دلایل تاخیر سن ازدواج جوانان

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: ازدواج در سبزترين فصل زندگي جام جم:21 آذر سالروز ازدواج آسماني علي(ع) و فاطمه (س) بود، داستان پيوند 2 دريا كه با همه وسعت و بزرگي، در عين سادگي زندگي مشتركي را با يك تخت از چوب و ليف خرما، 2تشك و يك روانداز، يك تكه حصير و آسيابي دستي، يك مشك آب و 4پياله چوبي، يك ابريق و چند كوزه سفالين - كه جهيزيه دختر پيامبرص بود - آغاز كردند و سبزترين خانواده هستي را تشكيل دادند.امروز ازدواج جوانان با چالش هاي زيادي مواجه است، بيكاري جوانان و نداشتن مسكن و سرپناه مناسب و مشكلات مالي از يك سو و چشم و همچشمي هاي كوركورانه و تجمل گرايي از سوي ديگر موجب شده سن ازدواج جوانان روبه فزوني رود و تبعات جبران ناپذير اجتماعي و رواني را در پي داشته باشد.به بهانه سالروز اين ازدواج آسماني گزارشي از دلايل تاخير سن ازدواج تهيه كرده ايم كه از نظر مي گذرد.يكي از بديهي ترين حقوق هر انساني، ازدواج است.پدر و مادر و جامعه وظيفه دارند شرايط را طوري فراهم كنند كه هر فرد در ابتداي سنين جواني بتواند ازدواجي دائمي، پايدار و موفق را تجربه كند و در سايه آن، به آرامش واقعي برسد و با تولد فرزندان، نقشي را كه طبيعت در جهت بقا به عهده او گذاشته است، به انجام برساند. حقي كه سال هاست مورد بي توجهي قرار گرفته و به نياز دست چندم تبديل شده است.شايد امروز براي دوران ما كه حداقل سن ازدواج براي دختران 25 سال و براي پسران حدود 30 سال است ، باور كردني نباشد كه در گذشته اي نه چندان دور، دختران در 14- 15 سالگي و پسران در سنين 20سالگي ازدواج مي كردند و وقتي به سن دختر و پسر دانشجو و بيكار امروزي مي رسيدند، هر كدام چند بچه قد و نيم قد نيز داشتند. وجود فاصله اي نزديك به يك دهه بين سن بلوغ و ازدواج، تبعات فردي و اجتماعي فراواني را به دنبال دارد كه پرداختن به آنها، از موضوع اين گزارش خارج است. قصد ما اين است كه عوامل مختلفي را كه چنين شكافي را ايجاد كرده اند، مورد بررسي قرار دهيم و راهكارهايي را با نظر كارشناسان براي آنها ارائه كنيم.
در انتظار فراغت
دختر و پسر امروز وقتي به سن بلوغ مي رسند، هنوز خيلي كارها را بايد انجام دهند. آنها در اين سنين مشغول تحصيلند و از ديد بزرگترهاي خود، بچه به حساب مي آيند و شايد تنها چيزي را كه نمي توانند حتي به مخيله خود راه دهند، ازدواج است. آنها بايد منتظر بمانند و تلاش كنند تا خوان اول را بگذرانند.اما تحصيلات متوسطه در دنياي پيچيده امروز براي پيدا كردن شغل مناسب و گذران زندگي كافي نيست. جوان امروز ناچار است براي يافتن موقعيت هاي بهتر، حداقل 4 سال دوره تحصيلات تكميلي و عالي را نيز بگذراند، و پس از آن خوان دوم به نام سربازي مانع ديگري است كه پيش پاي جوان قرار دارد. معاون مطالعات سازمان ملي جوانان در اين باره مي گويد: جوامع پيچيده امروزي، فرآيندهاي اجتماعي جديدي را به همراه دارند.به طور طبيعي ميل اجتماع به اين سمت پيش مي رود كه جوان پس از استقرار، نسبت به تشكيل خانواده اقدام كند. از زماني كه سربازي به عنوان يك خدمت ضروري و اجباري تعيين شد، به طور خودكار 2 سال به دوران تجرد جوان اضافه شد. توجه داشته باشيد كه اشتغال در مشاغل اداري منوط به گذراندن سربازي و پايان خدمت است.پديده تحصيل در آموزش عالي و تكميلي نيز در فرآيند ازدواج تاثير گذاشته است، به گونه اي كه در حال حاضر، يكي از شرايط ازدواج تحصيلات عالي است كه خود اين مطلب نيز حداقل 4 5سال سن ازدواج را به تاخير مي اندازد.با اين شرايط، به طور طبيعي اگر دختر و پسر بخواهند پس از اتمام تحصيلات ازدواج كنند، به حدود 30 سالگي مي رسند، در اين صورت فاصله زيادي بين سن بلوغ و ازدواج ايجاد مي شود. چنين فاصله اي تبعات ناخوشايند اجتماعي و فردي را به دنبال دارد.اسحاقي معتقد است، بايد زمينه اي فراهم شود كه افراد بتوانند حين گذراندن تحصيلات و خدمت سربازي ازدواج كنند. براي مثال همچنان كه در قانون تسهيل ازدواج جوانان يا برنامه ملي ازدواج در سازمان ملي جوانان پيش بيني شده است، جوان بتواند در محلي خدمت كند كه نزديك به خانواده باشد يا در نظام آموزش عالي و دوره تحصيل بتواند كنار خانواده باشد يا از خوابگاه هاي متاهلين استفاده كند.امروزه آسيب هاي ناشي از تاخير در سن ازدواج براي جوانان تبيين نمي شود، بنابراين جوان و خانواده او چنين تاخيري را طبيعي و گاه براي فراهم آوردن موقعيت هاي بهتر لازم مي دانند. زندگي جديد و تغييرات اجتماعي باعث شده است ايستگاه هاي مختلفي در مسير جوان گذاشته شود كه بايد تمام آنها را رد كند تا توقع ازدواج از او ايجاد شود.حال اگر پيامدهاي اين تاخير به طور شفاف بيان شود، بسياري از كساني كه در سن ازدواج هستند و موانع جدي ندارند، اقدام به ازدواج مي كنند.
تار و پودهايي كه هر روز ضخيم تر مي شوند
اشتغال، مسكن، تحصيلات و غيره اگرچه موانعي جدي بر سر راه ازدواج جوانان محسوب مي شوند، ولي تنها موانع نيستند. جامعه و مسوولان وظيفه دارند به بهترين نحو ممكن اين مشكلات را از پيش روي جوانان بردارند، اما بد نيست نگاهي نيز به اطراف خود بيندازيم و كمي هم به تار و پودهايي نينديشيم كه خود ما تنيده ايم. سختگيري ها، قيد و بندها، رسم و رسومات زياد از حد و دست و پا گير كه روز به روز بر آنها افزوده مي شود، خاكريزهاي جديدي را در سر راه ازدواج ايجاد مي كنند كه جوان بايد آنها را فتح كرده و پشت سر گذارد.اغلب اين رسومات را خانواده هايي ايجاد مي كنند كه از لحاظ اقتصادي مشكلات چنداني نداشته و جزو طبقات مرفه جامعه محسوب مي شوند، طبقات مياني نيز به تبع آنها آرام آرام درگير قيوداتي مي شوند كه زندگي را براي آنان و جوانانشان مشكل و مشكل تر مي سازد.بسياري از اين آداب و رسوم، واقعه ازدواج را كه قرار است بهترين و شيرين ترين واقعه زندگي باشد، به تلخكامي مبدل مي سازد. انتظار از جوان براي خريدهاي آنچناني، برگزاري مراسم در فلان تالار، خودروي مدل بالا با راننده و نصب گل هاي گران قيمت و... پيرايه هايي است كه ازدواج را هر روز بيش از پيش به تاخير انداخته و مشكل تر مي سازد.
كبوتران هم آشيانه مي سازند
تقريبا غيرممكن است با جواني صحبت كنيد و او درباره مهم ترين موانع ازدواج خود به اشتغال و مسكن اشاره نداشته باشد. اگر اين دو مانع از سر راه برداشته شوند، ديگر مسائل و مشكلات به خودي خود حل مي شوند. ازدواج به نحو موثري با اشتغال و درآمدزايي بستگي دارد و مسكن عاملي مهم و تعيين كننده در اين زمينه است. اسحاقي در حالي كه براي حل اين 2 مشكل، مدل اشتغال موقت و دانشجويي و استفاده از مجموعه اي از منازل مخصوص جوانان را كه مي توان در هر محله ايجاد كرد و با اجاره بهاي بسيار پايين در اختيار آنان قرار داد، پيشنهاد مي كند، وي از نظام بانكي و سيستم مالي و اقتصادي انتظار دارد به موضوع اشتغال جوانان، از بعد فرهنگي توجه كنند، نه از بعد اقتصادي و مي گويد: «ما بايد در امر اشتغال و ازدواج جوانان، سرمايه گذاري كنيم ولي نه با اين نگرش كه حتما بايد سود آن به نظام اقتصادي برگردد. بايد هزينه هايي صرف كنيم و يارانه هايي بدهيم و درصدي از عدم برگشت سرمايه را نيز بپذيريم. چون جوان در ابتداي راه است، توانمند نيست و شغل ثابتي ندارد، او بازار كسب و كار را نمي شناسد، ممكن است به مشكل برخورد كند و ورشكست شود. نظام اقتصادي بايد اين خطر را بپذيرد و بخشي از عدم بازگشت سرمايه را براي خود تعريف كند».اگر امر اشتغالزايي براي جوانان با ديدي فرهنگي مورد توجه قرار گيرد، بسياري از مشكلات اعطاي وام و تسهيلات جوانان حل مي شود و جوان بدون اضطراب و استرس ورشكستگي و زندان، اقدام به كار توليدي خواهد كرد. ضمن اين كه سود آن در درازمدت عايد تمام اقشار جامعه و ازجمله متوليان نظام بانكي و اقتصادي كشور خواهد شد.
چه اشكالي دارد مراسم همانند گذشته در خانه و با مشاركت همسايگان برگزار شود، چه اتفاقي خواهد افتاد اگر به جاي پرداختن هزينه گزاف براي خودرو و راننده و تزيينات آنچناني، خودروي يكي از بستگان براي اين كار استفاده شود، آيا نمي توان به جاي چندين نوع پيش غذا و غذا و سالاد و دسر به دادن وليمه اي ساده تر اكتفا كرد؟ آيا اين گونه مراسم صفا و صميميت بيشتري در بين خانواده ها ايجاد نخواهد كرد و خاطره اي شيرين و به ياد ماندني براي عروس و داماد باقي نخواهد گذاشت؟ امروز گاهي هزينه هاي مراسم به قدري سنگين است كه زوجين تا چندين سال بايد بخش مهمي از درآمد خود را صرف بازپرداخت مخارج يك شب جشن عروسي خود كنند.گاهي از زوجين انتظار داريم شرايطي را كه يك خانواده پس از چندين سال زندگي و تلاش مشترك به آن مي رسند، از همان ابتدا داشته باشند، از دختر انتظار جهيزيه اي را داريم كه شايد بسياري از اقلام آن تا سال ها مورد استفاده قرار نگيرد و از پسر مي خواهيم از همان ابتدا خودرو و خانه و مقدار زيادي نقدينگي داشته باشد. اينها تارهايي است كه به دست و پاي دختران و پسران ما تنيده مي شود.اسحاقي با اشاره به اين نكته كه بخشي از روند آسان سازي ازدواج به مراسم ازدواج و زوجين، بخشي به خانواده و بخشي نيز به دولت مربوط است كه زمينه هاي ازدواج آسان را فراهم كند، مي گويد: «ما درباره ازدواج قائل به سهل انگاري نيستيم، ولي پس از تحقيقات و انتخاب همسر بايد زوجين و خانواده ها بنا را بر سهل گيري بگذارند. موضوعات اقتصادي و رفاه اقتصادي موضوعاتي نسبي است و شما در هر نقطه كه باشيد، بالاتر از آن هم هست. اما قناعت و راضي شدن به حداقل ها در ابتداي زندگي مي تواند شروع خوبي براي ازدواج آسان باشد».خانواده ها بايد از ايجاد توقعات زياد براي مراسم ازدواج خودداري كنند.يك بخش از شاخص هاي ازدواج آسان در نزد خانواده هاست كه با تبعيت از رسم و رسوم و چشم و هم چشمي هزينه هاي ازدواج را بالا مي برند. وقتي شرايط سخت باشد، تامين هزينه ها يكي از موانع مهم براي ازدواج خواهد بود.در مورد زوجين نيز اگر زن و شوهر بيش از هر چيز به يكديگر بينديشند، ساير مسائل تبعي و دست دوم خواهد بود و با شرايطي بسيار ساده نيز مي توان زندگي خوبي داشت. بنابراين در مثلث زوجين، خانواده، دولت و خود زوجين مهمترين نقش را در برگزاري ازدواج آسان دارند.اسحاقي يكي از راه هاي كاهش هزينه هاي ازدواج را برگزاري مراسم و جشن هاي جمعي مي داند.به اعتقاد او، اين گونه جشن ها كه مي تواند از سوي دستگاه هاي مختلف ، كارخانه ها و ادارات برگزار شود، علاوه بر كاهش هزينه ها، باعث نشاط اجتماعي نيز خواهد شد.
درمان براي بسياري از آسيب هاي اجتماعي
محققان اعتقاد دارند يكي از مهمترين علت هاي بروز بسياري از آسيب هاي اجتماعي تاخير در ازدواج جوانان و ايجاد شكاف بين سن بلوغ و ازدواج است. مطمئنا منظور اين محققان ازدواجي است كه به ايجاد كانون خانواده اي گرم و مستحكم منجر خواهد شد.در اين زمينه روي آوردن به راه حل هايي از نوع ترويج ازدواج موقت مسكني است كه حتي در صورتي كه تمام پسران ما به آن ميل داشته و اقدام كنند، تنها مشكلات جنسي نيمي از جامعه جوان ما را به طور موقت برطرف خواهد كرد و آرامش و امنيت رواني و نيز بنياد خانواده سالمي را كه ما از وقوع ازدواج انتظار داريم، محقق نخواهد ساخت و چه بسا جامعه ما را با مشكلات جديد و پيش بيني نشده اي روبه رو سازد. منطقي به نظر مي رسد اگر هر آنچه توان داريم براي بر طرف كردن مشكلات و موانع پيش روي جوانان به شكلي دائمي و چاره ساز سرمايه گذاري كنيم.اسحاقي در زمينه تلاش دولت براي رفع موانع پيش روي جوانان به آيين نامه اي اشاره مي كند كه در صورت تحقق، مي تواند براي جوانان 20 يا 30 سال آينده راهگشا باشد. براساس اين آيين نامه در صورتي كه تصويب شود، از ابتداي تولد هر نوزاد يك حساب بانكي براي او باز مي شود و دولت و والدين مبلغي را ماهانه براي او واريز مي كنند، تا در درازمدت سرمايه مناسبي براي او پس انداز شود.در اين آيين نامه براي كاهش سن ازدواج پيش بيني شده است اگر جوان در حدود سن مشخصي اقدام به ازدواج كند، مي تواند علاوه بر اين سرمايه از تسهيلات ديگر دولتي نيز بهره مند شود. اگرچه چنين آيين نامه هايي تاثيري در رفع مشكلات جوانان امروز كه درصد بالايي از جمعيت كشور ما را تشكيل مي دهند نخواهد داشت ، ولي با خوشبيني مي توان آن را گامي بلندمدت براي از ميان برداشتن مشكلات تلقي كرد.اما در كوتاه مدت به برنامه ها و صرف هزينه هايي نياز است كه به شكلي انقلابي و كوتاه مدت جوانان را در رسيدن به اساسي ترين حق خود و تشكيل خانواده ياري رساند و مشكلات و موانع پيش روي آنان را از ميان بردارد. در پايان نظر دكتر اسحاقي را در اين زمينه نيز بخوانيد: «اگر تنها درصدي از هزينه هايي كه صرف كنترل و مقابله با بزه مي شود، صرف اشتغال و ازدواج جوانان شود، نتايج بسيار بهتر و موثرتري عايد خواهد شد. پيشگيري بسيار بهتر از درمان و مقابله انتظامي و قضايي است. در پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي مباحث فرهنگي مقدم است و در مقوله فرهنگي توجه به نيازهاي اساسي فرد از نظر مادي و معنوي حرف اول را مي زند.بنابراين هر چقدر در مسائل مربوط به جوانان هزينه شود، در حقيقت انباشت سرمايه و ثروت انساني است

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1704]