جهان - نقشه راه مصري اميدي كم‌فروغ

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: جهان - نقشه راه مصري اميدي كم‌فروغ

جهان - نقشه راه مصري اميدي كم‌فروغ

ايليا جزايري:پنج‌شنبه گذشته از قاهره پايتخت مصر خبر رسيد كه جنبش مقاومت اسلامي فلسطين (حماس) با تشكيل دولت وحدت ملي فلسطين براي پايان دادن به بيش از يك سال دو دستگي در صفوف گروه‌هاي فلسطيني و گروه‌هاي عضو سازمان آزاديبخش فلسطين،‌ موافقت كرده است. سران جنبش فتح نيز پس از آن با برگزاري جلسه گفت‌وگويي رودررو با سران حماس موافقت كرده است. ژوئن سال گذشته نيروهاي جنبش‌هاي فتح و حماس پس از اينكه سران آنها به يكديگر اتهاماتي نسبت دادند،‌ با يكديگر در نوار غزه درگير شدند و پس از جاري شدن خون ده‌ها نفر از اعضاي دو گروه، حماس توانست بر رقيب پيروز شده و كنترل غزه را در دست گيرد و تنها كرانه‌باختري رود اردن به فتح واگذار شد. از آن زمان تاكنون دو جنبش در حالت قهر سياسي و خصومت به سر مي‌برند و اقدام به دستگيري اعضاي يكديگر در مناطق تحت سيطره خود مي‌كنند. چندي است كه مصر وظيفه ميانجيگري ميان دو جنبش را بر عهده گرفته است و جلسات گفت‌وگويي را در پايتخت خود براي شنيدن نظرات گروه‌هاي درگير برگزار كرده است. در اين مسير و با هدف «ايجاد آشتي ملي فلسطيني» قاهره نقشه راهي ارائه داده است. جدا از توافقات حاصل شده در روزهاي اخير و نتايج جلساتي كه سران مصري براي شنيدن نظرات گروه‌هاي فلسطيني و نزديكي بين آنها برگزار كرده است، آيا نقشه راه ارائه شده توسط قاهره عملي است؟ تلاش‌هاي مصر با ديدارهاي سرهنگ عمر سليمان رئيس سازمان اطلاعات مصر با هيات‌هاي فلسطيني از گروه‌هاي مختلف با هدف ايجاد زمينه‌اي ملموس براي آشتي ملي فلسطيني آغاز شد. قاهره با نفوذي كه در فلسطين به ويژه نوار غزه دارد، خوب درك مي‌كند كه شكاف ميان فلسطيني‌ها پيش از همه اول به مصر ضربه وارد مي‌كند. تلاش‌هاي مصري بيش از هر چيزي از پايگاه منافع ملي خود ناشي مي‌شود.

نقشه راه مصري
گفت‌وگوهاي دوجانبه مصر با اكثر گروه‌هاي فلسطيني در دو ماه گذشته بيشتر تلاشي بود براي يافتن برنامه‌اي سياسي مشترك ميان تمام گروه‌هاي فلسطيني با اين اميد كه زمينه‌اي براي گفت‌وگوهاي فراگير فراهم شود تا مسير براي حمايت اتحاديه عرب از توافق اعلام شده گشوده شود. به علاوه اين اهتمام عربي براي حل‌و‌فصل شكاف فلسطيني پس از آنكه تلاش‌هاي پيشين در اين مسير به شكست انجاميده، جالب توجه است. نظام عربي آنچه را كه اشغالگران در سايه اين شكاف محقق مي‌كنند را درك مي‌كند و به خوبي مي‌دانند دستاوردهاي اسرائيلي تنها به فلسطين ختم نمي‌شود بلكه در درجه اول كشورهاي همجوار آن را شامل خواهد شد. به همين دليل وزراي امور خارجه عرب در گردهمايي هشتم سپتامبر خود در قاهره، به دقت وضعيت فلسطين را بدون اينكه تصميماتي قاطع بگيرند، به بحث گذاشتند و به قاهره فرصتي بيش از 9 هفته دادند تا طرحي واضح و آشكار كه تشكيل‌دهنده مواضع عرب‌هاي در خصوص وضعيت داخلي فلسطين باشد ارائه دهد. از همين رو به نقل از منابع فلسطيني، مصر طرحي براي پايان دادن به شكاف فلسطيني ارائه داده كه «نقش راه مصري» نام گرفته است كه براي اجرايي شدن نياز به موافقت دو گروه فتح و حماس دارد.
طرحي پرابهام
بر مبناي اطلاعات موجود كه برخي خبرگزاري‌ها به نقل از منابع فلسطيني منتشر كرده‌اند، طرح مصري با شناخت اشتراكات ميان گروه‌هاي اصلي فلسطيني گام برداشت تا بر پايه پاسخ‌هاي اين گروه‌ها به پرسش‌ها و پيشنهادهاي مصري «نقشه راه مصري» با چهار هدف به اجرا در آيد: هدف اول تشكيل دولت انتقالي تكنوكرات از خارج از گروه‌هاي فلسطيني است. دولتي كه توانايي اداره موقت فلسطين و پايان دادن به محاصره سرزمين‌هاي آن را بيش از هر دولت تشكيل شده از گروه‌هاي فلسطيني داشته باشد. اين دولت دو وظيفه دارد: اول زمينه‌سازي براي انتخابات پارلماني و رياست تشكيلات خودگردان فلسطين است و دوم سر و سامان دادن به پرونده‌هاي وضعيت امنيتي. هدف دوم توافق بر سر ميثاقنامه ملي فلسطين است كه شامل چشم‌اندازي سياسي براي پايان دادن به اشغال سرزمين‌هاي اشغال شده در جنگ 1967 توسط اسرائيل، حل‌و‌فصل مسئله آوارگان فلسطيني و پايان دادن به شكاف داخلي باشد. اين طرح، طرحي جديد است كه بيش از اين، اين‌گونه مطرح نشده بود. هدف سوم در ديگاه مصري تاكيد مي‌كند كه محمود عباس و سازمان آزاديبخش فلسطين موظف هستند مذاكرات با اسرائيل را كه برپايه ميثاقنامه ملي فلسطين كه انتظار مي‌رود مورد توافق قرار گيرد ادامه دهند. با وجود اينكه انتظار نمي‌رود كه مذاكرات جاري ميان دولت ايهود اولمرت نخست‌وزير اسرائيل و گروه احمد قريع مذاكره‌كننده فلسطيني به نتيجه برسد، اما به عقيده مصر مصلحت فلسطيني ايجاب مي‌كند كه اين مذاكرات متوقف نشود و در آن به‌‌گونه‌اي عمل كرد كه تا تشكيل دولت جديد در ايالات متحده آمريكا ادامه يابد.
هدف چهارم تشكيل سازمان‌هاي امنيتي فلسطيني بر پايه‌هاي كارشناسانه است. مصر از ضرورت حضور نيروهاي عربي و پشتيباني مالي كشورهاي عربي بر وضعيت امنيتي فلسطين و روند بناي سازمان‌هاي امنيتي آن سخن مي‌گويد. البته برخي از گروه‌هاي فلسطيني براي طرح حضور نيروهاي عربي در فلسطين جايگزيني مطرح كرد‌ه‌اند كه بر مبناي آن يك هيات ملي فلسطيني بر امنيت و بازسازي سازمان‌هاي آن نظارت مي‌كند و در اين خصوص مانعي براي بهره‌مند شدن از تجربه‌هاي عربي وجود ندارد. در مورد گذرگاه رفح، حد فاصل نوار غزه و مصر، مصري‌ها در طرح خود تاكيد مي‌كنند كه بازگشايي اين گذرگاه نيازمند توافقي مشترك از سوي چند طرف از جمله اسرائيل است. بدين‌سان ديدگاه مصري براي پايان دادن به تنش و شكاف فلسطيني بر جمله‌اي از پيشنهادها و راه‌حل‌هاي مبهم استوار است و شايد چالش موجود در آن اين است كه اين پيشنهادها نيازمند بحث و جدلي دراز است كه چه بسا موافقت فلسطيني را با توجه به دور بودن از راه‌حل‌هاي ميانه با توجه به نقاط اختلاف فلسطيني- فلسطيني، به خود جلب نكند. به‌طور مثال هنگامي كه خواستار توافق بر سر ميثاقنامه‌اي فلسطيني با سقف سياسي از پيش تعيين شده مي‌شود يا مسئله تشكيل دولت تكنوكرات را مطرح مي‌كند، ناظران مسائل فلسطين به خوبي آگاهند كه هر دولتي اگر چه حاوي نيروهاي تكنوكرات باشد، اما بايد نيروهايي از گروه‌هاي فلسطيني از جمله حماس، فتح، جبهه خلق و چندي ديگر از گروه‌ها را در خود جاي دهد تا از موافقت اين گرو‌ه‌ها برخوردار شود.
به همين دليل مواضع گروه‌هاي فلسطيني در برخورد با پيشنهادهاي مصري متفاوت بود. برخي به‌طور كلي از آن استقبال كردند و با برخي بندهاي آن خجولانه مخالفت كردند. به‌طور مثال عزام‌الاحمد رئيس فراكسيون حماس در پارلمان مصر با ديد شك و ترديد به طرح مصر نگريست و با بيان اينكه چهار هدف اعلام شده نيازمند توضيح و تفسير بيشتري است گفت كه هرگونه اقدام مصر بيش از انتخابات رياست‌جمهوري ايالات متحده قابل ارجاع نخواهد بود. برخي ديگر از گروه‌ها نيز بر ضرورت مشاركت همه گروه‌هاي فلسطيني از جمله گروه‌هايي كه در دروهاي گذشته گفت‌وگوها شركت نكرده‌اند، در گفت‌وگوهاي جاري تاكيد كردند. برخي ديگر چون جبهه خلق براي آزادي فلسطين از ضرورت مشاركت سوريه در كنار مصر در روند آشتي فلسطيني- فلسطيني سخن گفتند. به هر حال شرايط جاري به‌گونه‌اي است كه به نظر نمي‌رسد توافقي زودهنگام ميان گروه‌هاي فلسطيني حاصل شود. شايد بايد بيشتر منتظر شد، چه بسا شاهد دوره‌اي ديگر از تنش‌هاي شديد فلسطيني باشيم و چه بسا با ايجاد تعديلاتي توافقي در ميان مدت صورت گيرد.
شنبه 20 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 226]