آشنايي با يكي از چهره هاي برتر در رياضيات

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:
محمد هاشم رستمي

• آقاي رستمي، در ابتدا مختصري از خودتان بگوييد.
در سال 1318 در طبس متولد شدم. ديپلم رياضي را در سال 1338 از دبيرستان ابومسلم مشهد و ليسانس رياضي را در سال 1341 از دانشسراي عالي تهران دريافت كردم.
• از فعاليت هاي خود در عرصه آموزش رياضيات هم صحبت كنيد.
از سال 1341 به تدريس رياضيات در دبيرستان ها، دانشسراي مقدماتي، مراكز تربيت معلم و دانشگاه پرداختم. از سال 1350 عضو شوراي برنامه ريزي و تأليف كتب درسي (شاخه نظري) وزارت آموزش و پرورش هستم و در برنامه ريزي و تأليف چند كتاب درسي رياضي در مقطع هاي دبستان و دبيرستان مشاركت داشتم كه اين فعاليت تاكنون ادامه دارد.چند سال عضو شوراي رياضي دفتر آموزش ضمن خدمت بوده ام كه طرح آموزش مستمر دبيران رياضي را با همكاري استادان دانشگاه و مراكز تربيت معلم و كارشناسان دفتر برنامه ريزي تهيه كرديم و در چهارمين كنفرانس آموزش رياضي ايران ارائه داديم. عضو گروه رياضي انتشارات مدرسه، عضو هيأت تحريريه مجله رياضي برهان، عضو انجمن رياضي و عضو شوراي برنامه ريزي دفتر تأليف رشته هاي فني و حرفه اي وزارت آموزش و پرورش هستم.
• تاكنون چند عنوان كتاب تأليف كرديد؟
حدود 50 جلد كتاب تأليف كرده ام كه 20 جلد آن با همكاري ديگر استادان رياضي است. پنج جلد از اين كتاب ها درسي است و حدود 30 جلد ديگر را به تنهايي تأليف كرده ام. 14 جلد از اين كتاب به مجموعه دايره المعارف هندسه تعلق دارد كه در صورت كامل شدن به بيست جلد مي رسد. از اين مجموعه 20 جلدي تاكنون 14 جلد چاپ شده است، ۳ جلد در دست چاپ و ۳ جلد ديگر در دست آماده سازي است.
• ويژگي دايره المعارف هندسه شما چيست؟
دايره المعارف هندسه مجموعه كاملي از قضيه ها، مسئله ها و تاريخ هندسه است كه براي تأليف آن از حدود چهل سال پيش مشغول به كار بودم. براي اين كار به جمع آوري كتاب هاي هندسه موجود در ايران و ساير كشورها و زبان مختلف اقدام كردم. اين دايره المعارف شامل مباحث و موضوعات زير است: ويژگي هاي توصيفي شكل هاي هندسي در هندسه مسطحه، رابطه هاي متري در هندسه مسطحه، تبديل هاي هندسي، مكان هاي هندسي، ترسيم هاي هندسي، هندسه فضايي، هندسه تحليلي، مقطع هاي مخروطي (دايره، بيضي، هذلولوي و سهمي) و هندسه هاي نااقليدسي هر يك از عنوان هاي ياد شده، با توجه به حجم مطالب، يك يا چند جلد از دايره المعارف را به خود اختصاص داده است. به عنوان مثال رابطه هاي متري در هندسه مسطحه شامل ۵ جلد و هندسه فضايي شامل ۴ جلد است. مطالب متنوعي در اين مجموعه وجود دارد. اولاً تمام مسائل المپيادهاي رياضي كشورهاي مختلف جهان به علاوه مسائل المپيادهاي بين المللي رياضي در اين مجموعه وجود دارد. به عبارت ديگر اين مجموعه دايره المعارف المپيادهاي رياضي جهان است. علاوه بر اين عمده مسائل تاريخي هندسه در اين مجموعه وجود دارد كه هركدام در مبحث مربوط به خود ذكر شده است كه با تاريخچه آن مسئله يا آن مفهوم هندسي همراه است. براي مثال هنگامي كه از قضيه تالس در جلد سوم اين مجموعه نام برديم، شرح حال تالس، فعاليت ها، دستاوردها و تأليفات وي را هم ذكر كرديم، مخصوصاً آن تأليفاتي كه به دست ما رسيده است. در مورد ساير قضايا همانند قضيه فيثاغورث و قضيه ارشميدس هم به اين گونه عمل شد. يعني تاريخ رياضيات هم در اين مجموعه مطرح شده است. اين كار نيز به دو دليل صورت گرفته است: اولاً باعث افزايش آگاهي خواننده در مورد تاريخ هندسه و رياضيات مي شود، دوماً سرچشمه اين مسائل و قضايا براي خواننده روشن مي شود. از ديگر ويژگي هاي اين كتاب آن است كه هر جلد مستقل از ساير جلدهاي مجموعه است. يعني وابسته به جلدهاي قبل و بعد از خود نيست و بنابراين استفاده از آن براي خوانندگان آسان است.
• مخاطب هاي اين دايره المعارف چه كساني هستند؟
چون اين دايره المعارف شامل عمده مطالب هندسه موجود در كتاب هاي هندسه ايران و ديگر كشورهاي جهان است، لذا مخاطب هاي اين كتاب دانش آموزان، داوطلبان المپيادهاي رياضي، دانشجويان مراكز تربيت معلم، دانشجويان رشته رياضي دانشگاه ها، دبيران رياضي و هر فرد علاقه مند به هندسه است.
• انگيزه شما از تأليف چنين مجموعه اي چه بود؟
با توجه به آن كه بيش از چهل سال به شغل معلمي اشتغال داشتم، به كمبود كتاب هاي جامع و كاملي در زمينه هندسه آگاهي داشتم به همين دليل تصميم گرفتم كه دايره المعارف نسبتاً جامع و كاملي تدوين كنم تا دسترسي به مطالب و مفاهيم هندسه براي دبيران و دانش آموزان آسان تر باشد.
• روند تدوين اين دايره المعارف به چه صورت بود؟
در شروع كار، كتاب هاي هندسه را كه در ايران يا ساير كشورها چاپ و منتشر شده بود جمع آوري كرديم. همچنين مجله هايي را كه در ارتباط با رياضي و هندسه بودند گردآوري كرديم. سپس عنوان و موضوعاتي را كه ذكر كرديم، از اين كتاب ها و منابع استخراج و براساس موضوع تفكيك و دسته بندي شد. از منبع هاي متعدد غيرزبان فارسي (انگليسي و فرانسه) هم استفاده كرديم. براي اين كار ابتدا كتاب ها به زبان فارسي ترجمه شدند. در هر جلد هم مسئله هاي مربوط به آن موضوع مورد استفاده قرار مي گرفت
• از چه تعداد عنوان كتاب به عنوان مرجع براي تدوين اين دايره المعارف استفاده كرديد؟
براي تدوين جلد اول از حدود 75منبع مختلف استفاده كردم. ولي براي تأليف جلد چهاردهم (آخرين جلد چاپ شده) از حدود 125كتاب استفاده كردم. حدود هفتاد و پنج عنوان كتاب فارسي و حدود 50جلد لاتين است.
• آيا مشابه اين كتاب در ساير كشورها هم تدوين شده است؟
تا جايي كه ما اطلاع داريم، چنين كاري تاكنون انجام نشده است. با مراجعه به كتابخانه ها، انتشاراتي ها، دانشگاه هاي ايران و خارج از كشور و پرس و جو از استادان اين رشته از جمله استاد پرويز شهرياري دريافتيم كه تاكنون كار جامع و كاملي در اين زمينه انجام نشده است. به همين دليل اين مجموعه، دايره المعارف منحصر به فردي است كه مشابه و نظيري براي آن وجود ندارد.
• در تدوين اين دايره المعارف چند نفر همكاري كردند؟
معمولاً دايره المعارف ها به صورت گروهي تنظيم و تأليف مي شود كه در بسياري موارد تعداد اعضاي آن به ۴۰ يا ۵۰ نفر هم مي رسد. اخيراً دايره المعارفي در زمينه رياضيات در ژاپن چاپ شده است كه حدود سيصد نفر در تنظيم آن مشاركت داشتند. ولي من براي تدوين اين دايره المعارف تنها بودم.
• از ديگر كتاب هاي در دست تأليف خودتان صحبت كنيد.
كتاب ديگري در دست تهيه دارم به نام «مكان هندسي» كه آن هم قرار است به صورت مجموعه باشد. اين كار اثر جديدي است كه شبيه دايره المعارف تنظيم شده است. كه مشابه آن در هيچ كتابخانه، دانشگاه يا كشوري وجود ندارد. اين كتاب در حدود هفت يا هشت جلد تنظيم خواهد شد كه ۲۲ موضوع مختلف را تحت پوشش قرار مي دهد.
• به عنوان يك مؤلف برتر، از مسئولان چه درخواست هايي داريد؟
براي معرفي بهتر اين مجموعه از مسئولان مي خواهم اين مجموعه را به عنوان يك اثر ملي كه فقط در ايران تأليف شده است و در ديگر كشورها مشابهي ندارد، به مجامع مختلف علمي و فرهنگي معرفي كنند و امكان شركت آن را در نمايشگاه هاي جهاني كتاب فراهم سازند. از آنجايي كه اين كتاب در كشورهاي مختلف جهان، همانند ايران در سطوح مختلف داراي مخاطب است، امكان ترجمه آن را به ديگر زبان ها فراهم آورند، تا با عرضه در ساير كشورها، مخاطب هاي اين مجموعه بتوانند با آن ارتباط برقرار كرده و دايره المعارف جايگاه واقعي خود را پيدا كنند. هدف مؤلف و ناشر از تدوين چنين مجموعه اي اين بود كه دايره المعارف هندسه به روز و با آخرين تحولات مفاهيم هندسه و روش هاي آموزش هندسه در جهان هماهنگ باشد، بنابراين تقاضا داريم كه كتاب ها و مقاله هاي جديدي كه در ارتباط با هر نوع هندسه در هركشوري چاپ مي شود، در اختيار مؤلف قرار گيرد تا در ويرايش هاي جديد دايره المعارف هندسه مورد استفاده قرار گيرد.
• در پايان اگر صحبت نگفته اي داريد، بفرماييد.
ناشر دايره المعارف هندسه، انتشارات مدرسه وابسته به آموزش و پرورش است كه از همكاري و مساعدت صميمانه مسئولان اين انتشارات براي چاپ و نشر اين مجموعه كه يك كار بزرگ و پرهزينه فرهنگي است، سپاسگزاري مي كنم. اميدوارم دايره المعارف هندسه بتواند جايگاه واقعي خود را در ايران و جهان كسب كند و دانش آموزان معلمان رياضي ، دانشجويان رشته هاي رياضي و ديگر مخاطبان اين مجموعه بتوانند به آن دسترسي پيدا كنند و از آن بهره مند شوند. برخود لازم مي دانم از همسرم خانم سيمين دخت تركپور و فرزندانم دكتر مهرداد رستمي، دكتر كتايون رستمي و دكتر آتوسا رستمي كه در مدت زمان چهل سال تأليف دايره المعارف هندسه هر يك به سهم خويش با صرف وقت و انديشه مرا در تأليف اين مجموعه ياري داده اند، سپاسگزاري كنم. در پايان از كليه مخاطبين اين مجموعه و صاحبنظران محترم تقاضا دارم نظرات و پيشنهادهاي اصلاحي و ارشادي خود را براي تكميل اين مجموعه به نشاني ناشر ارسال فرمايند. پيشاپيش از همه آنها سپاسگزارم.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 467]