نقد و بررسي نظريه‌هاي ربا و بهره در فصل‌نامه علمي ـ پژوهشي «اقتصاد اسلامي»

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: نقد و بررسي نظريه‌هاي ربا و بهره در فصل‌نامه علمي ـ پژوهشي «اقتصاد اسلامي»
گروه انديشه: مقاله «بررسي نظريه‌هاي ربا و بهره»، نوشته «سيدعباس موسويان» در فصل‌نامه علمي ـ پژوهشي «اقتصاد اسلامي» منتشر شده است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، موسويان در اين مقاله تأكيد مي‌كند كه تا صدسال پيش اختلاف نظر چنداني بين فقيهان، مفسران و ديگر انديشه‌وران اسلامي درباره ماهيت و قلمرو ربا نبود، با گسترش نظام سرمايه‌داري و ورود بانكداري به جامعه اسلامي، انديشه‌وران مسلمان از يك‌سو به فكر استفاده از بانك افتادند از سويي ديگر، فعاليت‌هاي بانك را آميخته با قرض با بهره مي‌ديدند كه از ديدگاه اسلام ربا و ممنوع است، براي حل مشكل گروهي از عالمان به فكر طراحي الگوي جديدي ازبانك افتادند و گروهي ديگر با ارئه تفسيرهاي جديد ربا در صدد تجويز بان‌كداري متعارف برآمدند.

يه زعم نگارنده مقاله، از ميان اين تفسيرها، چند تفسير به جهت استناد به آيه‌هاي قرآن، روايت‌ها و متن‌هاي تاريخي توانست جايگاهي در ميالن انديشه‌وران پيدا كند به طوري كه كتاب‌ها و مقاله‌هاي فراواني در نقض و ابرام آن‌ها نگارش شده است.

نظريه اختصاص رباي محرم به زياده براي تمديد مدت قرارداد و حليت بهره قرض نظريه اختصاص ربا به بهره فاحش و حليت بهره عادلانه، نظريه اختصاص ربا به بهره قرض‌هاي مصرفي و حليت بهره قرض‌هاي توليدي و تجاري نظريه تفاوت ماهوي ربا و بهره، نظريه اختصاص ربا به بهره بانك‌هاي خصوصي و نظريه ضرورت اجتماعي و اقتصادي ربا، نظريه‌هايي هستند كه در مقاله از جهت پيشينه تاريخي و ادله مورد بحث و بررسي قرار گرفته‌اند.

مقاله نشان مي‌دهد كه گر چه برخي از اين نظريه‌ها زماني خوش درخشيده‌اند و برخي از آن‌ها هنوز طرفداران جدي در ميان عالمان ديني، حقوق‌دانان دارند اما در مقام نقد، پايه‌اي مستحكم نداشته و نمي‌توانند مبناي فتوا و عمل قرار گيرند. بنابراين معامله‌هاي بانكي در كشورهاي اسلامي نه بر اساس تفسيرهاي جديد ربا، بلكه بايد بر اساس معامله‌هاي مجاز شرعي سامان داده شود.

مقاله حاضر درصدد است با بهره‌گيري از آيه‌ها، روايت‌ها و تاريخ صدر اسلام به نقد و بررسي تفسيرهاي جديد ربا پرداخته و ديدگاه اسلام را درباره بهره و بهره بانكي تبيين كند. پيش از اين ورود به بحث اصلي نيازمند ارائه برخي تعريف‌ها، بررسي اوضاع اقتصادي جزيرة‌العرب در عصر بعثت، رباي رايج در ميان اعراب و كيفيت تحريم ربا در قرآن است.

آخرين شماره فصل‌نامه علمي ـ ‌پژوهشي «اقتصاد اسلامي» با مدير مسئولي «علي‌اكبر رشاد» و سردبيري «عباس عرب‌مازار» منتشر شده است.
دوشنبه 8 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 207]