صنايع دستي ،‌ هنرهاي تزئيني يا كاربردي

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: گزارش // صنايع دستي ،‌ هنرهاي تزئيني يا كاربردي
تهران / واحد مركزي خبر/ مكتوب 1387/07/20
صنايع دستي هويت ملي ،‌ هنر و كالاي ارزشمندي است كه با تلاش و هنرمندي نياكان ما به دست آمده و اكنون ميراثي گرانبهاست كه بايد به هر نحو كه شده از انزوا و از بين رفتن آن جلوگيري كرد.
يكي از خصوصيات صنايع دستي اين است كه اين صنعت حاصل روح ملت ها و آئين فرهنگ ملي كشورهاست كه به سادگي با رجوع به آمار صنايع دستي هر كشور به روحيه و ذوق قريحه مردم آن كشورها مي توان پي برد، بنابراين صنايع دستي تنها يك كالا براي مبادله نيست بلكه خصوصيات فرهنگي و ويژگي هاي اقوام از طريق اين كالا مبادله ميشود و نوعي ارتباط ايجاد ميكند.
در واقع هدف از صنايع دستي ، مقوله اي است جدا از هنرهاي تزئيني ،‌ آنها لوازم و كالا هايي هستند كه بايد مورد استفاده قرار بگيرند و به عنوان نمادهاي اقوام در زندگي روز مره جاي خود را باز كنند و شناسه مردم آن سرزمين باشند .
لوازم و ابزاري كه به صورت توليد انبوه و يا با ماشين آلات مختلف صنعتي ساخته مي‌شوند ،صنايع دستي محسوب نمي شوند ، صنايع دستي ثمره حرفه اي والا ست كه در آن لوازم تزئيني و كاربردي تنها با استفاده از دست يا ابزار ساده ساخته و پرداخته مي‌شود وبه طورمعمول به روشهاي سنتي ساختن كالاها اطلاق مي‌شود و البته ايرادي هم ندارد كه به توليد فراوان برسد به شرط آن كه به كيفيت ،‌ مرغوبيت و زيبايي آن لطمه اي وارد نشود.
همين هدف بود كه سازمان جهاني يونسكو را بر آن داشت تا در سال 1964 ميلادي"شوراي جهاني صنايع دستي"را در قالب يكي از ارگانهاي وابسته به يونسكو، به صورت بخشي از حيات فرهنگي - اقتصادي ملل پايه گذاري كند.
در حال حاضر، 90 كشور جهان تحت پوشش اين شورا هستند كه دبيرخانه آن در شهر آمستردام هلند است.
مهمترين هدفهاي اين شورا، به عنوان يك ارگان غير انتفاعي غيردولتي "تشويق، كمك و راهنمايي صنعتگران دستي" و همچنين" بالا بردن سطح اطلاعات تخصصي و حرفه اي آنها با توجه به زمينه هاي متفاوت فرهنگي موجود در هر يك از كشورهاي عضو" ، " حفظ و تقويت صنايع دستي و تجلي آن به صورت ركن عمده اي از حيات فرهنگي ملتها" و " ايجاد همبستگي ميان صنعتگران دستي سراسر جهان" است.
از هر كشور تنها يك سازمان مي تواند به عنوان نماينده صنعتگران آن كشور، به عضويت شورا درآيد و سازمان صنايع دستي ايران از سال 1347 به عنوان ارگان مسئول متولي صنايع دستي كشور به عضويت شوراي جهاني صنايع دستي درآمده است.
مع الاسف امروز صنايع دستي ما با نوعي غربت و بي اهميتي همراه بوده و هست و مسئولان ذيربط به رغم اينكه مدعي ساماندهي و فرهنگ سازي در اين بخش اند اما آنچه در عمل ديده مي شود در انزوا بودن اين حرفه بي نظير كشور است تا جايي كه نزديك است اين صنعت لطيف بجز معدودي از رشته هاي آن به فراموشي سپرده شود.
هر ساله به مناسبت روز جهاني صنايع دستي ( برابر با 20 خردادماه) مراسمي به مناسبت اين روز برگزار مي شود ،‌نمايشگاهي از انواع و اقسام صنايع‌دستي كشور به نمايش در مي آيد همانطور كه امسال از محصولات سراسر كشور در محل نمايشگاه‌هاي بين‌المللي تبريز ، صنايع دستي استان‌هاي مختلف در 700 غرفه به معرض نمايش در آمد و هنرمندان ايراني در رشته‌هاي صنايع‌دستي چون فرش، قالي‌بافي،گليم ، گبه، شيشه گري، منبت كاري، مينا كاري، سفال، چوب ، چيدمان - تكه چسباني سه بعدي ،منجوق دوزي،منبت كاري ،آشپزي ،باغباني، خاتم كاري ،فلز كاري،معرق كاري ،سوزن كاري،شماره دوزي ،گل دوزي ،نمدمالي، مصنوعات چرم و غيره به ارائه محصول و توليد زنده آن اقدام كردند اما تكرار اين نمايشگاهها آن هم با حضور مسئولان و افرادي خاص ‌به حفظ بازار و رونق صنايع دستي چه مددي رسانده است و آيا درصدي بر آمار توليد ،‌فروش داخلي و يا صادرات اينگونه صنايع دستي تاثيري داشته است ؟
آيا نگرش سطحي همچون ملزم كردن بانك ها به استفاده از صنايع دستي در جوايز بانكي و قرعه كشي حساب هاي قرض الحسنه جز پرداختي گذري به موضوع ، به رونق اين بخش كمكي كرده است ؟!
هنرمندان صنايع دستي ما چقدر بايد منتظر بنشينند تا اينگونه تصميمها رنگ و بوي عميق به خود بگيرد و از سطحي نگري رهايي يابد؟
محمد رضا كارگر ،‌ استاد و كارشناس ميراث فرهنگي كشور درباره كاربردي كردن صنايع دستي كشور گفت :‌ صنايع دستي ويژگيهايي دارد كه اگر آنها را از دست بدهد صنايع تزئيني مي شود از جمله اين ويژگيها ضرورت توجه به سليقه هاي مختلف خريداران است .
وي با اشاره به اينكه مزيت صنايع دستي اين است كه مي تواند متناسب با خواسته و سليقه مخاطب تغيير يابد افزود:براي رسيدن به اين مهم بايد صنايع دستي در مديريت كلان مخاطب شناسي و نيازسنجي شود و توليدات با توجه به شاخصه هاي آن صورت گيرد.
كارگر خاطر نشان كرد:‌ اگر دولت بتواند شهركهاي صنايع دستي ايجاد و شرايط استاندارد را از لحاظ ‌نور ،‌ فضاي مناسب و بهداشتي براي صنعتگران اين حرفه تامين كند و توليد و عرضه توامان صورت پذيرد نه تنها موجب آشنايي مخاطبان آن با ظرافت صنايع مي شود بلكه آنان را به محصولات آن علاقه مند تر مي كند.
اين صاحبنظر امور فرهنگي افزود: تنها وجود اين شهركهاست كه مي تواند بحث جذب گردشگران را به اين اماكن براي خريد سوغات فرهنگي به طور جدي مطرح كند و در اين صورت است كه كالاهاي تقلبي هم در اين شهركها جايي نخواهند داشت .
كارگر حمايت دولت را براي ايجاد اين شهركها در استانهاي مختلف كشور حمايت بنيادين توصيف كرد و گفت:‌ در غير اين صورت با حمايتهاي مالي همچون پرداخت وام و يا يارانه به مواد اوليه كاري پيش نمي رود و تجربه نشان داده است كه توليد كنندگان صنايع دستي نه تنها حوصله رفت و آمدهاي اداري را ندارند بلكه در صورت استفاده از اين امكانات گاه گرفتار مشكلاتي از جمله نداشتن قدرت پرداخت اقساط وامها و نارضايتي از بالا رفتن سود بانكي آن نيز شده اند.
وي به عنوان نمونه لاله جين همدان را مركزي شناخته شده دركشور براي عرضه سفال دانست وگفت: ‌اگرچه لاله جين خود به خود به محلي براي توليد و عرضه سفال درآمده است ولي نمونه اي موفق براي ايجاد شهركهاي صنايع دستي است .
احمدي ،‌هنرمند معرق كار يزدي هم در گفتگوي تلفني با خبرنگار واحد مركزي خبر ،‌ ناشناخته بودن بسياري از رشته هاي صنايع دستي و بي توجهي مسئولان و جامعه به اين هنرها را سبب انزواي صنايع دستي عنوان مي كند.
وي با اشاره به اينكه امروز به دليل وجود واسطه‌هاي سودجو سودي نصيب توليدكنندگان صنايع دستي نمي شود، بر اين باور است كه اگرچه در دو سال اخير قيمت صنايع دستي ايراني 30 تا 40 درصد افزايش داشته است اما واسطه‌ها حاضر به خريد اين محصولات همپاي افزايش قيمت آن در بازار نيستند.
اين هنرمند صنايع دستي گفت: در بازار همه چيز به ضرر صنعتگر صنايع دستي است چراكه با افزايش روز افزون قيمت مواد ، توليد محصولات براي صنعتگر گرانتر تمام مي شود .
وي افزود:‌ نبود بازار فروش براي صنايع دستي به بزرگترين مشكل اين محصولات تبديل شده و ورود افراد غيرحرفه اي در سالهاي اخير در اين صنعت موجب شده است كه محصولاتي با كيفيت پايين روانه بازار شود .
حسيني مسئول يكي از تعاوني هاي عرضه صنايع دستي كرمانشاه هم ‌حذف نشدن تعرفه‌هاي مالياتي تعاوني‌‌هاي صنايع‌دستي را از عوامل آسيب رسان به وضعيت اداره اين تعاوني‌ها عنوان كرد .
وي در اين باره گفت : از آنجا كه تعاوني ها جزء بخش حقوقي محسوب مي‌شوند مشمول قانون هدف مالياتي نشده‌اند، اين در حالي است كه بسياري از اين تعاوني‌ها به بحث آموزش و كارآفريني مي‌پردازند و حقوق بگير نيستند.
علاوه بر اين بخشي از وظايف تعاوني‌ها حل مشكلاتي است كه بر توليدكنندگان و صنعتگران تحميل مي‌شود و نبود بازار فروش مناسب هم از معضلاتي است كه مدتها پيش بر صنايع دستي كشور سايه افكنده است .
بنا بر گفته صاحبان صنايع دستي ، كمك‌هايي هم كه از طريق تخصيص وام به صنعتگران تعلق مي گيرد مشكلات آنها را بيشتر كرده است كه از آن جمله مي توان به دير كرد اقساط وام‌ها و بالا بردن سود حاصل از دريافت وام اشاره كرد كه مشكلات آنان را دو چندان كرده است .
معاون صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي ،‌صنايع دستي و گردشگري درباره اين موضوع كه "چرا صنايع دستي كشور كاربردي بودن خود را از دست مي دهد" گفت: صنعتگران اين حرفه از حمايت لازم و وضع معيشتي خوب برخوردار ‌نيستند و لازم است با پرداخت هاي حمايتي به آنان كمك شود.
حسين هاتفي فارمد افزود :‌ سعي ما براين است كه با ايجاد نمايشگاههاي فصلي و دائمي و همچنين از بين بردن واسطه ها بتوانيم محصولات رشته هاي مختلف صنايع دستي را به قيمت مناسب به خريداران عرضه كنيم .
با اين گفته ها مي توان به اين نتيجه دست‌ يافت كه مسئولان برنامه ريز اين صنعت بايد بهتر از قبل عمل كنند و با تدبيري نو با ارائه خدمات مناسب به صنعتگران وتوليدات متنوع ،‌ با كيفيت و كميت بالا و استاندارد از جمله توجه به بسته بندي صنايع به برآورده كردن خواسته‌هاي بازار توجه كنند.
اگر به ايجاد بازارهاي جديد اين صنعت از طريق شهركهاي صنايع دستي و نمايشگاه سراسري صنايع دستي با انگيزه معرفي توانمندي صنعت‌گران و ظرفيت غني و پربار اين صنعت براي توليد شغل با درنظر گرفتن هويت و اصالت آن و كنترل قيمتها اقدام شود و صاحب نظران علمي ‌و دانشگاهي از طريق توجه به آموزش و پژوهش در اين امر مشاركت كنند،‌ صنايع دستي از مهجوريت رها مي شود.
تلاش براي رفاه نسبي كاركنان صنايع دستي از جمله تشكيل تعاوني مسكن كاركنان و صنعتگران و پيگيري بيمه‌ صنعتگران اين صنايع از مواردي است كه مسئولان اين بخش بايد براي ساماندهي و سازماندهي و رونق ان انجام دهند.
و سخن پاياني اينكه در دنياي خشن امروز كه نشانه استيلاي تكنيك بر روح انسان است، صنايع دستي يعني دميدن روح لطافت به اين زندگي خشن و انسان تا هست لطافت را مي خواهد و صنايع دستي اين نياز مبرم انسان را برآورده مي كند و چه بهتر كه بكوشيم در زندگي پرهياهوي امروز با اصالت و هنر و داشته هاي فرهنگي و هنري سرزمينمان ايران توام باشيم .
گزارشگر.. عليمرداني
شنبه 20 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 378]