مبناي علمي رويت هلال

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: مبناي علمي رويت هلال
چاپ‌اول- گروه دانش:
از زمان‌هاي دور، بشر به‌دنبال روش‌هايي بود كه به‌كمك آنها بتواند گذشت زمان را اندازه‌گيري كند.

اما نبود ابزارهاي مناسب براي اين‌كار، باعث شد به‌اين فكر بيفتد كه از پديده‌هاي طبيعي براي اندازه‌گيري زمان و تعيين تقويم استفاده كند.

او فهميد كه مي‌تواند به‌راحتي از پديده‌هاي تكرار‌شونده طبيعي براي زمان‌بندي كارهاي خود استفاده كند. يكي از اين پديده‌ها، حركت خورشيد در پهنه آسمان بود.

براي همين، شبانه‌روز به‌عنوان نخستين واحد اندازه‌گيري زمان نزد بشر به‌كار گرفته‌شد.

يكي ديگر از پديده‌هاي تكرار‌شونده در طبيعت، حركت ماه در آسمان است. ماه علاوه بر حركت به‌دور زمين، از خورشيد نور مي‌گيرد و چون جهت ديدن ماه در شب‌هاي مختلف متفاوت است، اشكال مختلفي از ناحيه روشن ماه كه نور خورشيد به آن مي‌رسد، ديده مي‌شود كه به آن اهله ماه مي‌گويند. تاريخ نشان مي‌دهد كه اقوام مختلفي در دنيا از ماه براي تقويم استفاده مي‌كردند.

مسلمانان جهان هم مناسك ديني و اعمال مذهبي خود را براساس تقويم قمري به‌جاي مي‌آورند كه مبدأ آن هجرت پيامبراكرم(ص) از مكه به مدينه است براي همين به آن تقويم هجري قمري مي‌گويند.

مبناي اين تقويم، رؤيت هلال ماه است كه در تاريخ علوم اسلامي، بسيار مورد توجه منجمان اسلامي قرار گرفته‌است.

در سال‌هاي اخير، پيشرفت‌هاي زيادي در زمينه استهلال پديد آمده كه موفقيت‌هاي رصدگران ايراني در عرصه‌هاي بين‌المللي گواه اين سخن است.

با اين‌حال، فقدان مرجعي كه به زمينه‌هاي علمي اين قضيه بپردازد، نه‌تنها در ايران، بلكه در جهان مشكل بزرگي در افزايش آگاهي‌هاي علاقه‌مندان به‌اين موضوع بوده‌است.

از اين‌رو، جاي يك مرجع معتبر علمي كه براي عموم مردم هم قابل استفاده باشد، در اين بين بسيار خالي بود.

همين امر باعث مي‌شود در مواردي كه تعيين دقيق اين تقويم مهم مي‌شود، مثل ماه مبارك رمضان و ماه شوال، در رصد ماه نو، مشكلاتي پيش‌بيايد. از آن‌جمله اينكه وقتي اصلاً امكان رؤيت هلال در آسمان وجود ندارد، گروهي ادعاي رويت مي‌كنند.

هرچند اين موارد از روي عمد نيست، اما پيدا كردن هلال باريك ماه نو، آن قدر كار ظريفي است كه در آسمان پرآشوب هنگام غروب، به‌خصوص وقتي هوا غبارآلود باشد، امكان اشتباه را زياد مي‌كند و فقط رصدگر حرفه‌اي و آموزش ديده‌است كه مي‌تواند جاي دقيق ماه را پيدا كند و دوربينش را به آن سمت بگرداند تا بتواند درصورت وجود، رؤيت هلال را گزارش كند.

براي آموزش مقدمات آنچه براي رؤيت هلال لازم است، مراجع معتبر كمي وجود دارند كه يكي از آنها، كتاب «ماه نو، مباني علمي رؤيت هلال» است كه توسط گروهي از منجمان آماتور كشورمان در مركز تقويم مؤسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران آماده شده‌است.

اين‌ مجموعه علمي و دقيق حاصل تجربيات چندساله در رصد هلال و به‌خصوص هلال‌هاي سخت براي ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبري بوده‌است.
يکشنبه 7 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 185]