بررسي چگونگي پيدايش كثير از واحد از ديدگاه فارابي در فصل‌نامه «انديشه نوين ديني»

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: بررسي چگونگي پيدايش كثير از واحد از ديدگاه فارابي در فصل‌نامه «انديشه نوين ديني»
گروه انديشه: مقاله «بررسي چگونگي پيدايش كثير از واحد از ديدگاه فارابي»، نوشته «عين‌الله خادمي» در فصل‌نامه علمي ـ پژوهشي «انديشه نوين ديني» منتشر شده است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، خادمي در مقاله خود مي‌نويسد: فارابي، فيض را با قيود متعدد سلبي تبيين مي‌كند و اولين صادر را عقل نخستين معرفي مي‌كند. او پيدايش كثرت از طريق عقول را بر مبناي نظام ثنايي(تعقل ذات خويش و تعقل ذات واجب‌الوجود) تفسير مي‌كند، هر چند اين تبيين را حكيمان پيشين به ويژه ابن‌سينا نپذيرفتند.

به زعم نگارنده مقاله، او ميان طبيعيات قديم و نظريه فيض پيوند برقرار مي‌كند و به همين جهت در اكثر رساله‌هايش تعداد عقول را به 10 عقل محدود مي‌كندو مي‌گويد، از عقل اول تا عقل نهم در هر كدام يك عقل و يك فلك ايجاد مي‌شودريا، اما عقل دهم (عقل فعال) مدبر عالم مادون قمر است.

وي مي‌نويسد: برخلاف نظر نويسندگان، ميان مكتوبات فارابي درباره تعداد عقول و افلاك، ناسازگاري وجود ندارد. فارابي در تبيين نظريه‌اش وامدار افلوطين بوده است، به همين جهت نظريه او با نظريه افلوطين از جهت فرم، شكل ظاهري و ايجاد موجودات، به ضرورت و سلسله مراتب موجودات شباهت دارد.

دانشيار دانشگاه شهيد رجايي تهران معتقد است، فارابي مقلد محض افلوطين نبوده و تحولاتي در اين نظريه ايجاد كرده است و به همين جهت اختلافاتي ميان نظريه او و نظريه افلوطين وجود دارد كه عبارتند از: دخالت دادن طبيعيات در حوزه مسائل فلسفي، تأثير پذيري از ادبيات ديني، تبيين كثرت به شكل ثنايي، عدم تلقي يكسان از مفهوم عقل، تفاوت سياق كلام افلوطين و فارابي در برخي مواضع.

خادمي در بخشي ديگر از مقاله خود مي‌نويسد: متألهان سترگ و ژرف‌انديش بر اين باورند كه مبدأ عالم هستي از تمام جهات كثرت، پاك و منزه است و از جميع جهات، واحد و بسيط است. از طرف ديگر، حكيمان روشن، ضمير از ذيرايام، در تدملات فلسفي خويش، قاعده جهان شناختي«الواحد لايصدر عنه الا الواحد» را كشف كردند و بر اساس تفسير حداقلي اين قاعده بايد از واجب الوجود تنها موجود واحدي صادر شود.

به عقيده نويسنده مقاله، از سويي ديگر همه فيلسوفان كثرت را در جهان امري حقيقي تلقي مي‌كنند و موجودات متكثر در عالم هستي را به رسميت مي‌شناسند.

آخرين شماره فصل‌نامه علمي ـ پژوهشي «انديشه نوين ديني» به صاحب امتيازي «نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها»، مدير مسئولي «ابراهيم كلانتري» و سردبيري«احمد بهشتي» منتشر شده است.
شنبه 20 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 101]