بهداشت و سلامت روان

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: بهداشت و سلامت روان
« همانا اين دلها همانند بدنها افسرده مي شوند پس براي شادابي دلها سخنان زيباي حكمت آميز را بجوييد. »
حضرت علي عليه السلام
يكي از از نعمتهاي بسيار ارزشمند پروردگار برخورداري از جسم و روان سالم است و بهره مندي از آن در گرو رعايت موازين بهداشتي است .
بهداشت از نظر علمي به معناي پيشگيري از بيماري ها و در نتيجه افزايش طول عمر و سلامتي در انسان است . بهداشت را در يك طبقه بندي كلي به دو نوع بهداشت جسمي و بهداشت رواني تقسيم نموده اند. حال سوال اين است كه بهداشت و سلامت روان چيست و چه عواملي بر آن تاثير مي گذارد.
بهداشت روان علمي است براي بهتر زيستن و رفاه اجتماعي كه تمام زواياي زندگي از اولين لحظات حيات جنيني تا مرگ اعم از زندگي داخل رحمي نوزادي كودكي تا نوجواني بزرگسالي و پيري را در بر مي گيرد. بهداشت روان دانش و هنري است كه به افراد كمك مي كند تا با ايجاد روش هايي صحيح از لحاظ رواني و عاطفي بتوانند با محيط خود سازگاري نموده و راه حل هاي مطلوب تري را براي حل مشكلاتشان انتخاب نمايند.
اكثر روانپزشكان توانايي سازش با محيط انعطاف پذيري قضاوت عادلانه و منطقي در مواجه با محروميتها و فشارهاي رواني را ملاك سلامت و تعادل روان ميدانند و هدف اصلي از درمان بيماران رواني نيز قادر كردن آنها به زندگي خانوادگي اجتماعي و به اصطلاح سازش با محيط است .
مفهوم سلامت روان
سلامت روان عبارتست از رفتار موزون و هماهنگ با جامعه و شناخت و پذيرش واقعيات اجتماعي و قدرت سازگاري با آنها ارضاي نيازهاي خويش به طور متعادل درعين هدفداري در زندگي و شكوفا كردن استعدادهاي فطري خود.
مفهوم بهداشت رواني عبارت است از : تامين رشد و سلامت رواني فردي و اجتماعي پيشگيري از ابتلا به اختلال رواني درمان مناسب و بازتواني آن .
سلامت رواني به نحوه تفكر احساس و عمل اشخاص بستگي دارد. به طور كلي افرادي كه از سلامت رواني برخوردار هستند. نسبت به زندگي نگرش مثبت دارند. آماده برخورد با مشكلات زندگي هستند. در مورد خود و ديگران احساس خوبي دارند. در محيط كار و روابطشان مسئوليت پذير مي باشند. زيرا وقتي از سلامت رواني برخوردار باشيم انتظار بهترين چيزها را در زندگي داريم و آماده برخورد با هر حادثه اي هستيم .
ما با آموختن ويژگي هاي سلامت رواني بهتر مي توانيم به روح و روان متعادل و شاد دست يابيم .
سلامت رواني در بسياري از موارد مانند سلامت جسمي است و بايد به آن توجه كافي داشت . بسياري از مردم برخي اوقات احساس افسردگي مي كنند همان طور كه بسياري از آن ها دچار سرماخوردگي مي شوند. از همين رو نمي توان از همه ناراحتي هاي روحي جلوگيري كرد همان طور كه از بروز همه بيماري هاي جسمي نيز نمي توان ايمن بود. سلامت رواني و جسمي هر دو براي خوشبختي انسان ضروري اند. رسيدن به سلامت رواني به هيچ وجه تصادفي نيست نيل به اين هدف باصرف زمان و زحمت محقق مي شود. همچنين نبايد فراموش كرد كه اعتماد به نفس كليد سلامت رواني است . وقتي كه اعتماد به نفس بالا باشد از زندگي رضايت داريم هدف هاي زندگي را مشخص مي كنيم و به آنها مي رسيم براي حل مشكلات به خود اتكا مي كنيم روابط سالم و قوي ايجاد مي نمائيم و ناملايمات و پستي و بلندي هاي زندگي را مي پذيريم .
طبق آخرين گزارشات منتشر شده از سوي سازمان بهداشت جهاني بسياري از كشورها بخش بسيار اندكي از بودجه بهداشتي خود را صرف بهداشت رواني مي كنند. يك پنجم يكصد كشوري كه آمارهاي خود را به اين سازمان ارائه داده اند كمتر از يك درصد بودجه بهداشتي خود را براي سلامت رواني هزينه مي كنند . درحالي كه طبق آمارهاي اين سازمان 13 درصد هزينه هاي درمان بيماريها به دسته گسترده اي از اختلالات عصبي رواني مربوط مي شود. يافته هاي جديد حاصل از تحقيقات اين سازمان نيز بيانگر اين واقعيت است كه مراقبت از بهداشت رواني هنوز در اولويت قرار نگرفته است و منابع جهاني براي مبتلايان به اختلافات رواني و عصبي به منظور رفع نيازهاي روزافزون بهداشت رواني ناكافي و توزيع آنها در جهان نابرابر است .
سازمان بهداشت جهاني شعار امسال اين سازمان را بمناسبت روز جهاني سلامت روان « ايجاد آگاهي ; راهي براي كاهش خطرات ناشي از خودكشي و بيماريهاي رواني » اعلام نمود.
تاريخچه
در حقيقت بهداشت روان را مي توان يكي از قديمي ترين موضوعات به شمار آورد. زيرا بيماري هاي رواني از زمان هاي قديم وجود داشته بطوريكه بقراط در حدود 400 سال قبل از ميلاد عقيده داشته كه بيماران رواني را مانند بيماري جسمي بايد درمان كرد . تقريبا از سال 1930 (1309 هـ . ش ) يعني بعد از تشكيل اولين كنگره بين المللي بهداشت روان بود كه اين رشته بصورت جزئي از علوم پزشكي درآمد و سازمان هاي روانپزشكي و مراكز پيشگيري در كشورهاي مترقي يكي بعد از ديگري فعاليت خود را شروع كردند.

در سال 1930 اولين كنگره بين المللي بهداشت روان با شركت نمايندگان پنجاه كشور در واشنگتن تشكيل شد و مشكلات رواني كشورها و مسائلي از قبيل بيمارستان ها مراكز درمان سرپايي مراكز كودكان عقب مانده ذهني و نظاير آن مورد مطالعه قرار گرفت . ولي در 18 سال بعد يعني در سال 1948 در سومين كنگره بين المللي بهداشت روان كه در لندن تشكيل شد اساس فدراسيون جهاني بهداشت روان بنيان گذاري شد و در همان سال اين فدراسيون به عضويت رسمي سازمان يونسكو و سازمان جهاني بهداشت درآمد بطوريكه اين سازمان در ژنو نقش رهبري رسمي فدارسيون جهاني بهداشت روان را به عهده گرفت . از آن تاريخ به بعد هر سال يك جلسه بين المللي و هر چهارسال يكبار كنگره جهاني تشكيل شده و مي شود . در نتيه تلاش و كوشش هاي پيگير روز 18 فروردين مطابق با هفتم آوريل روز جهاني بهداشت اعلام گرديده در سراسر جهان مسائل بهداشتي كشورها مورد بررسي قرار مي گيرد. ضمنا از مسئولين بهداشتي كشورهاي مختلف خواسته شده تا برنامه هاي بهداشت رواني را جزو برنامه هاي بهداشت عمومي قرار دهند.
در كشور ايران نيز عليرغم آنكه از زمان محمد بن زكرياي رازي و بعد ابوعلي سينا به بيماران رواني (ديوانگان آن زمان ) توجه داشته و براي آنها از دستورات مختلف دارويي و روش هاي گوناگوني همچون تلقين استفاده مي كردند ولي بطور رسمي در سال 1336 برنامه هاي روانشناسي و بهداشت روان از راديوي ايران آغاز شد و در سال 1338 اداره بهداشت رواني در اداره كل بهداشت وزارت بهداري وقت تشكيل گرديد.
توسط جمهوري اسلامي ايران P . H . C اگرچه از سال 1319 تدريس روانپزشكي در دانشگاه تهران آغاز شده بود با قبول استراتژي و ايجاد شبكه هاي بهداشتي درماني در كشور موضوع بهداشت روان به منزله جز نهم خدمات اوليه بهداشتي پذيرفته شد و درحال حاضر نيز از موضوعات بسيار ضروري در كشور مورد توجه قرار دارد.
عوامل موثر بر بهداشت روان
بهداشت رواني افراد متاثر از عوامل متعددي است . اين عوامل ميتواند : خانوادگي آموزشي اجتماعي اقتصادي و فرهنگي باشد كه مهمترين آنها « خانواده » است . چگونگي محيط خانواده از نظر رواني و عاطفي سبكهاي تربيتي والدين روابط بين افراد خانواده و توجه به ارزشها نقش دين در خانواده و... از اموري است كه بايد مورد توجه قرار گيرد. ريشه بسياري از اختلالات رفتاري و روحي را بايد در خانواده هاي نامتعادل جستجو كرد.
به منظور جلوگيري از اين اختلالات توجه خانواده ها به توصيه هاي ذيل ضروري مي باشد :
1 ـ توجه به نيازهاي فرزندان و برآورد كردن آنها
2 ـ برقراري روابط عاطفي و صميمي با فرزندان
3 ـ دوري از نزاعهاي خانوادگي
4 ـ عدم تبعيض بين فرزندان
5 ـ استفاده بجا و به موقع از تشويق و تنبيه
6 ـ آموختن چگونگي برخورد با مشكلات و واقعيتها به فرزندان
7 ـ آشنا كردن فرزندان با دگرگوني هاي جسماني به خصوص دوران بلوغ
8 ـ پرهيز از تحقير و بي احترامي و يا محبت بيش از حد به فرزندان
9 ـ ياد و توكل بر خدا در همه ي امور و يادآوري آن به فرزندان
تهيه كننده : عزت ماه نجف آبادي
بهداشت روان دانش و هنري است كه به افراد كمك مي كند تا با ايجاد روش هاي صحيح از لحاظ رواني و عاطفي بتوانند با محيط سازگاري نموده و راه حل هاي مفيد و مطلوبي را براي حل مشكلات خود انتخاب نمايند. بهداشت رواني افراد متاثر از عوامل متعدد خانوادگي آموزشي اجتماعي اقتصادي و فرهنگي مي باشد كه مهم ترين آنها « خانواده » است
چهارشنبه 17 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 294]