گزارش همايش بين‌المللي دين در دنياي معاصر

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: گزارش همايش بين‌المللي دين در دنياي معاصر
دين- همشهري آنلاين:
محمد خاتمي، كوفي عنان، و تعدادي از روساي جهموري پيشين كشورهاي اروپايي كه مسئوليت‌هاي متعددي در سازمان‌ ملل داشته و دارند در نخستين روز همايش دين در دنياي معاصر سخنراني كردند.

به گزاش ايسنا، حجت‌الاسلام و المسلمين سيدمحمد خاتمي در همايش «دين در دنياي معاصر» گفت: دين و يقين روشن و ايمان لطيف ديني بايد ابتدا خود را از چنگال جزم‌انديشان متعصب و سنت‌پرستان ظاهربين و سودانگاران خشونت‌گرا و نابردبار برهاند و نگراني انسان، بخصوص انسان آزادانديش و انديشه‌ور را از دين به خاطر كاركرد نادرستي كه در دوران‌هاي گذشته داشته است رفع كند.

متن كامل اظهارات حجت‌الاسلام و المسلمين سيد محمد خاتمي، رئيس موسسه‌ بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها در سمينار دين در دنياي معاصر به شرح زير است:

بنام خدا

داوري در باب وضعيت دين در دنياي معاصر در گرو پاسخ به دو پرسش است:

1- مراد از دنياي معاصر كدام است؟

2- دين چيست؟

بگذاريد بر اين نكته توافق كنيم كه دنياي معاصر عبارت است از دنياي متجدد كه قرن‌هاست انسان غربي در آن به سر مي‌برد و انسان غيرغربي نيز از آن متاثر است.

پاره‌اي بر اين باورند كه غرب از تجدد گذر كرده و به عالم پساتجدد وارد شده است، ولي واقعيت اين است كه پساتجدد با وجود وارد كردن نقدهاي شالوده‌شكن بر مدرنيته، نتوانسته است دنياي ديگري را پديد آورد و درست اين است كه بگوييم دنياي معاصر همان دنياي متجدد است كه نسبت به گذشته بي‌قرارتر و پايه‌هاي آن لرزان‌تر شده است.

در تقسيم‌بندي عوالم چنين گفته‌اند كه عالم قديم "كيهان‌مدار" و عالم سده‌هاي ميانه "خدامدار" و عالم جديد "انسان‌مدار" است. اين تقسيم‌بندي با تاريخ و زندگي غرب مناسبت دارد و تعميم آن به همه عالم و آدم درست نيست و در مورد تاريخ غرب هم اين تقسيم‌بندي را مي‌توان با تسامح پذيرفت.

آنچه در دنياي جديد برجستگي دارد توجه به انسان و عقل خودبنياد او است كه بي‌مدد هيچ امر ماورايي، تنها منبع شناخت و منشا راهبردن و تدبير زندگي به حساب مي‌آيد.

توجه به انسان موجب تحولات بزرگي در زندگي شده است. ولي با گذشت زمان، ما شاهد نوعي آشفتگي فكري، عاطفي و اجتماعي در هر دو سوي عالم (غرب و شرق) هستيم.

پيشوايان فكري و سياسي دنياي جديد به خصوص در سده‌هاي 18 و 19 چنين مي‌پنداشتند كه آنچه رخ داده است نه غربي، كه بشري و جهاني است و سير زندگي بشر در نقطه‌ي كمال خود به غرب رسيده است و طوفان تكامل در ساحل امن غرب آرام گرفته است و از اين پس همه جهان يا بايد غربي شود يا از ميان برخيزد. ولي امروز و در آغاز هزاره‌ي سوم ميلادي و قرن‌ها پس از ظهور تجديد نه تنها آن غرور و خوش‌بيني در سايه‌ي تجربه‌ي بشري رنگ باخته است، بلكه جهان جديد را با ترديدها و حتي تهديدهاي فراوان روبرو كرده است و در نتيجه از آن اعتماد به نفس و خوش‌بيني ديروز كمتر نشان مي‌بينيم. حتي نظريه‌هاي شبه فلسفي چون "پايان تاريخ" پيش از آنكه مورد نفي و نقد جدي قرار گيرند با بي‌اعتنايي روبرو مي‌شوند و هنوز طرح نشده، طراحان آن، پيشنهاد خود را پس مي‌گيرند.

امروز بيش از هر زمان تذكر به اين حقيقت پديد آمده است كه وقتي "خدا" از عرصه‌ي ذهن و زندگي بشر دور شد، زندگي، امن و رضايت‌بخش نخواهد بود، ولو اينكه انسان به لحاظ مادي به دست‌آوردهاي بزرگي برسد. اين حقيقت كه آدمي در اثر تجربه‌اي بسيار پرهزينه و تلخ به آن رسيده است، در واقع مصداق اين كلام خداوند است كه: "من أعرض عن ذكري فإن له معيشه ضنكا" هر كس از ياد من دوري كند، زندگي سخت و تلخي خواهد داشت.

چنين وضعي اگر ادامه يابد به نهيليسم مي‌انجامد يا نهيليسم پديد آمده را بيشتر و شديدتر مي‌كند و در نتيجه بنياد زندگي بشر در غرب و شرق عالم در طوفان ويرانگر نهيليسم و پوچ‌انگاري فرو خواهد ريخت و همه آثار و ماثر تمدن جديد نيز از ميان خواهد رفت.

مگر تبلور وحشتناك اين نهيليسم را در تنش‌آفريني و جنگ‌هاي تجاوزكارانه و توسعه‌طلبانه‌اي كه بعض قدرت‌هاي بزرگ به راه مي‌اندازند يا با سرانگشت خود آتش آن را روشن نگه مي‌دارند از يك‌سو و تروريسم كور خشونت‌بار و دلهره‌آوري كه زندگي آدمي را در شرق و غرب عالم از سوي ديگر ناامن كرده است نمي‌بينيم؟

نهيليسم همه چيز را به بازي مي‌گيرد و مي‌كوشد از همه چيز به صورت ابزار استفاده‌ي بد كند و در اين راه از دست‌اندازي به ساحت دين و فلسفه و علم و هنر و حتي عنوان انسان و حقوق بشر ابا نمي‌كند.

به نظر ما در اين زمان است كه دين مي‌تواند به كمك انسان بيايد، چنانكه انسان روزگار ما نيز به اين نكته لطيف تفطن يافته است و آثار بازگشت دين را به وضوح مي‌بينيم.

اما دين چيست؟

وقتي به دين از منظر متدينان به اديان الهي مي‌نگريم عبارت است از آنچه خداوند براي هدايت آدمي و معني بخشيدن به زندگي او در اين جهان و گشودن راه سعادت برين و جاودان فرو فرستاده است و جوهر و محتواي همه‌ي اديان وحياني يكي است و به تعبير قرآن كريم شرط ايمان راستين عبارت است از باور به حقانيت همه پيامبران و يگانگي منشاء انگيزش آنان و هدف يگانه‌اي كه داشته‌اند.

اما در مرحله‌ بازگشت به دين نمي‌توان از يك مشكل غفلت كرد و آن اينكه بشر به خصوص بشر غربي از ديني كه در عرصه‌ي تاريخ و جوامع بشري تحقق يافته است دلخوش نيست و بيمناك از آن است كه بازگشت دين زنده كننده تجربه‌ي تلخي باشد كه به نام دين بر ذهن و زندگي او سايه افكنده است.

در اينجا است كه بايد با روشن‌بيني بر اين نكته تاكيد كرد كه وجهه‌ي تاريخي دين يعني آنچه به نام دين در تاريخ تحقق يافته است بالضروره با حقيقت دين يكي نيست.

و شايد يكي از علل برانگيخته شدن پياپي و مكرر پيامبران براي تذكر به همين معني و پيراستن حقيقت دين از آرايه‌هايي باشد كه به علل مختلف اندام دين‌ها را پوشانده است.

هر چند كه به باور ما، بشر به موقعيتي از آگاهي و توانايي و تشخيص رسيده است كه بتواند حقيقت را در وراي آرايه‌ها و پيرايه‌هاي تاريخي دريابد و ديگر نيازي به آمدن پيامبر جديد نخواهد بود و اگر ظهوري در آخرالزمان هست، چنانكه مسيحيت به ظهور مجدد حضرت مسيح (ع) معتقد است و مسلمان نيز در انتظار ظهور حضرت مهدي (عج) است كه همراه او مسيح نيز خواهد آمد، نه براي ارايه و بيان دين جديد، بلكه براي تحقق دين به گونه‌اي است كه خداوند خواسته و در خور شان والاي آدمي است.

دين در اين لحظه حساس و نفس‌گير تاريخي مي‌تواند به كمك انسان بيايد، بي‌آنكه به دست‌آوردهاي مثبت تمدن بشري آسيب برساند، بلكه آمدن و بازگشت آن يك ضرورت تاريخي است كه آثار آن را نيز به وضوح در شرق و غرب عالم مي‌نگريم.

منتهي دين و يقين روشن و ايمان لطيف ديني نيز بايد ابتدا خود را از چنگال جزم‌انديشان متعصب و سنت‌پرستان ظاهربين و سودانگاران خشونت‌گرا و نابردبار برهاند و نگراني انسان، به خصوص انسان آزادانديش و انديشه‌ور را از دين به خاطر كاركرد نادرستي كه در دوران‌هاي گذشته داشته است مرتفع كند تا انسان دريابد كه دين نيز چون خود انسان مظلوم و مورد سوءاستفاده واقع شده است.

بشر امروز از اينكه "امر قدسي" از صحنه جان و جهان او غايب يا منزوي است رنج مي‌برد و علي‌رغم برخورداري بخش‌هايي از جهان از مزاياي پيشرفت مادي:

اولا بخش بزرگ‌تري از جامعه‌ بشري مورد تجاوز و دست به گريبان زندگي تلخ ناشي از جهل و فقر و ستم و تبعيض و اعمال معيارهاي دوگانه و به تاراج رفتن منابع مادي و معنوي خويش است.

ثانيا بخش برخوردار نيز از زندگي راضي نيست و نگراني او بيش‌تر از نگراني پدرانش مي‌باشد.

"امر قدسي" بايد به متن ذهن و زندگي بشر برگردد، ولي از ياد نبريم كه "قدسي‌زدايي" در جهان جديد، خود عكس‌العملي در برابر سوءاستفاده از امر قدسي براي قدسي كردن همه چيز و همه امور بوده است.

حذف قدسيت از زندگي به همان ميزان خسارت‌بار است كه قدسي كردن افراطي همه امور از جمله انديشه و برداشت ديني بشر محدود به انواع حدود ذهني و تاريخي و اجتماعي.

در اين مرحله رسالت دين‌داران، بخصوص پيروان اديان ابراهيمي بسيار سنگين است.

توجه به جوهر يگانه دين، بخصوص با نگاهي كه اسلام به دين‌هاي ديگر دارد، راه مطمئن تبديل تنازع به تفاهم و تقابل به همزيستي است.

آنچه امروز فاجعه‌بار است غيبت يا كمرنگ بودن همان جوهر مشترك اديان است، والا مناسك كه در جاي خود محترم است نشانه‌ي تفاوت سطحي و ظاهري اديان است كه نبايد مانع پيوستگي واقعي و دوستي ميان پيروان اديان مختلف گردد.

پيروان اديان به خصوص رهبران خيرانديش ديني بايد با سعه‌ي صدر ابتدا شيوه‌ي تفاهم در ميان خود را به جد بيازمايند و آنگاه همه جهان را به معني‌دار كردن زندگي براي افراد و استقرار صلح و امنيت و همزيستي در عرصه‌ي اجتماع جهاني فراخوانند. »

سخان كوفي عنان

كوفي عنان نيز در اين سمينار مشكل جهان معاصر در بعد افراط‌گري‌هايي كه با نام دين صورت مي‌گيرد را نه مشكل اديان بلكه مشكل معتقدان آنها و فهم نادرست‌شان از مفاهيم دانست.

كوفي عنان، دبيركل سابق سازمان ملل با ابراز خرسندي از حضور در تهران و شركت در اين سمينار و با تشكر از موسسه‌ي بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، كلوپ مادريد و مركز صلح اسلو كه ترتيب برگزاري اين سمينار را داده‌اند و از سيدمحمد خاتمي و نخست‌وزير سابق فنلاند تشكر ويژه را به عمل آورد.

وي با يادآوري طرح موضوع گفت‌وگوي تمدن‌ها در زمان دبيركلي‌اش در سازمان ملل به ميز هيات رييسه‌ي اين سمينار اشاره كرد و آن را به جهت حضور افراد داراي فرهنگ و تمدن‌هاي مختلف در آن حائز اهميت خواند.

او اضافه كرد: اين ميز مي‌تواند مثال خوبي باشد از آنچه كه ما در بحث گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها خواهان اجرايي شدن آن هستيم.

دبيركل پيشين سازمان ملل در ادامه با اشاره به ويژگي‌هاي دنياي معاصر از بعد تنوع فرهنگي و مذهبي، نقش مذهب را در چنين جهان متنوعي نقشي اصلي خواند و اظهار داشت: نقش مذهب در از بين بردن نگراني‌هاي جهان معاصر و ايجاد اعتماد بسيار مهم است و ما بايد نسبت به آن اقدام كنيم.

او كه مشكل جهان معاصر را نه مشكل اعتقادات مذهبي بلكه مشكل شيوه‌ي رفتارها مي‌دانست، گفت: تورات، قرآن يا انجيل نيستند كه به افراد افراطي مي‌گويند نسبت به اقدامات افراطي اقدام كنند يا به سياست‌مداران فرصت‌طلب مي‌گويند براي اينكه راي بياورند حرف‌هاي غير مذهبي بزنند. مشكل مذهب نيست بلكه پيروان مذهبي است كه باعث مي‌شود صداهاي افراطي از مذهبيون و سياستمداران شنيده شود.

وي در ادامه با تاكيد بر لزوم پيشگام شدن مقامات و مسئولان مذهبي و سياسي كشورهاي مختلف در محكوم كردن خشونتي كه جهان امروز از آن رنج مي‌برد، اظهار داشت: ما مسووليت داريم زيرا فضاي فرهنگي و سياسي جامعه را شكل مي‌دهيم؛ لذا بايد آماده باشيم كه تصاوير اشتباه كه باعث تبعيض و خشونت مي‌شود را از بين ببريم.

دبيركل پيشين سازمان ملل با بيان اينكه كشتارهاي جمعي از كشتن يك فرد شروع مي‌شود بر اين نكته كه بايد حتي در برابر كشته شدن يك فرد نيز حساس بود تاكيد كرد.

عنان در ادامه با تاكيد بر لزوم شناختن پل‌هاي ارتباطي، نقش جوانان را در اين مسئله يادآور شد و گفت: ما بايد به آنها فرصت واقعي بدهيم تا نظام جهاني را ببينند.

دبيركل پيشين سازمان ملل در ادامه با تاكيد بر لزوم برخورداري جهان معاصر از محاسن آزادي بيان به نقش رسانه‌ها در اين زمينه اشاره كرد و گفت: رسانه‌ها بايد بدانند كه كلماتي كه آنها به كار مي‌برند هم مي‌تواند مروج صلح باشد و هم خشونت ايجاد كند؛ پس مهم است كه بدانيم چه طور كلمات را به كار مي‌بريم.

وي ادامه داد: آزادي بيان مسئوليت‌هايي به دنبال مي‌آورد كه بايد با حساسيت اين موارد را در نظر بگيريم تا باعث ارتباط بين جوامع شود.

دبيركل پيشين سازمان ملل در پايان نسبت به اين كه سمينار دين در دنياي جديد بتواند در رفع نزاع‌ها و افزايش تفاهمات ابتكار عمل را به دست گيرد اظهار اميدواري كرد.

هم‌چنين در اين سمينار نخست‌وزير پيشين نروژ اظهار كرد: تا زماني كه دولت آزادي ايجاد مي‌كند و افراد مي‌توانند مذهب خودشان را داشته باشند مذاهب هويت خود را از دست نمي‌دهند.

سخنان نخست وزير پيشين نروژ و رئيس بنياد صلح و حقوق بشر

بان داندويك، نخست‌وزيرپيشين نروژ و رييس بنياد صلح و حقوق بشر اين كشور با ابراز خرسندي از سفرش به تهران و شركت در اين سمينار گفت: اميدواريم بتوانيم در اين دو روز ايده‌هاي جديدي را در تهران بشنويم.

وي با بيان اينكه تا به حال چهار نشست در باب تاثير سياست، مذهب، جنسيت و مساوات در روند زندگي مردم داشته‌ايم، گفت: امروز در تهران نقش مذهب در دنياي جديد را بررسي مي‌كنيم.

نخست‌وزير پيشين نروژ گفت: ما دنيايي را مي‌خواهيم كه مذاهب كاركرد خوب داشته باشند، نه بد و در جايي كه درگيري و جنگ است گفت‌وگو براي پيدا كردن راه‌حل‌هاي صلح‌آميز مطرح شود.

رئيس بنياد صلح و حقوق بشر نروژ با بيان اينكه اروپاي سكولار شده در واقع استثنا است تا اينكه بخواهيم اين روش را كه در اروپا گسترش يافته رسم و رسوم دنيا بدانيم، افزود: در اروپا كمتر سكولار است تا جايي كه فكر مي‌كنيم مذاهب هنوز بعد حياتي زندگي افراد است و شكل محتواي زندگي مردم جهان را تشكيل مي‌دهد. پلولاريسم (كثرت‌گرايي) مي‌تواند به يك انتخاب مذهبي هم بينجامد. پلولاريسم و احترام براي مذاهب گوناگون چالش‌هايي را ايجاد مي‌كند مبني بر اينكه با تفاوت‌ها در فرهنگ و قوميت و مذهب چگونه برخورد كنيم. ما بايد ياد بگيريم به روشي براي برخورد با اين تفاوت‌ها دست پيدا كنيم. حقوق بشر و آزادي مذهب قسمت اساسي اين بحث است و اينكه چطور اكثريت‌ها با اقليت‌ها رفتار مي‌كنند.

وي گفت: حتي اگر فكر كنيم عده‌اي مشركند بايد به نحوه‌ي زندگي آنها احترام بگذاريم و با شكل مساوي با آنها رفتار كنيم.

رئيس بنياد صلح و حقوق بشر نروژ گفت: اكثريت مردم بايد حقوق اقليت‌ها را به لحاظ فرهنگي و مذهبي به رسميت بشناسند. ما در نروژ حقوق اقليت‌ها و نيز مسلمانان را به رسميت شناخته و حتي حقوق اقتصادي را در اختيار آنها قرار داده‌ايم. در عين حال اقليت‌ها نيز بايد به اكثريت‌ها احترام بگذارند.

وي ادامه داد: آزادي مذهبي معنايش آزادي تغيير كردن است. ما انتظار داريم نيروهاي مختلف تاثير خود را بگذارند تا آزادي مذهب از اين لحاظ رعايت شود.

نخست‌وزير پيشين نروژ اظهار كرد: مذاهب هويت خود را از دست نمي‌دهند تا زماني كه دولت آزادي را ايجاد مي‌كند و افراد مي‌توانند مذهب خودشان را داشته باشند.

رئيس بنياد صلح و حقوق بشر نروژ ادامه داد: ما چالش‌هاي زيادي پيش‌رو داريم از جمله كمبودها و فشار بر جوامع مسلمان كه باعث شده عميقا درباره‌ي شيوه‌ي عملكرد و سياست جهان مسلمانان با ناراحتي برخورد كنند. افرادي در جهان اسلام به سياست غرب نگاه منفي دارند و بالعكس. عناصر و افرادي در هر دو طرف اين كمبودها را افزايش داده و مبنايي براي خشونت شده است.

وي ادامه داد: من به عنوان يك مسيحي تجربيات مهمي را در همكاري با مركز گفت‌وگوي تمدن‌ها درباره‌ي جوامع اسلامي به دست آورده‌ام. اينكه چه طور با مسلمانان رفتار كنيم و درباره‌ي آنها بدانيم. در عين حال بسياري از بحث‌ها در جريان است كه گفت‌وگوهاي داخلي مذاهب در خود جوامع از اين جمله است.

نخست‌وزير پيشين نروژ گفت: دانش و درك بهتر شيوه‌ي احساس متقابل را تغيير مي‌دهد. افزايش دانش و درك متقابل تنها راه مقابله با تبعيض‌هاست و اميدوارم در اين دو روز در تهران ايده‌ها و سياست‌ها و عملكردهاي متفاوت را پيدا كنيم كه كمك كند عدم تحمل مذهبي در دنيا را كم كنيم.

سخنان نخست وزير سابق ايتاليا

رومانو پرودي با بيان اين كه در همه جاي دنيا اقليت‌هاي ديني از خشونت در هراسند در حالي كه همه سعي دارند وضعيت به گونه‌اي ديگري باشد، گفت: بايد در اين‌باره شفاف‌تر و بهتر عمل كرد.

نخست وزير پيشين ايتاليا دوشنبه در سخناني در همايش بين‌المللي "دين در دنياي جديد" افزود:‌ واقعا بايد مومن باشيم و به ارزش‌هاي مشترك ميان اديان مختلف اعتقاد عملي داشته باشيم و به تفاوت‌هاي كه ميان ما وجود دارد احترام بگذاريم.

وي با بيان اين كه براي رسيدن به چنين مسيري قدرت‌هاي مذهبي بايد مورد توجه قرار گيرند، اظهار كرد: اين قدرت‌ها در تغيير نقش فعلي سياست‌ و مذهب موثرند. بايد ترس را از اقليت‌ها بگيريم.

پرودي گفت: آيت‌الله‌ها، ‌اسقف‌هاي اعظم و ديگر سران مذهبي بايد در اين زمينه از توانايي‌هاي خود استفاده كنند.

رئيس كميسيون اروپا در ادامه اظهار كرد: اگر نتوانيم از مناقشات مذهبي جلوگيري كنيم ديگر صلحي نخواهيم داشت؛ از اين رو معتقدم بايد نسل جوان را آموزش دهيم تا به تمامي ارزش‌هاي مختلف در اديان گوناگون احترام بگذارند.

او ادامه داد: ‌مذهب، اصلي اساسي در تمام اديان است. نه فقط ما، بلكه در تمام دنيا مي‌توانيم با توجه به نقش دين، به روندهاي سياسي كمك كنيم. در قرن گذشته و امروزه نبرد موجود در دنيا به خاطر نبود تفاهم و نداشتن درك سياسي مشترك است. ما در مسيحيت باور ديني‌مان اين است كه مذهب مي‌تواند در جامعه كمك كند تا به يكديگر بپيونديم.

نخست وزير پيشين ايتاليا تاكيد كرد: ارتباط بين سياست و مذهب بايد به گونه‌اي باشد كه از روندهاي خشن در مذهب جلوگيري شود و هم‌چنين سياست نگاه افراطي به دين نداشته باشد.

نماينده‌ ويژه‌ دبيركل سازمان ملل در ائتلاف تمدن‌ها گفت: امروز به زغم بنيادگرايان نوعي بنيادگرايي شكل گرفته است كه در آن خشونت ديده مي‌شود؛ اما بنيادگرايي واقعي متشكل از ارزش‌هاست و نه به بردگي گرفتن جان انسان‌ها.

نخست وزير پيشين ايتاليا با اشاره به مدت حضورش در كميسيون اروپايي و تلاش‌هايي كه براي نزديك‌تر كردن ديدگاه‌ها ميان مذاهب مختلف صورت داده است، افزود: گروهي از مشاوران عالي را انتخاب كرديم كه از كشورهاي مختلف بودند براي اين كه بتوانيم به راه حلي برسيم مبني بر اين كه چگونه مي‌توان اين مساله را در دنياي سياست به ظهور رساند مبني بر اين كه مذهب ضد سياست نيست.

او ادامه داد: سكولاريسم در منطقه‌ مديترانه هميشه با مسائلي كه شاهد آن هستيم مرتبط بوده است. سكولاريسم هميشه در كنار استعمار و سنت‌هاي استعماري رشد كرده است. امروزه در ميان مسيحيان و به ويژه گرايش ارتدوكس كه اصولگرايي را در دستور كار دارند و درباره‌ي سكولاريسم نظرات تاريخي دارند صحبت مي‌شود و ما در ميان آنان حركت‌هايي را مي‌بينيم كه مشابه آن چيزي است كه در دنياي اسلام به طور سنتي وجود دارد. ما در اتحاديه‌ي اروپا جمعيت بزرگي از مسلمانان را داريم و معتقديم بايد به يك ديالوگ و درك متقابل با آنان برسيم.

نخست وزير پيشين ايتاليا اظهار كرد: اين يك واقعيت است كه بدون معنويت نمي‌توان در دنياي آينده زندگي كرد البته تفاوت‌ها را درك مي‌كنيم و به آن احترام مي‌گذاريم اميدواريم بتوانيم نه تنها در اروپا بلكه در منطقه‌ي مديترانه و آفريقا اين فعاليت‌ها را گسترش دهيم. هم‌چنين سعي داريم مساله‌ي احترام گذاشتن به اختلاف‌هاي مذهبي را در نظام آموزشي بگنجانيم تا دانش‌آموزان درك صحيحي از بنيان‌هاي مذهبي داشته باشند.

نماينده‌ ويژه‌ دبيركل سازمان ملل در ائتلاف تمدن‌ها، تصريح كرد: تمامي اين پيشنهادات با تحليل روابط ميان مذهب وسياست امكان پذير مي‌شود و واضح است كه بايد اقدامات فرهنگي و مذهبي خود را با درك صحيحي از رابطه‌ي سياست با مذهب مرتبط كنيم.

كميسر عالي كميسرياي حقوق بشر سازمان ملل تاكيد كرد: بايد از مذهب، روحانيت و ارزش‌هاي معنوي براي صلح و نزديكي ملل جهان استفاده كرد.

سخنان رئيس جمهور سابق ايرلند

مري رابينسون، رئيس جمهوري پيشين ايرلند و كميسر عالي كميسرياي حقوق بشر سازمان ملل نيز كه در سمينار دين در دنياي جديد سخن مي‌گفت با تشكر از رييس جمهور سابق كشورمان در پيگيري پروژه‌اي دو ساله كه منجر به برگزاري اين سمينار شد اظهار اميدواري كرد اين سمينار به لحاظ حضور گروهي از شخصيت‌هاي مذهبي و سياسي جهان در آن راهبردي باشد و به توسعه روابط بين المللي منجر شود.

وي در ادامه با مرور روند دو ساله‌اي كه منجر به برگزاري اين سمينار شد از تاكيد بر مشتركات مذهبي و فرهنگي، حقوق بشر و كرامت انساني به عنوان اهداف اين سمينار كه انتظار مي رود از سوي رهبران سياسي، فرهنگي حاضر در آن مورد تاكيد قرار گيرد به عنوان هدف اين سمينار نام برد.

رابينسون با تاكيد بر اين كه زمان آن فرا رسيده تا با هم بيشتر گفت‌وگو كنيم گفت: بايد با عزم راسخ عمل كنيم تا توسعه دموكراتيك را دامن بزنيم و من در اينجا از آقاي خاتمي و آقاي فردريك به خاطر تلاش هايي كه در اين زمينه داشته‌اند تشكر مي‌كنم.

رابينسون با اشاره به وضعيت اقليت‌ها در كشورهاي مختلف جهان بر لزوم كناره گذاشتن تفاوت‌ها تاكيد كرد و خواستار آن شد كه راهبردي اخلاقي در نظر گرفته شود.

وي اضافه كرد: رهبران مذهبي بايد نفرت و رفتارهايي كه صلح را به هم مي‌زند كنار بگذارند و توجه داشته باشند كه در اين مسير مسايل مذهبي مي‌تواند مورد سوءاستفاده قرار گيرد؛ لذا رهبران سياسي و مذهبي جهان بايد با علم به اين مساله عمل كنند.

رابينسون در ادامه با تاكيد بر لزوم حركت در مسير مشتركات از آن به عنوان زبان مشتركي نام برد كه سهم موثري مي تواند در برپايي صلح و رفع اختلافات داشته باشد.

وي تاكيد كرد: امروز دنياي ما نياز مبرم به صلح دارد هر چند آلوده به خرافه و افراطي گري است.

رابينسون در پايان با اشاره به سابقه 60 ساله تدوين منشور حقوق بشر سازمان ملل اجرايي كردن اين منشور و رفع موانع تحقق آن را خواستار شد.

سخنان رئيس جمهور پيشين پرتغال

رئيس جمهوري پيشين پرتغال تاكيد كرد: مهم‌ترين ثروت يك كشور به جز ثروت‌هاي طبيعي و ميزان توسعه يافتگي‌اش مردم آن كشور هستند.

جورج سم‌پايو ـ نماينده‌ عالي سازمان ملل در ائتلاف تمدن‌ها ـ كه در سال‌هاي 1996 تا 2006 رييس جمهوري پرتغال بوده است دوشنبه در سخناني در همايش بين‌المللي دو روزه‌ي "دين در دنياي جديد" افزود: معتقدم سطوح بالاي تمدني و مدنيت و آموزش در ميان مردم ايران موجب مي‌شود تا جامعه‌اي زيبا و غني در منطقه خاورميانه به وجود آيد.

وي با بيان اين كه مدنيت بنيان اصلي جوامع را نشان مي‌دهد، گفت: اهميت موفقيت يك جامعه را مدنيت آن جامعه تشكيل مي‌دهد چرا كه مدنيت بيان موثر و مهمي از مفاهيم بشري است كه مصاديق آن در ميان تمام مردم دنيا مشترك است.

رئيس جمهوري پيشين پرتغال تصريح كرد: اگر تفاوت‌ها ميان ملل مختلف به لحاظ كلي به ويژه مذهب وجود نداشت، امروز اتحادي به نام ائتلاف تمدن‌ها شكل نمي‌گرفت. اين اتحاد به دنبال نتايج است؛ نتايجي كه بتواند زندگي مردم عادي را تغيير دهد.

او در ادامه با بيان اين كه "ميهمان‌نوازي" يكي از مصاديق مشاركت‌هاي جمعي است، تصريح كرد: اين مصداق راهي براي برابر كردن يك غريزه با ميزبان است. ميهمان‌نوازي نماينده‌ي جهان شمول بودن در دنياي چند فرهنگي است.

سم‌پايو گفت:‌ تكنولوژي‌هاي جديد، توسعه يافتگي و ‌جهاني شدن از مهم‌ترين مسائل امروز است اما نقش مجدد مذهب در دنيا و حتي در نظام‌هاي سكولار به موضوع مهمي تبديل شده است.

وي تاكيد كرد: سكولاريسم مسئول جدايي مذهب از سياست است افراد در تمام مذاهب امروز از خدا صحبت مي‌كنند و اين انتظار كه حركت‌هاي مذهبي و سياست‌هاي مبتني بر مذهب تاثيرات‌شان كم شده است به طور واضحي اثبات شده كه درست نيست.

رئيس جمهوري پيشين پرتغال ادامه داد: بايد سوءظن ميان سكولاريسم و مذهب از بين برود و تلاش‌هاي براي از بين بردن قطبي شدن سكولاريسم و مذهب نيز از بين برود.

سم پايو گفت: بالا بردن آگاهي رهبران سياسي درباره‌ي اهميت و ماهيت حركت‌هاي فعال اجتماعي كه با رويكرد مذهبي عمل مي‌كنند، هم‌چنين هدايت رهبران مذهبي به سمت فرآيندهاي سياسي و نيز بررسي فرصت‌ها براي پيشگيري از نزاع و حل و ميانجي‌گيري مسائلي كه ميان رهبران سياسي و مذهبي وجود دارد، سه جالشي است كه بايد به آن بپردازيم و ابتكار سازمان ملل در ايجاد محلي براي بحث و تبادل نظر ديدگاه‌هاي مختلف موقعيت كليدي است تا اين بحث‌ها به صورت محلي و منطقه‌يي انجام شود.

وي هم‌چنين گفت: بعد از 11 سپتامبر بسياري از محققان غربي معتقدند بودند كه تئوري جنگ تمدن‌ها دنيا را گرفته است و اين الگو مي‌تواند براي دنيا به كار گرفته شود و بين اسلام و غرب قطبيت ايجاد كردند؛ اما امروز به اين نتيجه رسيده‌ايم كه نپذيرفتن ديگران و افراط‌گرايي ميان مسلمان و نيز غرب به يك الگو تبديل نشده است بلكه اين مساله نگراني‌هايي را ايجاد مي‌كند كه بايد براي حل آن بيش‌تر گفت‌وگو شود.

او تاكيد كرد: حقوق بشر اساسي مبتني بر اعتقادات مشترك ماست و اين سوال كه چگونه مي‌توان با وجودتفاوت‌هاي فرهنگي و مذهبي در دنيايي كه در حال جهاني شدن است با يكديگر زندگي كرد؟ اين مساله‌اي است كه ما بايد در اين گفت‌وگوها و رفت و آمدها به راه حلي براي آن دست يابيم چرا كه گسل‌هاي فرهنگي و مذهبي هر روز بيش‌تر از گذشته ما را از يكديگر جدا مي‌كند.

سمينار بين‌المللي دين در دنياي معاصر كه به همت بنياد گفت‌وگوي تمدن‌ها در ژنو و مركز صلح و حقوق بشر اسلو و كلوپ مادرير، در تهران برگزار مي‌شود امروز افتتاح و تا سه‌شنبه ادامه خواهد داشت
دوشنبه 22 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 349]