در گفت‌وگو با فارس اعلام شد: درددلهاي يك استاد دانشگاه از وضعيت دامپزشكي در ايران

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: در گفت‌وگو با فارس اعلام شد: درددلهاي يك استاد دانشگاه از وضعيت دامپزشكي در ايران
خبرگزاري فارس: چهره ماندگار دامپزشكي و استاد ممتاز دانشگاه تهران گفت: حرفه دامپزشكي در تمام طول تاريخ كشور محترم و تاثيرگذار بوده است.

حسن تاج‌بخش استاد دانشگاه تهران كه در شهريور 1387 به درجه بازنشستگي نائل آمده، متولد 1316 تهران است كه سال 1335 وارد دانشكده دامپزشكي دانشگاه تهران شده و در سال 1340 دكتراي خود را دريافت كرده، سپس راهي پاريس شده و از سال 1965 تا 1968 تخصص ميكروبيولوژي و ايمونولوژي گرفته و يك سال نيز به دعوت دانشگاه بريستون انگلستان دوره تخصص گذرانده است.
تاج‌بخش در حال حاضر عضو پيوسته فرهنگستان علوم جمهوري اسلامي ايران بوده و در دانشكده دامپزشكي دانشگاه تهران نيز تدريس مي‌كند.
وي از سال 1355 به رتبه استادي تمام رسيده و در طول فعاليت خود 20 جلد كتاب دانشگاهي ، 300 مقاله علمي و بيش از 30 پايان‌نامه دكتري دامپزشكي زير نظر وي گذرانده شده است.
وي در سال 1380 از طرف صدا وسيما به عنوان چهره ماندگار دامپزشكي كشور معرفي و تقدير شد.
به مناسبت روز ملي دامپزشكي خدمت چهره ماندگار دامپزشكي در دانشكده دامپزشكي دانشگاه تهران رسيديم و با وي گفت‌وگوي مفصلي در مورد اهميت حرفه دامپزشكي و تجربيات اين استاد فرهيخته انجام داديم.
اين گفت وگو در اتاق استاد در دانشكده دامپزشكي تهران، جايي كه بيشتر شبيه آزمايشگاه بود تا اتاق استراحت و در آن انواع تجهيزات ويژه كار دامپزشكي و آزمايشگاهي قرار داشت.
بر ديوار اتاق تصوير استاد در پوستري به مناسبت بزرگداشت ايشان توسط انجمن آثار و مفاخر فرهنگي چاپ شده بود، به چشم مي‌خورد، زير شيشه ميز ساده و قديمي تصوير دانشجويان دامپزشكي كه در كنار استادشان ايستاده‌اند.

حسن تاج‌بخش در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادي خبرگزاري فارس، در پاسخ به اين پرسش كه چرا 14 مهر به عنوان روز دامپزشكي انتخاب شده،بيان داشت: بنده در سال 1368مشغول نوشتن تاريخ دامپزشكي ايران در دو بخش ايران باستان و همچنين دوره دامپزشكي در ايران اسلامي بودم و به مدت 10 سال شبانه‌روزي كار مي‌كردم. در سال 68 عده‌اي از دانشجويان آن موقع دانشكده براي گراميداشت اين حرفه پيشنهاد كردند روزي از سال را به عنوان روز دامپزشكي انتخاب و به جامعه معرفي كنيم.
وي افزود: آن موقع آنقدر دانشكده‌هاي دامپزشكي قارچ‌گونه سبز نشده بودند و حرفه دامپزشكي قدر و اهميت داشت.
تاجبخش افزود: مشغول نوشتن كتاب بودم كه متوجه شدم هر يك از روزهاي ماه نام‌ مخصوصي دارد به عنوان مثال 16 هر ماه «مهرروز» يا روز فرشته مهر نام داشت كه وقتي روز 16 ماه با ماه مهر مصادف مي‌شد، روز مهرگان يا روز مهر و ماه ناميده مي‌شد و در اين روز در ايران باستان جشن و سرور برگزار مي‌شد.

* 14 مهر روز حفاظت از حيوان

تاج‌بخش افزود: روز 14 هر ماه گئوس‌روس يا گائوس‌روس يا گوش‌روز مربوط به فرشته گائوس يا فرشته دروازه‌ها يا فرشته نگاه‌دارنده حيوانات و سلامت حيوانات و كودكان نام داشت. 14 هر ماه چنين روزي بود و 14 روز مهر روز مباركي بود كه در فرهنگ ايران اسلامي نيز عدد 14 به خاطر 14 معصوم مورد علاقه مردم و همچنين با آغاز سال تحصيلي جديد و آغاز سال زراعي جديد مقارن است.
وي افزود: در يادداشت‌هاي مرحوم دكتر معين صاحب لغتنامه معين در مقاله‌اي در انجمن فرانسه به سال 1325 منتشر شده بود كه به نقل از رساله علامه فيض كاشاني حديثي از قول حضرت امام صادق (ع) نقل شده بود كه در اهميت روز 14 ماه مهر سخناني آورده بود.
وي افزود: براي نوشتن كتاب تاريخ دامپزشكي ايران بيش از دو هزار فيش تهيه كرده و هر مساله‌اي در مورد حيوان وبيولوژي حيوانات يافتم يادداشت كردم كه سه سال فيش‌برداري انجام شد كه در حين فيش‌برداري به كتاب بستان‌العارفين عبيد حعفر محدث در قرن پنجم رسيدم كه عين حديث علامه فيض كاشاني در قرن 11 را آورده بود كه فردي نزد امام جعفر صادق آمده و سوال مي‌شود كه آيا مي‌داني روز چيست ، وي گفته بود نمي‌دانم، اما پارسيان روز 14 مهر را براي روز نگهداري از حيوانات و ديدار دوستان مبارك مي‌دانند.
استاد دامپزشكي گفت: اين روز به عنوان روز ملي دامپزشكي انتخاب شد كه هم ريشه در تاريخ تمدن ايراني و هم اسلامي دارد.
تاج‌بخش بيان داشت: از سال 1369 اين پيشنهاد به مجلس ارائه شد و سپس در شوراي نامگذاري تصويب و وارد تقويم ملي ايرانيان شد و در 14 مهر ماه دامپزشكان و خانواده‌هاشان در جشن شركت كرده و اين روز را گرامي مي‌دارند.
استاد ممتاز دانشگاه تهران در مورد اهميت حرفه دامپزشكي گفت: حرفه‌اي كه در تمام تاريخ بوده و اهميت بسيار والايي دارد و اگر كسي از روز ناداني و جهل به اين حرفه يا ساير حرفه‌ها نيشخند بزند، از ناداني و حماقت خودش است وگرنه دامپزشكي در فرانسه ،آمريكا و انگليس رشته بسيار مشكل است، به گونه‌اي كه براي پزشكي كنكور وجود ندارد، اما براي دامپزشكي كه درآمد بالايي نيز برخوردار است ، بعد از ورود به دانشگاه كنكور پرميت يا اجازه ورود مي‌گذارند، زيرا داوطلب زياد و ظرفيت پذيرش كم است.

* 50 درصد بيماري‌هاي انسان و دام مشترك است

تاج‌بخش با اشاره به اينكه انسان سر سلسله حيوان است و حيوان دوپايي است كه فرشته نيست، افزود: حدود 1300 بيماري وجود دارد كه مهم‌ترين آنها در انسان مانند سل، تب مالت است و مهم‌ترين بيماري‌هاي حيوان مانند هاري، سالمونلوزها ، حصبه‌ها ، شبه حصبه، مشمشه كه دردناكترين بيماري حيوان است و برخي بيماري‌ها به طور مشترك بين انسان و دام وجود بروز مي‌كند.
وي در پاسخ به اينكه چرا بيماري دامي به اسم مشمشه به معني زردآلو معروف است، گفت: به خاطر اينكه غده‌هاي لنفاوي زردرنگ چركين در حيوان پديد مي‌آيد كه شبيه زردآلو است.
تاج‌بخش افزود: در بيماري‌هاي مشترك مانند تب مالت كه منشاء آن حيوان است، اگر تمام پزشكان جمع شوند و انسان‌ها را معالجه كنند، باز هم آدمها تب مالت مي‌گيرند، چون با معلول برخورد شده و از علت بيماري يعني دام غفلت شده است، تا زماني كه از شير بز و گوسفند يا ميش آلوده و يا اسب و خوك استفاده شود، اين بيماري وجود دارد و بنابراين بايد منشاء بيماري در حيوان از بين برود و اين اهميت حرفه دامپزشكي را مي‌رساند.
وي افزود: ته كيسه اپيدمي و همه گيري حيوان است كه بايد فرآورده سالم مانند شير، گوشت و تخم مرغ زير نظر دامپزشكان توليد شده، تا انسان مبتلا به بيماري نشود.
وي افزود: مهم‌ترين غذاهاي انسان منشاء حيواني داشته و غذاهاي پروتئيني مانند گوشت، لبنيان، تخم‌مرغ، ماهي، مرغ از مهم‌ترين غذاهاي انساني به شمار مي‌روند كه در عين حال در صورت عدم رعايت بهداشتي مي‌توانند منشاء بسياري از بيماري‌ها باشند، اما تلاش دامپزشكان باعث مي‌شود اين غذاها به طور سالم به دست افراد جامعه برسد.
تاج‌بخش مسموميت غذايي در تابستان را يكي از مهم‌ترين عوامل بيماري انسان‌ها دانست و گفت: براي سلامت غذا بايد توليدات دامي سالم تحويل جامعه شود.

* دامپروري ثروت لايزال ايران

استاد ممتاز دانشكده دامپزشكي افزود: دامپروري از قديم‌ ثروت لايزال ايرانيان بوده و حتي يك موقع بالاتر از نفت بود و اين كشور بيش از 8 هزار سال سابقه تمدن دارد در حالي كه نفت نزديك 80 سال پيدا شده و نمي‌تواند ثروت لايزال شمرده شود، زيرا تمام شدني است، اما دامپروري واقعا ثروت لايزالي است كه در سراسر كشور وجود دارد و بايد از اين صنعت حفاظت كرد.

* حيوان هم قوم و خويش و حشر و نشر دارد

تاج‌بخش همچنين با اشاره به آيه‌اي از قرآن «و ما من دابه في الارض ولا طاير يطير بجناحيه الا امم امثالكم ما فرطنا في الكتاب من شيء ثم الي ربهم يحشرون» كه هيچ جنبنده‌اي در زمين و هيچ پرنده‌اي در آسمان نيست مگر اين كه قوم‌هايي مانند انسان‌ها دارند و در كتاب آفرينش خداوند از هيچ چيز فروگذار نكرده و همه انسان‌ها و حيوانات حشر دارند، همان گونه كه خداوند در قرآن فرموده: «واذا الوحوش حشرت» يعني حيوانات نيز مانند انسان در قيامت برانگيخته مي‌شوند.
وي با اشاره به رساله اسبوعيه‌ ابوعلي سينا گفت: گرچه تناسخ در اسلام رد شده، اما حيوانات نيز همانند انسان‌ها داراي امت هستند و در قرآن آمده است «امم امثالكم» يعني حيوانات هم مانند انسان قوم و خويش دارند.
وي افزود: ناصر خسرو نيز گويد، خويشان‌ تو اند حيوان يعني او هم جان دارد و هم خويش .

* همه حيوانات اثر يك نقاش

اين استاد دامپزشكي افزود: تمام حيوانات را از ابتدايي‌ترين موجود مانند باكتري يوكاريوت گويند كه در باكتري پروكاريوت يا حيوانات ابتدايي هستند كه همه اينها داراي جان بوده و اگر بتوان مورچه‌اي را بزرگ فرض كرد، مثل آدم زندگي مي‌كنند و زيرا همه جانداران از باكتري گرفته تا بزرگترين حيوان همه نقش‌هاي متفاوتي از يك نقاش بزرگ يعني صانع پروردگار به دست آمده‌اند و انسان حق ندارد كل جهان را از آن خود بداند، يوانات هم حق دارند.

* فقيه و بيطار

وي افزود: همه اين حيوانات مانند انسان جان دارند و حرفه دامپزشكي خدمت به حيوانات و جلوگيري از دردهاي آنان است و در طول تاريخ علماي بزرگ حرفه بيطاري داشته‌اند.
وي با اشاره به كتاب آقابزرگ تهران گفت: در هويزه دو تن از علماي بزرگ هم فقيه بوده و هم به شغل بيطاري مشغول بوده‌اند و همانگونه كه طبيب در مقابل بيمار ضامن است، بيطار نيز در مقابل حيوان ضامن است.
تاج‌بخش با اشاره به حديثي از حضرت علي‌(ع) گفت: طبق اين حديث بيطار نيز ضامن است يعني در مقابل مداواي حيوان بايد نهايت سعي و تلاش بكند و ابن قيم جوزيه در طب‌النبي انواع طبيب را شامل جراح ، پزشك و دامپزشك ، حاقن، فصاد، بيطار مي‌داند كه طبيب انسان مريض و بيطار دام مريض را مداوا مي‌كند و هر دو در مقابل بيمار خود ضامن هستند و حتي بيطار در كتاب مهذب‌الاسماء نيز نوعي طبابت شمرده شده است.
تاج‌بخش افزود: هر گاه تمدن ايران درخشان بوده حرفه دامپزشكي نيز قرب و عزت داشته و هرگاه اين تمدن رو به زوال بوده اين حرفه نيز اهميت خود را از دست داده به گونه‌اي كه هاتف اصفهاني طبيب بود، اما از شغل خود بيزار زيرا آن دوره انحطاط ايرانيان بود و هاتف به سوي شعر روي آورد.
تاج‌بخش افزود: هاتف اصفهاني به آذربيگدلي شكايت مي‌كند كه اين چه شغل پستي است كه هرگاه براي معالجه مي‌روم، اگر مريض خوب شود كه خواجه بي‌پول است، اگر بميرد بايد از دست خويشاوندانش فرار كنم، زيرا كتك مي‌زنند.
تاج‌بخش افزود: حرفه دامپزشكي الان جايگاه خود را يافته، اما هنوز برخي اين حرفه را تمسخر مي‌كنند به گونه‌اي كه بارها افرادي به خود من مراجعه كرده و به من تمسخر مي‌گويند، من را معالجه كنيد كه من نيز مي‌گويم شما فكر مي‌كنيد نقش حيواني در شما مرده، ولي ظاهرا اين نقش پررنگ است و من با كمال ميل شما را معالجه مي‌كنم.

* رشد قارچ گونه دانشكده دامپزشكي

اين استاد دامپزشكي گفت: با كمال تاسف حرفه دامپزشكي و پزشكي مورد بي‌مهري قرار گرفته و دانشكده‌هاي دامپزشكي مانند قارچ روئيده‌اند و هر روز دانشجو مي‌گيرند.
عضو پيوسته فرهنگستان علوم گفت: در حال حاضر حدود 30 دانشكده پزشكي و آموزشكده در كشور وجود دارند كه سالانه بيش از 1000 دامپزشك و بيش از دو هزار تكنسين دامپروري پرورش مي‌دهند، در حالي كه براي همه آن‌ها كار موجود نيست و اين فارغ‌التحصيلان بعد از مدتي بيكاري، سرشكسته مي‌شوند.

* نياز كشور سالي 500 دامپزشك

وي افزود: در فرهنگستان علوم به طور دقيق بررسي شد كه اگر 10 دانشكده دامپزشكي با ظرفيت پذيرش هر يك 50 نفر در سال باشند، هر سال 500 دامپزشك جديد خواهيم داشت و اين براي كشور كافي است و بيش از آن مازاد است.
وي افزود: اگر كسي به حرفه من توهين كند، من كه آزرده نمي‌شوم، اما جوانان دانشجو در اين رشته ممكن است، آزرده خاطر شوند.
وي افزود: اگر 500 دامپزشك هر سال وارد جامعه شوند به راحتي جذب بازار شده و دامپزشكان جوان سرخورده نمي‌شوند و اين بر اساس جغرافياي كشور و تعداد دام محاسبه شده بيش از آن نيازي نيست.
تاج‌بخش افزود: متاسفانه برخي مسئولان صنعت مهم دامپروري كشور را رها كرده و خيلي راحت با پول نفت از خارج مرغ ، گوشت و شيرخشك وارد مي‌كنند، در حالي كه نمي‌‌دانند هر واردات اين محصولات يك دامداري را نابود مي‌كند، در حالي كه دامداري‌هاي كشور ثروت بزرگ ملي به شمار مي‌روند، گرچه صاحب دارند، اما ثروت كشور هستند.

* گاو هلندي 80 سال مهمان ايراني

استاد ممتاز دانشگاه تهران گفت: اولين گاوهاي هلندي از 1318 وارد كشور شده كه اكنون با شرايط كشور وفق پيدا كرده و در واقع هلشتاين ايراني شده‌اند و ژن‌هاي آنها به شرايط ايران مقاوم شده است.
وي افزود: در حال حاضر برخي دامداران دخلشان به خرج نمي‌رسد و بايد از آنان حمايت شود، نه اين كه تصور شود من ذينفع هستم، در حالي كه من نه خودم دامدار هستم و نه در طول عمرم دامداري كرده‌ام، فقط استاد دانشگاه بوده و زندگي كرده‌ام.
تاجبخش افزود: وقتي مي‌شنويم دامدار به خاطر كمبود منابع ، تليسه ماده يا گاو شيري را روانه كشتارگاه مي‌كند، در واقع هر گاو ماده كارخانه شير كوچكي است كه به اين وسيله از بين مي‌رود.
تاج‌بخش در پاسخ به اين پرسش كه گاوهاي شيري جنين‌دار به دليل ابتلا به سل روانه كشتارگاه مي‌شوند، گفت: اگر گاو مبتلا به سل باشد، بايد كشتار شود، اما نبايد موقع آبستن اين كار انجام شود.
تاج‌بخش افزود: اگر يونجه براي دامدار گران است، دولت بايد سوبسيد بدهد تا دخل و خرج دامدار با هم بخواند.
وي همچنين با انتقاد از واردات مرغ‌هاي منجمد، گفت: معلوم نيست كه از نظر بهداشتي چه چيز وارد كشور مي‌شود و دولت بايد كاري كند كه دولت مرغ در كشور ارزان شود وگرنه با واردات آتشي به نيستان مرغداران و دامداران وارد مي‌شود كه تر و خشك با هم مي‌سوزد و ثروت ملي از دست مي‌رود.
وي در مورد نقش دامپزشكان در توليد مواد غذايي گفت: مواد غذايي محيط مناسبي براي رشد ميكروب هستند كه با مسموميت خود مي‌توانند انسان را مريض كرده و حتي تا پاي مرگ بكشانند، زيرا سم‌هاي بوتوليسم و سالمونلزا باعث اسهال و استفراغ و حتي مرگ در انسان مي‌‌شوند و وظيفه بازرسي بهداشت اين مواد در منشاء توليد برعهده دامپزشكان است.
تاج‌بخش در پاسخ به اين پرسش كه به نظر شما اهميت حرفه پزشكي يا دامپزشكي بيشتر است، گفت: من از اين افراد نيستم كه يكي را بر ديگري ارجحيت دهم و با توجه به عقيده من هر دو مهم هستند، زيرا جهان چون خط و خال و چشم و ابروست / كه هر چيزي به جاي خويش نيكوست.
وي گفت: پزشكي و دامپزشكي حلقه‌هاي به هم پيوسته براي سلامت جامعه هستند كه بايد با هم كار كنند همان گونه كه بسياري از دامپزشكان در دانشكده پزشكي استادان تراز اول رشته ايمني‌شناسي شده‌اند.
وي افزود: گرچه پزشكي راس هرم و در كنار آن داروسازي و دندانپزشكي قرار دارد و در قاعده هرم نيز دامپزشكي جا مي گيرد.
تاج‌بخش در پاسخ به اين پرسش كه با افزايش جمعيت و ميل به شهرنشيني مردم با حرفه دامپزشكي به طور مستقيم سر و كار ندارند، چگونه مي‌توان اهميت اين حرفه را به آنان يادآور شد. گفت: عمده غذاي سفره روزانه مردم منشاء حيواني داشته و مردم بايد بدانند كه دامپزشكان براي رساند، غذاي سالم زحمت كشيده‌اند.
وي افزود: متاسفانه كميت تحصيل زياد و كيفيت آن كاهش يافته و اين وضع شهرنشيني كه در تهران وجود دارد، قابل دوام نيست و بايد دوباره دهات احياء شود و در كجاي جهان سراغ داريد كه 40 درصد جمعيت كشور در يك شهر گرد هم آيند.
اين استاد معتقد است: روستاها بايد احياء شده و به دامداري توجه شود، زيرا بايد فكر كنيم كه اگر نفت تمام شود، چه بايد كنيم.
تاج‌بخش كشاورزي و دامپروري را پايه و ريشه توليد در كشور دانست و گفت: نمي‌شود هر چه كم بياوريم با پول نفت از خارج وارد كنيم، بلكه بايد به خويشتن خويش برگرديم و شغل دامپروري و كشاورزي در كشور اهميت داده شود.

* كارخانه خلقت تغيير نكرده ولي محيط زيست حيوان را خراب كرديم

استاد دانشگاه تهران در مورد بيماري‌هاي نوظهور گفت: كارخانه خلقت خداوند قطع نشده و تغيير نكرده، اما بشر محيط زيست حيوانات را خراب كرده و براي فرهنگ‌سازي محيط زيست بايد خيلي كار شود.
تاج بخش افزود: خلقت تفاوت پيدا نكرده، اما محيط زيست تغيير كرده و بيماري‌هايي مانند BSE يا جنون گاوي پديد آمده است، زيرا زماني كه نفت و به تبع آن علوفه گران شد، گوشت گوسفند پخته شده و تبديل به پودر مكمل براي غذاي گاو شد، در حالي كه گاو گوشتخوار نيست، بلكه علفخوار است و اين عوامل ، عوامل پريول باعث شد كه به گاو منتقل شده و گاو حالت جنون پيدا كرده و از اين حيوان به انسان منتقل شد.
تاج بخش همچنين افزود: ايدز كه دنيا را فراگرفته مخصوص ميمون بود و در ميمون‌ها چرخش پيدا مي‌كرد، اما به طريقي كه نمي‌خواهم بازگو كنم، از سال 1970 به انسان منتقل شد، زيرا برخي افراد آهسته آهسته كارهاي خلاف طبيعت انجام مي‌دادند و آتشي در دنيا برپا كردند و بايد گوش به زنگ باشيم، دانش و خرد پيشه كنيم و باعلم روز با اين بيماري‌ها مقابله كنيم.
وي افزود: خداوند هر دردي آفريده درمانش را نيز آفريده، گفت پيغمبر كه يزدان مجيد/ از پي هر درد درمان آفريد. اگر حيوان وجود دارد دامپزشك نيز با علم روز مي‌تواند آن را مداوا كند.
اين استاد دانشگاه در پايان از دولت خواست بستر تحقيقات علمي در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها را فراهم كرده و بايد محقق واقعي پرورش پيدا كند و دانشجو تبديل به پژوهشگر شود.
وي افزود: براي حفظ بهداشت جامعه و جلوگيري از بيمار‌ي‌هاي مشترك بايد دامپزشك محقق تحويل جامعه شود و به اين طريق بتوان توليد ملي و ثروت اين كشور يعني صنعت دام و طيور را حفظ كرد.
وي افزود: جمعيت كشور كه به 71 ميليون نفر رسيده سرانه مصرف مرغ به حدود 20كيلوگرم افزايش يافته و صنعت طيور در كشور گسترده شده است.

تاج‌بخش در پاسخ به اين پرسش كه اگر دوباره دانش‌آموز آخر دبيرستان بودي چه رشته‌اي انتخاب مي كردي گفت: اين سوال غير منطقي است، زيرا انسان به عقب بر نمي‌گردد، اما اگر بر فرض چنين بود، همين مسير را طي مي‌كردم و رشته دامپزشكي را انتخاب مي‌كردم.
اين استاد بازنشسته در پاسخ به اينكه آيا از رشته تحصيلي خود پشيمان نيست، گفت: هرگز پشيمان نيستم، زيرا دامپزشكي خدمت به بشريت است و من در جهت اعتلاي نام ايران در مجلات علمي و مجامع بين‌المللي مقالات علمي فراوان ارائه كرده‌ام.

گفت‌وگو از بهبود سعيدي‌كيا

انتهاي پيام/
دوشنبه 15 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 104]