« روايت هاي ناتمام » اختلاف زن و مرد بر پرده سينما

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: « روايت هاي ناتمام » اختلاف زن و مرد بر پرده سينما
به بهانه آغاز طرح اكران فيلم هاي فرهنگي در سينماهاي كشور
(قسمت پنجم )
رامين شريف زاده
بر اساس طرح اكران ويژه فيلم هاي فرهنگي قرار است معاونت سينمايي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي شرايط اكران فيلم هايي را فراهم آورد كه در طول سال هاي گذشته از چرخه رقابت بازمانده و فرصت به نمايش درآمدن در سينماهاي كشور را پيدا نكرده اند. در واقع از آنجايي كه تناسبي ميان تعداد سينماهاي فعال در كشور با آمار توليدات سينمايي وجود ندارد هر ساله تعداد زيادي فيلم به دلايل مختلف شانس اكران شدن را از دست مي دهند. اين موضوع باعث شده تا برخي آثار ناخواسته و تنها به دليل جلوگيري از خسارت بيشتر وارد شبكه ويدئويي شده و برخي نيز در آرزوي يافتن يك شانس سال ها در فهرست انتظار به سر برند.
لازم ديديم تا با گذر بر برخي از آثار كه احتمال حضور در فهرست فيلم هاي فرهنگي مورد ادعاي معاونت سينمايي را دارند علاج واقعه قبل از وقوع كنيم تا شايد عذري براي مسئولان باقي نماند. توجه به فيلم هايي كه در ادامه به آنها اشاره خواهد شد نه تنها در بحث طرح اكران « فيلم هاي فرهنگي » موضوعيت دارد بلكه مروري خواهد بود بر وضعيت اسف بار سينمايي كه قرار است سكان دار فرهنگ كشور شود.
روايت هاي ناتمام
كارگردان : پوريا آذربايجاني
شب گذشته « ستاره » و « اوژن » تصميم گرفته بودند كه غروب امشب از منزل فرار كرده و زندگي نويي را با يكديگر آغاز كنند. حال ساعت ها از غروب گذشته و ستاره تنها و سرگردان در خيابان ها در انتظار آمدن اوژن پرسه مي زند. ستاره حتي از يك كارگر شهرداري و يك سرباز مي خواهد تا به اوژن تلفن زده و ساعت و مكان قرار آنها را به وي يادآوري كند اما بي فايده است . پدر و مادر ستاره كه از فرار دخترشان مطلع شده اند به منزل اوژن رفته و با پدر او درگير مي شوند. سربازي كه به خواست ستاره با منزل اوژن تماس گرفته از نامزدش مي گويد. دختري كه در آرزوي ازدواج با او بوده اما وقتي به سربازي آمده پدرش او را به زور به ازدواج فرد ديگري درآورده است . اوژن سرانجام با موبايل ستاره تماس مي گيرد و ستاره را از آمدنش مطمئن مي كند.
مي كند . او حين صحبت تلفني با دوستش از موضوع Babycheck در نيمه هاي شب زني سراسيمه وارد داروخانه شده و تقاضاي دعوا و نزاع خود با كاوه شوهرش خبر مي دهد. زن مي گويد كه كاوه اعلام كرده چنانچه باردار باشد او را طلاق خواهد داد و از آنجا كه علائم بارداري در او ظاهر شده فوري به داروخانه آمده تا تست حاملگي بگيرد. زن كه پس از آزمايش ادرار در يكي از توالت هاي عمومي شهرداري از باردار بودنش مطمئن شده است براي سقط كردن جنين خود نزد زني مي رود كه به گفته شوهرش امشب در بيمارستان شيفت است . زن پيش از رسيدن به بيمارستان توسط نيروهاي امنيتي بازداشت مي شود. به دليل همراه نداشتن مدارك شناسايي ماشيني كه زن رانندگي آن را برعهده دارد زن و ماشين توقيف مي شوند. او تلاش مي كند حقيقت ماجرا را براي مامور توضيح دهد اما بي فايده است . در حالي كه زن گمان مي كند همه چيز پايان يافته مامور حكم آزادي او را صادر مي كند.
زن جواني در بيمارستان فرزند خود را به دنيا آورده است . به وي اطلاع داده مي شود كه شوهرش حاضر نيست خرج زايمان و هزينه نگهداري از فرزند را بپردازد. زن جوان با شنيدن اين خبر شبانه و مخفيانه فرزندش را از بيمارستان مي ربايد. سوار بر تاكسي مي شود اما در نيمه هاي راه پي مي برد كه فرزند ربوده شده فرزند او نيست . از فرصت استفاده كرده و در حالي كه نوزاد دختر را در تاكسي رها كرده پا به فرار مي گذارد. راننده تاكسي مدتي دنبال زن مي گردد اما نااميد از يافتن او با نوزاد يتيم به سوي آينده اي نامعلوم مي رود. در حالي كه تاكسي از خيابان ها مي گذرد با جسد دختري روبرو مي شود كه بر اثر تصادف با ماشين بي كس و تنها در كنار خيابان بر روي زمين افتاده است .
مردستيزي ; زن گرايي
) به معناي زنانه مونث و در لغتي به معناي نهضت آزادي زنان جانب داري از تساوي حقوق زنان و Feminine فمينيسم از ريشه ( مردان و زن باوري است . اين اصطلاح به معناي نظريه اي است كه معتقد است زنان بايد به فرصت ها و امكانات مساوي با مردان در جنبه هاي سياسي اقتصادي و اجتماعي دست پيدا كنند. بر جنبش هاي اجتماعي كه تلاش مي كنند تا اعتقاد و باور فوق را نهادينه كنند جنبش هاي فمينيستي نام مي نهند.
حاملان انديشه و باور فوق يكسان نمي انديشند در تنوع و چندگانگي به حدي از تكثر نايل مي شوند كه بر مبناي آن بايد به جاي فمينيسم به فمينيسم ها تعبير كرد كه از فمينيسم ليبرال فمينيسم ماركسيستي فمينيسم راديكال فمينيسم هاي سوسيال يا سوسيال فمينيسم فمينيسم پست مدرن تا فمينيسم اسلامي هر كدام نظريه پردازي يا نظريه پردازي هايي را به خود اختصاص داده اند. فمينيسم ليبرال صرفا بر اصلاح ساختار قانوني و سياسي جامعه براي نيل به اهداف فمينيستي تاكيد مي كند. اما فمينيسم ماركسيستي از يك سو مالكيت خصوصي را سبب اسارت زن و از سوي ديگر تمايزات جنسيتي در عرصه نظام اقتصادي را مانع سرنگوني نظام سرمايه داري دانسته است . راديكال هاي فمينيست بر خلاف ليبرال ها به تحول ساختاري در نظام جنيسيت مي انديشند و با تاكيد بر عدم كفايت اصلاح حقوقي و سياسي اساس اصلاح را بر اصلاح ساختاري جامعه مي گذرانند و بر نفي هر گونه تمايز مبتني بر جنسيت تاكيد مي كنند.
سوسيال ها در جمع دو ديدگاه اخير بر اصلاح توامان نظام اقتصادي و نظام فرهنگي و روان شناختي در راستاي دست يابي به اهداف فمينيستي مي انديشند و پست مدرن ها در تحقق اهداف فمينيستي نگرش عام پست مدرنيستي را كه در تقابل با جهان شمول گرايي و كليت بخشي مدرنيسم است تعقيب كرده نسبي گرايي را در عرصه هاي فرهنگي منطقه اي و نيز بر اساس جنسيت مورد تاكيد قرار مي دهد. در اين ميان فمينيسم هايي به تنوع فرهنگ هاي مختلف ميان ملل معترف است دانست . در واقع فمينيست هاي مسلمان مي كوشند فمينيسم را با همان مباني مشترك ميان تمام نحله هاي فمينيستي در قالب متناسب با عقايد و باورهاي ديني به جوامع اسلامي عرصه كنند.
در اين قرائت از فمينيسم تلاش بر اين است تا اثبات شود كه فمينيسم از دل آموزه هاي اسلام قابل استخراج است و مي توان ضمن بقا بر باورها و اعتقادات ديني فمينيست نيز بود. اين در حالي است كه اگر به مباني فمينيسم از قبيل ليبراليسم و سكولاريسم توجه شود گمان به پارادوكسيكال بودن اصطلاح فمينيسم اسلامي بيش از پيش قوت مي گيرد. اما آن چه كه در مجموع بايد اذعان داشت آن كه با پيدايش نهضت ها و جنبش هاي فمينيستي و با رشد شعارهاي ايجاد برابري بين زنان و مردان در همه عرصه ها و با ادعاي كسب امتيازات امروزه زنان بر اثر فعاليت هاي اين جنبش ها امروز شاهد اعلان جنگ و حمله به مفاهيم سه گانه خانواده همسر و مادر از سوي اين جنبش ها هستيم . بايد توجه داشت كه در مباحث استراتژيك كنوني امنيت دراز مدت با داشتن سلاح اتمي منابع اقتصادي سرشار نفت تكنولوژي گسترده به دست نمي آيد بلكه مساله بنياد در بقامندي ملت ها داشتن سرمايه اجتماعي است . بر اساس اين باور هر تمدن يا ملتي كه به اقتصاد برتر تكنولوژي نفت و... مجهز باشد ولي از نظر سرمايه اجتماعي غني نباشد محكوم به فنا خواهد بود و سرمايه اجتماعي جز با حفظ سلامت كانون خانواده معنايي نخواهد داشت . با توجه به نقش بنيادين و محوري زنان در خانواده كه پايه امنيت بين الملل است جهت گيري استراتژي دولت هاي استيلاطلب (از طريق جنبش هاي فمينيستي كنوانسيون ها) و... اين بوده كه تربيت اين قشر را در سراسر جهان خصوصا كشورهاي رو به پيشرفت دين محور همچون جمهوري اسلامي ايران در اختيار خود قرار دهند.
از جمله موضوعاتي كه در دهه اخير شاهد رشد فزاينده آن در سينماي كشور بوده ايم بحث دفاع از حقوق زنان است . اگرچه توجه به معضلاتي كه زنان جامعه هرروزه با آن روبرو هستند و تلاش براي رفع اين معضلات به خودي خود امري پسنديده و قابل تقدير است اما هنگامي كه اين دفاع رنگ و روي شعارزدگي و مردستيزي به خود گرفته به نحوي كه جامعه را به ميدان رقابت ميان زنان و مردان تبديل كند انحرافات و در پي آن سقوط در ورطه ابتذال شكل مي گيرد. بحث دفاع از حقوق زن در سينماي ايران فراز و نشيب هاي بسياري را پشت سر گذاشته است . اگر چه جهت گيري هاي درست و به موقع برخي سينماگران گاه باعث شده تا جريان فوق در مسير واقعي خود كه همانا تنوير افكار عمومي جامعه و بالا بردن سطح فرهنگي مردم مي باشد قرار گيرد و گاه نگاه شعارگونه و سطحي برخي كارگردانان كه متاسفانه بخش غالب آثار را به خود اختصاص داده است موجبات انحراف از واقعيات و ترويج افكار نه چندان قابل قبول فمنيستي را فراهم آورده است . پوريا آذربايجاني در فيلم « روايت هاي ناتمام » به اصطلاح خود چرخه زندگي زنان ايراني از بدو تولد تا مرگ را به تصوير در آورده است چرخه شومي كه با نكبت آغاز شده و با مرگ در تنهايي و عزلت پايان مي يابد. ستاره دختري مثل هزاران دختر نوجواني است كه خام انديشانه دل به جواني مي سپارد تا با اسب سفيدش او را به شهر آرزوهايش ببرد اما خيلي زود با دنياي سنگ دلي آشنا مي شود كه جز بهره جويي از او تمنايي ندارد. زني كه ملتمسانه در نيمه هاي شب به دنبال مكاني براي سقط جنين مي گردد تا شايد به اين طريق چند صباحي بيشتر در كنار شوهرش زندگي كند در حقيقت آينده نه چندان دور ستاره است .
همانگونه كه اشاره شد اگر چه آذربايجاني در فيلم « روايت هاي ناتمام » از زناني مختلف در شرايط و موقعيت هايي مختلف براي پيشبرد داستان خود استفاده كرده است اما با كمي دقت متوجه مي شويم كه وي در حقيقت اصرار بر نمايش چرخه اي دارد كه براي همه زنان و در همه شرايط يكسان است . در اين چرخه فرقي ميان ستاره و آن زني كه كودك نوزادش مانعي براي ادامه زندگي او محسوب مي شود نيست .
سه زن در سه مقطع مختلف و در شرايطي گوناگون به نحوي تحت ظلم مردان قرار مي گيرند. ستاره بر خلاف آن چه كه انتظار داشت يكه و تنها در خيابان هاي تهران رها مي شود. زن دوم به بهانه حامله شدن از خانه بيرون انداخته مي شود و شوهر زن سوم كه به تازگي فارغ شده نه تنها حاضر نيست خرج زايمان را بپردازد بلكه از نگهداري كودك نيز امتناع مي كند. زن مجبور مي شود تا مخفيانه به همراه فرزندش از بيمارستان بگريزد. در تاكسي متوجه مي شود كه كودك را اشتباها بر داشته لذا نوزاد را در تاكسي رها كرده و مي گريزد.
جالب آنكه كودك ربوده و رها شده در تاكسي نيز دختر است . دختري كه در بهترين حالت بايد بدون داشتن پدر و مادر توسط يك پيرمرد سرپرستي شود! در انتهاي داستان نيز زني بر اثر برخورد با ماشين در گوشه خيابان جان باخته است . آري تصور پوريا آذربايجاني از زندگي زن ايراني چيزي نيست جز فلاكت و بدبختي !
جمعه 19 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 222]