اقتصاد - 40 درصد مردم ايران زيرخط فقر

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: اقتصاد - 40 درصد مردم ايران زيرخط فقر

اقتصاد - 40 درصد مردم ايران زيرخط فقر

فقر يكي از مشكلات بزرگ در جوامع بشري است؛ مشكلي كه ظاهري اقتصادي دارد ولي به دنبال خود تبعات منفي اجتماعي را نيز به همراه مي‌آورد و حتي مي‌تواند امنيت كشور را نيز تحت تاثير قرار دهد. اخيرا نيز سازمان بين‌المللي شفافيت در گزارشي اعلام كرد كه فقر و فساد اقتصادي رابطه مستقيم با يكديگر دارند. طبق مطالعات انجام شده توسط اين سازمان هر چه ميزان فقر در كشوري بيشتر باشد، زمينه مساعدتري براي افزايش فساد اقتصادي در آن كشور وجود دارد و حتي مي‌توان اين رابطه را در جهت مخالف نيز بررسي كرد. به اين معنا كه در كشورهايي كه فساد اقتصادي زيادي دارند زمينه براي افزايش فقر در اين كشور فراهم مي‌شود و شمار زيادي از مردم در مشكلات اقتصادي زندگي مي‌كنند. هيوگت ليبلس رئيس سازمان بين‌المللي شفافيت در مورد اين گزارش مي‌گويد: «فقر و فساد اقتصادي رابطه مستقيم و تنگاتنگي با يكديگر دارند. هر چه سطح فقر در كشوري بيشتر باشد ميزان فساد اقتصادي در آن كشور بيشتر است. در چنين كشورهايي شاخص فساد تا اندازه زيادي تفاوت بين مرگ و زندگي را نشان مي‌دهد زيرا مردم فقير اين كشورها حتي توان تامين هزينه لازم براي پرداخت هزينه‌هاي بيمارستان با خريد و استفاده از آب سالم را ندارند.»

وي ادامه داد: «مطالعات سال‌هاي اخير نشان داده است روند افزايش فساد در كشورهاي مختلف جهان در سال‌هاي مختلف ادامه داشته و نكته با اهميت اين است كه در كشورهاي فقير اين سير فزاينده با شدت بيشتري انجام شد. هر چه ميزان فساد اقتصادي در كشوري بيشتري باشد افراد ساكن در آن كشور با مشكلات بيشتري دست و پنجه نرم مي‌كنند و فضاي اقتصادي به‌گونه‌اي است كه فاصله مردن با بيماري‌هاي مهلك يا حتي مرگ بسيار كم مي‌شود. «مخرب‌ترين آثار فقر زماني آشكار مي‌شود كه كودكان را گريبانگير خود كند. مطالعات سازمان يونيسف نشان مي‌دهد از مجموع كودكاني كه در كره زمين زندگي مي‌كنند 27 تا 28 درصد به مشكل نارس بودن يا كمبود وزن دچار هستند كه اغلب اين افراد در كشورهاي جنوب قاره آسيا و جنوب صحراي آفريقا سكونت دارند. نكته با اهميت اين است كه ادامه اين روند و عدم انجام كارهاي مناسب براي ممانعت از بيشتر شدن اين مشكل سبب مي‌شود تا برنامه‌هاي سازمان‌ملل در مورد كاهش شمار فقرا به نتيجه مطلوب نرسد. اين سازمان در نظر داشت تا با استفاده از برنامه‌اي شمار فقراي جهان را كاهش دهد ولي پيش‌بيني مي‌شود با ادامه اين طرح در چند ماه آينده شمار كودكاني كه با مشكل فقر دست و پنجه نرم مي‌كنند به بيشتر از 30 ميليون نفر برسد. به گزارش يونيسف روزانه بين 26 هزار و 500 تا 30 هزار نفر از كودكان كره زمين در اثر فقر جان خود را از دست مي‌دهند. يكي ديگر از عواملي كه مي‌تواند نشاني از فقر جهاني باشد عدم دسترسي افراد به آب سالم يا برق يا سرپناه است. طبق گزارش‌هاي آخر تا آغاز سال 2007 ميلادي 1/1 ميليارد نفر از ساكنان كره زمين به آب سالم و تصفيه شده دسترسي نداشتند و 6/2 ميليارد نفر حتي امكانات اوليه براي برخورداري از آب سالم را هم در اختيار نداشتند. اين گروه بايد از آب‌هاي روان در كوچه‌ها و غيره استفاده مي‌كردند در حالي‌كه 1/1ميليارد نفري كه ذكر شد در ظاهر آب تصفيه‌شده مصرف مي‌كردند ولي كيفيت تصفيه بسيار پايين بود و بسياري از بيماري‌ها را منتقل مي‌كرد. از طرف ديگر دو نفر از سه نفري كه به آب سالم دسترسي نداشتند با درآمدي كمتر از دو دلار در هر روز زندگي مي‌كردند و يك نفر از سه نفري كه با مشكل آب روبه‌رو بودند، زير خط فقر مطلق قرار داشتند. به تعبير بهتر در سال مورد بررسي 660 ميليون نفر با درآمدي كمتر از دو دلار در روز و 385 ميليون نفر با درآمدي كمتر از يك دلار گذران زندگي مي‌كردند. مطالعات نشان مي‌دهد بيشتر از 85 درصد از20 درصد ثروتمندترين مردم جهان به آب تصفيه شده و لوله‌كشي دسترسي داشتند در حالي‌كه تنها 25 درصد از20درصد فقرا از اين خدمت اجتماعي برخوردار بودند. در اثر استفاده از آب ناسالم سالانه 8/1 ميليون كودك در سراسر دنيا جان خود را به دليل بيماري وبا از دست مي‌دهند و 443 ميليون كودك به دليل بيماري‌هاي مرتبط با استفاده از آب ناسالم نمي‌توانند براي چند روز در كلاس درس حضور يابند. شايان ذكر است تقريبا نيمي از مردم كشورهاي در حال توسعه از مشكلات ناشي از استفاده آب ناسالم يا آب‌هايي كه به صورت غير استاندارد تصفيه شده است دچار مشكل مي‌شوند. يكي ديگر از عوامل سازنده فقر در جهان، بيكاري است. اين مشكل هم‌اكنون در تمامي نقاط دنيا افزايش يافته ولي در سال گذشته ميلادي كشورهاي نايورا، ليبريا، زيمبابوه و تركمنستان ركورددار بيكاري در دنيا بودند. نرخ بيكاري در اين كشورها بين 80 تا 90 درصد جمعيت فعال بالاتر از 20 سال بود. طبق اين گزارش، نرخ بيكاري در ايران برابر با 15 درصد است و ايران جايگاه 47 را در جهان به خود اختصاص داده است. ايران در ميان 181 كشور جهان و در طبقه‌بندي به ترتيب كاهش نرخ بيكاري رتبه 47 را به خود اختصاص داده است. نرخ بيكاري در كشورهاي بحرين و عمان نيز مشابه ايران است و اين كشورها هم جايگاه 47 را دارند. كمترين نرخ بيكاري در جهان به كشور آذربايجان اختصاص دارد. اين كشور در سال گذشته با نرخ بيكاري 2/1 درصد ركورددار دنيا بود و توانست جايگاه خوبي را به خود اختصاص دهد. در سال گذشته ميلادي كشور كويت در ميان تمامي كشورهاي خاورميانه كمترين نرخ بيكاري را داشت. نرخ بيكاري در اين كشور در سال 2007 ميلادي برابر با 20/2 درصد بود و كشور امارات كه دومين جايگاه را در منطقه داشت با بيكاري 40/2 درصدي مواجه بود. در سال گذشته نرخ بيكاري در قطر20/3 درصد، در الجزاير 7/15 درصد، در عراق 25 درصد، در ليبي 30 درصد، در يمن 35 درصد و در آمريكا 8/4 درصد بوده است.
شايان ذكر است در ژانويه سال 2008 ميلادي نرخ تورم اعلام شده براي ايران برابر با 8/15 درصد بود. در سال گذشته ايران در ميان 181 كشور جهان رتبه هفتم دنيا را داشت. بالاترين تورم در جهان در سال گذشته براي كشور زيمبابوه بود و بعد از آن عراق رتبه دوم را داشت. كمترين تورم در دنيا در سال گذشته ميلادي به كشور ژاپن اختصاص داشت. در اين سال تورم در ژاپن كمتر از يك درصد بود.
گزارش سازمان بين‌المللي شفافيت
سازمان بين‌المللي شفافيت براي تعيين شاخص فساد اقتصادي، فاكتورهاي مختلف اقتصادي و اجتماعي را مورد ارزيابي قرار داده و برآيند اين شاخص‌ها موجب ايجاد شاخص فساد شده است. شاخص فساد ارائه شده توسط سازمان بين‌المللي شفافيت عددي بين يك تا 10 است. كشورهايي كه شاخص كمتري دارند، سطح فساد اقتصادي در آنها بيشتر است و كشورهايي كه ميزان شاخص آنها به عدد 10 نزديك‌تر است، كمترين ميزان فساد اقتصادي را دارند. مطالعه نشان مي‌دهد در سال گذشته ميلادي ميزان شاخص فساد در كشورهاي اروپايي كاهش يافته است. به اين معنا كه وخيم‌تر شدن اوضاع اقتصادي كشورهاي اروپايي به دنبال مشكلات اقتصادي آمريكا سبب شد تا ميزان فساد اقتصادي در اين كشورها افزايش يابد. طبق گزارش ارائه شده توسط اين سازمان شاخص فساد اقتصادي در ايران معادل 3/2 است و اين كشور در ميان 180 كشور مورد بررسي رتبه 141 را به خود اختصاص داده است. طبق اين گزارش، شاخص فساد اقتصادي در كشورهاي يمن، كامرون، ايران و فيليپين با يكديگر مساوي است و تمامي اين كشورها در جايگاه 141 جدول جاي گرفته‌اند. شاخص فساد اقتصادي در كشورهاي قزاقستان و تيمو لسته برابر با 2/2 است و اين كشورها بعد از ايران قرار گرفته‌اند. جايگاه كشور سوريه در جدول بعد از تيمور لسته است و شاخص فساد اقتصادي در اين كشور برابربا 1/2 اعلام شده است. همانطور كه پيش‌تر گفته شد كمتر شدن شاخص و نزديك‌تر شدن به عدد يك نشان‌دهنده بيشتر شدن ميزان فساد در كشور است. شاخص فساد در كشور سومالي كه آخرين كشور فهرست است معادل يك برآورد شده است. شاخص فساد در كشورهاي ميانمار و عراق برابر با3/1 است و اين دو كشور جايگاه قبلي سومالي را دارند. شاخص فساد در هائيتي 4/1، در افغانستان 5/1 و در سودان، چاد و گينه برابر با 6/1 است. شاخص فساد در كشورهاي گينه اكوريتال و جمهوري دموكراتيك كنگو كه هر دو جايگاه 171 جدول را به خود اختصاص داده‌اند برابر با 7/1 است. شاخص فساد اقتصادي در كشورهاي دانمارك، سوئد و نيوزيلند كه هر سه رتبه اول را در جدول به خود اختصاص داده‌اند برابر با 3/9 برآورد شده است. در جدول شماره يك جايگاه برخي از كشورها از نظر فساد اقتصادي و شاخص فساد آنها را مي بينيد:
گزارش صندوق بين‌المللي پول
صندوق بين‌المللي پول در گزارش اخير خود آماري در مورد درصد افراد زير خط فقر ارائه داده است. در مرحله اول براي تعيين اين آمار تعريفي براي فقر مطلق در نظر گرفته شده است كه با تعاريف قبلي يعني كسب يك دلار در هر روز متفاوت است. تاكنون شنيده‌ايد خط فقر معادل كسب درآمد كمتر از يك دلار(كمتر از يك هزار تومان) در هر روز است اما با توجه به شرايط كنوني اقتصاد جهاني اين تعريف نادرستي است زيرا با كسب اين درآمد حتي نيمي از نيازهاي حياتي يك فرد نيز تامين نمي‌شود و در فاصله زماني كوتاهي فرد در آستانه مرگ قرار مي‌گيرد. نادرست است. ضمن اينكه معيار خط فقر در كشورهاي مختلف با يكديگر فرق دارد. بر طبق مطالعات انجام شده خط فقر حداقل درآمدي است كه با داشتن آن نيازهاي اوليه زندگي تامين مي‌شود. با توجه به اين تعريف حداقل درآمدي كه براي تامين نيازهاي اوليه در كشورهاي مختلف مورد نياز است با يكديگر تفاوت دارد و شرايط حاكم بر اقتصاد آن كشور مي‌تواند تعيين‌كننده حداقل درآمد لازم براي ادامه بقا باشد. براي محاسبه خط فقر از روش زير استفاده مي‌كنيم: در مرحله اول هزينه‌اي كه هر فرد براي تامين نيازهاي اوليه زندگي خود از جمله خوراك و پوشاك و مسكن نياز دارد را محاسبه مي‌كنيم. اين مبلغ را به روزهاي يك ماه يعني عدد30 تقسيم كنيم حداقل درآمد مورد نياز براي زندگي محاسبه مي‌شود و اين مبلغ به عنوان خط فقر معرفي مي‌شود. بدون شك اين مبلغ تعيين شده براي خط فقر به نرخ تورم در كشور مورد بررسي ارتباط زيادي دارد. هر چه تورم در كشوري بيشتر باشد، مبلغ لازم براي تامين حداقل نيازها بيشتر است و خط فقر عدد بزرگ‌تري خواهد داشت. افرادي كه درآمدشان كمتر از اين مبلغ باشد در فقر مطلق زندگي مي‌كنند و با انواع بيماري‌ها و مشكلات اقتصادي و اجتماعي دست و پنجه نرم مي‌كنند. به گزارش صندوق بين‌المللي پول بيشترين شمار فقراي جهان در قاره آفريقا ساكن هستند و قاره آسيا در رده بعدي قرار دارد. اگرچه به دليل وجود نظام دقيق ارزيابي و شمارش فقرا به آمارهاي ارائه شده توسط كشورهاي توسعه يافته و صنعتي بيشتر از كشورهاي در حال توسعه يا فقير مي‌توان اطمينان داشت. در برخي از كشورهاي فقير يا در حال توسعه به اين دليل كه نظام دقيقي براي تعيين شمار فقرا وجود ندارد نرخ فقر پايين‌تر از ميزان واقعي اعلام مي‌شود. بر طبق گزارش ارائه شده توسط صندوق بين‌المللي پول در سال جاري ميلادي بيشتر سن شمار فقرا در كشورهاي زامبيا و زيمبابوه وجود داشته است. در اين دو كشور بيشتر از 80 درصد از مردم زير خط فقر مطلق زندگي مي‌كنند. در كشور افغانستان بيشتر از 53 درصد از مردم، در كشور عراق، در كشور ايران 40 درصد از مردم، در مالزي 8 درصد مردم و در فرانسه 5/6 درصد از مردم زير خط فقر زندگي مي‌كنند. شايان ذكر است در اين آمارگيري تنها 80 كشور از مجموع 180 كشور جهان مورد ارزيابي قرار گرفتند و كشورهايي كه آمارهاي خود را به اين سازمان اعلام نكرده‌اند كشورهايي هستند كه يا به دليل بي‌ثباتي سياسي يا به دليل مشكلات داخلي آمارهاي دقيق نداشتند. يكي از اين كشورها عراق است كه در جدول ارائه شده توسط صندوق بين‌المللي پول آمار آن ارائه نشده است. كشور سومالي هم در اين دسته جاي گرفته است. كشورهايي كه كمترين شمار فقرا را در خود جاي داده‌اند عبارتند از: بلژيك، بلغارستان و تايوان. نرخ فقر در تايوان معادل 9/0 درصد است و اين كشور ركورددار جهان است. كشورهايي از قبيل نروژ، سوئيس و سوئد كه در جهان از نظر ميزان رفاه و يكپارچگي اقتصادي معروف هستند، هر يك كمتر از 10 درصد فقير را در خود جاي داده‌اند. در جدول شماره دو، درصد فقر در برخي از كشورهاي جهان را مي‌بينيد:
دوشنبه 8 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 449]