زير و بم خودروي ملي در گفتگو با مديرعامل پيشين ايران خودرو: چه اشكالي دارد پيكان دوباره توليد شود؟!

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: زير و بم خودروي ملي در گفتگو با مديرعامل پيشين ايران خودرو: چه اشكالي دارد پيكان دوباره توليد شود؟!
* محمد كياني

چندي پيش اظهارات رئيس مركز تحقيقات موتور ايران خودرو درباره بازگشت دوباره پيكان به خط توليد اين شركت، دومين موج خبري را

پس از اعتراض به قرارداد پروتون ايجاد كرد. اما نكته جالب در خصوص اين ادعا كه پيكان با ظاهري متفاوت به خط توليد بر خواهد گشت، اين بود كه از سوي برخي مقامهاي ارشد ايران خودرو تكذيب شده است.
هر چند بازگشت خودروي قديمي و آن هم با تجهيزات جديد با هر نامي كه محمد زالي از عبارت پيكان با چهره جديد براي آن استفاده مي كند مهم باشد، ولي اينكه چرا بايد يك خودرو قديمي كه بر سر خروج آن بيش از 10 سال جدال بين مسؤولان وزارت صنايع و شركت خودروساز بود، بايد دوباره به خط توليد اين شركت برگردد، جاي سؤال دارد.
وقتي كه پيكان از خط توليد ايران خودرو به صورت دستوري خارج شد، اعتراضهاي زيادي از سوي مسؤولان اين شركت صورت گرفت، اما در واقع يكي از دلايل خروج آن نيز مصرف بالاي سوخت و آلايندگي بالاي آن بود. بنابراين به نظر مي رسد بازگشت اين خودرو با توجه به تأكيد بسياري از كارشناسان، مقرون به صرفه و به صلاح صنعت خودرو كشور نخواهد بود و اين همان نكته اي است كه داوود ميرخاني رشتي، مديرعامل پيشين ايران خودرو نيز مورد تأكيد قرار مي دهد.
وي در خصوص استراتژي پيكان و سياستهاي جهاني شدن خودروسازان در گفتگو با ايسنا تأكيد كرد كه برگشت سه باره پيكان معني ندارد!

او معتقد است كه با توجه به اجباري شدن 51 استاندارد براي توليد خودرو، پيكان نمي تواند استانداردهاي توليد و آلايندگي را پاس كند.
اما اين كه خيلي دير به فكر جايگزين كردن پيكان افتاديم نكته ديگري است كه ميرخاني به آن اشاره مي كند و مي گويد: جريانهاي سياسي، همكاري نكردن شركتهاي خارجي با ايران و ضعف شبكه قطعه سازي در جايگزيني خودرويي مثل سمند به جاي پيكان از اهم دلايل اين كار هستند.
هر چند كه بازگشت پيكان و آن هم خود «پيكان» به خط توليد ايران خودرو با توجه به اظهارات مسؤولان اين شركت امري بعيد به نظر مي رسد، ولي مطرح شدن چنين بحث هايي آن هم از سوي يكي از مسؤولان ارشد شركت، ايسنا را بر آن داشت كه توضيحات لازم را در خصوص «رمان پيكان» و سياستهاي جهاني شدن خودروسازان، از زبان مديرعامل پيشين ايران خودرو كه سابقه مديريتي زيادي نيز در اين شركت و انجمن خودروسازان داشته است، جويا شود:
* ورود دوباره پيكان به خط توليد ايران خودرو را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
** در سال 1369 مسؤولاني ديگر پيكان را از تابوت درآوردند و ظرف 16 سال متوالي 1/8 ميليون دستگاه توليد شد؛ البته با مصرف سوخت 16 ليتر در 100 كيلومتر كه حدوداً دو برابر نرمال بود و با آلايندگي بسيار بالا. با پيگيريهاي سازمان محيط زيست سرانجام در ارديبهشت 84، پيكان براي بار دوم به تابوت بازگشت. بنابراين برگشت سه باره پيكان معني ندارد. اما اگر اين خودرو بنا بر ادعاهاي مطرح شده، بتواند هم اكنون استاندارد آلايندگي يور2 و سال آينده يور3 را پاس كند و در سال 89 هم از سد 51 استاندارد اجباري گذر كند و مردم نيز آن را خريداري كنند، چه اشكالي دارد كه پيكان مجدداً توليد شود؟
* آيا واقعاً پيكان مي تواند اين استانداردها را به دست بياورد؟
** مشخص است كه حداقل 51 شاخص استاندارد توليد و آلايندگي را نمي تواند پاس كند.
* اما رئيس مركز تحقيقات موتور ايران خودرو گفته است كه موتور پيكان پايه گازسوز شده و استاندارد آلايندگي را پاس مي كند؟
** اين گفته در عمل محقق نمي شود. اين سؤال را مطرح كنيد كه تيراژ توليد موتور ملي كه مجري آن بودند پس از دو سال و چند بار افتتاح و رونمايي توسط مقامهاي مختلف به چه تعدادي رسيده است؟
* آيا مي توانند موتور پايه گازسوز ملي خود را روي پيكان قرار دهند تا مشكل آلايندگي آن حل شود؟
** اين كار شدني نيست. با فرض اينكه اين كار نيز انجام شود با گيربكس آن چه خواهند كرد؟ سيستم تعليق خودرو با اين مجموعه چطور هماهنگ خواهد شد؟ همه اجزاي خودرو بايد با هم هماهنگ باشند. حتي بر فرض محال اين كار را كردند، پاس كردن 51 ديركتيو اتحاديه اروپا را چكار مي كنند؟ آنها را كه نمي توانند پاس كنند.
* به نظر شما اگر پيكان به خط توليد برگردد مي توان با آن روي بازارهاي صادراتي كشور حساب باز كرد؟
** پيكان را مي خواهيم به كجا صادر كنيم؟ سالها پيش اين كار را مي كردند. دو هزار پيكان را به 30 تا 40 كشور دنيا صادر مي كردند، اما اينكه صادرات نشد!؟ مگر سمند كه حداقل 40 سال از پيكان جوانتر و به روزتر است چقدر صادرات دارد؟ در حال حاضر بيشترين آمار صادراتي ايران خودرو را پژ206 صندوقدار تشكيل مي دهد.
* چرا 206 صندوقدار؟
** به دليل اينكه اين خودرو با آنكه طراحي ايران خودرو است ولي داراي برند پژو بوده و از طريق شبكه جهاني پژو توزيع مي شود. چرخه عمر مفيد 206 هم رو به اتمام است. چند سال پيش به جاي آن 207 آمده است و به زودي 208 هم به بازار عرضه مي شود. ما خيلي وقت كشي مي كنيم. پژ405 وقتي در ايران به تيراژ بالاي 10 هزار دستگاه رسيد كه در فرانسه از چرخه توليد پژو خارج و 406 عرضه شده بود و اينها همه به دليل عقب ماندگي قطعه سازان از فناوري روز دنياست. همان نكته اي كه قبلاً عرض كردم.
* با توجه به اينكه زمان خروج پيكان عنوان مي شد اين كار براي تسريع در كار ادغام خودروسازان بوده، آيا حالا كه بحث ادغام تقريباً منتفي شده، دوباره قصد برگشتن دارد؟
** از دو سال قبل از پيروزي انقلاب اسلامي قصد توقف توليد پيكان وجود داشت. چندين بار اقدامهايي هم شد كه همه ناموفق ماندند تا در نهايت در پايان سال 83 پس از 4 سال كه از توافق بين مسؤولان وقت، آقايان جهانگيري وزير اسبق صنايع و معادن، غروي مديرعامل پيشين ايران خودرو و ويسه رئيس اسبق سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران در سال 1379 مي گذشت، توليد پيكان متوقف شد. بنابراين مرتبط كردن توقف توليد پيكان به مسأله ادغام ايران خودرو و سايپا، ربط دادنش به كمك به سايپا و عقب ماندن ايران خودرو يا حتي ربط دادنش به قرارداد تندر90 خواب و خيال است. نه توقف توليد پيكان به خاطر ادغام بوده و نه ادعاي دوباره راه اندازي اش به ناكام ماندن طرح ادغام ربطي دارد.
* آيا با توجه به جايگزين نشدن خودرويي به جاي پيكان، خروج آن از خط توليد ايران خودرو كار درستي بود؟
** پيكان خيلي دير از چرخه توليد خارج شد. اين خودرو در ارديبهشت سال 84 از خط توليد ايران خودرو خارج شد. اين در حالي است بحث خروج آن از سال 55 پيگيري مي شد...
* پس چرا اين كار اين قدر طول كشيد؟
** از سال 55 تا 67 چند بار تصميم بر عوض كردن پيكان بود. البته تا سال 67 استانداردهاي آلايندگي و مصرف سوخت در كشور اصلاً وجود نداشت. ولي با اين حال و به دليل كمبود ارز ناشي از جنگ تحميلي، خروج پيكان از خط توليد با مشكل رو به رو شد. حتي در سال 61 يك مناقصه جهاني گذاشته شد كه يكي از محصولات مزدا، فيات، پژو يا فولكس واگن جايگزين پيكان شود، اما هيچ كدام به ثمر نرسيد. بعد قرار شد دست كم موتور پرمصرف و پرآلاينده و كم قدرت پيكان را با موتور يكي از 4 شركت ياد شده عوض كنيم و ببينيم كداميك از نظر فني بهتر و اقتصادي تر است. پس از دو سال كوشش چهار مدل پيكان با موتورهاي مختلف را به نمايشگاه بين المللي تهران برديم و تقديرنامه هم گرفتيم.
* پس سياست خروج پيكان چگونه دنبال شد؟
** سال 67 دوباره با چهار كشور ياد شده وارد مذاكره شديم كه حدود شش ماه نيز اين كار به طول انجاميد و پژو حاضر شد كه خودروي روز اروپاي خود يعني پژ405 را كه يك سال قبلش به بازار عرضه شده بود را به ايران بدهد تا ايران خودرو آن را جايگزين پيكان كند.
* ولي اين كار نيز به انجام نرسيد؟
** در آن زمان موجي سياسي عليه اين اقدام به راه افتاد. مثل موج سياسي بر عليه قرارداد تندر90. آن موقع شعار دادند كه پيكان خودرو ملي است و نبايد پژو به بازار ايران بيايد.
* جريان چه بود؟
** در سال 68 وزير صنايع سنگين وقت دستور جايگزيني اتاق پيكان را داد. ملكي تهراني، مديرعامل شركت رادياتور ايران به كمك همكارانش داوطلبانه چند مدل اتاق را به صورت دست ساز تهيه كردند كه جايگزين اتاق پيكان كنند. آقاي وزير يكي از اين اتاقها را پسنديد و به مديرعامل ايران خودرو دستور داد آن را آزمايشي اجرا كنند كه اجرا نكردند. همزمان استاندارد آلايندگي به تصويب رسيد. در آن زمان آلايندگي پيكان بالا بود؛ بنابراين تصميم به جايگزيني جدي تر پيكان گرفته شد.
* جايگزيني پيكان با سمند؟
** بله در سال 74 فكر جايگزيني پيكان مطرح شد و از كشورهاي خارجي براي طراحي اتاق جديد براي نصب بر روي پلت فرم 405 كمك گرفته شد. ولي در طول ساخت اين خودرو با دو مشكل رو به رو شديم؛ يكي اينكه قطعه سازان داخلي امكان توليد قطعات جديد آن را در تيراژ بالا نداشته و كار را خيلي طولاني كردند. ديگر اينكه قيمت تمام شده نسبت به آنچه كه پيش بيني شده بود بالاتر رفت. به طوري كه قيمت آن حدود 8 تا 9 ميليون تومان تمام شد. بنابراين اين خودرو نيز نمي توانست از نظر رده قيمتي به عنوان جايگزيني براي پيكان باشد. از طرف ديگر سالها طول كشيد تا تيراژ توليد سمند به 100 هزار دستگاه در سال برسد. خلاصه اينكه سمند ضايع شد.
* با وجود گذشت بيش از 12 سال بر اصرار خروج پيكان، پس چطور باز هم توليد آن ادامه دار بود؟
** همزمان با پروژه سمند، آقاي غروي به دنبال موارد جايگزين ديگري هم بود. او از دل و جان كوشش مي كرد تا بهترين جايگزين پيكان را انتخاب كند. در اواخر سال 79 وزير صنايع و معادن جديد، آقاي جهانگيري وزير وقت صنايع و معادن، ويسه رئيس وقت سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران، خود آقاي غروي مديرعامل وقت ايران خودرو و سرانجام اعضاي كميسيون صنايع مجلس همه براي خروج پيكان متفق القول بودند. سختگيري هاي سازمان محيط زيست باعث شد تا بر سر توقف توليد پيكان در پايان سال 83 به توافق برسند. از طرف ديگر ايران خودرو قراردادي با وزارت نفت بست تا اولاً كمك مالي به خاطر توقف توليد پيكان بگيرد و ثانياً به ازاي هر دستگاه توليد خودروي دوگانه سوز شده مبلغي نيز دريافت كند.
* گويا با هنديها نيز براي جايگزيني پيكان مذاكراتي شده بود؟
** وقتي ايران خودرو فهميد كه با قيمت بالاي سمند نمي تواند پيكان را جايگزين كند با شركت تاتاي هند براي ورود خودرو اينديكا وارد مذاكره شد. قرار بر اين بود كه سمند به هند صادر شود و هنديها نيز خودروي اينديكاي خود را در اختيار ما قرار دهند. به نوعي يك تهاتر ايجاد شود. اين خودرو گازوئيل سوز بود و در آن زمان ورود سواري گازوئيلي به ايران ممنوع بود. به همين دليل قرار شد نوع بنزين سوز اينديكا در اختيار ايران خودرو قرار بگيرد ولي پس از يك سال مذاكره اين پروژه نيز منتفي شد.
* دليل آن چه بود؟
** گويا به دليل عوارض گمركي اين كار قابل انجام نبود و با تعرفه 68 درصدي واردات، قيمت اينديكا تقريباً دو برابر مي شد. البته اين مشكل براي هر دو طرف وجود داشت.
* مگر پيش بيني هاي لازم براي اين كار نشده بود؟
** پيش بيني شده بود كه شايد گمرك بتواند به خاطر تهاتري بودن كار يك سري تخفيفها را اعمال كند. حتي پس از آن مذاكراتي با فيات هم انجام شد، اما آن هم به مشكل تعرفه برخورد كرد تا اينكه به ارديبهشت سال 84 رسيديم.
* طرح تعويض موتور پيكان را كه در سال 67 مطرح شده بود ادامه ندادند؟
** چرا؛ از سال 68 تا 72 حدود 40 هزار دستگاه پيكاژو (موتور 504 روي اتاق پيكان) توليد كردند و پس از آن به توليد موتور پيكان ادامه دادند. در سال 67 نامه اي به آقاي غروي نوشتم كه براي پيكان يك موتور جديد كم مصرف خارجي بگيريد كه بتوانيد توليد پيكان را ادامه دهيد، اما وي معتقد بود كه مركز تحقيقات موتور ايران خودرو قادر خواهد بود موتور پيكان را بهينه سازي و مصرف و آلايندگي آن را كم كند.
* پس كار توليد موتور ملي از كي آغاز شد؟
** دكتر منطقي يك سال پس از ورودش به ايران خودرو پس از آنكه مطمئن شد روي مركز تحقيقات موتور نمي تواند حساب باز كند دستور داد كه با يك موتورساز آلماني قرارداد طراحي يك موتور كم مصرف را امضا كنند. مي گويند طرف قرارداد آلماني موتور TU5 خودرو 206 را در مدت كوتاهي MODIFY كرده و توانستند نام موتور ملي بر روي آن بگذارند.
* ولي رئيس مركز تحقيقات موتور ايران خودرو به شدت اين مسأله را تكذيب مي كند و معتقد است حتي يك قطعه مشترك نمي توان بين موتور TU5 و موتور ملي يافت؟
** من اين مسأله را از يكي از اعضاي مركز تحقيقات موتور در آن زمان شنيدم. چند منبع ديگر هم در ايران خودرو همين را گفتند.
* اين مسأله چه ربطي به نوسازي موتور پيكان داشت؟
** پس از اينكه موتور ملي طراحي شد و مهندسان ما خيلي چيزها ياد گرفتند تازه فهميدند در بهينه سازي موتور پيكان چه اشتباه هايي مرتكب شده اند. ياد گرفتند مجدداً از طريق و روش مهندسي (و نه مانند گذشته بر اساس روش سعي و خطا) موتور پيكان را بهينه سازي كرده و مصرف سوخت آن را تقريباً به نصف برسانند.
* آيا در اين زمان توليد پيكان هنوز ادامه داشت؟
** وقتي موتور بهينه سازي شده پيكان به بازار آمد كه پيكان از خط توليد ايران خودرو خارج شده بود. موتور جديد به نام OHV كه مصرف سوخت 8 ليتري (به جاي 16 ليتر) و آلايندگي كمتري داشت را روي وانت پيكان و پژو آردي گذاشتند و به نام روآ روانه بازار كردند. البته مي توانستند اين كار را چند سال قبل بكنند، اما غرور بي جاي يكي از مسؤولان ايران خودرو در مركز تحقيقات اين شركت مانع اين كار شده بود.
* پس مي توان رئيس فعلي را حل كننده اين مشكل در ايران خودرو دانست؟
** مركز تحقيقات ايران خودرو عملاً از سال 71 تا 83 هيچ خروجي نداشت و اگر دستور صريح و روشن منطقي نبود، معلوم نبود كه ايران خودرو براي داشتن موتور چه كاري مي توانست انجام دهد؟!
* ولي با اين حال تيراژ توليد موتور ملي كم است و اين نكته اي است كه مركز تحقيقات موتور ايران خودرو هم به آن اشاره دارد و به همين دليل اين مركز تقاضاي حمايت جدي از سوي دولت و وزارت صنايع و شركتي مثل بهينه سازي مصرف سوخت را دارد؟
** از اين بحثها زياد مي كنند؛ دولت كه كمك خود را كرد.
* اما آن كمك براي طراحي موتور بود؛ براي افزايش تيراژ چه؟
** سازمان بهينه سازي سوخت ادعا مي كند حمايتهاي لازم را كرده است، ولي دايماً از سوي ايران خودرو عنوان مي شود كه بهينه سازي سرمان را كلاه گذاشته است. توقع ايران خودرو اين بود كه كمكها را يك جا بگيرد. يعني براي محصولي كه هنوز توليد نشده بود يارانه بگيرد، ولي سازمان بهينه سازي كه از بدقولي هاي قبلي خودروسازان در كار گازسوز كردن اتوبوسها و ميني بوسها به شدت عصباني و كلافه بود، اين بار كمكهاي خود را به ازاي توليد هر محصول يا موتور پرداخت مي كرد؛ آن هم با هزار اما و اگر.
* فكر نمي كنيد كه به لحاظ اعمال برخي سياستها ايران خودرو ضرر زيادي كرد و تاكنون نتوانسته جايگزيني براي پيكان داشته باشد؟ و با اينكه مي توانست با شركت چري براي جايگزيني اين خودرو اقدام كند، ولي از طرف وزارت صنايع و معادن مخالفت صورت گرفت؟
** اينكه پيكان در آن زمان جايگزين نشد، به دليل بدشانسي ايران خودرو بود، زيرا ديگر شركتي نمانده بود كه با آن مذاكره نكنند. البته در اين كه چري هنوز نتوانسته بيايد، بايد حق را به ايران خودرو داد.
* پس ورود چين به بازار خودرو ايران را مثبت ارزيابي مي كنيد؟
** بله. قرارداد چري كاملاً به نفع ايران بود؛ زيرا بازار را رقابتي تر مي كرد. در حال حاضر بازار، بازار پژو است. اگر چيني ها وارد بازار ايران مي شدند، پژو نيز مجبور مي شد امتيازهاي بيشتري به ما بدهد.
دوشنبه 15 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 492]