ساتنا، زيرساختي براي گسترش بانكداري الكترونيكي

واضح آرشیو وب فارسی:مردم سالاری: ساتنا، زيرساختي براي گسترش بانكداري الكترونيكي
قرار بود كه از از اول مهرماه سامانه تسويه حساب ناخالص آني موسوم به ساتنا توسط بانك ها مورد بهره برداري قرار گيرد اما با توجه به تغييرات غيرمنتظره در راس مديريت بانك مركزي فعلا نبايد انتظار اجراي دقيق آن را در بانك ها متصور بود. طرحي كه راه اندازي آن را مي توان تحولي بزرگ در نظام بانكداري دانست و بستري لازم و موثر براي انجام اهداف برنامه چهارم عنوان كرد. البته از اول نيز قرار بود تا بيست روز اين طرح مفيد و موثر در راستاي برقراري كامل بانكداري الكترونيك به صورت آزمايشي براي مبالغ بالاي 50 ميليون تومان باشد و سپس اين خدمات به صورت كامل در بانكها ارائه شود.
ساتنا نظامي الكترونيكي است كه پردازش و تسويه تراكنشهاي بين بانكي و دستور پرداخت هاي فوري را به صورت انفرادي و آني انجام مي دهد. اين سيستم داراي دو سرويس B2B و C2C است كه در اولي مبادله بين دو بانك صورت مي پذيرد و در دومي مبادله وجه بين حساب هاي اشخاص مي باشد. سامانه تسويه ناخالص آني RTGS يكي از پنج سيستم پايه در طرح نظام جامع پرداخت به شمار مي آيد كه از اين پنج سيستم در حال حاضر شتاب در كشور پياده سازي شده و مورد بهره برداري قرار گرفته است. سامانه تسويه ناخالص آني سيستمي است كه در آن پردازش و تسويه مبادلات بين بانكي به صورت مورد به مورد و به صورت ناخالص انجام مي گيرد. تسويه مبادلات بين يانكي در اين سامانه به صورت آني، قطعي و نهايي و برگشت ناپذير انجام مي گيرد; مشروط بر اينكه حساب تسويه بانك داراي مانده كافي جهت انجام تسويه باشد. در غير اين صورت مبادلات تا تامين نقدينگي و تا پايان روز در صف انتظار قرار مي گيرند و در صورت عدم تامين نقدينگي ابطال و برگشت مي شوند.
مراحل مقدماتي اين پروژه از سال 84 آغاز شد كه فاز نخست آن تسويه ريالي ناشي از عمليات مركز شتاب بين بانك ها بود و در آذر 85 به مرحله اجرا درآمد. در دي ماه 85 تسويه نتيجه اتاق پاياپاي چك در تهران و سراسر كشور به عنوان فاز دوم اين پروژه به بهره برداري رسيد و فاز سوم ساتنا نيز در خرداد ماه 85 معاملات بين بانكي كه عمليات بانك به بانك هم ناميده مي شود از طريق آن انجام شد. فاز چهارم مربوط به انتقال پول بنا به دستور مشتري از يك بانك به بانك ديگر است كه هم اكنون انجام مي شود. اما فاز جديد ساتنا انتقال وجه به درخواست مشتري از شعبه يك بانك به حسابي ديگر در هر كدام از شعب بانكهاي ديگر به صورت الكترونيكي و آني است و ديگر اين خدمت منحصر به حساب هاي موجود در يك بانك نيست. بانك ها دستور پرداخت هاي كلان را به صورت الكترونيكي به ساتنا در بانك مركزي ارسال مي كنند و ساتنا بلافاصله بانك دستوردهنده را بدهكار و بانك مقصد را بستانكار مي كند. بنابراين گزارش هاي پايان روز خالص اتاقهاي پاياپاي به اتاق تهران منتقل و به يك گزارش نهايي و متمركز تبديل و براي تسويه نهايي به ساتنا ارسال مي شود. با راهاندازي ساتنا مديريت بر منابع بانك ها بهتر صورت گرفته و پيش بيني مي شود بدهي بانك ها به بانك مركزي كاهش يابد. در نتيجه با راه اندازي اين سامانه كه براي نخستين بار توسط بانك مركزي در سيستم بانكي كشور اجرا مي شود، هر مشتري مي تواند با مراجعه به هر يك از شعب هر بانكي كه در آن حساب دارد، تمامي نقل و انتقالات خود را در شبكه بانكي كشور انجام دهد و از يك حساب خود به همه حساب هاي بانكي ديگرش (اعم از بانك هاي دولتي و خصوصي) واريز نمايد. در نتيجه از مراجعه افراد به ساير بانك ها به شدت كاسته و در نتيجه از حجم سفرهاي درون شهري كاسته خواهد شد. چرا كه در حال حاضر حدود 10 درصد از سفرهاي درون شهري در شهري مانند تهران كه روزانه بالغ بر 14 ميليون سفر اعلام شده، فقط بابت انجام خدمات بانكي صورت مي گيرد. به همين دليل فرصت سازي براي توسعه خدمات الكترونيكي در بانكها و كاهش ضرورت مراجعه مستقيم مردم به بانك مي تواند بار ترافيكي شهر و نياز به سفر اضافي را در شهر كاهش دهد. از سوي ديگر با راه اندازي كامل ساتنا وظايف بانك مركزي به طور بسياري انجام شده و تغييرات عمده ديگري نيز در سيستم بانكي كشور ايجاد خواهد شد. با استفاده و راه اندازي اين سرويس ها پيش بيني مي شود نياز به چك به خصوص چك هاي رمز دار بسيار كاهش يابد. زيرا مزايايي از قبيل سرعت، عدم نياز به حمل و نقل چك، حذف خطرات احتمالي نظير گم شدن چك يا سرقت آن، صرفه جويي در وقت و صرفه جويي در هزينه حمل و نقل را به همراه دارد كه بر ديگر پرداختي ها برتري دارد. بنابراين ساتنا زيرساختي است براي ايجاد و گسترش بانكداري الكترونيكي در كشور و گسترش ماموريت اصلي بانك مركزي (كه همانا دور كردن مردم از مبادله پول نقد و سوق دادن مشتريان به سمت اموري است كه نياز به پول نقد ندارند. يعني رفتن از بانكداري سنتي به سمت بانكداري مدرن). در نتيجه راه اندازي كامل طرح ساتنا مي تواند به اجراي بهتر سياست هاي پولي، افزايش توانايي نظام بانكي در مديريت منابع مالي و بهبود مديريت نقدينگي در بازار منجر شود. اين سيستم مكانيسم ايمني را براي بانك ها ايجاد مي كند كه مي توانند با اطمينان به انتقال وجوه بپردازند. ايجاد نظم و انضباط مالي در انجام عمليات بين بانكي و افزايش توانايي بانك ها در مديريت منابع مالي خود از مزاياي ديگر سيستم نوين بانكداري است.
اما با وجود اينكه ساتنا به عنوان تحولي در نظام خدماتي بانكهاي كشور به شمار مي آيد كه سرعت و دقت بيشتر در انجام عمليات بانكي از مزاياي اصلي آن به شمار مي آيد; در حال حاضر بانك ها به عنوان عرضه كنندگان خدمات و مشتريان نيز به عنوان تقاضاكنندگان اين خدمات با مشكلاتي روبه رو هستند. در يك سوي ميدان عدم آمادگي كامل بانك ها براي ارايه اين خدمات است. البته علت اين مشكل مي تواند اطلاع رساني نامناسب در اين زمينه باشد. بنابراين نكته اي كه بايد در اين چند روز به جد مورد توجه قرار گيرد و به سرعت حل شود اين است كه همه بانك ها بايد حتما داراي زير ساخت هاي لازم براي انجام عمليات هاي سخت افزاري و به خصوص نرم افزاري شوند. در واقع نوسازي شيوه خدمات رساني در يك نهاد مالي در حالي كه در ساير نهادها هنوز شيوههاي دستي و سنتي ارايه خدمات حاكم است، در عمل مشكلات و ناهمخواني هاي جديدي را ايجاد مي كند كه موجب سردرگمي مشتريان و ارباب رجوع خواهد شد. در سوي ديگر ميدان مشتريان با مشكل استفاده از اين خدمات روبه رو هستند و ناآشنايي مردم با شيوه و سازوكار بهره گيري از اين فرصت، به عنوان چالشي فراروي اين طرح به شمار مي آيد كه علت اين مشكل نيز عدم اطلاع رساني صحيح از طريق رسانههاي گروهي مي باشد. از اين رو توسعه فرهنگ استفاده از خدمات نوين و الكترونيكي بانكها از جمله سامانه ساتنا، به عنوان يك ضرورت فراروي نظام بانكي كشور قرار دارد و بي توجهي به آن، بازده اجراي اينگونه طرحها را كاهش خواهد داد. به علاوه از آنجايي كه در حال حاضر توسعه خدمات و سامانههاي الكترونيكي در كشور با ميزان رشد دولت الكترونيك و تغيير شيوههاي خدمات دهي در ساير ادارات و وزارتخانهها متوازن نيست; ساتنا فعلا نمي تواند نتايج مثبت و تاثير گذار خود را در تسهيل نظام خدمات رساني دستگاههاي اداري كشور عزيزمان آشكار سازد. به همين دليل بايد در اجراي طرحهاي نوين و بهره گيري از سامانههاي الكترونيك در ارايه خدمات جديد; مجموعه اين مشكلات مورد توجه قرار گرفته و بسترهاي لازم براي فراگيري و توسعه دولت الكترونيك در همه سازمان ها، ادارات و وزارتخانهها فراهم شود.
در پايان بايد گفت كه سيستم بانكي كشور، جوان است و براي آنكه به مرحله بلوغ كامل برسد، بايد هرچه بيشتر از روش هاي پيشرفته و نوين بانكداري الكترونيكي استفاده كنيم. لذا ساتنا پايان بانكداري الكترونيكي نيست...
شنبه 20 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مردم سالاری]

[مشاهده در: www.mardomsalari.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 123]