بي اشتهايي در كودكان و راه كارهاي مقابله با آن با كارشناسان تغذيه

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: بي اشتهايي در كودكان و راه كارهاي مقابله با آن با كارشناسان تغذيه
يكي از شايع ترين اختلالات رفتاري در كودكان بي اشتهايي آن هاست كه نگراني هاي بسياري را در والدين ايجادكند و اگرچه اين بي اشتهايي به دلايل فراوان در كودكان ايجاد مي شود اما راه هاي درمان آن بسيار راحت است ; دلايلي از جمله روش هاي نادرست مادر در تغذيه كودكش كه موجب لجبازي كودك و خودداري او از خوردن مي شود و يا كاهش سرعت رشد كودك نسبت به گذشته از عوامل تاثير گذار در بي اشتهايي كودكان هستند.
البته بررسي نمودار رشد بهترين راه كار آگاهي والدين از رشد طبيعي كودكشان است كه در گزارش زير كارشناسان به بررسي عوامل ايجاد اين بي اشتهايي و روش هاي درمان آن پرداخته اند.
سرپرست اسبق مركز تحقيقات تغذيه اصفهان در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) گفت : بي اشتهايي در كودكان علل جسمي و روحي دارد.
مرتضي صفوي افزود : چنانچه شرايط روحي و رواني كودك و نحوه ي تغذيه او از بدو تولد مناسب بوده باشد معمولا نبايد شاهد بي اشتهايي در كودك باشيم
. كه محلول در C و B وي ادامه داد : گزارشات در مورد بي اشتهايي كودكان حاكي از آن است كه كمبود ويتامين هايي همچون گروه هاي آب مي باشند يكي از عللي است كه باعث بي اشتهايي كودكان مي شود.
دكتر مرتضي صفوي افزود : ما به والدين توصيه مي كنيم كه بعد از تغذيه ي كودكشان در شش ماهه ي اول زندگي با شير مادر حتما از آبميوه در كنار اين وعده ي غذايي استفاده كنند چرا كه كمبود ويتامين هاي موجود در آبميوه در بدن كودك منجر به بي اشتهايي وي مي شود.
وي ادامه داد : پس در علل جسمي بي اشتهايي عدم دريافت برخي از ويتامين ها و مواد معدني مثل آهن و روي منجر به بي اشتهايي در كودكان مي گردد كه با مهيا كردن گروه هاي مختلف غذايي مي توان اين علل را برطرف كرد.
وي هم چنين افزود : در خانواده هايي كه مدام تنش و جنجال وجود دارد حتي اگر كودكان شرايط جسمي خوبي داشته باشند اما فاقد شرايط روحي مساعد باشند بي اشتهايي در كودكان امري مسلم است .
اين استاد دانشگاه به خانواده ها توصيه كرد : خانواده ها مي توانند با شادابي و نشاط موقع صرف غذا ميل به غذا خوردن را در كودك ايجاد كنند.
وي با بيان اينكه پدر و مادر نبايد با تهديد تنبيه و حتي تشويق به كودك غذا بدهند گفت : اين عمل اثرات بدي دربردارد و منجر به بي اشتهايي در كودكان مي شود.
وي افزود : شرايط را بايد به گونه اي فراهم كنيم تا كودك هنگامي كه گرسنه مي شود خودش به طرف غذا بيايد.
اين متخصص تغذيه گفت : بسياري از مادران براي غذا دادن به كودكشان از روش هاي نادرستي مثل التماس كردن پرت كردن حواس كودك رشوه دادن تهديدكردن اعمال زور كودك سالاري و استفاده از داروهاي تقويت كننده استفاده مي كنند كه هيچ كدام موثر نمي باشد.
وي تصريح كرد : مواردي چون رعايت نكردن نظم در غذا دادن به كودك اضطراب والدين پر كردن بيش از حد ظرف غذاي كودك و رعايت نكردن تنوع در موادغذايي از مشكلات شايعي است كه مي تواند منجر به بد غذايي و در نهايت بي اشتهايي در كودكان شود.
وي افزود : موارد ديگري چون واكنش روحي منفي نسبت به يك عامل يا ماده ي غذايي خاص نرم كردن بيش از حد غذا مصرف بيش از حد مايعات و بيش فعالي كودك نيز در بد غذايي و بي اشتهاي موثر است .
دكتر صفوي هشدار داد : " در بيشتر موارد غذا نخوردن كودكان دوره اي گذرا دارد " و از خانواده ها خواست كه آرامش خود را حفظ كنند.
وي ادامه داد : كودك به دقت از عادات غذايي خانواده تقليد مي كند و والدين بايد در حضور كودك از غذاي سالم استفاده كنند و همچنين اگر فردي از خانواده از نظر برخي مواد غذايي نياز به محدوديت دارد يا مزه مفيدي را نمي پسندد نبايد اين مورد را در حضور كودك مطرح نمايد.
وي بيان داشت دخالت دادن كودك در تهيه ي غذا براي كم كردن حساسيت كودك نسبت به غذا قرار دادن ساعت صرف غذاي كودك همزمان با افراد خانواده و استفاده از ظرف غذاي مخصوص كودكان در تشويق كودك به غذا خوردن موثر است .
دكتر صفوي تاكيد كرد : در حضور كودك در مورد غذا خوردن او با ديگران صحبت نكنيد تا كودك احساس نكند با غذا خوردن مورد توجه جمع قرار نمي گيرد.
وي تصريع كرد : براي خوردن غذا به كودك اصرار نكنيد و غذا را روي ميز يا سفره در يك جاي مناسب گذاشته و پيشنهاد كنيد غذا را بخورد و در مواقع غذا خوردن تلويزيون را خاموش و وسايل بازي او را جمع كنيد و همچنين براي طول مدت غذا خوردن كودك حد و مرزي تعيين كنيد.
وي تصريح كرد : باقي مانده ي غذاي كودك را بدون اين كه درمورد آن با ديگران بحث كنيد از سر سفره برداريد و در هنگام غذا خوردن كودك به او ابراز محبت كنيد و نيز كودك تان را با هم سن و سالهاي خودش مقايسه نكنيد زيرا روند رشد و ميزان اشتها در كودكان مختلف متفاوت مي باشد.
اين متخصص تغذيه افزود : اجازه بدهيد كودك از راهي كه مايل است غذا بخورد و در هنگام غذا خوردن در كنار كودك نشسته و در مورد غذا صحبت كنيد. از او بپرسيد دوست دارد چه غذايي براي ناهار و يا شام روز بعد درست كنيد و حتي المقدور هر وعده را با ماده ي غذايي مورد علاقه ي كودك شروع كنيد.
وي توصيه كرد : در مورد برنامه ي غذايي كودكتان با كارشناس تغذيه در تماس باشيد آن ها شما را در انتخاب گروه مواد غذايي مورد نياز كودكتان راهنمايي خواهند كرد.
وي اظهار داشت : همچنين زمينه هاي ارثي و ژني نيز مي توانند از علل بي اشتهايي در كودكان باشند كه اين موارد درمان هاي خاص خود را دارد.
دكتر صفوي بيان داشت : در اين موارد بسته به ژني كه در هر فرد وجود دارد بي اشتهايي ممكن است مقطعي باشد و يا با شرايط تغيير كرده و از يك سني به بعد برطرف گردد.
وي افزود : اگر به بي اشتهايي در دوران كودكي توجه نشود اين مشكل در بزرگسالي نيز ادامه پيدا مي كند.
وي درصد بي اشتهايي در كودكان را بنا به مناطق مختلف جغرافيايي متفاوت دانست و گفت : پنج تا 10 درصد كل كودكان زير پنج سال بي اشتها هستند ولي در برخي از استان هاي محروم مانند چهار استان سيستان و بلوچستان كرمان ( به خصوص جنوب كرمان ) هرمزگان و خراسان جنوبي به دليل سو تغذيه كودكان اين آمار بيشتر است و گاهي به 40 درصد نيزمي رسد .
رييس اسبق دانشكده ي بهداشت دانشگاه علوم پزشكي اصفهان افزود : همچنين بنا به مناطق مختلف جغرافيايي درصد بي اشتهاي دركودكان دختر و پسر متفاوت است و نوعا بي اشتهايي در كودكان دختر بيشتر از پسران است كه ما علت آن را اصولا مسائل فرهنگي مي دانيم .
وي تصريح كرد : به طور مثال در برخي خانواده ها مادر ابتدا به جنس ذكور رسيدگي مي كند و از آن جا كه پدر را نان آور خانه مي داند ابتدا غذا را براي او آماده مي كند كه اين بي توجهي يا كم توجهي نسبت به جنس مونث باعث مي شود تا بي اشتهايي در اين گروه جنسي افزايش يابد.
وي بيان داشت : وزارتخانه ي بهداشت درمان و آموزش پزشكي به عنوان اصلي ترين متولي و وزارتخانه هاي آموزش و پرورش بازرگاني و سازمان صدا و سيما و دانشگاه ها مي توانند در جهت اصلاح رژيم غذايي مردم و كودكان نقش به سزايي داشته باشند.
اين متخصص تغذيه درخصوص نحوه ي تبليغات رسانه ي ملي اظهار داشت : به طورمثال ما به كودك ياد مي دهيم كه پفك بد است در حالي كه صدا وسيما آن را تبليغ مي كند.
وي گفت : همين موضوع اهميت تعامل بين سازمان هاي مختلف را جهت اصلاح رژيم غذاي مردم نشان مي دهد.
وي اشاره كرد : نتيجه ي هماهنگي وزارت بهداشت و آموزش و پرورش تغيير بوفه هاي مدرسه به پايگاه هاي تغذيه سالم است .
دكتر صفوي خاطرنشان كرد : پايگاه هاي تغذيه سالم بايد داراي انواع خوراكي هاي سالم بسته بندي شده با برچست شماره ثبت و پروانه ي بهره برداري و ساخت همچنين علامت استاندارد و تاريخ توليد و انقضا باشند.
وي افزود : همچنين فروش خوراكي هاي كم ارزشي مانند پفك نوشابه هاي گازدار و خوراكي هايي كه مواد افزوني آن ها براي دانش آموزان مضر هستند مثل سوسيس و كالباس ممنوع مي باشد.
وي بيان داشت : والديني كه به دليل فقر اقتصادي توان تهيه اقلام مورد احتياج كودك خود را ندارند بايد به ارگان ها و سازمان هاي فعال در اين زمينه رجوع كنند و اين مشكل را حل نمايند و هستند سازمان هايي كه براي رفع مشكل فقر تلاش مي كنند به طور مثال دليل كار روي يارانه ها هدفمند كردن يارانه ها و حل مشكل فقر در جامعه است .
سرپرست اسبق مركز تحقيقات تغذيه اصفهان اظهار داشت : در حل مشكل سو تغذيه دولت و ملت هر دو بايد تلاش كنند و همكاري سازمان ها نيز موثر است به طور مثال طرحي در وزارت بهداشت در حال پيگيري بود كه به دليل همكاري نكردن برخي سازمان ها فعلا متوقف شده است .
وي اعلام كرد : نام اين طرح " نقشه آسيب پذيري جغرافيايي و فقر تغذيه يي " است كه طبق اين نقشه مي توان مشاهده كرد كه كدام مناطق ايران دچار فقر بيشتري هستند.
وي بيان داشت : هم اكنون اين طرح كه شوراي عالي سلامت آن را تصويب كرده روند كندي دارد كه برطرف شدن اين كندروي نيازمند تعامل سازمان ها با يكديگر است .
دكتر صفوي اظهار داشت : مردم هميشه آمادگي حل مشكل را دارند و خيلي زود استقبال مي كنند ولي دولت بايد اين توان را داشته باشند و شوراي عالي سلامت را مرتب تشكيل دهد تا بتواند به مساله ي سو تغذيه خوب بپردازد و اين مشكلات را حل نمايد.
هم چنين دكتر يعقوبي متخصص روان شناسي باليني در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) گفت : دو نوع بي اشتهايي وجود دارد; يكي بي اشتهايي رواني كه از بدو تولد در كودك ظاهر مي شود و كودك از خوردن غذا امتناع مي كند و ديگري بي اشتهايي جسمي كه از پنج ماهگي شروع مي شود كه ممكن است تدريجي باشد يا به يكباره در كودك ظاهر شود.
وي افزود : در بي اشتهايي كه از بدو تولد ظاهر مي شود اگر بيماري جسمي نباشد علائمي از جنون كودكان است رابطه ي كودك با محيط اطراف با نحوه ي غذا خوردن او مشخص مي شود يعني كودك هر اعتراضي و يا مشكلي دارد با طرز خوردن ( پرخوري نخوردن غذا خوردن غذاهاي كم ارزش و... ) نشان مي دهد و در نوع دوم كه در پنج ماهگي شروع مي شود كودك با وضعيت دفع خود هشدار مي دهد.
وي ادامه داد : رفتار مستبدانه و سلطه گرانه ي مادر كه در همه ي زمينه ها كودكش را كنترل كند و اجبار پدر و مادر در غذا خوردن و نيز رابطه ي اضطراب زاي مادر با كودك و به وجود آمدن تغييرات حاد در خانواده ( دعوا و مشاجره و... ) از شرايطي است كه كودك به آن اعتراض مي كند.
دكتر يعقوبي اشاره كرد : هم چنين وجود كودك در خانواده ي به هم وابسته و جدايي او از مادر و تولد خواهر و برادر كوچكتر و نيز رفتارهايي كه ريشه در ناخودآگاه مادر دارد نيز از شرايطي است كه كودك را به اعتراض وا مي دارد.
وي اظهار داشت : بي اشتهايي رواني دوران بلوغ در دخترها بيشتر است اگرچه پسرها هم دچار آن مي شوند ولي در كودكان اين بي اشتهايي تقريبا به يك اندازه شامل دخترها و پسرها مي شود.
وي بيان داشت : بهداشت مادر و كودك و بهداشت خانواده در شبكه هاي بهداشت و متخصصين اطفال و متخصصين تغذيه در اصلاح رژيم غذايي كودكان نقش دارند.
اين استاد دانشگاه افزود : تغيير غذايي حاد و ناگهاني در بي اشتهايي كودك موثر است .
وي ادامه داد : تبليغات صدا و سيما مهم ترين مشوق در فعال سازي محركات بيرون و غرايز درون هستند و در تغذيه كودك بسيار موثرند.
وي بهترين راه تغذيه كودك را تغذيه ي آزاد بيان كرد و گفت : كودك بايد خودش غذايش را انتخاب كند تا با ميل غذايش را بخورد.
دكتر يعقوبي اظهار داشت : تغذيه ي روحي موثر تر از تغذيه ي جسمي است كه متاسفانه به تغذيه ي روحي كمتر از اهميت داده مي شود و تبليغات هم نيز حول محور تغذيه ي جسمي است .
وي افزود : بايد در كودك احساس امنيت بسياري كرد تا در بزرگسالي دچار اضطراب و مشكل نشود.
وي درمورد راه هاي درمان اين مشكل گفت : راه هاي درمان بي اشتهايي به علت هاي آن باز مي گردد و درمان را بايد بستگي به علت آن شروع كرد و همچنين بايد بر رابطه ي مادرـ كودك بيشتر متمركز شد و درمان را روي رابطه ي عاطفي مادر و كودك و رابطه ي عاطفي كل خانواده متمركز كرد.
دكتر يعقوبي دولت را در بي اشتهايي و سو تغذيه كودكان مسوول دانست و گفت : بعضي نيازها را افراد به تنهايي توانند برآورده سازند ولي برخي برنامه ريزي هاست كه بايد توسط سازمان هاي كلان مملكت پيگيري شوند ولي به هر حال دولت و ملت هر دو مسوولند و بايد باهم همكاري كنند.
در همين حال دكتر كيومرث فرح بخش سرپرست مركز مشاوره ي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان گفت : دولت نقش زيادي در سو تغذيه و بي اشتهايي كودكان ندارد ولي وظيفه اي كه دولت دارد فراهم كردن شرايط اقتصادي مساعد براي مردم است تا بتوانند از تغذيه ي خوب استفاده كنند.
وي بيان داشت : بي اشتهايي به عنوان يك بيماري با اختلال در سنين نوجواني و جواني مطرح است ولي در كودكان بي اشتهايي به صورت رواني و به عنوان يك اختلال مطرح نيست و آنچه كه مطرح است شيوه ي غذا خوردن كودك است كه اين مشكل به كودك باز نمي گردد بلكه به شيوه ي تغذيه دادن كودك باز مي گردد.
وي افزود : كودكي كه دچار بي اشتهايي است و شرايط روحي مساعدي دارد به احتمال زياد مشكل جسمي دارد ولي اگر مشكلي دارد كه باعث استرس و اضطراب كودك شده و او را بي اشتها كرده عوامل رواني در اين بي اشتهايي دخيلند.
دكتر فرحبخش بيان داشت : اطلاع رساني در مورد نحوه ي تعذيه و بهبود غذا و همچنين آموزش در اين موارد در كشور ما كم است و به عقيده ي من اطلاع رساني و آموزش در مورد نحوه ي تغذيه و بهبود غذا را بايد افزايش داد.
وي نوع مواد غذايي مورد مصرف براي كودك و نيز مشكلات اقتصادي خانواده را در بي اشتهايي و سو تغذيه ي كودكان موثر دانست و در مورد راه هاي درمان اين مشكل بيان داشت : پدر و مادر نبايد در هنگام غذا دادن به كودك در او ايجاد اضطراب كنند و يا با تهديد و تنبيه در او هيجان ايجاد كنند.
وي اظهار داشت : پدر و مادر بايد در غذا دادن به كودك صبر و حوصله داشته باشند و از دادن تنقلات به كودكشان در فاصله ي بين دو غذا پرهيز كنند و با گذاشتن ميوه و غذا در دسترس كودك او را به خوردن غذا دعوت نمايند.
دكتر فرحبخش راه هاي ديگر درمان اين مشكل را آموزش خانواده و مشورت با روانشناس و مشاور خانواده و شركت والدين در جلسات آموزش به والدين بيان كرد.
شنبه 20 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 331]