بررسی سلامت زنان در ایران

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: زنان نیمی از جامعه را تشکیل میدهند» … «زنان نیمی از نیروی اقتصادی جامعه هستند» … « زنان نبض حیات خانوداه بشمار میروند» … « زنان نقش اول در خانوادهاند» … «پیشرفت جامعه در گرو سلامت خانوادهها و سلامت خانوادهها وابسته به سلامت زنان است» و … نه ! اشتباه نکنید! قرار نیست یک مطلب فمینیستی بخوانید. اینها شعارهایی است که حتی اگر همه را نه، اما لااقل یکی، دوتایشان را چند باری شنیدهاید. درک این مسیله که این شعارها تا چه حد درست و صادقند، کار سختی نیست. کافی است چشمانتان را ببندید و جامعهای را تصور کنید که نیمی از جمعیت آن ناتوان و بیمار و آسیب پذیر است. کودکان، ضعف را از مادرانشان به ارث بردهاند. معلولیت در خانوادهها چیز کمیابی نیست و لااقل نیمی از نیروی اقتصادی جامعه یا کاملا از گردونه فعالیت خارج شدهاند، یا در حد و اندازههای خود نیستند. تصور وحشتناکی است. اما همین تصور وحشتناک - که ممکن است فکر کنید شکل اقرار آمیزی دارد - میتواند بخشی از آینده جامعه خود ما باشد؛ البته اگر زودتر دست بکار نشویم!
امروزه تحقیقات در کشورهای متعدد از جمله ایران نشان میدهد که جامعه زنان به دلایل مختلف در مقایسه با مردان از مشکلات و مسایل بیشتری رنج میبرند. بطوریکه در دسترسی به آموزش، اشتغال و خدمات بهداشتی – درمانی و بهرمندی از حقوق حقه خود از وضعیت یکسانی برخوردار نیستند و هر جا این تفاوت بیشتر باشد، وضعیت کودکان آنان وخیمتر و به طبع خانوادههایشان محرومتر به نظر میآیند.
مسیله زنان ابعاد بزرگ و پیچیدهای دارد. سلامت هر کشور را باید با توجه به وضعیت جسمی و روحی آنان و جایگاه اجتماعیشان تعریف کرد. متأسفانه آثار سوءتغذیه، کمخونی و فقر آهن در بین دختران جوان ایرانی در چند سال اخیر بسیار شایع است.
محققان ایرانی به این نتیجه رسیدهاند که سلامت زنان در ایران از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست و کمبودهای بدنی، آسیبهای فیزیولوژیکی، عارضههای پس از بارداری و زایمان از عواملی هستند که سلامت آنان را به مخاطره میاندازد. آمارهای منتشر شده از سوی مرکز امور مشارکت زنان نشان میدهد که حدود ۳۰ درصد از زنان بین ۱۵ تا ۴۹ ساله دچار کمخونی هستند و این رقم در بعضی استانها به بیش از این مقدار هم میرسد. علاوه بر این کمبود ید در زنان ایرانی دو برابر مردان اعلام شده است. به اینها کمبود آهن، روی و ویتامینها را هم اضافه کنید تا متوجه شوید که دلایل محققان برای این ادعا چیست؟
مشکل دوم «فقر حرکتی» زنان است. فقر حرکتی از جمله مسایلی است که در جامعه ایرانی، در تمام مراحل رشدی دختران، از کودکی گرفته تا بلوغ و میانسالی دیده میشود. آپارتماننشینی، از همان ابتدای کودکی فضای حرکتی بچهها را محدود میکند. محدودیت امکانات ورزشی در مدارس و دانشگاهها این روند را ادامه میدهد و مشاغل کم تحرک و پشتمیزی آن را به حداکثر تأثیر میرساند. طبق آمار اعلام شده، سرانه فضای ورزشی دختران در مدارس ۱۷ سانتیمتر است. این رقم را بگذارید ۲۵۰ سانتیمتر فضای استاندارد حرکتی یک دختر. حالا با این حساب، عجیب نیست اگر بشنوید که قابلیت جسمانی زنان ۱۸ تا ۲۶ ساله ایرانی، برابر با قابلیت جسمانی زنان ۵۰ ساله فرانسوی برآورد شده است!
دکتر پروانه عارضی، کارشناس امور تربیت بدنی و عضو هییت علمی دانشگاه آزاد زاهدان در ارتباط با فقر حرکتی زنان و مشکلات ناشی از آن در زنان میگوید : «فقر حرکتی در زنان که در اثر بالا رفتن سن، چاقی، یایسگی و کمتحرکی ایجاد میشود، روی عملکرد کلیه، قلب و دستگاه گوارش اثر میگذارد و نیز مشکلاتی از قبیل پوکی استخوان به بار میآورد. افرادی که فقر حرکتی دارند، دچار چاقی میشوند و همین چاقی، صرفنظر از مشکلات جسمانی که برای آنها بوجود میآورد، روی اعتماد به نفس آنها هم اثر میگذارد و سلامت روان این افراد را به خطر میاندازد. در حقیقت فقر حرکتی با بر هم زدن تعادل بیومکانیکی بدن و کاهش بازدهی مفید دستگاه اهرمی بدن، سلامت زنان را تهدید میکند. او اثر فقر حرکتی بر دختران و زنان جوان را حادتر میداند و اینطور عنوان میکند که « فقر حرکتی در دختران و زنان جوان باعث بروز اختلالات قلبی – عروقی و کاهش حجم تنفسی میشود.
اختلالاتی در عملکرد اندامهای داخلی ایجاد میکند و ناراحتیهای کلیوی، کاهش آمادگیهای حرکتی و روانی در یادگیری و انجام مهارتها (از امور ساده گرفته تا مهارتهای پیچیده ورزشی و شغلی) و بازدهی نامطلوب در انجام وظایف اجتماعی و امور روزانه را در پی دارد و نیز موجب دردهای عضلانی و مفصلی در آنان میشود.»
در بررسی روند تحولات زنان، دوره بارداری یکی از حساسترین دورههای زندگی آنها محسوب میشود که بخاطر نقش مستقیم سلامت مادر در سلامت نوزاد، اهمیت این مرحله دوچندان شده و پشت سر گذاشتن بیخطر این مرحله و مراقبتهای جسمی و روحی دوران بارداری، در مرکز توجه قرار میگیرد . فقر غذایی و آسیب پذیری جسمی مادر موجب تولد نوزادان کم وزنی میشود که اغلب عمر کوتاهی دارند. در صورتی که مراقبتهای لازم از مادران در دوران بارداری، زایمان و پس از آن، مرگ نوزادان را از ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش میدهد. در جهان سالانه پانصد هزار زن به علت عوارض بارداری و زایمان جان خود را از دست میدهند. به عبارتی در هر دقیقه یک مادر میمیرد که ۹۹ درصد این رقم به کشورهای در حال توسعه اختصاص دارد! به اینها تعداد ۵۰ میلیون زن را که در حین بارداری و زایمان یا پس از آن دچار آسیب میشوند هم اضافه کنیدتا چشم انداز روشنی از وضعیت مادران جهان در ذهنتان ترسیم شود.
مطمیناً شما هم متوجه وخامت اوضاع شدهاید، اما خبر خوب در مقابل این همه آمار ناامید کننده، بهبود وضعیت سلامت مادران طی سالهای اخیر در ایران است. آمارهای منتشر شده از سوی دفتر سلامت خانواده و جمعیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان میدهد که میانگین مرگ و میر زنان در سنین باروری در کشورهای در حال توسعه، ۲۰۰ در هر صدهزار موالید زنده است و این رقم در کشورهای توسعه یافته، تا یک دهم این مقدار کاهش پیدا میکند، یعنی ۲۰ در هر صدهزار موالید زنده! اما طی اقدامات مثبتی که در این زمینه در ایران صورت گرفته، مرگ و میر زنان در سنین بارداری به مقداری کمتر از حد مورد انتظار رسیده است. این رقم در سال ۱۳۷۵ برابر با ۳۷/۴ در صد هزار موالید زنده برآورد شده بود که براساس تعهدی که ایران برای رسیدن به اهداف هزاره (Develoment goals Millannium) کرده تا سال ۲۰۱۵ میلادی باید به ۲۰ درصد هزار موالید زنده برسد. یعنی رقمی برابر با مقدار کنونی این شاخص در کشورهای پیشرفته عدهای از محققان، تغذیه نادرست را اولین عامل موثر در بیماریهای زنان می دانند.
غذاهای پرچرب،عموماً سرخ کرده و پرکالری، شاید همان چیزی باشد که نقش اول را در اسیبهای جسمانی زنان بازی میکند. دکتر سید ضیاءالدین حسینی مظهری، رییس انیستیتو تغذیه و صنایع غذایی ایران در این باره میگوید : «غذاهای آماده فست فودها و انتخاب جایگزین فرنگی برای غذاهای سنتی ایرانی از جمله عواملی هستند که سلامت جسمانی زنان را تهدید میکند.علاوه براین، در کنار مسأله تغذیه باید اثر کمبود تحرک و بهرمندی کم از آفتاب را هم در نظر گرفت که به مشکلات زنان دامن میزند.» زندگی ماشینی … کمبود وقت … سرعت … مدرنیته … اینها فقط چند اصطلاح با مایههای مفهومی مشابه نیستند. اینها را کلماتی ببینید، نشسته در یک طرف معادلهای که نتیجهاش برهم خوردن تعادل جسمی – روانی افراد است. افرادی در جامعهای نیمه سنتی – نیمه مدرن که پشت میزنشینیهای ممتد، Fast foodهای خوش آب و رنگ و مضر و خوش اندامی را یکجا میخواهند. دکتر حسینی ادامه میدهد : «در اغلب خانمها آثار سوءتغذیه قبل از بلوغ تظاهر پیدا میکند، چون خودسرانه اقدام به رژیم گرفتن میکنند و در نتیجه جهشهای رشدی آنها دچار اشکال میشود و از این نظر واماندگی پیدا میکنند.» او معتقد است : «فرهنگ سازی از سنین پایین، قبل از بلوغ، قبل از بارداری و قبل از زایمان و شیردهی میتواند گام مؤثری در بهبود وضعیت سلامت زنان باشد.» چیزی که اخیراً مورد توجه مسیولان آموزشی قرار گرفته است.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 280]