گسترش مراكز جامع پيشگيري از بيماري‌هاي ژنتيك

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: گسترش مراكز جامع پيشگيري از بيماري‌هاي ژنتيك
بيماري- گروه سلامت – مريم غفاري:
«براساس نتايج برنامه غربالگري 3 ساله كم كاري مادرزادي تيروئيد و P.K.U تاكنون از تولد بيش از 5 هزار نوزاد داراي معلوليت ذهني غيرقابل برگشت در كشور جلوگيري شده است.»

دكتر كامران باقري لنكراني، وزير بهداشت در مراسم افتتاح نخستين مجتمع كنترل اختلالات رشد، تكامل و ناهنجاري‌هاي زمان تولد كشور با‌اعلام اين مطلب بر لزوم گسترش نگاه غربالگري در كشور و همچنين تاسيس مراكز بيشتر براي تشخيص بيماري‌هاي ژنتيك تاكيد كرد.

نخستين مجتمع كنترل اختلالات رشد، تكامل و ناهنجاري‌هاي زمان تولد كشور كه توانايي تشخيص اختلال‌هاي جنين قبل از لانه‌گزيني و در 3 ماهه اول بارداري را دارد و همچنين 29 بيماري ژنتيك را در بدو تولد شناسايي مي‌كند، به همت آيت‌الله امامي كاشاني در تهران راه‌اندازي شد.

صنعتي شدن و روند مهاجرت به شهرها كه سبب افزايش سن ازدواج مي‌شود، يكي از دلايلي است كه در سال‌هاي اخير موجب افزايش گروهي خاص از بيماري‌هاي ژنتيك شده است.

بر همين اساس گسترش مراكز جامع پيشگيري از بيماري‌هاي ژنتيك ضروري بوده و از برنامه‌هاي وزارت بهداشت است. بيماري‌هاي تالاسمي، هموفيلي و سندرم داون از جمله بيماري‌هاي با اهميت ژنتيك در ايران هستند. البته برنامه‌هاي پيشگيري از بيماري‌هاي ژنتيك در كشور آغاز شده و در برخي از موارد در نتيجه مداخله از تعداد موارد نيز كاسته شده است.

اما تعداد آزمايشگاه‌هاي ژنتيك تا چه حد متناسب با نياز جامعه است؟

دكتر سماوات، رئيس اداره ژنتيك وزارت بهداشت در پاسخ به اين سؤال مي‌گويد: در حال حاضر تعداد آزمايشگاه‌هاي ژنتيك پاسخگوي برنامه كشوري تالاسمي متناسب با نياز جامعه است و كمبودي در اين زمينه وجود ندارد، آنچه بايد در اين زمينه مورد توجه قرار گيرد، توسعه كيفي اين آزمايشگاه‌هاست كه در دستور كار وزارتخانه قرار دارد.

سماوات توسعه بخش خصوصي در حوزه ژنتيك را يك ضرورت توصيف مي‌كند و مي‌افزايد: در حال حاضر بستر بسيار مناسبي براي فعاليت بخش خصوصي در اين حوزه وجود دارد و وزارت بهداشت نيز در حد امكان از توسعه اين بخش حمايت مي‌كند.

به گفته رئيس اداره ژنتيك وزارت بهداشت، برنامه جامع پيشگيري از بيماري‌هاي ژنتيك كه هم‌اكنون به‌صورت پايلوت در چند استان در حال اجراست تا 5‌سال آينده به‌طور كامل در كشور اجرا مي‌شود.

اين برنامه شامل 2 بخش اصلي است؛ بخش فعال در برگيرنده بيماري‌هايي است كه بايد با آنها برخورد فعال شود نظير سندروم داون، هموفيلي، نقص لوله عصبي و تالاسمي.

بخش دوم پاسخگويي به مراجعاتي است كه پزشك در زمان مراجعه آنها پيش‌بيني مي‌كند موارد به خدمات ژنتيك نيازمندند.

پيش‌بيني بهتر از درمان

پيش از اين، از روش‌هاي تشخيص ژنتيك قبل از تولد موسوم به PND براي بررسي ناهنجاري‌هاي كروموزومي جنين قبل از تولد استفاده مي‌شد اما درصورت تشخيص ناهنجاري در جنين، تصميم گرفتن در مورد سقط جنين براي زوج بسيار مشكل بود و صدمات جسمي و رواني را براي آنها در پي داشت اما اكنون با استفاده از روش‌هاي تشخيص ژنتيك پيش از لانه‌گزيني مي‌توان اميد داشت كه در آينده از بروز اين مشكلات جلوگيري شود.

اين در حالي است كه به گفته متخصصان ژنتيك، بيماري‌هاي ژنتيك مادرزادي عامل 20 درصد مرگ‌و‌ميرهاي نوزادان است كه حداقل 50 درصد آنها قابل شناسايي و پيشگيري هستند.

دكتر سعيد‌رضا غفاري، متخصص ژنتيك و مديرعامل مجتمع كنترل اختلال‌هاي رشد، تكامل و ناهنجاري‌هاي زمان تولد در گفت‌وگو با همشهري از پر‌هزينه بودن اين آزمايش‌ها خبر مي‌دهد؛

اين كار بسيار پرهزينه است و متأسفانه تاكنون خدمات تشخيص و پيشگيري از اين بيماري‌ها در كشور به‌صورت پراكنده بوده و مركز جامعي براي اين كار نداشته‌ايم.

وي درخصوص امكانات مي‌گويد: اين مركز نخستين مركز جامع خدمات پيشگيري از بيماري‌هاي مادرزادي ژنتيك و كروموزومي است كه همه تخصص‌ها و امكانات پيشرفته مورد نياز را يكجا دارد.

بخش مركز پزشكي جنين براي غربالگري قبل از تولد، مركز غربالگري نوزادان براي غربالگري بعد از تولد و مركز جامع ژنتيك بخش‌هاي تشكيل‌دهنده اين مركز است كه ابزار كار و امكانات لازم را در اختيار دارد.

‌با استفاده از امكانات اين مركز بيماري‌هاي ژنتيك قبل از ازدواج، قبل از بارداري، در مرحله لانه‌گزيني، در 3 ماهه اول بارداري و بعد از آن قابل تشخيص است و در مورد بيماري‌هاي متابوليك بعد از تولد نيز با تشخيص زود‌هنگام 29 بيماري امكان درمان بموقع اين بيماري‌ها فراهم شده است.

قول همكاري بيمه‌ها

خدمات اين مركز هنوز تعرفه‌‌گذاري نشده است اما همه خدمات تشخيصي بيماري‌هاي متابوليك بعد از تولد در اين مركز براي افراد پر خطر كه ريسك بالاي آنها از سوي پزشك مركز تأييد شود، رايگان است.

دكتر غفاري در اين زمينه مي‌گويد: درصدد تدوين پروتكل خدمات تشخيصي و درماني اين مركز با همكاري معاونت سلامت وزارت بهداشت و تعيين تعرفه‌هاي آن هستيم.

سازمان‌هاي بيمه‌گر نيز براي پوشش خدمات اين مركز قول مساعدت داده‌اند. وي مي‌افزايد: درصورتي كه بيماري جنين در 3 ماهه اول بارداري و قبل از 16 ماهگي تشخيص داده شود و بيماري مشمول قانون سقط درماني مصوب مجلس باشد، جواز سقط قانوني جنين و ختم حاملي صادر مي‌شود.

با توجه به اينكه با تشخيص بموقع بيماري‌هاي متابوليك پيشگيري از بروز معلوليت‌ها، امكان‌پذير است، كارشناسان از وجود چنين مراكزي استقبال مي‌كنند.

اين نكته‌اي است كه از سوي وزير بهداشت هم مورد تاكيد قرار دارد؛ راه‌اندازي اين قبيل مراكز امكان بهره‌مندي از خدمات فوق تخصصي براي عمق بخشيدن بيشتر به خدمات را فراهم مي‌كند.
سه شنبه 9 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 353]