در آغاز «كلمه» بود

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: در آغاز «كلمه» بود
[ على حسينى]
كلام، يك قدرت بالقوه و يك انرژى متراكم است. قوى ترين شكل ارتباط كه مى تواند درون آدمى را جلوه گر سازد، سوءتفاهم ها را كم كند و افكار ديگران را در مناسبات همسو نمايد و از دردهاى درونى بكاهد.
شما تا چه اندازه به گفت وگو و بحث هاى مختلف خانوادگى اعتقاد داريد آيا جزو آن دسته افرادى هستيد كه براى برقرارى ارتباط كلامى در كانون خانواده وقت خاصى در نظر مى گيريد، مثلاً پس از صرف شام و تماشاى يك سريال مورد علاقه تلويزيونى و يا آن كه معتقديد كلام تنها چيزى است كه نمى توان براى آن برنامه ريزى كرد. اگر پدر خانواده هستيد در اولين لحظه پس از ورود، پيش از آن كه آبى به دست و صورت زده باشيد، وارد آشپزخانه مى شويد و با همسرتان كه در حال آشپزى است، صحبت مى كنيد و يا اين كه ترجيح مى دهيد فقط سلام و احوالپرسى كنيد و تمام حرف ها را براى هنگام غذا خوردن نگه داريد شايد هم جزو افرادى باشيد كه چندان به مكالمه و ارتباط كلامى اعتقاد نداريد.
***
متخصصين تعليم و تربيت و كارشناسان مسائل خانوادگى مى گويند ارتباط كلامى به هر بهانه اى مى تواند تعلقات خانواده را عميق تر و در نتيجه احساس رضايت از زندگى مشترك را افزايش دهد. دكتر رضا قائمى كارشناس مسائل تربيتى در اين باره مى گويد:
«كلام يك قدرت بالقوه و يك انرژى متراكم است. كلام قوى ترين شكل ارتباط است كه مى تواند درون آدمى را بروز دهد، سوءتفاهم ها را كم كند و افكار ديگران را در مناسبات همسو نمايد. به قول شاعر:
تا مرد سخن نگفته باشد
عيب و هنرش نهفته باشد
يكى از مشكلات بسيارى از خانواده هاى ما همين است كه كمتر با هم حرف مى زنيم. وقتى از طريق كلام ارتباط ها ضعيف مى شود، درون هر كدام از اعضاى خانواده تك تك پر مى شود از سوءتعبير، سوءبرداشت، سوءتفاهم، خودخورى و.‎/‎/ و اين خيلى مضر است. چه اشكالى دارد كه حتى خانواده ها ساعاتى از شبانه روز را به صحبت كردن اختصاص دهند. تلويزيون را خاموش كنند، دور هم جمع شوند و به بهانه اى حرف بزنند. اين يك اصل مهم تربيتى است كه متأسفانه با هجوم پديده هاى مدرن به زندگى ما بسيار كمرنگ شده است.»
اين كارشناس در ادامه عنوان مى كند:
به هر حال هر يك از اين پديده هاى مدرن در نوع خود باعث سست شدن ارتباط تنگاتنگ خانوادگى شده اند. در حالى كه در شكل زندگى نه چندان دور اين جامعه مؤلفه هاى ديگرى مطرح بود. حتى گاه يك موضوع به يك مراسم تبديل مى شد. مثلاً يكى از افراد مسن و دنيا ديده داستان هاى سلسله وارى را روايت مى كرد و تمام فاميل، دوستان و آشنايان هم جمع مى شدند و گوش مى كردند و يا اين كه مجلس خانوادگى به جلسه قرآن خوانى، مثنوى خوانى و شاهنامه خوانى تبديل مى شد. گاهى بازى هاى آموزنده و سالم خانوادگى كه نوعى تفريح مشروع و عرفى به حساب مى آمد انجام مى شد و خلاصه اين كه نه تنها افراد يك خانواده بلكه افراد فاميل و گاه گروه هاى بزرگ تر مثل همسايگان، دوستان و آشنايان يك جا جمع مى شدند و در خلال مصاحبت هاى مداوم از پندآموزى و يادگرفتن نكات اخلاقى و ادبى پيران پخته و با تجربه نيز بى بهره نمى ماندند.
و در ادامه مى افزايد:
«چنين مصاحبت هاى گسترده اى علاوه بر ايجاد ارتباط كلامى كه احساس محبت و صميميت يكى از نتايج آن بود در نوع خود مى توانست مسائل ديگرى را هم تحت پوشش قرار دهد. مثلاً انتقال فرهنگ به فرزندان، آموزش نكات اخلاقى و تجارب بزرگترها به آنان، احساس آرامش در كنار پدربزرگ ها و مادربزرگ ها و ديگر اعضاى فاميل.»
در دنباله صحبت هاى پرحرارت اين كارشناس مى توان چنين تصويرى از زندگى نيمه مدرن امروز ارائه داد: وقت همه ما تنگ است. تنگ تر از آن كه حتى روزى يك ربع ساعت با فرزندان خود حرف بزنيم. دعوت هاى خانوادگى حتماً بايد پذيرايى آنچنانى داشته باشد با ظروفى آنچنانى تر، پس چندان صرف نمى كند كه هر هفته ميهمانى بگيريم. بنابراين به ميهمانى هم نرويم بهتر است چون هر رفتنى، يك آمدنى هم دارد. تمام طول روز را كار مى كنيم و براى كار بيشتر و كار بيشتر باز اين طرف و آن طرف را سرك مى كشيم. شب هم وقتى به خانه رسيده ايم كه ديگر همه بچه ها خوابند و ما ساعتى كمتر وقت داريم تا با همسرمان بنشينيم، شام بخوريم. فرصت باقى مانده هم در اختيار تلويزيون است. تلويزيون خود به جاى ما حرف خواهد زد و خود وقت خوابمان را گوشزد خواهد كرد. هيچ تفاوتى ندارد.
چقدر با هم حرف مى زنيم
چقدر با هر حرف مى زنيم چه زمانى با هم حرف مى زنيم؛ در شاداب ترين لحظه هاى روز يا زمانى كه خسته و خواب آلوديم چرا بايد حرف بزنيم و در نهايت اين كه اگر اين روند ادامه پيدا كند چه بر سر خانواده خواهد آمد نعمت الله خرسندى شهروند ۳۵ ساله، كارمند مى گويد:
«۷ سال است كه ازدواج كرده ام، بلافاصله پس از ازدواج از شهرستان به تهران آمديم. يك فرزند ۴ ساله هم دارم، تمام فاميل هايمان هم در شهرستان هستند مگر آنهايى كه تقريباً از پيش هم كمتر ارتباط داشتيم. همسرم به خاطر گرفتارى فرزندمان نمى تواند سر كار برود و همين در طول روز موجب دلتنگى مفرط وى مى شود. من هم شب دير وقت به خانه مى روم و مجبورم دو جا كار كنم تا چرخ زندگيمان بچرخد. از اين بابت هم خيلى خوشحالم كه توانسته ام در طول چند سالى كه تهران هستيم، موقعيت خوبى را از نظر كار براى خودم فراهم كنم خب خدا را شكر ولى مشكل اصلى اين است كه نمى دانم با دلتنگى و افسردگى همسرم چه كنم. تقريباً افسرده شده است، بهانه گير شده و گاه پرخاش مى كند.» وى در ادامه عنوان مى كند:
«نكته مهمى كه مى خواهم عرض كنم اين است كه مشكل من عميق تر است. من و همسرم، اعصابمان را از دست داده ايم. همسرم مى گويد بين ما فاصله افتاده و حتى احساس مى كنم خوب نتوانيم فرزندمان را هم بزرگ كنيم، مطمئناً دوستانش در آينده نخواهند توانست جاى عموها و دايى ها و پدر بزرگ و مادر بزرگ را برايش پر كنند. بدبختى ما اين است كه وقت نمى كنيم دور هم جمع شويم و حرف بزنيم، وقت نمى كنيم به بهانه تفريح و يا حتى قدم زدن چند ساعتى را با هم باشيم و اين مشكل اكثر مردم پايتخت است حتى آنهايى كه مثل من نيستند و تمام فاميلشان هم اينجاست.»
يكى از سنت هاى خوب ايرانيان جمع شدن خانواده دور يك سفره است كه متأسفانه به دليل مشغله هاى متعدد اكنون كمرنگ شده است. با اين همه كارشناسان توصيه مى كنند دو وعده و يا لااقل يك وعده براى غذاخوردن در طول روز تمامى افراد خانواده موظف به جمع شدن دور يك سفره باشند. اين وعده غذايى مثلاً مى تواند صبحانه باشد و يا شام اما چند توصيه در اين زمينه:
به صورت خانوادگى تصميم بگيريد كه به شكلى جدى يك وعده غذايى را با هم و در كنار هم باشيد. اگر فرزندتان زود به مدرسه مى رود و يا اگر پدر خانواده زودتر از فرزندان قرار است كه از منزل خارج شود، ديگر اعضاى خانه مى توانند خود را موظف به همراهى او كنند و يا آن كه براى شام ديگر اعضا منتظر پدر بمانند.
هنگام غذا خوردن به هيچ وجه تلويزيون را روشن نكنيد حتى اگر بهترين و جذاب ترين برنامه هاى مورد علاقه شما در حال پخش شدن باشد. اين موضوع در مورد راديو و.‎/‎/ نيز صادق است.
كمك در چيدن سفره يا ميز و جمع كردن آن به شكل گروهى نوعى انرژى مثبت را بين اعضاى خانواده تقسيم خواهد كرد.
چند دقيقه پيش از گشودن سفره و چند دقيقه پس از ميل كردن غذا با لذت و روى گشاده با هم حرف بزنيد. اگر قرار است خبر بدى نيز داده شود، آن را براى پس از غذا نگه داريد.
به ياد داشته باشيد كه هيچ گاه ارتباط تلفنى را جايگزين ارتباط رو در رو نكنيد چرا كه شكل ارتباط از دور به هيچ وجه حاوى تمامى آن چيزى نيست كه در ذهن شما مى گذرد. حتى گاه ارتباط هاى تلفنى موجب بروز سوء تفاهم نيز خواهد شد. به اين معنى كه انتقال پيام به درستى و با تمام وجود صورت نخواهد گرفت. از تلفن فقط براى احوالپرسى استفاده كنيد و موضوعاتى كه احتياج به بحث دارد را براى لحظاتى نگه داريد كه با هم و روبه روى هم نشسته ايد.
به ياد داشته باشيد كه با هر بهانه ساده اى مى توان حرف زد حتى انتقادهاى خود را از هم مطرح كنيد، از يكديگر گلايه كنيد. خواست قلبى خود را بروز دهيد و هيچ گاه از آن نترسيد كه امكان دارد بيان چنين مطلبى موجب بحث طولانى و يا دلخورى طرف مقابل باشد.
فراموش نكنيد كه فرزندان شما بسيار آسيب پذيرند و اگر ارتباط كلامى شما با آن ها كم رنگ شود روحشان صدمه خواهد خورد.
مادران مى توانند براى فرزندانشان قصه بخوانند و توضيح دهند و همچنين كودكان را تشويق كنند تا برايشان حرف بزنند.
چرا بايد حرف بزنيم
ما با هزار و يك دليل بايد حرف بزنيم اما مهمترين علت آن شايد اين باشد كه حرف زدن مطمئن ترين پل براى پاك كردن ذهن ها از تصاوير و برداشت هاى زايد و پاك كردن روح از احساس هاى ناخوشايند است. اما آنان كه كمتر به گفت وگوهاى خانوادگى مى پردازند:
فرزندان خواسته ها، آرزوها و مسائل مبتلا به خود را با دوستان و آشنايان در ميان خواهند گذاشت.
همسران هر لحظه احساس دورى از هم خواهند داشت تا آنجا كه به اين نتيجه خواهند رسيد كه صرفاً بايد به «زندگى زير يك سقف» بدون تعلقات عميق ادامه دهند. انرژى متراكم درونى ناشى از عدم بروز آنها در خلال صحبت ها آرام آرام افسردگى، توهم و انواع بيمارى هاى روحى، روانى و جسمى را بر افراد خانواده تحميل خواهد كرد و ‎/‎/‎/
پس با هر بهانه اى كنار هم بنشينيد و حرف بزنيد.
دوشنبه 15 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 133]