يادي از ترانه هاي ماندگار دفاع مقدس؛ جاده و اسب مهياست بيا تا برويم

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: يادي از ترانه هاي ماندگار دفاع مقدس؛ جاده و اسب مهياست بيا تا برويم
خاطره ترانه هاي ماندگار دفاع مقدس كه شنيدن قطعاتي از آن همچنان ما را به فضاي روحاني و سرشار از يكدلي و همراهي مردمان اين سرزمين در طول 8 سال جنگ تحميلي هدايت مي كند ريشه در فرهنگ عميق اين سرزمين دارد.
سروده ها و اشعاري كه شايد بتوان آن را يكي از عوامل مهم در پيروزي و ترغيب رزمندگان به صحنه هاي نبرد دانست. چنانكه از دوران باستان نيز افرادي در ميان لشكريان هر دو گروه متخاصم بودند كه با هدف تشويق سربازان خود به رجز خواني و بيان سوابق و توانمنديهاي مبارزين لشكر خودي مي پرداختند. شرح رجز خواني رزم آوران در هنگامه نبرد و جنگ آوريهاي لشكريان در ادبيات شاهنامه به عنوان يكي از منابع ادبي و تاريخي ايران باستان كاملاً مشهود است.
علاوه بر روايات و داستانهاي نقل شده از غزوات پيامبر اسلام به خصوص جنگ خندق و خيبر، نشانه هايي از اين سنت را مي توان در سيره ائمه معصومين(ع) ديد. بنا بر روايات، حضرت فاطمه(س) در هنگام خواب نمودن فرزندان خويش پس از حمد و سپاس الهي، خلق نيك و شجاعتهاي حضرت اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب(ع) در هنگامه نبرد را در قالب ابياتي زيبا در گوش آنان زمزمه مي فرمود.
موسيقي حماسي از ديرباز در اقوام مختلف ايراني به ويژه در جنگاوريها و سلحشوري دليران ايراني نقش به سزايي داشته است و به مرور زمان، اين نوع موسيقي جايگاه خود را در پرده خواني، تعزيه و حتي ورزش باستاني در قالب ضرب و زنگ در زورخانه ها پيدا كرد.
پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران كه پيدايش ترانه سرودهاي به يادماندني را با خود به همراه داشت وقوع جنگ تحميلي عراق عليه ايران در 31 شهريور 59 نيز به شكوفايي استعدادهاي نهفته بسياري از شاعران و جوانان در سرودن شعرها و ساخت قطعات موسيقي حماسي انجاميد.
با وجود آثار ارزشمندي كه در سالهاي دوران دفاع مقدس(از سال 59 تا 67 ) در حوزه سرودها و ترانه هاي حماسي ساخته شد اما هنوز پس از گذشت 20 سال از پايان جنگ، اقدام جدي در زمينه گردآوري، شناسايي منابع و به طور كلي تهيه شناسنامه آثار ديده نمي شود.
هوشنگ جاويد از پژوهشگران حوزه موسيقي در اين خصوص به مهر گفت: در آن زمان تنها دو نوع موسيقي سنتي و نوعي از موسيقي پاپ توليد مي شد كه گاهي اين نوع موسيقي ظرف 24 تا 48 ساعت توليد مي شد و خيلي هم فكر شده نبود.
وي در مورد ويژگيهاي موسيقي آن دوره خاطرنشان كرد: بيشتر كلام بود تا آهنگسازي. حتي بعضي از اين آهنگها توسط تدوينگران تصويري صدا و سيما به عنوان موسيقي دفاع مقدس در بين عموم مردم جا افتاد. يعني يك موسيقي كه براي يك موقعيت ديگري اجرا شده بود را بر روي تصاوير جنگي پياده كردند و به موسيقي جنگ معروف شد مثل تصنيف «اندك اندك جمع مستان مي رسند» ساخته آقاي ذوالفنون به خوانندگي آقاي ناظري كه با يك كار تدويني زيركانه در صدا و سيما به عنوان موسيقي جنگ جا افتاد.
جاويد با برشمردن برخي از آثار مثبتي كه در اذهان مردم ايران ماندگار شد، افزود: برخي از اين قطعات با اينكه كار چند ساعته بود، ماندگار شد اما خيلي از آنها در خاطر حتي افراد ميانسال باقي نماند و به دليل عجله در ساخت آن طور كه بايد و شايد از نظر هنري زمان فكر كردن وجود نداشت و بيشتر كلام در ماندگاري اين آثار مؤثر بود و خود آثار به آن شكل از لحاظ ساخت موسيقي ماندگار نشدند. حتي قطعه اي به عنوان موسيقي جنگ ساخته نشد و بيشتر ترانه ساخته و در قالب سرود عنوان شد.
هوشنگ جاويد اكثر آهنگهاي دوره دفاع مقدس را در شاخه ترانه دانست و گفت: از آنجا كه خيليها در آن دوره از واژه ترانه اكراه داشتند اين آهنگها به سرود معروف شد و به عنوان سرود حماسي جا افتاد و نه ترانه حماسي. سرود براي خود تعريفي خاص در موسيقي دارد چرا كه حتماً بايد گروهي خوانده شود و شعر فاخر و سنگيني داشته باشد كه مي توان شعر «همپاي جلودار» به خوانندگي آقاي سراج را يكي از سرودهاي ماندگار در كل جنگ ناميد.
اين پژوهشگر موسيقي از نوحه خواني هاي آهنگران، كويتي پور و فخري به عنوان زيباترين نغمه هاي حماسي در جبهه ها ياد كرد و افزود: تأثير اين نوحه ها به گونه اي بود كه ايرانيان مقيم خارج از كشور متقاضي اين نوارها بودند و صد تا صد تا سفارش خريد مي دادند تا ببينند در ايران چه چيزي اجرا مي شود.
وي از بي مهري مسؤولان فرهنگي نسبت به برخي از افراد تأثيرگذار در حوزه موسيقي دفاع مقدس اظهار تأسف كرد و گفت: در زمان جنگ برخي گروههاي موسيقي در پشت خط مقدم جبهه هم برنامه اجرا مي كردند. مثل آقاي رشيد وطن دوست و تعدادي از خواننده ها كه فيلمهاي آن موجود است كه با وجود بمباران هوايي منطقه گروه در حال نوازندگي و خوانندگي است و در لحظه آخر كار را رها مي كنند.
هوشنگ جاويد بداهه خواني هاي رزمندگان را در جبهه به نغمه هاي آوازي تعبير كرد و گفت: نغمه هاي آوازي نظير «كربلا كربلا ما داريم مي آييم» كار بزرگ يكي از بچه هاي شيراز بود كه خودش از جانبازان جنگ و برادر شهيد است و كارهاي خوبي انجام دادند يا در شيراز ما فردي را داريم كه معروف به «شهيد بي سر» است كه از نوحه خوانان جبهه و جنگ بود.
يکشنبه 7 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1675]