پيمايش در راه کاهکشان

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: آسمان تابستان ميزبان اجرام زيبايي از اعماق آسمان است. در ميان اين اجرام اجرامي که در مسير بازوي راه شيري در آسمان قرار دارند از زيبايي خاصي برخوردارند. در اين مقاله به بررسي رصد اين اجرام خواهيم پرداخت.

این شبها پس از تاریک شدن آسمان می توانید، ابر مه آلود پرشکوهی را درآسمان ببینید، که از جنوب به شمال آسمان گسترده شده است.
طلوع راه شیری یا راه کاهکشان مدتی پس از غروب خورشید، از قدیم پیام آور شروع تابستان بوده است. راه کاهکشان که در واقع یکی از بازوهای کهکشان راه شیری به شمار می رود، در آسمانی تاریک همچون نوار مه آلود و ماتی به نظر می رسد، در حالی که اگر با یک دوربین کوچک به این نوار نگاه کنید، از دیدن ستاره های بی شمار که در وافع این نوار را به همراه سحابی ها تشکیل داده اند، شگفت زده می شوید.
راه شیری تابستان، از میان صورفلکی مشهور تابستانی می گذرد که هر کدام از این مجموعه ها اجرامی را از راه کاهکشان وام گرفته اند.
گشت و گذار در آسمان تابستان را از جنوب و محدوده عقرب و قوس شروع می کنیم.در جنوبی ترین بخش ار قلمرو عقرب، و جنوب ستاره تتا عقرب (از قدر ۱.۸) ، خوشه کروی بسیار فشرده NGC ۶۳۸۸ خودنمایی می کند؛ تفکیک ستاره های آن با دوربین دوچشمی بسیار مشکل است، ولی با تلسکوپی متوسط می توانید ستاره های بیرونی خوشه را به صورت کم نور ببینید. در ۵ درجه ای شرق این خوشه، دو ستاره حدوداً هم قدر از قدر ۵ دیده میشوند، که اگر هر یک از این ستاره ها را در میدان دید داشته باشید می توانید، خوشه های کروی همدمشان را ببینید؛ دو خوشه به نامهای NGC ۶۴۹۶ که در نزدیکی مبدا حرکتتان قرار دارد و کم نور و کوچک است (از قدر ۸.۵) و خوشه دیگری با نام NGC ۶۵۴۱ که به وضوح در جنوب همدم ستاره ایش از قدر ۶.۲ می درخشد.
زتا عقرب، یکی از ستاره های بسیار جذاب این صورت فلکی است، اگر به این ستاره خیره شوید، می توانید ابر بزرگی را در اطرافش تشخیص دهید، که با کوچک ترین وسیله رصدی به صورت خوشه ای بسیار زیبا دیده میشود، خوشه باز NGC ۶۲۳۱ که با قطر ظاهری ۲.۵ درجه از قدر ۲ می درخشد. اگر دقت کنید در این محدوده خوشه های ستاره ای کم نوری را نیز می توانید رصد کنید. اگر در منظریاب تلسکوپ دقت کنید در ۵ درجه ای غرب این خوشه می توانید، خوشه باز NGC ۶۱۲۴ را ببینید، که با چشم غیر مسلح به صورت مجموعه ای درخشان از ستاره هایی ریز دیده می شود. در صورتي كه از علاقهمندان به عكاسي نجومي هستيد، سحابي نشري IC ۴۶۲۸ در ۵/۱ درجهاي شمال NGC ۶۲۳۱ هدف مناسبي براي عكاسي با نوردهي بالاست.
نیش عقرب با دو ستاره آپسیلون و لاندا عقرب شناخته میشود. در آسمانی تاریک در غرب این دو ستاره، دو ابر مه آلود کوچک دیده می شوند، که می توان به آنها لقب زیباترین خوشه های باز آسمان را داد، خوشه های باز M۷ و M۶ که به ترتیب از قدر ۳ و ۵ دیده می شوند. ساختار رشته ای M۷ بسیار جذاب است و شباهت زیادی به M۳۴ در برساوش دارد. در ۲ درجه ای جنوب M۷ ، ستاره G عقرب به رنگ نارنجی می درخشد، اگر دقت کنید، درست چسبیده به این ستاره ، میتوانید خوشه کروی ماتی را ببینید، که در بزرگنمایی بالا ، در ۳ دقیقه قوسی این ستاره دیده می شود. مرکز فشرده و ستاره مانند NGC ۶۴۴۱ در کنار G عقرب به زیبایی می درخشد.
به سراغ دل تپنده عقرب ميرويم. ستاره ای سرخ رنگ که از قدر ۱ در زمینه راه شیری می درخشد. اگر با یک دوربین کوچک به این ستاره نگاه کنید، بی شک متوجه توپ مه آلودی در ۱ درجه ای جنوب غربی آن می شوید، خوشه کروی M۴ که بااندازه ظاهری ۱۸ دقیقه قوسی به زیبایی دیده می شود. سر عقرب میزبان خوشه کروی M۸۰ نیز است، که یافتنش کمی مشکل است ولی اگر با پرش ستاره ای مناسب به سوی این جرم بروید، قطعاً با این جرم دیدار خواهید کرد. ستاره سیگما را که در سمت غربی قلب العقرب قرار دارد را در میدان دید، داشته باشید، در شمال آن ستاره ای از قدر ۴.۵ دیده می شود. اگر دقت کنید در شمال این ستاره، ستاره هایی تقریباً هم قدر ( از قدر ۷) تشکیل مثلث کوچکی را داده اند، که راس غربی آن راهنمایی مناسب برای M۸۰ است. اگر این ستاره را در میدان دید قرار دهید، می توانید خوشه زرد رنگ M۸۰ را در غرب آن ببینید.
در ادامه گشتمان وارد قملرو صورت فلکی حوّا یا مارافسای می شویم، ولی برای رصد اجرام این صورت فلکی دوباره به طرف آلفا عقرب برمی گردیم! اگر از این ستاره خطی فرضی به شرق بکشیم، اول از همه M۱۹ این خط را در ۷ درجه ستاره قطع می کند. خوشه ای کروی که با مرکز فشرده اش از قدر ۶.۸ دیده می شود. اگر از این خوشه ۳.۵ درجه به سمت جنوب بیاییم، میتوانیم دوقلوی M۱۹ را با نام M۶۲ از قدر ۶.۵ ببینیم. با تلسکوپی کوچک ستاره های بیرونی این خوشه نامتقارن را می توانید ببینید.
در ۳ درجه ای جنوب شرقی اتا مارافسای می توانید خوشه کروی زیبای M۹ را بیبنید.
این ناحیه از آسمان خاستگاه خوشه های کروی جالبی است، که می توانید با تلسکوپی متوسط ببینید.
در ادامه به دیدار اجرام قوس می رویم، که نورانی ترین و پهن ترین قسمت راه شیری به نظر می رسد، که اگر از زمین به سمت این صورت فلکی خطی بکشیم، به سیاهچاله مرکزی کهکشانمان می رسیم!
پیمایش را از جنوب قوس ادامه می دهیم، اگر از اپسیلون قوس ۲ درجه ای به شمال حرکت کنیم، دو ستاره از قدر حدود ۵ دیده می شوند. که اگر۰.۵ درجهاز میان این دو به شمال حرکت کنید، M۶۹ را میبینید، که با تلسکوپ ستاره های بیرونی اش تفکیک می شوند. اگر از این خوشه کروی حدود ۲.۵ درجه به شرق بیایید، متوجه خوشه کروی کم نور M۷۰ می شوید.
در ادامه از قوری قوس کمک می گیریم، جنوبی ترین ستاره این چهار ضلعی که از قدر حدود ۲.۵ می درخشد، رتبه ششم را از نظر درخشندگی در قوس دارد ( زتا). اگر از این ستاره ۱.۵ درجه ای به جنوب بیایید، خوشه کروی M۵۴ دیده می شود.
با چشم غیر مسلح، در شمال مرداب تکه ای درخشان و ابر مانند دیده می شوند، که با نام M۲۴ در فهرست مسیه ثبت شده است، ولی M۲۴ فقط ابرستاره ای است، که نمی توان از آن به عنوان سحابی یا خوشه مستقل نام برد. اما این مجموعه در دوربین دوچشمی بسیار زیبا دیده می شود. در ۲.۵ درجه ای این ابر، M۲۵ دیده می شود، خوشه ای باز که طراحی از آن به خاطر شکل زیبایش خالی از لطف نیست. به سراغ ابرمان می رویم! اگر به یک درجه ای شمال آن نگاه کنید، M۱۸ را می بینید، که با شکل فشرده اش در میان انبوه ستاره ها و سحابی ها، همچون ی زیبا دیده می شود. اما در ۰.۵ درجه ای شمال این خوشه باز، سحاب شگفت انگیز قو یا امگا(M۱۷ ) با طرح زیبایی دیده می شود. اگر با دوربین دوچشمی رصد کنید یا بزرگنمایی کم تر از ۵۰ باشد، منظره ای باورنکردنی را می توانید ببینید! سحابی قو به همراه سحابی عقاب(M۱۶) و انبوهی از ستاره های اطراف و پخش شده در میان سحابی. اگر دقت کنید، جزییات بی نظیری را در عقاب می توانید تشخیص دهید.
در ادامه این سفر رویایی، وارد قلمرو سپر می شویم، اگر از آلفا سپر به سمت شرق حرکت کنیم به ستاره دلتا از قدر ۴.۵ می رسیم، و اگر نصف این فاصله را امتداد دهیم، خوشه باز و کم نور M۲۶ از قدر ۸ در تضاد کم با زمینه اطراف ظاهر می شود. برای دیدن خوشه غاز وحشی(M۱۱ ) از ۳ ستاره پایینی عقاب که کمانی را ایجاد کرده اند، کمک بگیرید. اگر ستاره پایینی را به جنوب و در حدود ۱ درجه ادامه دهید، به آرایشی ذوزنقه ای از ستاره ها می رسید، که M۱۱ در کنار این ذوزنقه می درخشد، M۱۱ خوشه ای باز ولی بسیار فشرده است، که در بزرگنمایی های ۵۰ به بالا، جزییاتش را نشان می دهد.
از اینجا به محدوده راه کاهکشان در شمال حوا می رویم، که خوشه باز و پراکنده ی IC ۴۶۶۵ را پوشش داده است، خوشه ای که در شمال بتا حوا به روشنی دیده می شود.
صورت فلکی عقاب، اجرام روشن و پرنوری ندارد، پس به محدوده روباهک و تیر می رویم، صورت فلکی تیر متشکل از ستاره هایی از قدر ۳.۵ و ۴ است. و به همین خاطر ستاره های تشکیل دهنده پیکر تیر به آسانی، در زمینه راه شیری قابل تشخیص اند. اگر دقت کنید فرم M مانند صورت فلکی روباهک را نیز می توانید تشخیص دهید.اگر دقت کنید، در این محدوده می توانید ابر مه آلودی را ببینید، که به آسانی از مناطق نه چندان تاریک نیز دیده میشود. این جرم مه آلود که اولین بار عبدالرحمان صوفی رازی موفق به دیدنش شد، امروزه با نام خوشه صوفی یا چوب لباسی شناخته می شود. آرایه چوب لباسی مانند این خوشه به وضوح در منظریاب تلسکوپ دیده می شود. جرمی که فاصله ستاره های آن از هم زیاد است، و به عنوان یک خوشه باز شناخته نمی شود! پس شاید بتوان نام صورت فلکی را بر آن گذاشت.
تیر همچنین میزبان خوشه کروی M۷۱ نیز هست، خوشه کروی که در میان خط واصل ستاره های گاما و زتا تیر قرار دارد. ستاره های این خوشه به آسانی با تلسکوپی کوچک تفکیک می شوند.
اما جنجالی ترین، جرم این ناحیه از آسمان، یک سحابی سیاره نماست، پوسته ای گازی که دور کوتوله ای سفید را در مرکز فرا گرفته است. اگر از دلتا تیر به ستاره زتا خطی فرضی به سمت شمال بکشید، در فاصله حدود ۵ درجه ای از این دو می توانید، M۲۷ را ببینید! این جرم جذاب در اسمانی تاریک با ابزاری متوسط به رنگ سبز آبی دیده می شود، که ملاک اصلی برای دیدن این مشخصه، داشتن یک جفت چشم قوی است!
راه کاهکشان در شمال آسمان از صورفلکی دجاجه، چلپاسه، قیفاووس و ذات الکرسی نیز می گذرد، که گشت و گذار در این نواحی نیز خالی از لطف نیست.

سپر-سهم-عقاب-مار افساي-روباه:http://www.nojum.ir/Common/Thumbnail...g&MaxWidth=350

صورت فلکي قوس:http://www.nojum.ir/Common/Thumbnail...g&MaxWidth=350

مارافساي-عقرب-قوس-عقاب:http://www.nojum.ir/Common/Thumbnail...g&MaxWidth=350

صورت فلکي عقرب:http://www.nojum.ir/Common/Thumbnail...g&MaxWidth=350

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 140]