شهاب سنگ 3 TC دو هزار و هشت وارد اتمسفر زمين شد نجات زمين از برخوردهاي فضايي‌

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: شهاب سنگ 3 TC دو هزار و هشت وارد اتمسفر زمين شد نجات زمين از برخوردهاي فضايي‌
جام جم آنلاين: تنها چند روز از برخورد شهاب سنگي به زمين با ابعادي در حد و اندازه يك خودرو مي‌گذرد و خوشبختانه ساكنان زمين همچنان زنده‌اند، چون نبايد آن را با آپوفيس، شهاب سنگي كه ابعادي در حدود تگزاس آمريكا دارد و البته به احتمال بسيار ضعيفي در سال 2036 با زمين برخورد خواهد كرد، مقايسه نمود؛ اما برخورد اخير 3 TC دو هزار و هشت به منطقه‌اي در شمال آفريقا، پرسش‌ها و مسائل گوناگوني از جمله لزوم تخصيص بودجه‌هاي كلان بين‌المللي براي بررسي دقيق اين اجرام آسماني و تبعات ورود آنها به اتمسفر زمين را مطرح كرده است.

اخترشناسان با استفاده از رصدخانه‌اي واقع در آريزوناي آمريكا برخورد شبانه 3 TC دو هزار و هشت با زمين را رصد كردند. آنها گرچه معتقدند شهاب سنگ‌هايي از اين دست و با ابعاد خرد خطري براي زمين و ساكنان آن در برندارند اما مي‌توانند انگيزه مناسبي براي اخترشناسان جهان و مراكز و سازمان‌هاي تحقيقاتي به منظور سرمايه‌گذاري ‌هاي كلان تحقيقاتي در شناخت دقيق اين اجرام مرموز و ساختار آنها تلقي شوند.

زماني كه شهاب سنگ كوچكي وارد اتمسفر زمين مي‌شود، هواي مقابل آن بشدت فشرده مي‌شود. اين فرآيند موجب بالارفتن شديد حرارت هواي اطراف آن و در ادامه ذوب و تبخير شدن شهاب سنگ مي‌شود و معمولا تنها تكه‌هاي كوچك‌تري از آن روي زمين مي‌افتند. از اين‌رو، اخترشناسان معتقدند درخصوص شهاب سنگ‌هاي نه چندان بزرگ كه راهي زمين هستند نبايد چندان نگران بود.

مدت‌ها پيش از اين برخورد، دانشمندان مركز تحقيقات سياره‌شناسي (MPC) اتحاديه بين‌المللي اخترشناسي در ماساچوست نزديك شدن و برخورد جرم آسماني در ابعاد يك خودرو با زمين را محاسبه كرده بودند، هرچند در زمان برخورد آن با شمال سودان، تنها شمار معدودي از اخترشناسان براي مشاهده دقيق اين رويداد خود را به اين محل رسانده بودند.

طي روزهاي اخير اين نگراني در ذهن بسياري از علاقه‌مندان اخترشناسي ايجاد شده كه اگر اين شهاب سنگ از ابعاد بزرگ‌تري برخوردار بود، زمين اين بار با سناريوهاي غيرقابل تصوري روبه‌رو مي‌شد. البته درخصوص شهاب سنگ 3 TC دو هزار و هشت گرت ويليامز از مركز MPC مي‌گويد: برآورد ما اين است كه3 TC دو هزار و هشت بين 2 تا 5 متر طول داشته و احتمالا حيات آن در اتمسفر زمين بسيار كوتاه بوده، اما مهم اين است كه وارد اتمسفر شده است.

نخستين مشاهدات زميني از شهاب سنگ‌ها

جوزپه پيازي در ژانويه 1801 از كشف جرم آسماني خبر داد كه ابتدا تصور مي‌كرد دنباله‌دار تازه كشف شده‌اي باشد؛ اما با بررسي دقيق‌تر مدار آن مشخص شد اين جرم آسماني نه يك دنباله‌دار، بلكه بيشتر شبيه سياره‌اي كوچك است.

پيازي آن را كرس ناميد و در پي آن با كشف نمونه‌هاي ديگري نظير پالاس و وستا شمار چنين اجرام آسماني كه در ادامه شهاب سنگ نام گرفتند تا پايان قرن نوزدهم ميلادي به صدها مورد رسيد.

سالانه هزاران مورد از شهاب سنگ‌ها كشف مي‌شوند و بي‌شك صدها هزار مورد نيز در فضا وجود دارند كه به دليل كوچكي بيش از حد، از روي زمين قابل روِيت نيستند.

با اين حال 26 شهاب سنگ عمده كه داراي قطري بيش از 200 كيلومتر هستند، شناسايي شده‌اند و به گفته اخترشناسان بيش از يك ميليون شهاب سنگ نيز وجود دارند كه داراي قطري حدود يك كيلومتر هستند.

در كل شهاب سنگ‌هاي نزديك زمين به 3 دسته Aten‌ها كه كوچك‌تر از زمين و Apollo و Amor تقسيم مي‌شوند و طي سال‌هاي اخير، اخترشناسان بر اساس اندازه و تناسب مداري كه با زمين دارند. آخرين تحولات حركتي آنها را مورد تجزيه و تحليل قرار مي‌دهند.

شهاب‌سنگ‌ 2062 Aten

اين شهاب‌سنگ در ميان صدها شهاب سنگ نزديك به زمين و نسبتا بزرگ شناسايي شده از اهميت خاصي براي اخترشناسان برخوردار است.

2062 Aten كه با استفاده از رصدخانه كوهستاني پالمور شناسايي شده است، نخستين شهاب سنگ از نوع شهاب سنگ‌هاي داراي محور مداري نيمه بزرگ است كه سرآغازي براي نامگذاري دستهAten روي گروه وسيعي از شهاب‌سنگ‌ها بوده است. تاكنون 16 شهاب‌سنگ در اين گروه قرار گرفته و بيش از 200 مورد ديگر نيز در صف انتظار براي ورود به آن هستند.

شهاب سنگ آپوفيس‌

در كنار تمامي ‌نگراني‌هاي مطرح شده درخصوص احتمالات مربوط به برخوردهاي شهاب سنگي با زمين، شهاب سنگ آپوفيس خبرها و جنجال‌هاي خاص خود را دارد. نام كامل اين شهاب سنگ كه در ژوئن 2004 كشف شد آپوفيس 99942 نام دارد كه در دسامبر سال 2004 براي مدت كوتاهي نگراني‌هاي گسترده‌اي را درخصوص احتمال برخورد با زمين در 2029 ايجاد كرده بود.

مشاهدات اوليه اين احتمال را مطرح كرده بودند كه با احتمال 7/2 درصد اين شهاب سنگ در سال 2029 به زمين برخورد خواهد كرد. با اين حال مشاهدات بيشتر و دقيق‌تر اين احتمال را از ميان برده، اما اين‌گونه مطرح شده كه عبور نزديك به زمين اين شهاب سنگ در سال 2029 پايه‌گذار برخورد آن با سياره مادر در 7 سال پس از آن يعني در سال 2036 باشد.

با مطرح شدن اين احتمال اخترشناسان اين شهاب سنگ را از حيث خطرناك بودن ابتدا در سطح يك و در ادامه در سطح دو قرار دادند. در آن سال اعلام شده همه چيز به آينده و انجام تحقيقات و محاسبات بيشتر منوط است.

اخترشناسان كاشف كه اين شهاب سنگ، وجود منطقه‌اي مرموز در فضا موسوم به حفره جاذبه‌اي را از جمله مقدمات برخورد احتمالي آپوفيس با زمين در سال 2036 گفته بودند.

اين منطقه تنها 600 متر پهنا داشته اما تاثيري شگرف در بالارفتن احتمال برخورد آپوفيس با زمين دارد. با اين حال با انجام مشاهدات و محاسبات بسيار دقيق‌تر مشخص شد كه اين حفره به احتمال فراوان ناپديد شده و در نتيجه در پنجم آگوست سال 2006 اعلام شد درجه خطرناك بودن اين شهاب سنگ براي زمين به «صفر» تغيير يافته است.

همان سال نيز اخترشناسان اعلام كردند با احتمال يك در 45 هزار، امكان برخورد آپوفيس با زمين در سال 2036 وجود دارد. البته اخترشناسان احتمال بسيار ضعيف‌تري نيز براي برخورد آن با زمين در سال 2037 مطرح كرده‌اند كه يك در 3/12 ميليون خواهد بود.

برخورد شهاب سنگ 3 TC دو هزار و هشت با اتمسفر زمين طي روزهاي گذشته، باز هم نجوم و تحولات فضايي را به سوژه داغ رسانه‌هاي خبري و از جمله محافل علمي ‌جهان تبديل كرد. با اين حال نكته بارز اين رويداد، پيش‌بيني دقيق و محاسباتي اخترشناسان در برخورد آن با زمين بوده است.

دكتر تيموتي، مدير MPC معتقد است: ما مي‌خواهيم اعلام كنيم اين شهاب سنگ با توجه به ابعاد خردي كه داشته، تهديد چنداني براي زمين و ساكنان آن نبوده، اما به اين نكته توجه كنيد كه براي نخستين بار توانسته‌ايم پيش‌بيني كنيم جرم آسماني در زمان تعيين شده وارد اتمسفر زمين شود.

مهدي پيرگزي‌
دوشنبه 22 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 107]