گفتگو با مسعود نعمت ‌اللهي مديرمركز كنترل ترافيك تهران‌ خيابان‌هاي باهوش‌

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: گفتگو با مسعود نعمت ‌اللهي مديرمركز كنترل ترافيك تهران‌ خيابان‌هاي باهوش‌
جام جم آنلاين: از زماني كه نخستين خيابان‌هاي اصلي تهران توسط ناصرالدين شاه ساخته شد، سال‌هاي زيادي مي‌گذرد. خودروهاي رنگارنگ جاي كالسكه‌ها را گرفته‌اند و كوچه‌هاي تنگ و باريك جايشان را به خيابان‌ها و بزرگراه‌ها سپرده‌اند.

در اين رقابت نابرابر، سرعت افزايش وسايل نقليه خيلي بيشتر از گسترش خيابان‌ها و معابر شهري بوده و نتيجه‌اش هم معضل ترافيك است. بي‌شك گنجايش هر شهري براي ساختن بزرگراه و عريض كردن خيابان‌ها محدود است.

در چنين شرايطي، دانش و فناوري‌ به كمك مي‌آيد و كنترل هوشمندانه ترافيك اين امكان را فراهم مي‌آورد كه از ظرفيت معابر، استفاده بهينه شود. از اينرو گفت‌وگويي با مهندس مسعود نعمت‌اللهي مدير مركز كنترل ترافيك تهران انجام داديم تا با نقش فناوري در كنترل ترافيك و فعاليت‌هاي مركز كنترل ترافيك تهران بيشتر آشنا شويم.

با اين سرعت غيرقابل كنترل توليد خودرو، بزودي خيابان‌ها به پاركينگ تبديل خواهند شد با محدوديت‌هايي كه به طور طبيعي براي گسترش خيابان‌ها و بزرگراه‌ها وجود دارد، دانش و فناوري چطور مي‌تواند به كنترل ترافيك كمك كند؟

كاربرد فناوري در كنترل ترافيك اتفاق تازه‌اي نيست. اگر بخواهيم سراغ پيشينه تاريخي آن برويم به حدود 100 سال پيش مي‌رسد كه با نصب چراغ‌هاي راهنمايي در چهارراه‌ها آغاز شد. اوايل دهه 1960 با پيشرفت فناوري مديران مربوط به حوزه ترافيك و حمل‌ونقل شهري، به فكر استفاده از سيستم‌هاي هوشمند افتادند.

دهه 1980 كه كاربرد فناوري به اوج خود رسيد، حمل و نقل شهري هوشمند هم رواج يافت. استفاده از فناوري به مديران شهري اين فرصت را مي‌دهد كه از ظرفيت معابر موجود بيشترين استفاده را ببرند. تحقيقات نشان مي‌دهد با استفاده از مديريت هوشمند، ظرفيت مفيد يك بزرگراه را مي‌توان تا 40 درصد افزايش داد.

اولين اتفاقي كه بايد به كمك فناوري بيفتد، جمع‌آوري اطلاعات است. اگر ندانيم چه اتفاق‌هايي در شبكه حمل و نقل مي‌‌افتد، نمي‌توانيم كاري انجام دهيم، بنابر اين به جمع‌آوري و ذخيره اطلاعات نياز داريم.

جمع‌آوري اطلاعات در مركز كنترل ترافيك چطور انجام مي‌شود؟

مركز كنترل ترافيك تهران 3 هدف اصلي را دنبال مي‌كند كه عبارتند از: مانيتورينگ يا ديدن وقايع، تجزيه و تحليل اطلاعات و اطلاع‌رساني. تجهزيات جديد كمك كرده‌اند تا ما بتوانيم اين 3‌وظيفه را با كيفيت بهتري انجام دهيم. عمده‌ترين منابع دريافت پيام در سالن نظارت، دوربين‌هاي فعال، پيام‌هاي بي‌سيم و تلفني و تماس‌هاي شهروندان است.

آقاي مهندس! درباره دوربين‌هاي فعال بيشتر توضيح دهيد.

سال 85 شبكه فيبرنوري مركز كنترل ترافيك تكميل شد و سيستم نظارت تصويري از آنالوگ به ديجيتال و مبتني بر فناوري ‌ video over IPتغيير كرد و اين ارتقاي سيستم، كار نصب و راه‌اندازي دوربين‌هاي نظارت تصويري را تسهيل كرد. 30دوربين نظارتي آغاز سال 86 در نقاط مختلف سطح شهر نصب و راه‌اندازي شد.

اكنون هم بيش از 315 دوربين در سطح شهر داريم كه اميدواريم تا آخر سال حدود 100 تا 120 دوربين به اين شبكه اضافه شود. تصاوير دوربين‌ها از راه شبكه فيبرنوري و به صورت آنلاين به مركز كنترل ترافيك منتقل مي‌شود و در اين مركز به كمك صفحه‌هاي نمايشگر قابل مشاهده است. پرسنل مركز با كمك اين تصاوير بانك اطلاعاتي ترافيك شهري را تكميل مي‌كنند.

اين اطلاعات فقط ذخيره مي‌شوند يا در اختيار شهروندان هم قرار مي‌گيرند؟

اطلاعات ترافيكي مورد نياز مردم، در طول روز به كمك راديو در اختيارشان قرار مي‌گيرد؛ همچنين به سازمان‌هايي مثل آتش نشاني، اورژانس و پليس اطلاع رساني مي‌شود تا براي مديريت سانحه اقدام سريع‌تري داشته باشند.

هر دوربين چه فضايي را مي‌تواند پوشش دهد؟

پوشش‌دهي دوربين‌ها بستگي به ارتفاع نصب دوربين و فضاي اطراف دارد؛ مثلا در خيابان‌هاي پردرخت نمي‌توان دوربين‌ها را در ارتفاع زياد نصب كرد. دوربين‌هايي كه در ارتفاع بالاتري قرار دارند مي‌توانند فضاي بيشتري را پوشش دهند. 4دوربين روي برج ميلاد داريم كه به دليل ارتفاع بالا، پوشش‌دهي بسيار خوبي دارند.

قابليت تمركز دوربين‌ها روي تصوير و بزرگنمايي تا چه حد است؟ مي‌خواهم بدانم مردم بايد نگران كنترل شدن داخل خودروهايشان باشند؟

دوربين‌ها با دقت تصاوير شهري را منتقل مي‌كنند، ولي فقط شبكه ترافيك را نشان مي‌دهند و از داخل خودروها تصويربرداري نمي‌شود.

از قديمي‌ترين مصاديق كاربرد فناوري در كنترل ترافيك، چراغ‌هاي راهنمايي است. از مديريت تقاطع‌ها و نقش‌ چراغ‌هاي راهنمايي بگوييد.

در آغاز براي مديريت تقاطع‌ها حجم عبور و مرور خودروها را در 4 طرف تقاطع اندازه مي‌گرفتيم و براساس آمار به دست آمده، چراغ‌ها را برنامه‌ريزي مي‌كرديم. اين برنامه‌ريزي مشخص مي‌كرد كه هر چراغ چه مدت زماني بايد سبز يا قرمز باشد. بعد چراغ‌هاي برنامه‌پذير ساخته شدند. همين چراغ‌هايي كه الان در تقاطع وجود دارند. به اين چراغ‌ها مي‌توان برنامه داد كه كدام طرف چهارراه چقدر سبز باشد. در حال حاضر سيستم‌هاي پيشرفته‌تري داريم. سيستم‌هايي كه مي‌توانند در هر سيكل سبز و قرمز شدن چراغ، حجم ترافيك را اندازه بگيرند و در همان سيكل اعمال كنند.

اندازه‌گيري حجم ترافيك در هر سيكل چطور انجام مي‌‌شود؟

در هر تقاطع، حسگرهايي وجود دارد كه اين حسگرها به شكل سيم پيچ‌هايي زير سطح خيابان هستند. با عبور هر خودرو، ميدان مغناطيسي سيم پيچ تغيير كرده، به اين ترتيب حسگر عبور خودرو را احساس مي‌كند. حسگرها به يك رايانه كنار چهارراه متصلند و تعداد خودروي عبوري را به آن منتقل مي‌كنند. رايانه براساس تعداد خودروهاي عبوري سبز يا قرمز شدن چراغ را در هر طرف تعيين مي‌كند. اين رايانه‌ها كه داخل يك جعبه كوچك كنار چراغ قرار دارند مي‌توانند به صورت لحظه‌اي تصميم‌گيري كنند.

ولي اين سيستم‌هاي هوشمند، گاهي در شمارش معكوس دچار اشتباه مي‌شوند و شمارشگر از عددي به عدد دورتر مي‌پرد!

بسياري از مردم به اشتباه تصور مي‌كنند وقتي شمارشگري ثابت مي‌ماند يا تغيير ناگهاني مي‌كند، خراب است. در حالي كه اين اتفاق مربوط به دقت عمل سيستم است؛ يعني اگر تعداد خودروي عبوري از يك طرف تقاطع كم باشد و رايانه تشخيص دهد مثلا 60 ثانيه براي سبز بودن چراغ زياد است، تا سيكل بعدي منتظر نمي‌شود و در همان سيكل، زمان را كاهش مي‌دهد.

صفر شدن ناگهاني شمارشگرها موجب بروز تصادف نمي‌شود؟

سيستم‌ها طوري برنامه‌ريزي شده‌اند كه ناگهان صفر نمي‌شوند و بين 3 تا 7 ثانيه به خودروهاي در حال عبور زمان مي‌دهند.

اين رايانه‌ها اطلاعات را ذخيره هم مي‌كنند؟

بله. رايانه‌ها همه اطلاعات را به مركز مي‌فرستند. آنجا 4 ابر رايانه داريم كه داده‌ها را ذخيره مي‌كنند. در تقاطع‌هايي كه در امتداد يك مسيرند و با هم ارتباط دارند، رايانه‌ها مثل حلقه‌هاي زنجير به هم وصلند. با گسترش شبكه چراغ‌هاي راهنمايي هوشمند كه قابليت كنترل متمركز و يكپارچه تحت پايگاه SCATS دارند امكان تعيين زمان بندي بهينه براي چراغ‌هاي راهنمايي مستقر در يك شبكه وسيع از معابر وجود دارد.

كارشناسان بخش SCATS در مركز نظارت و كنترل ترافيك به صورت لحظه‌اي بر جريان ترافيك در تقاطعات نظارت دارند و در موارد ضروري مي‌توانند در كاركرد عادي سيستم كنترل هوشمند مداخله كنند و زمان‌بندي مناسب‌تري براي تقاطع‌هاي مورد نظر تعريف شود.

اين ارتباط به ايجاد جريان سبز كمك مي‌كند؛ يعني سيستم علاوه بر كنترل ترافيك در يك تقاطع، جريان ترافيك را هم بررسي مي‌كند. با اين كنترل، چراغ‌ها طوري سبز و قرمز مي‌شوند كه براي خودروهاي در حال عبور، جريان سبز ايجاد كنند.

اولويتي براي عبور خودروهاي امدادي وجود دارد؟

مي‌تواند وجود داشته باشد. سيستم اولويت‌دهي به خودروهاي امدادي‌ (Emergency Vehicle Priority System) يا EVP از 3 قسمت سخت‌افزاري تشكيل مي‌شود:‌ تجهيزات نصب شده روي دكل چراغ راهنمايي به‌ عنوان گيرنده، تجهيزات نصب شده داخل كنترلر هوشمند چراغ‌هاي راهنمايي به عنوان پردازشگر سيستم و تجهيزات نصب شده داخل خودرو به عنوان فرستنده. به محض فعال شدن تجهيزات داخل خودروي امدادي، گيرنده مربوطه تقاضاي عبور را دريافت مي‌كند و چراغ سبز مي‌شود. اين سيستم در چند تا از تقاطع‌هاي هوشمند تهران نصب شده است.

آقاي مهندس PO! نشانه حضور پليس در تقاطع است؟

بله. رايانه‌ها با همه دقتي كه دارند، ماشين هستند و گاهي نمي‌توانند پاسخگوي مشكلات لحظه‌اي باشند. در شرايطي كه نياز به كنترل دستي تقاطع باشد، پليسي رايانه را خاموش مي‌كند و خودش تصميم مي‌‌گيرد.

يكي از اتفاق‌هاي مهمي كه به حمل و نقل عمومي تهران كمك كرد، راه‌اندازي اتوبوس‌هاي BRT بود. از اين اتوبوس‌ها بگوييد.

BRT مخفف Bus Rapid Transit و نوعي سيستم حمل و نقل خياباني مجهز به فناوري‌هاي نوين است. اين سيستم‌ حمل و نقل سرعت ريلي و انعطاف‌پذيري اتوبوس‌ را همزمان دارد. در اين اتوبوس‌ها در فاصله مناسبي از ايستگاه بعدي، نام ايستگاه به مسافران اعلام مي‌شود.

تشخيص ايستگاه بعدي و اعلام آن چطور اتفاق مي افتد؟

اين اتوبوس‌ها به سامانه موقعيت ياب جهاني‌ (GPS) مجهزند. اطلاعات مكاني اتوبوس با استفاده از‌ GPS برداشت مي‌شود و با سيستم‌ صوتي به اطلاع مسافران مي‌رسد.

اتوبوس‌هاي BRT اولويت عبور از تقاطع هم دارند؟

تقاطع‌هاي مسير اتوبوس‌هاي BRT به سيستم‌هاي هوشمند مجهزند و امكان كنترل متمركز تقاطع‌ها به كمك پايگاه SCATS وجود دارد. اگر در فاز موافق حركت اتوبوس حركتي براي وسايل نقليه ديگر وجود داشته باشد كه حركت اتوبوس‌ را درآن فاز قطعكند، حركت وسايل نقليه نسبت به اتوبوس با تاخير انجام مي‌شود تا اتوبوس بدون تداخل با خودروهاي در حال گردش به حركت خود ادامه دهد.

به اين ترتيب اولويت با تردد خودروهاي سيستم حمل و نقل عمومي است.

بله. اگر مردم به استفاده از حمل و نقل عمومي عادت كنند، ترافيك خيابان‌ها ساده‌تر كنترل مي‌شود.

بنفشه رحماني‌
دوشنبه 8 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 865]