر شده مانند سيگار كشيدن مشخص هستند. اما عوامل ديگر مانند فشار خون و كلسترول خون بالا معمولا علائم واضحي ندارند و نياز به سنجش دارند. بنابراين براي آن كه مشخص شود تا چه اندازه در معرض خطر بيماريهاي قلبي قرار داريد، بايد به پزشك مراجعه كنيد.
اگر از موارد بالا چند عامل را داريد بايد بسيار مراقب سلامتي خود باشيد. در سنين بالا براي اطمينان از سلامت قلب، حداقل بايد سالي يك بار به پزشك مراجعه كرد، زيرا در صورت وجود بيماري در مراحل ابتدايي ميتوانيد جلوي آن را بگيريد.
هزينههاي بالا بيماريهاي قلبي علاوه بر اينكه علت اول مرگ و مير در كشور هستند، در تحميل هزينههاي اقتصادي مستقيم و غيرمستقيم و ناتواني افراد سازنده جامعه نيز رتبه بالايي را دارند.
بر اساس بررسيهاي انجام شده در سال 1384، هزار ميليارد ريال براي آنژيوگرافي، جراحي قلب باز و روشهاي غيرجراحي بازگشايي قلب در كشور هزينه شده است. البته اين تمام هزينههاي صرف شده نيست. هزينههاي دارو، آزمايشهاي مختلف، بستري شدن و جراحي تنها قسمتي از هزينههايي است كه به جامعه تحميل ميشود. هزينههاي غيرمستقيم عدم حضور يا حضور موثر افراد در محل كار يا كاهش كيفيت كار آنها نيز باعث تحميل هزينههاي بسيار هنگفتي به جامعه ميشود كه بسيار بيشتر از هزينههاي پزشكي است.
روزانه حدود 317 نفر از هموطنانمان بر اثر بيماريهاي قلبي جان خود را از دست ميدهند
بد نيست بدانيد بر اساس آمارهاي موجود در اتحاديه اروپا به ازاي هر شهروند در سال 2003، 230 يورو براي درمان بيماريهاي قلبي و عروقي هزينه شده است. اين بيماريها با مختل كردن زندگي 4/4 ميليون نفر، يك درصد شهروندان اتحاديه اروپا را درگير كرده است.
در اين حال، مرگ 2 ميليون اروپايي بر اثر بيماريهاي قلبي عروقي در 2003، بيش از 24 ميليارد يورو به اين اتحاديه زيان وارد كرده است. همچنين 17 درصد هزينههاي درماني در انگليس به بيماريهاي قلبي عروقي اختصاص دارد. اين ميزان در آلمان 15 درصد است. ايرلند با 4/4 درصد و مالت با اختصاص 2 درصد از اين مبلغ به بيماريهاي قلبي عروقي، كمترين رقم را براي درمان اين بيماريها ميپردازند. اين گزارش همچنان هزينه پنهان بيماريهاي قلبي عروقي در سال 2003 را 29 ميليارد يورو برآورد كرده است.
سلطان قلبهاي شكسته سيگار، چربي، نمك، چاقي و كمتحركي شايعترين علل بيماريهاي قلبي است كه وضعيت تكتك اين عوامل در كشور ما نامناسب است.
در ايران سالانه 12 ميليون سيگاري 60 ميليارد نخ دود ميكنند و سن مصرف سيگار در ايران به 10 تا 13 سال كاهش يافته است. همچنين سالانه 50 هزار ايراني بر اثر استعمال دخانيات جان خود را از دست ميدهند.
سيگار مسوول 50 درصد بيماريهاي قلبي عروقي است اين در حالي است كه سالانه 1740 ميليارد تومان صرف استعمال دخانيات ميشود. همچنين 5220 ميليارد تومان هزينه نظام سلامت كشور براي درمان عوارض ناشي از سيگار است.
70 درصد روغنهاي خوراكي كشور ناسالم بوده و اسيد چرب ترانس آنها 20 برابر حد استاندارد است و حدود 80 درصد نياز داخلي روغن كشور، از خارج وارد ميشود. سالانه 2/1 ميليون تن روغن جامد در كشور مصرف ميشود كه اين امر ميتواند آمار وحشتناك مرگ و ميرها بر اثر بيماريهاي قلبي عروقي را توجيه كند. ايران با واردات سالانه 850 هزار تن روغن، نخستين واردكننده روغن در خاورميانه است. سرانه مصرف روغن جامد در ايران 17كيلوگرم و در دنيا 5/12 كيلوگرم است.
حدود 60 درصد مردم ايران الگوي تغذيهاي صحيح ندارند. نسبت مصرف امگا 6 به امگا 3 در مردم ايران 20 برابر بيشتر است كه اين امر شايد يكي از دلايل شيوع سكتههاي قلبي است. از طرفي شيوع كلسترول خون بالا در ايرانيان حدود 44 درصد است.
سرانه مصرف نان در ايران حدود 160 كيلوگرم است و ايرانيها 2 برابر نياز واقعي خود گندم مصرف ميكنند كه به اين ترتيب بزرگترين مصرفكننده نان در جهان هستند. اين در حالي است كه مصرف مواد لبني، ماهي، گوشت، سبزيجات و.. كمتر از استاندارد جهاني است.
نمك يكي ديگر از ريسك فاكتورهاي ابتلا به بيماريهاي قلبي عروقي است ايرانيها به طور متوسط بيش از 3 برابر ميزان مجاز نمك مصرف ميكنند. استاندارد مصرف نمك بين 4 تا 5 گرم در روز است كه ايرانيها به طور متوسط روزانه 13 تا 15 گرم نمك مصرف ميكنند. به اين ترتيب 5/18 تا 20 درصد مردم ايران مبتلا به فشار خون هستند. فشار خون بالا از مهم ترين عوامل خطرساز براي بيماري قلبي است. 35 درصد جمعيت كشورهاي در حال توسعه و صنعتي از فشار خون بالا كه يك فاكتور مهم در بروز بيماري قلب است، در رنج بوده و 25 درصد آنان از بيماري خود بياطلاع هستند و 50درصد مبتلايان هرگز درمان صحيح نشدهاند.
69 درصد ايرانيها تنبل بوده و تحرك فيزيكي كافي ندارند كه 22 درصد بيماريهاي قلبي نيز به دليل كمتحركي است.
ديابت يكي ديگر از عوامل خطر بروز بيماريهاي قلبي است. 7 ميليون ايراني (9/8 درصد) به ديابت مبتلا هستند كه به طور كلي سالانه يك درصد به آمار ديابتيها اضافه ميشود. سن ابتلا به ديابت نوع 2 در دنيا 55 تا 65 سالگي است و در ايران 45 تا 50 سالگي است. به اين ترتيب سن ابتلا به ديابت در ايران حداقل 10 تا 15سال پايينتر از سن شايع ابتلا در كشورهاي توسعه يافته است. همچنين 14 تا 23 درصد ايرانيان بالاي 30سال به ديابت مبتلا هستند كه 50 تا 60 ديابتيهاي نوع 2 از بيماري خود اطلاع ندارند.
نسل امروز ايران 3 تا 4 كيلوگرم چاقتر از نسلهاي قديمي است. 43 درصد افراد بالاي 15 سال كشور اضافه وزن دارند؛ چراكه مصرف نان، غلات، چربيها و قند و شكر بسيار بيشتر از استاندارد جهاني است.
ايران پس از روسيه، دومين واردكننده شكر جهان است. سرانه مصرف شكر كشور 30 كيلوگرم است كه 3 كيلوگرم بالاتر از ميانگين جهاني است. همچنين سرانه مصرف نوشابههاي قندي گازدار در ايران 42ليتر است. به اين ترتيب، عواملي مانند الگوي تغذيهاي نادرست سبب شده سن بيماران مراجعهكننده به جراحان قلب و عروق نسبت به حد طبيعي دنيا 10 تا 15 سال پايينتر باشد.
ضرورت فرهنگسازي براي درمان بيماريهاي قلبي بسياري از امكانات در كشور وجود دارد، البته اقدامات زماني مفيد هستند كه افراد نيازمند كمك، به موقع به آنها مراجعه كنند و اساسا به آن دسترسي داشته باشند. مراجعه بموقع نيز تا زماني اطلاع از نياز درماني وجود نداشته باشد صورت نميگيرد.
اما آنچه بسيار مهمتر است اطلاعات لازم قبل از بيماري است كه به پيشگيري كمك ميكند. مردم بايد بدانند و آگاه باشند از 25 سالگي به بعد بايد به منظور بررسي فاكتورهاي مهم تحت آزمايش خون قرار گيرند. بايد بدانند چربي خون بالا چه تبعات ناخوشايندي را در پي دارد. بايد آگاه باشند اگر دچار درد قفسه سينه شدند براحتي از كنارش نگذرند و به پزشك مراجعه كنند. بايد مطلع باشند اگر در فاميلشان سابقه بيماري قلبي وجود دارد و آنها هم علائمي دارند بيشتر در معرض خطر هستند. بايد آگاه باشند سيگار كشيدن واقعا خطر مشكلات قلبي را افزايش ميدهد. بايد بدانند رژيم غذايي پرچرب سلامت قلب و عروق آنها را در معرض خطر قرار ميدهد و همه اينها از طريق سيستمهاي اطلاعرساني بايد به گوش مردم برسد.
اين كار جز به مدد فرهنگسازي و اطلاعرساني جامع و گسترده توسط صداوسيما، روزنامهها و مجلات، وزارت بهداشت و مراكز غيردولتي فعال در زمينه سلامت قلب ميسر نخواهد شد. اين سازمانها و نهادها با تنظيم برنامهاي مدون قادر خواهند بود آگاهيهاي لازم را به افراد جامعه ارائه كنند. در كنار اين موضوع امكانات پزشكي نيز وجود دارد و پزشكان هم آماده هستند اطلاعات را به افراد منتقل و در صورت نياز بيماران را درمان كنند.
اين كار گروهي كه در فلسفه روز جهاني قلب بر آن تاكيد شده، سادهترين و در عين حال مهمترين بخش كار اطلاعرساني است و هدف روز جهاني قلب هم همين آگاهسازي است. مطمئنا افراد براي كسب آگاهي راهي ندارند جز اين كه پيامها، توصيهها و راهكارها را از طريق رسانهها بشنوند و ببينند و بعد در صورت نياز مراجعه كنند.
علي اخوان بهبهاني

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 233]