با حجت‌الا‌سلا‌م گلي درباره روز حسرت تلويزيون ، موفق در ارائه آثار ماورايي‌

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: با حجت‌الا‌سلا‌م گلي درباره روز حسرت تلويزيون ، موفق در ارائه آثار ماورايي‌
جام جم آنلاين: پرونده سريال‌هاي ماه رمضان تا سال ديگر باز نخواهد شد. اما همچنان اين سريال‌ها محور گفتگوهاي فراواني است و در اين ميان سريال‌هايي كه در ژانر ماورايي خودنمايي نموده‌اند، عطش اين گفتگوها را دوچندان مي‌كند.

كارشناس ديني روز حسرت كه مقام اول را در ميان سريال‌هاي مناسبتي امسال كسب كرد، حجت‌الاسلام جوادگلي، دانش‌آموخته رشته فلسفه اسلامي و دانش‌پژوه دروس خارج فقه و اصول است. با او گفتگويي انجام داديم كه مي‌خوانيد:

به نظر شما چه رابطه‌اي ميان جامعه، دين و رسانه پرمخاطبي مثل تلويزيون مي‌تواند وجود داشته باشد؟

اگر جايگاه دين و تكليف انبيا و درواقع هدايتگران بشر را ارتقاي انسان و تعالي‌بخشي به انسان بدانيم، طبيعي است رسانه در دوره‌هاي مختلف با شيوه‌ها و ابزارهاي متفاوت نقش خود را بايد در خدمت پيام‌هاي تعالي‌بخش دين و ترويج آنها ببيند. به طور مشخص، اصلي‌ترين تكليف رسانه انتقال مفاهيم و پيام‌هاي تعالي‌بخش به انسان‌هاست، همان دانشگاه عمومي‌اي كه حضرت امام خميني (ره)‌ به آن اشاره كرده‌اند.

امروز رسانه درواقع در يك نقطه عطف قرار گرفته و مردم ما اقبال فراواني به رسانه ملي پيدا كرده‌اند. ما بايد از اين فرصت تاريخي نهايت استفاده را ببريم و اين دانشگاه عمومي را حاوي برترين پيام‌ها براي هدايت انسان قرار دهيم.

عالم ماورا همواره براي انسان پر از رمز و راز بوده و به همين دليل است كه پرداختن به اين سوژه هميشه براي مخاطب جذاب بوده است. به نظر شما، باتوجه به رويكرد جهاني به اين موضوع رسانه ملي تا چه حد در به تصوير كشيدن عالم ماورا از ديدگاه اسلام موفق بوده است؟

چيزي كه براي ما مهم است، به تصوير كشيدن يا بهره‌مندي از يك ژانر نمايشي كه ماورا هست نبوده و نيست. براساس پرسش قبل، در تلويزيون بايد ابزارها و گونه‌هاي برنامه‌سازي و ژانرهاي مختلف در خدمت انتقال پيام باشد، پس چيزي كه در خدمت ماست، اين است كه از اين قالب بهترين استفاده را براي انتقال پيام متفاوت ببريم. در سينماي امروز، ماورا اصالتا پرمخاطب است اما در تلويزيون ما ماورا ابزاري است براي انتقال يك مفهوم.

اتفاقا دين اسلام يك دين الهي و ماورايي است و موضوعات ماوراء‌الطبيعه در آن وجود دارد و طبيعي است براي توليد يك ژانر نمايشي بتوانيم از آن استفاده كنيم يعني مفاهيم ديني را در قالب تصوير جذاب و واقعي كه داراي بار آموزش ديني است در معرض ديد مخاطبان بگذاريم؛ مفاهيمي چون بهشت و جهنم، ملائكه و شيطان و عالم برزخ كه حاوي جاذبه‌هاي ماورايي فراواني است. پس اساسا دين اسلام حاوي ژانري ماورايي است. نه اين‌كه براي جذابيت يا جذب مخاطب از آن استفاده كرده باشيم.

رسانه دير شروع كرده، اما موفق بوده است. در 5 تا 6 سال گذشته آثار نمايشي تلويزيوني با موضوع ديني جزو پرمخاطب‌ترين آثار بوده است. موضوعات ديني مبتني بر آموزه‌هاي ديني و با انگيزه‌ آموزش يك مفهوم ديني به مردم.

در كارنامه شبكه يك سيما آثاري چون صاحبدلان ديده مي‌شود. چرا در سال‌هاي بعد نتوانستيم به اين دايره ترسيمي نزديك شويم. آيا اين به دليل انتخاب سوژه نبوده است؟

ما در سال‌هاي بعدي هم همان مسير را رفتيم و همان كار را كرديم. در سريال صاحبدلان يك مفهوم قرآني ارائه شد، در سريال اغما يك مفهوم از شيطان، اما همه در يك مسير و درواقع در ادامه هم بوده است. در سال‌هاي آينده نيز موضوعات جديدتري را از اين قالب پي خواهيم گرفت.

شما به عنوان كارشناس ديني در روز حسرت حضور داشته‌ايد، يك كارشناس ديني در يك سريال تلويزيوني چه وظيفه‌اي دارد؟

كارشناس ديني بازوي تخصصي موضوعات محتوايي و مذهبي يك سناريو و يك اثر نمايشي است. كارشناس مذهبي ناظر يا حذف‌كننده بخش يا بخش‌هايي از يك عامل توليدي نيست. نه اين‌كه ناظر كيفي نيست، من اصرار دارم كه اين مفهوم منتقل شود كه كارشناس ديني حذف‌كننده يا اضافه‌كننده نيست، بلكه بازوي نويسنده است. عاملي از درون و نه عاملي از بيرون.

پس كارشناس مذهبي بيش از اين‌كه نقش نظارتي داشته باشد، در واقع يك عنصر درون‌گروهي است كه آنچه را كه توليد مي‌شود، با محتواي ديني وافق رسانه تطبيق داشته باشد. كارشناس ديني يك بازوي كمكي براي گروه توليدي است. نقطه اتصال كارشناس مذهبي به يك سريال در آغازين لحظات و درواقع ابتدايي‌ترين اثر نمايشي است و آن زماني است كه ايده در ذهن نويسنده پرورش مي‌يابد و از قلم نويسنده جاري مي‌شود.

كارشناس مذهبي گام به گام با نويسنده همراه مي‌شود و او بايد تا حدي از فنون نوشتن فيلمنامه، طرح و توليد نقاط تعليق اطلاع داشته باشد، رسانه را بشناسد و خود را عضوي از گروه بداند. كارشناس مذهبي بايد گام به گام جلو بيايد و حتي در موقع ضبط به كارگردان كمك كند.

حضور كارشناس ديني در توليدات تلويزيوني اينچنيني آيا موجب تداخل كاري با عوامل اصلي مثلا كارگردان نمي‌شود؟

به هيچ وجه اين‌طور نيست. حداقل تجربه ما اين را نشان نمي‌دهد. حضور كارشناس مذهبي به مثابه نقطه اتكا و نقطه آرامش براي عوامل مثلا كارگردان است. در اين مجموعه بارها وقتي در كنار آقاي مقدم بودم كه وظيفه مشاور بودن را انجام دهم، او تاكيد مي‌كرد كه اين حضور باعث مي‌شود با اطمينان خاطر بيشتري كار كنند.

يكي از نقاط قوت اين سريال نشان دادن ساختن دنياي پس از مرگ، وادي برزخ و حدفاصل بين اين دنيا و قيامت است. به قول عامه هرچه بكاري درو مي‌كني كه همه زير چتري به نام غفلت انسان خود را نشان مي‌دهد. آيا اين برداشت درست است؟

اساسا سريال‌هاي ماه رمضان به دنبال اين است كه به انسان‌ها هشدار بدهد كه مراقب باشيد كه در دنيايي زندگي مي‌كنيد كه ابتدا و انتها دارد.

اين دنيا براساس ضابطه و يا حساب‌ و كتابي است و ما بايد در ماهي كه بايد در اوج بندگي باشيم، اين توجه را بدهيم و اين از نيازهاي بشري است و موجب اصلاح جامعه مي‌شود. توجه به بهشت و جهنم و آخرت و آينده‌اي كه انسان در پيش رو دارد. تلاش كرده‌ايم اين هشدارها از جنس خوف و رجا باشد و در واقع هشداري براي انسان.

از چه منابع و ماخذي براي ساخت اين سريال از حيث محتوايي استفاده كرديد؟

آراي صاحب‌نظران و انديشمندان معاصر، بويژه عالم برزخ از علامه طباطبايي، بزرگان حكمت متعالي مرحوم مطهري، آراي رهبر معظم انقلاب و البته علامه تهراني در كتاب برزخ و معادشناسي و برخي آيات و رواياتي كه در اين موضوع گردآوري شده است.

نيكروز ابراهيمي‌
شنبه 20 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 102]