ذخاير نفت و گاز جهان از ديدگاه بي‌پي - محمدعلي دانش‌

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: ذخاير نفت و گاز جهان از ديدگاه بي‌پي - محمدعلي دانش‌
براساس آخرين گزارش آماري شركت نفت بريتانيا (بي‌پي) ذخاير اثبات شده نفت جهان در آغاز سال 2008 ميلا‌دي افزون بر 9/1237 ميليارد بشكه 66/168 ميليارد تن) است كه با احتساب ذخاير ماسه‌هاي نفتي (نفت غيرمتعارف يا ‌) Non-Conventional Oil كانادا كه به 2/152 ميليارد بشكه مي‌رسد، ذخاير كلي نفت جهان يك تريليون و 1/390 ميليارد بشكه است. ‌براساس تعريف رايج و استاندارد انجمن مهندسان نفت SPE، ذخاير اثبات شده نفت به آن حجم از ذخايري اطلا‌ق مي‌شود كه با اطلا‌عات زمين‌شناسي و مهندسي موجود و با در نظر گرفتن اطمينان قابل قبول، بتوان تحت شرايط موجود اقتصادي و عملياتي آن را استخراج كرد.

آمار ذخاير اثبات شده نفت (به انضمام ماسه‌هاي نفتي كانادا) نشان مي‌دهد كه اين حجم از ذخاير جهان نسبت به اول سال 2007، 4/18 ميليارد بشكه بيشتر شده است. به عبارت ديگر با احتساب توليد جهاني نفت با متوسط روزانه 533/81 ميليون بشكه در روز شامل؛ نفت‌خام، نفت استخراجي از شيل‌ها و ماسه‌هاي نفتي( نفت‌هاي غيرمرسوم و يا غيرمتعارف) و مايعات گازي ( ‌) NGLs در طول سال 2007 كه بالغ بر 759/29 ميليارد بشكه بوده است، مشخص مي‌شود كه در طول سال 2007 بيش از 159/48 ميليارد بشكه نفت قابل استحصال كشف شده است. اين رقم دربرگيرنده كشفيات جديد و همچنين رشد ذخاير و در نتيجه كاربرد تكنولوژي در شناخت ذخاير نيز مي‌شود.

ذخاير اثبات شده نفت در آمريكاي شمالي با 3/69 ميليارد بشكه نفت قابل استحصال، 6/5 درصد از كل ذخاير نفت جهان را به خود اختصاص داده است كه با احتساب ميزان كنوني توليد، اين ذخاير تنها 9/13 سال دوام خواهد داشت.

در آمريكاي مركزي و جنوبي با ذخايري به ميزان 2/111 ميليارد بشكه كه 9 درصد ذخاير جهاني را شامل مي‌شود، نسبت ذخاير به توليد، 9/45 سال است. ‌

ذخاير نفتي اروپا و اوراسيا (اتحاد جماهير شوروي پيشين) به 7/143 ميليارد بشكه يعني 6/11 درصد از ذخاير جهاني نفت (تقريبا برابر با ذخاير نفتي ايران) مي‌رسد كه عمر اين ذخاير 1/22 سال است.

خاورميانه 3/755 ميليارد بشكه نفت ذخاير اثبات شده قابل بازيافت را در اختيار دارد كه 61 درصد از ذخاير جهاني نفت را دربرمي‌گيرد. با روند كنوني توليد در اين كشورها (ايران، عراق، كويت، عمان، قطر، عربستان‌سعودي، سوريه، امارات متحده عربي و يمن)، 2/82 سال طول مي‌كشد كه ذخاير كشف شده كنوني خاورميانه به پايان عمر خود برسند.

ذخاير نفتي در آفريقا 5/117 ميليارد بشكه، يعني 5/9 درصد ذخاير جهاني با عمر 2/31 سال است و در نهايت ساير كشورهاي آسيايي و كشورهاي حوزه اقيانوس آرام با داشتن 8/40 ميليارد بشكه نفت، 3/3 درصد از كل ذخاير جهاني نفت را به خود اختصاص داده‌اند كه با روند كنوني توليد، نسبت ‌R/P تنها 2/14 سال خواهد بود.

نكته قابل توجه در ميزان ذخاير جهاني نفت، سهم كشورهاي عضو اوپك 133 عضو) است كه ذخاير نفتي موجود و شناخته شده قابل استحصال در اين كشورها به 939 ميليارد بشكه يا 2/128 ميليارد تن مي‌رسد. ذخاير نفتي اين 13 كشور، 9/75 درصد ذخاير جهاني نفت متعارف را شامل مي‌شود كه با احتساب توليد سالا‌نه كنوني حدود 13 ميليارد بشكه، اين ذخاير 72 سال عمر خواهند داشت و اما عمر ذخاير نفتي در كشورهاي غيرعضو اوپك، بدون احتساب ماسه‌هاي نفتي كانادا، با 9/298 ميليارد بشكه 11/24 درصد ذخاير جهاني) ذخيره و توليد سالا‌نه كنوني حدود 7/16 ميليارد بشكه، تنها 8/17 سال خواهد بود.

ايران با داشتن 4/138 ميليارد بشكه، برابر با 19 ميليارد تن نفت، 2/11 درصد از ذخاير جهاني نفت را به خود اختصاص داده است كه اين آمار كاملا‌ با ارقام منتشرشده و رسمي ايران مطابقت دارد. ايران با توجه به ميزان توليد سالا‌نه 6/1 ميليارد بشكه‌اي در سال 2007 44/5 درصد از توليد جهاني نفت) 86 سال ديگر نفت خواهد داشت و همچنان در جايگاه دوم جهان پس از عربستان قرار خواهد گرفت. ‌

بعضي از منابع آماري، كانادا را در رده دوم قرار داده‌اند كه اين موضوع با توجه به غيرمتعارف بودن ذخاير ماسه‌هاي نفتي و عدم انطباق ماهيت اين منابع با آنچه در تعاريف رايج در طبقه‌بندي ذخاير آمده است، صرفا يك ترفند تبليغاتي است براي جذب سرمايه‌گذاري و مطرح ساختن قطب جديد منابع نفتي به عنوان رقيب نفت منطقه خاورميانه.

با نگاهي به توزيع جغرافيايي ذخاير زيرزميني نفت و گاز در نقاط مختلف جهان از گذشته تاكنون مي‌توان به اهميت منطقه خاورميانه و ريشه كشمكش‌ها و مسائل ژئوپليتيك پي برد. ‌

براساس گزارش منابع آماري از جمله بي‌پي، ميزان ذخاير جهاني گاز طبيعي در ابتداي سال 2008 افزون بر 34/6263 تريليون فوت‌مكعب يا 36/177 تريليون مترمكعب است كه با روند كنوني توليد سالا‌نه 2940 ميليارد مترمكعب (سال 2007) و با ذخاير كشف شده كنوني جهان 60 سال ديگر گاز خواهد داشت. ‌

خاورميانه با داشتن 3/41 درصد اين ذخاير، بيش از 73 تريليون مترمكعب گاز دارد كه ايران در ميان اين كشورها با 8/27 تريليون مترمكعب 388 درصد ذخاير گاز خاورميانه و 7/15 درصد ذخاير گاز جهان) در مقام اول خاورميانه و دوم جهان قرار دارد. ميزان ذخاير اثبات شده گاز طبيعي در شوروي پيشين افزون بر 53/53 تريليون مترمكعب، يعني 2/30 درصد ذخاير گاز جهان است و مقام دوم بعد از خاورميانه را در اختيار دارد. روسيه به تنهايي با داشتن 65/44 تريليون مترمكعب گاز طبيعي يعني بيش از ربع ذخاير گاز جهان در صدر كشورهاي دارنده گاز قرار گرفته است.

از نظر توليد گاز طبيعي در جهان، روسيه، آمريكا، كانادا، ايران و نروژ به ترتيب با توليد سالا‌نه 4/607، 9/545، 183/7، 111/9، 89/7 ميليارد مترمكعب در سال 2007 مهم‌ترين توليد‌كنندگان گاز طبيعي بوده‌اند، اما در زمينه مصرف گاز طبيعي، به ترتيب آمريكا، روسيه و ايران در صدر قرار دارند.

اطلا‌عات آماري شركت بي‌پي درباره ذخاير جهاني نفت، تلفيقي از اطلا‌عات به دست آمده رسمي كشورها، دبيرخانه اوپك، ‌Gas Journal ِ Oil و برآورد مستقل از ذخاير روسيه است كه در منابع خبري منتشرشده، ضمن آنكه اطلا‌عات مربوط به گاز طبيعي تركيبي از اطلا‌عات رسمي كشورها و اطلا‌عات حاصل از ‌Cedigas است. ‌

در تحليل موضوع ذخاير هيدروكربوري و آنچه طرفداران مساله ‌Peak Oil و تئوري پايان عمر ذخاير مطرح كرده‌اند، بايد گفت با نگاهي به آمارهاي موجود درباره ميزان ذخاير و توليد نفت در جهان مشخص مي‌شود كه از زمان كشف نفت تاكنون همواره ما در اين دو مقوله افزايش داشته‌ايم و نه كاهش! براي درك بهتر اين موضوع مي‌توان به گزارش جامع سازمان زمين‌شناسي آمريكا (‌) USGS كه روي سايت اينترنتي اين سازمان موجود است، رجوع كرد. موضوع مهم‌تر آنكه هنوز بشر براي دستيابي به نفت باقيمانده در مخازن (‌) Unrecovered Reserves كه بيش از 65 درصد از كل نفت در جهان (‌) Original Oil In Place - OOIP را شامل مي‌شود، آنچنان كه بايد و شايد، دست به كار نشده است.

‌* كارشناس ارشد انرژي در امور بالا‌دستي امور اوپك و ارتباط با مجامع انرژي

انتهاي خبر // روزنا - وب سايت اطلاع رساني اعتماد ملي//www.roozna.com
------------

------------
يکشنبه 21 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 384]