آيا سند ملي درياچه اروميه مي تواند دومين درياچه آب شور جهان را نجات دهد؟ تلخي هاي دومين درياچه آب شور جهان

واضح آرشیو وب فارسی:ابتکار: آيا سند ملي درياچه اروميه مي تواند دومين درياچه آب شور جهان را نجات دهد؟ تلخي هاي دومين درياچه آب شور جهان
اروميه -درياچه اروميه دومين درياچه آب شور جهان با 4 هزار و810 كيلومتر مربع مساحت يكي از نادرترين ذخيره گاههاي زيستي ايران و جهان و داراي 102 جزيره كوچك و بزرگ است. اين درياچه به همراه جزاير دروني آن از سوي سازمان يونسكو به عنوان ذخيره گاه طبيعي به ثبت جهاني رسيده است كه متاسفانه روند نزولي سطح آب اين درياچه در سال هاي اخير كارشناسان و دوستداران محيط زيست را نگران كرده و هشدار كارشناسان را در رابطه با وضعيت اين زيست بوم ارزشمند آذربايجان غربي درپي داشته است. كاهش 6 متري عمق آب و قرار گرفتن سطح آب 2 متر پايين تر از تراز اكولوژيك درياچه، شوره زار شدن سطح وسيعي از درياچه، پيوستن جزاير 9 گانه به خشكي كه زيست و زادآوري موجودات زنده بويژه پرندگان را با تهديد مواجه كرده و كاهش تعداد آرتميا به عنوان تنها موجود آبزي پارك ملي درياچه اروميه در پي افزايش شوري آب زنگ خطر نابودي اين درياچه را به عنوان يك ثروت طبيعي براي كشور و استان آذربايجان غربي براي مسوولان و كارشناسان امر به صدا درآورده است. دكتر شاهرخ حكيم خاني، عضو هيات علمي دانشكده منابع طبيعي دانشگاه اروميه در اين خصوص به ايسنا گفت: حوضه آبريز درياچه اروميه با مساحتي نزديك به 52 هزار كيلومتر مربع بين استانهاي آذربايجان غربي و آذربايجان شرقي قرار گرفته كه 85 درصد سهم آب ورودي به درياچه در اين حوضه آبريز از رودخانه هاي آذربايجان غربي تامين مي شود. وي كاهش عمق آب درياچه اروميه را متاثر از دو عامل اقليمي و انساني عنوان كرد و گفت: كاهش قابل ملاحظه ميزان بارندگي در سال هاي اخير و وابستگي مستقيم بارش با حجم روان آب ورودي به درياچه، نقش تاثيرگذاري در پايين رفتن سطح آب درياچه داشته است. وي افزايش دما و تبخير سطح درياچه را يكي ديگر از عوامل اقليمي تاثيرگذار در اين مساله عنوان و اظهار كرد: افزايش دما و تبخير در حوضه آبخيز درياچه اروميه مي تواند از پديده گرم شدن كره زمين درسال هاي اخير متاثر باشد كه البته اين امر نياز به تحقيق و مطالعه دارد. اين عضو هيات علمي دانشگاه اروميه در ادامه بيان كرد: احداث سد و توسعه بي رويه كشاورزي در بالادست حوضه آبخيز درياچه اروميه يكي از عوامل انساني است كه در حال حاضر نزديك به40 سد و بند احداث و يا در دست اجراست كه حجم قابل توجهي از آبهاي برداشتي به مصرف كشاورزي مي رسد و اين در صورتي است كه حداكثر راندمان آبياري كشاورزي 34 درصد است و اين يعني 66 درصد آب برداشتي از رودخانه ها و چاه ها كه به مصرف بخش كشاورزي مي رسد هدر رفته و تبخير مي شود. حكيم خاني با اشاره به غيرقابل كنترل بودن عوامل اقليمي گفت: بايد طرح و برنامه هايي براي عدم احداث سدهاي جديد، مديريت صحيح آب و رهاسازي بخشي از آب پشت سدها به عنوان حقآبه محيط زيست تهيه و اجرا شود. وي اصلاح شيوه هاي آبياري به منظور برداشت بهينه از منابع آبي و تغيير الگوي كشت را به عنوان راهكارهايي كه در درازمدت مي تواند در كاهش سرعت پايين رفتن عمق آب درياچه درياچه موثر باشد پيشنهاد و اظهار كرد: بهره برداري بي رويه از مراتع حوزه آبخيز درياچه اروميه كه سبب كاهش درصد پوشش گياهي، افزايش تعداد و شدت سيل، فرسايش خاك و افزايش اثرات خشكسالي مي شود از ديگر معضلات حوضه آبخيز درياچه اروميه است كه سبب از دست رفتن منابع آبي مي شود كه بايد با اجراي اصولي طرح هاي آبخيزداري جهت حفظ و اصلاح منابع آين حوضه آبخيز اقدام كرد. همچنين دكتر ناصر آق، رئيس پژوهشكده آرتميا و جانوران آبزي دانشگاه اروميه گفت: درياچه اروميه در حال حاضر شرايط بحراني را طي مي كند كه بخش عمده اي از اين امر نيز طبيعي است و كاهش نزولات جوي منجر به كاهش آب درياچه شده است و حفر چاه ها نيز سبب شده تا بارندگي ها جايگزين منابع آبهاي زيرزميني شود و حجم روان آب ورودي به درياچه كاهش يابد. وي افزود: مهمترين عامل انساني موثر در كاهش عمق آب درياچه اروميه استفاده بي رويه و غيراصولي آبياري كشاورزي از منابع آبي است كه سالانه بخش عمده اي از منابع آب حوضه آبريز درياچه اروميه را هدر مي دهد. وي گفت: پژوهشكده آرتميا هشدارهاي لازم را در رابطه با وضعيت بحراني و رو به نابودي درياچه اروميه را به مسوولان داده كه اگر سريعا راهكارهاي مناسب براي رفع اين بحران عملي نشود تبعات آن منجر به يك فاجعه زيست محيطي، اقتصادي و اجتماعي خواهد شد.
سند مديريت جامع درياچه اروميه تدوين شد
همچنين دكتر قريشي، هماهنگ كننده طرح حفاظت از تالابهاي ايران نيز در اين خصوص گفت: طرح حفاظت از تالابها، طرحي مشترك بين جمهوري اسلامي ايران و صندوق تسهيلات جهاني محيط زيست (GEF) است كه از سال 2006 ميلادي اقدامات اجراي آن آغاز شده است. وي گفت: برنامه جامع مديريت درياچه اروميه حاصل بالغ بر يكسال و نيم زمان و بيش از 350 نفر روز كار مشترك فرابخشي در سطح حوضه آبريز درياچه اروميه و با مشاركت جوامع محلي بوده است كه اولين كارگاه برنامه ريزي مديريت درياچه اروميه با همكاري مشاورين بين المللي طرح حفاظت از تالابهاي ايران 14 و 15 تيرماه سال 86 و با حضور كارشناساني از ادارات كل حفاظت محيط زيست، استانداري ها، سازمان هاي جهاد كشاورزي و آب منطقه اي، گردشگري و ميراث فرهنگي، شيلات، منابع طبيعي و سازمان هاي مردم نهاد و ساير ارگان هاي مربوطه استان هاي آذربايجان شرقي و غربي در اروميه برگزار شد. وي اظهار كرد: ويرايش دوم اين برنامه در كارگاه دوم برنامه ريزي مديريت درياچه اروميه 26و27 آبان ماه سال 86 در تبريز برگزار شد و مورد بحث و تبادل نظر ذينفعان و كارشناسان مدعو قرار گرفت و براساس نظرات اين افراد اصلاح گرديد. در خرداد ماه سال 1387 موافقتنامه حفاظت و مديريت پايدار درياچه اروميه به همراه ساختار و شرح خدمات كميته ملي و شوراي منطقه اي مديريت پايدار درياچه اروميه و آخرين نسخه از برنامه مديريت درياچه اروميه توسط اين دفتر تهيه و پس از تائيد سازمان محيط زيست به وزراي نيرو، جهادكشاورزي، كشور و استانداري هاي آذربايجان غربي، شرقي و كردستان ارسال شد. قريشي گفت: اين موافقتنامه در چهارمين جلسه كميته راهبري طرح نيز مطرح و باتوجه به ارتباط مستقيم موضوع اين برنامه مديريتي در كميته تخصصي شوراي عالي آب نيز مطرح و ضمن تصويب جزئيات فني آن در جلسات كارشناسي مطرح و طي يك جلسه مشترك كارشناسي با نمايندگان اعضاي اصلي شورايعالي آب و همچنين نمايندگان استانهاي آذربايجان غربي و شرقي نهايي شد. گفتني است، اين سند 24 و 25 مهر ماه سال جاري طي مراسمي توسط استانداران استان هاي آذربايجان غربي، آذربايجان شرقي، كردستان و وزراي نيرو و جهادكشاورزي و رئيس سازمان حفاظت محيط زيست كشور امضا مي شود. اميد است تدوين و امضاي سند راهبردي مديريت پارك ملي درياچه اروميه، برگزاري همايش هاي علمي و بحث هاي كارشناسي بتواند در نجات اين تالاب ارزشمند كشور موثر واقع شود و درياچه اروميه كه از نظر اقتصادي، حمل و نقل، بهره برداري از املاح، غناي تنوع زيستي، تعديل اقليم و گردشگري از اهميت بسياري در استان برخوردار است از وضعيت بحراني فعلي خارج شود، چرا كه درياچه اروميه به همراه رودخانه ها و دشت هاي اطراف آن جزئي از ثروت طبيعي استان است و هرگونه اقدامي براي نجات آن داراي توجيه فني و اقتصادي است.
دوشنبه 22 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ابتکار]

[مشاهده در: www.ebtekarnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 123]