پول منو پس بده!

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: همه آنچه كه بايد درباره «معامله به قصد فرار از پرداخت دين» بدانيم
پول منو پس بده!
جام جم آنلاين: همه دختران جواني كه هنگام عقد با اميدواري به تعداد سكههاي خود در مقابل عبارت «مهريه» نگاه ميكنند، اين اميدواري وجود دارد كه روزي، روزگاري اگر همسرشان پا را از مسير عدالت بيرون بگذارد، با به اجرا گذاشتن مهريه او را سر به راه كرده و حق و حقوق خود را از او مطالبه كنند.

اين اميدواري با افزايش ميزان سكههاي طلا و نيز زياد بودن اموال داماد بيشتر ميشود، اما دادگاههاي خانواده هر روز چهرههاي غم گرفته و اندوهگيني را به خود ميبيند كه از طرفي هم ميزان سكههاي آنها بالاست و هم اين كه همسران آنها داراي مال و اموال فراواني هستند. اغلب اين زنان مجبور ميشوند در نهايت به پيش قسطهايي اندك و قسطهاي ماهي يك سكه قناعت كنند. اغلب افرادي كه تازه به اين محيط آمدهاند از خود ميپرسند: «مگر نه اينكه مهريه دين ممتاز است؟ پس چرا اين زنان نميتوانند مهريه خود را از همسران ثروتمند خود مطالبه كنند؟» شايد تعداد اندكي از اين افراد از ماهيت مسالهاي حقوقي به نام فرار از دين مطلع باشند. آنها در ماههاي بعد با اين مفهوم آشنا ميشوند اما اين آشنايي زماني اتفاق ميافتد كه ديگر دردي از آنها دوا نخواهد كرد. اگر شما نيز جزو اين دسته از افراد هستيد، مطالعه اين گزارش كه در گفتگو با مازيار قاسمي گودرزي وكيل پايه يك دادگستري صورت گرفته، ميتواند بسياري از ابهامهاي شما درخصوص اين موضوع را برطرف كند و راهكارهاي مفيدي را به شما پيشنهاد دهد.
برخي از افراد پس از آن كه به ديگران بدهكار ميشوند، براي اين كه بدهي خود را پرداخت نكنند، اموال خود را به نام اشخاص مورد اعتماد خود منتقل ميكنند. اين انتقال با اين هدف صورت ميگيرد كه براساس ماده 22 قانون ثبت، دولت تنها فردي را مالك ميشناسد كه سند ملك يا خودرو به نام او تنظيم شده باشد يا اين كه به شكلي قانوني به او انتقال پيدا كرده و مثلا به ارث رسيده باشد. در چنين شرايطي اگر طلبكارها بخواهند مالي را از فرد بدهكار توقيف كنند، با انتقال مالكيت به فرد ديگر اين مساله ممكن نميشود. اينها توضيحاتي است كه مازيار قاسمي گودرزي وكيل پايه يك دادگستري درخصوص اين شكايت حقوقي توضيح ميدهد. نكته قابل توجه اين است كه آيا در چنين شرايطي به صرف انجام يك معامله فرد بدهكار از پرداخت بدهي خود معاف ميشود؟ آيا قانون اجازه ميدهد حق و حقوق فرد طلبكار به همين سادگي از بين برود؟ براي حل چنين مشكلي است كه در قانون پيشبيني شكايتي با عنوان «معامله به قصد فرار از پرداخت دين» صورت گرفته است. در قالب چنين شكايتي است كه افراد طلبكار ميتوانند با رعايت شرايطي حتي اگر فرد بدهكار اموال خود را بفروشد و به ديگران منتقل كند هم بدهي خود را وصول كنند. به گفته اين وكيل دادگستري، در دعاوي خانوادگي مردان به اين دليل اموال خود را به نام افراد ديگر همچون پدر، مادر، برادر، خواهر، دوستان نزديك و... منتقل ميكنند كه همسر آنها نتواند اين اموال را بابت مهريه توقيف كند. با انتقال اين اموال شرايطي به وجود ميآيد كه مرد ميتواند هم خانه و خودروي خود را حفظ كند و هم اين كه در دادگاه از اميتازهايي مانند اعسار و تقسيط استفاده كرده و مهريه خود را به شكل اقساط پرداخت كند.
چگونه ميتوان معامله به قصد فرار از دين را اثبات كرد؟ براي احراز اين مساله كه معامله به قصد فرار از دين صورت گرفته يا نه؟ بايد به بحث صوري بودن معامله توجه كرد. قاسمي گودرزي با توضيح اين مساله ميگويد: «در ماده 218 قانون مدني چند نكته در اين خصوص ذكر شده كه بايد به آن توجه كرد. ممكن است خيلي از معاملات صوري نباشد و مثلا فردي كه صاحب خودرو است، با بردن خودروي خود به يك بنگاه، آن را به خريداري بفروشد و بابت آن پول هم دريافت كند يا اين كه خانه خود را در مقابل دريافت پول به فرد ديگري بفروشد. معامله صوري معاملهاي است كه در آن به شكل واقعي معاملهاي صورت نگرفته باشد؛ يعني نه پولي رد و بدل شده باشد و نه خريدار و فروشنده نيت انجام معامله را داشته باشند و ايجاب و قبول به مفهوم حقوقي واقع نشده و قصد مشتركي هم وجود نداشته باشد تا مثلا يك خانه در مقابل مبلغي مشخص به فرد ديگري منتقل شود. در چنين شرايطي اگر اركان معامله رعايت نشود، معامله صوري است و دادگاه ميتواند با طي شدن شرايطي دستور ابطال آن را صادر كند. براي اين منظور فردي كه مدعي است معامله به شكل صوري صورت گرفته و اين مساله باعث از بين رفتن طلب او شده بايد به دادگاه حقوقي محدوده سكونت خود، دادخواستي با عنوان دادخواست ابطال بيع بدهد تا طي مراحلي مال و اموال فرد بدهكار به نفع او توقيف شود.»
همان گونه كه در مقدمه اين مطلب توضيح داده شد، يكي از رايجترين استفادههاي اين شيوه حقوقي زماني است كه مردي بابت مهريه به همسر خود بدهكار است. مردان در چنين شرايطي اموال را به نام فرد ديگري منتقل ميكنند، اما هميشه آنها نميتوانند از قانون نتيجه بگيرند. به گفته قاسمي گودرزي، اگر انتقال اموال از سوي مرد پيش از مطالبه مهريه از سوي زن صورت گرفته باشد، معمولا قضات نميپذيرند كه معامله صوري بوده است. ممكن است مردي احساس كند همسرش قصد اجرا گذاشتن مهريهاش را دارد. ممكن است زن يك ماه بعد اين كار را بكند، اما مرد در همين فاصله ميتواند اموال خود را انتقال دهد. در چنين حالتي ثابت كردن اين مساله كه اين معامله صوري بوده بسيار سخت است و اگر دادگاه با درخواستي از سوي زن براي ابطال معامله مواجه شود، به دقت اين موضوع را بررسي خواهد كرد. مطابق قانون معاملات صوري به قصد فرار از دين در مقابل طلبكاران اعتبار ندارد و اين مساله نسبت به طرفيني كه اين معامله را منعقد كردهاند اعتبار دارد و نافذ است. اگر در چنين شرايطي بين مردي كه بدهكار مهريه است با پدر و مادرش اين معامله صورت گيرد، اصل بر اين است كه اين معامله صوري بوده است، اما اگر سندي آورده شود كه مثلا نشان دهد مادر اين فرد 100 ميليون تومان به او پول داده تا ملك او را بخرد، اين مساله از سوي دادگاه بررسي خواهد شد. در چنين شرايطي بعد از تحقق معامله به قصد فرار از دين، اگر اين معامله صوري با دادخواست ابطال، باطل شود، مال موجود به فرد طلبكار منتقل ميشود، اما اگر بعد از مطالبه مهريه از سوي زن، نقل و انتقال صورت گيرد باطل كردن اين معامله از طرف قانون سادهتر است.
مطابق قانون معاملات صوري به قصد فرار از دين در مقابل طلبكاران اعتبار ندارد و اين مساله نسبت به طرفيني كه اين معامله را منعقد كردهاند اعتبار دارد
نكته قابل ذكر ديگر اين است كه آيا وقتي مردي خانهاي 100 ميليوني را ميفروشد، دادگاه درخصوص اين 100 ميليون تومان از او سوال نميكند؟ آيا اين فرد بسادگي ميتواند دادخواست اعسار دهد و مهريه مثلا 500 سكهاي خود را قسطي كند؟ پاسخ قاسمي گودرزي به اين سوال چنين است: «ممكن است در چنين حالتي مرد براي پرداخت مهريه دادخواست اعسار و تقسيط بدهد، اما ممكن است تقاضاي اعسار رد شود و ديگر معسر قلمداد نشود، چون او 100 ميليون تومان پول دارد. دادگاه در چنين حالتي از او خواهد پرسيد كه با اين 100 ميليون كه از راه فروش خانه به دست آوردي چه كار كردي؟ ممكن است مرد بگويد 50 ميليون آن را بدهكار بودم. در چنين حالتي مرد بايد به ميزان اين بدهي اسناد و مداركي را به دادگاه ارائه كند تا بدهي او را اثبات كند. او ميتواند بگويد هزينههاي ديگري را نيز از محل اين پول پرداخت كردهام و بابت آنها نيز اسنادي را به دادگاه ارائه كند، اما در نهايت از مبلغي كه ميماند او بايد بدهي خود را بابت مهريه به همسرش بپردازد.
مازيار قاسمي در پاسخ به اين سوال كه دادگاههاي خانواده تا چه اندازه به چنين پروندههايي بدقت رسيدگي ميكنند، ميگويد: «دادگاهها بايد به اين موضوع بدقت رسيدگي كنند، اما اين كه آيا رسيدگي ميكنند يا خير؟ موضوعي است كه بايد به آن توجه شود تا حقي از زنان ضايع نشود. به هر حال مهريه هم يك حق است و دادگاهها در بررسي دلايل وظيفه دارند ارزش دلايل را بررسي كنند. در چنين حالتي اين فرد نميتواند معسر باشد و شبهه معامله فرار از دين وجود دارد؛ البته شيوه دفاع و ارائه دلايل و مدارك هم بسيار مهم است.»
اين وكيل دادگستري به نكته ديگري نيز اشاره ميكند و ميگويد: «در چنين معاملاتي اگر فروشنده به شكلي واقعي خانه يا خودروي خود را به فرد ديگري فروخته باشد، اثبات موضوع بسيار سخت است، اما اگر صوري فروخته باشد، ابطال معامله آسان است. برخي افراد در چنين مواقعي سندهايي تنظيم ميكنند يا كيفيت انتقال را جوري ميچينند كه شبه تحقق بيع اتفاق ميافتد و صوري بودن محقق نميشود. مثلا چكي به نام فروشنده صادر و به حساب او پولي واريز ميشود و همه چيز درست، اما برخي نيز اين انتقال را ناشيانه انجام ميدهند و فكر ميكنند به محض انتقال سند، اين تعهد از چارچوب وظايف آنها خارج ميشود كه در چنين مواقعي صوري بودن معامله قابل اثبات است.»
مازيار قاسمي گودرزي درباره شرايط اطلاع از اين موضوع نيز اين گونه توضيح ميدهد: «معامله زماني صوري خواهد بود كه فردي با اخطار ابلاغيه دادگاه يا دريافت نامه اجراي احكام از بدهي مالي خود مطلع شود. در چنين شرايطي اگر معاملهاي صورت گيرد، شبهه معامله صوري بيشتر خواهد بود و احتمال اين كه بتوان اين معامله را صوري قلمداد كرد نزديكتر به واقعيت است، زيرا اين معامله دخل و تصرف در اموال به ضرر طلبكار است. در آن صورت ميشود تقاضاي ابطال داد، اما پيش از مطالبه دين، اثبات اين موضوع سخت است؛ البته هر فردي بايد از مسكن متناسب با شأن خود و كتاب و وسايل ابزار كار خود برخوردار شود. اين اموال قابل توقيف نيست و در صورت توقيف ميتوان آنها را آزاد كرد.
مهريه دين ممتاز است و از زمان عقد عندالمطالبه محسوب ميشود. بارها اين مساله عنوان شده كه مردان از لحظه عقد به ميزان مبلغ مهريه به همسر خود بدهكار ميشوند؛ اما آيا اين مساله به اين معني است كه مرد در هر زماني كه پس از عقد اموال خود را به ديگري منتقل كند، از پرداخت دين خود فرار كرده است؟ پاسخ اين وكيل دادگستري به اين پرسش شنيدني است. به گفته او مهريه از زمان دريافت عقد تحقق پيدا ميكند اما زن در آن مقطع مهريه را مطالبه نكرده است. مطالبه از زماني صورت ميگيرد كه دادخواستي بابت دريافت مهريه ارائه شود؛ البته اگر زن با ارسال اظهارنامه براي همسرش مهريه خود را مطالبه كند هم اين مساله در حكم مطالبه خواهد بود.
نكته جالب توجهي كه اين وكيل دادگستري به آن اشاره ميكند، شيوههاي مختلفي است كه برخي از مردان براي نپرداختن مهريه به سراغ آن ميروند. يكي از اين شيوهها توقيف صوري اموال است. مثلا مردي به يكي از دوستان خود چكي به مبلغ بالا ميدهد و از او ميخواهد اين چك را برگشت زده و به اجرا بگذارد و بعد مال و اموال او را توقيف كند تا اين مرد بدهي همسر خود را ندهد. در چنين شرايطي مطابق قانون از آنجا كه طلبكار ديگر هم از فرد بدهكار چك دارد، فردي كه زودتر از ديگري با سند رسمي اقدام به توقيف اموال فردي ميكند در اولويت است و ابتدا بدهي او پرداخته ميشود و او ميتواند از محل توقيف اموال بدهكار مطالبات خود را وصول كند.
البته گاهي نيز افراد با چنين شيوههايي از چاله به چاه ميافتند. مثلا براي اينكه مهريه خود را به همسرشان نپردازند، اموال خود را به نام برادرشان ميكنند. در چنين حالتي بحث انتقامگيري و مبارزه در اولويت است و برخي مردان حاضر ميشوند اموالشان به دست هر كسي بيفتد جز همسرشان! گاهي ممكن است فردي كه حالا اموال به نام او شده از دادن آن به صاحب واقعياش آن مرد خودداري كند و اين وضعيت براي مرد دردسرهايي را ايجاد كند؛ البته در اغلب اين موارد به دليل وجود پيوندهاي خانوادگي ميان افراد، ميتوان با وساطت اين موضوع را حل كرد اما افرادي كه سراغ چنين شيوههايي ميروند، بايد وقوع چنين مسائلي را نيز احتمال بدهند.
كجا شكايت كنيم؟ اگر زني بعد از به اجرا گذاشتن مهريه خود يا پيش از آن متوجه انتقال اموال از سوي همسرش به فرد ديگري شد، براي شكايت بايد به دادگاه حقوقي مراجعه كند. در چنين شرايطي بعد از اثبات صوري بودن خانه يا خودروي مورد معامله، طي نامهاي به اداره ثبت يا راهنمايي و رانندگي اعلام ميشود كه از نقل و انتقال اين خودرو به دليل بدهكاري صاحب آن جلوگيري شود. اين نامه در سوابق فرد ثبت ميشود. اگر هم او آپارتمان يا زميني داشته باشد، با نامهاي كه از سوي اداره ثبت اسناد و املاك براي دادگاه ارسال ميشود، اعلام ميشود كه پلاك ثبتي فوق از نقل و انتقال به دليل بدهي ممنوع است. اگر هم فرد بدهي داشته باشد اموال او را بابت بدهيها توقيف ميكنند. به گفته قاسمي گودرزي براساس قانون نحوه اجراي محكوميتهاي مالي، اگر پدر اموال خود را به طفل صغير منتقل كند، جرم او كلاهبرداري است. در چنين شرايطي كسي كه ميداند طرف مقابل او قصد دارد معاملهاي صوري به قصد فرار از دين انجام دهد نيز در صورت حضور در اين معامله خريد و فروش، مجرم تلقي ميشود. البته اطلاع فرد خريدار از اين معامله و صوري بودن آن بايد ثابت شود. در اين صورت اين شكايت در دادسرا از فرد خريدار قابل طرح است. وي ميگويد: «در يكي از پروندههايم مردي خودروي گرانقيمتي داشت كه 110 ميليون تومان كارشناسي شد. در مقابل بدهي اين فرد تقاضاي توقيف خودروي او داده شد. دادگاه نيز حكم صادر كرد و به دادخواست ابطال معامله صوري به قصد فرار از دين راي داد، اما يك روز قبل از رفتن نامه دادگاه به راهنمايي و رانندگي، اين فرد خودروي خود را به برادرش انتقال داد اما مطالبه صورت گرفته بود و حكم دادگاه هم صادر شده بود. در نهايت دستور موقت مبني بر منع نقل و انتقال صادر شد و علاوه بر جلوگيري از اين معامله، عليه هر دو نفر هم دادخواست داده و از آنها شكايت شد. در چنين مواردي علم، آگاهي و سوءنيت خريدار براي مرجع قانوني مهم است ولي اگر خريدار از صوري بودن چنين معاملاتي با خبر نباشد، ميتواند حق و طلب خود را طي دادخواستي جداگانه از فروشنده مطالبه كند، اما صوري بودن معامله حقي براي فروشنده ايجاد نميكند كه حق و حقوق خريدار را ضايع كند. نكته قابل توجه اين است كه در چنين مواقعي تنها معاملاتي مورد اعتراض و شبهه قرار ميگيرد كه در آن معامله به شكل رسمي صورت گرفته باشد و معاملاتي كه به شكل غيررسمي و شفاهي صورت گرفته باشد قابل توقيف نيست.
بعد از جدايي چه ميشود؟ گاهي طلاق در شرايطي رخ ميدهد كه مرد همچنان بابت مهريه بدهكار است و دادگاه زن را محق دريافت مهريه دانسته است. در چنين شرايطي زن ميتواند هر نوع سندي كه به نام شوهرش زده شود را بابت مهريه خود توقيف كند، اما ممكن است در زمان جدايي، زن كل مهريه خود را بذل كند يا به توافقي براي دريافت آن با مرد برسد. در چنين شرايطي مرد بعد از طلاق ميتواند دوباره صاحب اموال خود شود؛ البته به شرطي كه در اين فاصله اعضاي خانواده مرد به قول و قرار اوليه خود وفادار مانده و حاضر به انتقال اموال به نام مرد باشند!
فضه ميرباقري

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 158]