نويسنده: ناصر پورحسن اسرائيل از نگاه پست صهيونيست‏ها

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: نويسنده: ناصر پورحسن اسرائيل از نگاه پست صهيونيست‏ها
خبرگزاري فارس: جنبش پست صهيونيسم از سال 1978 يعنى پس از آنكه اسناد جنگ 1948 بعد از يك دوره سى ساله از آرشيوهاى محرمانه بيرون آمد از محافل آكادميك و دانشگاهى آغاز شد و سپس برخى ديگر از عرصه‏ها را در برگرفت و هم‏اكنون در صحنه عمل سياسى در اسرائيل نمايان شده است .
جنبش پست صهيونيسم از سال 1978 يعنى پس از آنكه اسناد جنگ 1948 بعد از يك دوره سى ساله از آرشيوهاى محرمانه بيرون آمد از محافل آكادميك و دانشگاهى آغاز شد و سپس برخى ديگر از عرصه‏ها را در برگرفت و هم‏اكنون در صحنه عمل سياسى در اسرائيل نمايان شده است .

از زمانى كه "ناتان برن بام"1 در يك جلسه مباحثه عمومى در شهر وين اتريش در تاريخ 23 ژانويه 1892 براى اولين‏بار اصطلاح " صهيونيسم" را بكار گرفت و تئودر هرتزل، روزنامه‏نگار مجارى‏الاصل ساكن اتريش در اولين كنگره صهيونيستها در تاريخ 29 اوت 1897 در شهر "بال "سوئيس، صهيونيسم را از حالت مذهبى به صهيونيسم سياسى تبديل كرد، در جهان اسلام و خود يهوديت صداى اعتراض به اين مكتب جديد بلند شد . با پيدايش رژيم صهيونيستى اسرائيل در سال 1948 و اقدامات اين رژيم در طى نيم قرن گذشته، انتقاد از صهيونيسم جان تازه‏اى به خود گرفته است .

نتورى كارتاها، يهوديانى هستند كه معتقد به صهيونيسم مذهبى هستند نه صهيونيسم سياسى كه هرتزل آنرا به وجود آورد . يا (Siyon)، كه ريشه صهيونيسم است‏به معنى كوه خشك يا پر آفتاب و نام تپه‏اى در جنوب غربى شهر بيت‏المقدس در سرزمين فلسطين مى‏باشد . در بعضى از اساطير يهودى آمده است كه ناجى قوم يهود پس از ظهور در همين كوه، قدرت مطلقه آنان را به تمام اقوام و ملل جهان مستقر مى‏سازد . صهيونيسم مذهبى عبارت از اميد بزرگ رهايى‏بخش يهوديان در آخر زمان است . بر اساس اين اعتقاد هنگام ظهور حضرت عيسى (ع)، در آخر زمان، دوره حكومت‏خداوند كه تمام قبايل زمين به آن دعوت شده‏اند، براى تمام افراد بشر تحقق خواهد يافت و اين ملت‏به سوى سرزمينهايى كه تورات حماسه ابراهيم و موسى را در آنجا قرار داده رهسپار خواهد شد . صهيونيست مذهبى سنت زيارت سرزمين مقدس و تشكيل جوامع روحانى در برخى نقاط مقدس فلسطين را بنيان نهاد . صهيونيسم سياسى به عنوان يك مقوله كاملا جدايى از صهيونيسم مذهبى در اواخر قرن نوزدهم و با افكار و اهدافى سياسى پا به عرصه نهاد.

نتورى كارتاها معتقدند نتايج صهيونيسم سياسى هم به صورت مادى و هم معنوى براى ملت‏يهود فاجعه‏آميز است.اينان معتقدند در تورات از طرف خداوند به مردم يهود حق زندگى و حاكميت‏به سرزمين موعود داده است ولى اين حق بى‏قيد و شرط نبود . اين حق بر اساس فرمانبردارى از دستورات الهى و مشيت او به آنها داده شده است . در تورات آمده است كه اگر آنها از انجام اين كار سرباز زنند، بايد در انتظار تنبيه سخت آوارگى و تبعيد در سراسر جهان باشند، كه اين امر دو بار اتفاق مى‏افتد و در هر دو بار يهود مجبور به تبعيد شده كه تبعيد دوم تا به امروز به طول انجاميده است. به گفته پيامبران تورات، تبعيد دوم به صورت معجزه‏آسا از طريق معجزات و وقايع شگرف به پايان مى‏رسد . تنها راهى كه براى نجات از تبعيد وجود دارد، راهى روحانى است، يهوديان بايد از گناهان توبه كنند و به كمالاتى نظير دعا، آموزش تورات و اعمال خوب و مهربانانه روى آورند .

به زعم نتورى كارتاها، قدرت نظامى و فشار سياسى نخواهد توانست تبعيد يهوديان را به پايان رساند . ماجراجويى‏هاى نظامى بى‏ربط و يا حتى زيانبار خواهند بود و هيچ تاثيرى در نجات ملت‏يهود نخواهد داشت . پرخاشگرى نسبت‏به ديگر ملل جهان نخواهد توانست رهايى و نجات يهوديان را تسريع كند . اينها صهيونيسم سياسى را زائيده ذهن افراد سرخورده و سست ايمان نظير هرتزل مى‏دانند . آنها از فرمان الهى در مورد تبعيد خسته شده و اين موضوع را كه تبعيد يك مشيت الهى بود قبول نداشتند . نتورى كارتاها مى‏گويند اين جنبش كه بيش از صد سال عمر ندارد ولى از تمام يهوديان مى‏خواهد تا درك سنتى خود را از تبعيد و نجات كنار بگذارند، ترور و خونريزى و جنگ نظامى ابزار صهيونيسم شده است . تنفر جهانيان از اسرائيل ريشه در اعمال صهيونيسم سياسى دارد . اين ورود بى‏پايان به خوبى توسط دانيال متخصص كتابهاى مقدس به عنوان نتيجه غيرقابل اجتناب سرپيچى از شرايط تبعيد توصيف شده است . نتورى كارتاها مى‏گويند روش يهوديان سنتى باعث‏حفظ يهوديت در طول 2 هزار سال شده است و يهوديت مقيم فلسطين تا قبل از ورود صهيونيسم سياسى در صلح و آرامش با اعراب در حال زندگى بودند . ملى‏گرايى غيرمذهبى صهيونيسم سياسى نه تنها خالى از روح خداوندى مى‏باشد بلكه پرخاشگر و فاقد اصول اخلاقى نيز هست . صهيونيسم يهوديان را دعوت به جنگ دائمى عليه همسايگان غيريهود در سراسر جهان مى‏كند . در اين تفكر، اسرائيل كه ادعاى به وجود آوردن مكانى امن براى يهوديان را دارد در حقيقت‏خطرناك‏ترين مكان در سراسر جهان براى يهوديان است . پس از آنكه صهيونيست‏هاى مذهبى (نتورى كارتاها) انديشه صهيونيسم سياسى را مورد انتقاد قرار دادند، گروهى ديگر از انديشمندان اسرائيلى با توجه به عملكرد نيم قرن گذشته اسرائيل، اين رژيم را از درون مورد انتقاد قرار داده‏اند . اين گروه كه به پست صهيونيست‏ها معروف شده‏اند روايتهاى غلط تاريخى صهيونيست‏هاى سياسى و نيز تضادها و شكاف‏هاى درونى اين رژيم را نمايان ساخته‏اند .

پست صهيونيسم و اسرائيل

واژه پست صهونيسم‏2 (فراصهيونيسم - مابعدصهيونيسم - پساصهيونيسم) يك اصطلاح سياسى است كه براى اولين بار "يورى رام"3 جامعه‏شناس اسرائيلى به گروهى از نخبگان اسرائيل اطلاق كرد . اين واژه دو گروه را دربرمى‏گيرد: 1 . مورخين جديد 2 . جامعه‏شناسان منتقد . تعبير پست صهيونيسم بر تمامى كسانى اطلاق مى‏شود كه در كارهاى علمى و تحقيقاتى خود اعمال و اقدامات اسرائيل را از آغاز تاكنون مجددا مورد بررسى قرار داده و از آن انتقاد مى‏كنند . جنبش پست صهيونيسم از سال 1978 يعنى پس از آنكه اسناد جنگ 1948 بعد از يك دوره سى ساله از آرشيوهاى محرمانه بيرون آمد از محافل آكادميك و دانشگاهى آغاز شد و سپس برخى ديكر از عرصه‏ها را در برگرفت و هم‏اكنون در صحنه عمل سياسى در اسرائيل نمايان شده است .

تاريخ‏نگاران جديد

تاريخ‏نگاران جديد كسانى هستند كه از سال 1978 به اين سو از دانشگاههاى اسرائيل فعاليت علمى خود را بر اساس بررسى اسناد آرشيوهاى اسرائيل، انگليس و آمريكا شروع كرده‏اند . تام سگو، بن موريس‏4، ايلان پاپ‏5، آوى شاليم، شلوموسند و ... مورخينى هستند كه شكل‏گيرى دولت اسرائيل را زير سوال برده‏اند .

يكى از تئوريهاى بنيادين صهيونيست‏هاى سياسى اين بود كه "يهوديان ملتى بدون سرزمين هستند و فلسطين نيز سرزمينى بدون ملت است . " بر اساس تفسيرى كه تا دهه 1970 گفتمان حاكم در اسرائيل بود، جنگ 1948 يك پروسه تئولوژيكى و بازگشت رنسانس مردم يهود بود . وظيفه تاريخ‏نگاران محدود بود به بازسازى اين موضوع و اين كه اين نهضت از سال 1880 شروع و جنگ 1948 "جنگ آزادى و رهايى" عليه انگليس بود . تاريخ‏نگاران اسرائيلى هنگام بررسى تاريخ اين حوادث حتى نسبت‏به جنگ سال و رهايى دياسپورا از يوغ ( (Shihru مى‏آوردند . اعراب در اين تاريخ‏نگارى جايگاهى ندارد . تاريخ‏نگاران گفتمان صهيونيستى از نوشتن اينكه جنگ 1948 يك تراژدى انسانى است، خوددارى مى‏كنند . در تاريخ‏نگارى سنتى اسرائيل، اعراب در 1948 كاملا غايب هستند، سرزمينى كه اسرائيل در سال 1948 به آن دست‏يافتند را بخشى از امپراتورى عثمانى معرفى مى‏كنند كه بدون سكنه بوده است . بطوركلى در مباحث تاريخ‏نگارى 1948 تا 1967 اصلا بحثى از فلسطينى‏ها نيست و از آنها صرفا با نام آواره ياد مى‏شود و از سال 1967 به بعد آنها را چهره‏هاى تروريستى معرفى مى‏كنند كه درصدد نابودى قوم يهودى هستند . نتيجه مطالعات آكادميك بر روى اسناد آرشيوها توسط مورخين جديد اسرائيلى برعكس آن چيزى كه در تاريخ‏نگارى سنتى بود نشان داد و از آن لحظه به بعد فلسطين به يكى از عناصر اين تاريخ تبديل شده و اثبات گرديد كه تئورى يك سرزمين بدون ملت واهى است .

از طرف ديگر در تاريخ‏نگارى سنتى صهيونيست‏ها گفته مى‏شد كه موقعيت‏يهوديان در سال 1948 نسبت‏به فلسطينى‏ها مانند يهوديان تحت كنترل نازيها در جنگ جهانى دوم بود كه در آستانه نابودى كامل قرار داشتند در تاريخ‏نگارى جديد، مورخين پست صهيونيست اثبات كردند كه فلسطينى‏ها در آن موقع آنچنان قدرتى نداشتند كه در 14 مه 1948 يهوديان را نابود كنند و در واقع برخلاف قياس مذكور، يهوديان گروههاى منسجمى بودند كه از جهان خارج بطور منظم حمايت مى‏شدند و اين اعراب بودند كه بصورت پراكنده و ضعيف قرار داشتند و روابط يهوديان و اعراب ساكن فلسطين قبل از 1948 برخلاف نظر صهيونيست‏ها بسيار خوب بود وگرنه ميان دشمن معامله‏اى انجام نمى‏شود . (منظور فروش زمين توسط اعراب به يهودايان است) .

تاريخ‏نگاران صهيونيست مى‏گفتند كه معدود فلسطينى‏هاى موجود بطور دلخواهانه و به درخواست‏سران عرب آنجا را ترك كرده‏اند . پاپ مورخ پست صهيونيست در انتقاد از صهيونيست‏ها مى‏گويد اگر فلسطينى‏ها خود از سرزمينهايشان داوطلبانه بيرون رفتند، پس قهرمانان يهودى چه كسانى بودند و با چه كسانى مى‏جنگيده‏اند؟

تام سگو يكى از پيشگامان تاريخ‏نگارى پست صهيونيستى، نخستين كسى بود كه جامعه و تاريخ كنونى اسرائيل را با مطالعه خويش زير سوال برد . وى در كتاب "نخستين اسرائيلى‏ها" كه در سال 1984 منتشر شده است، هژمونى از تاريخ و جامعه اسرائيل را پيرامون موضوعات تاريخى تشكيل‏دهنده اسرائيل مورد چالش قرار داد . سگو مى‏گويد تاكنون فقط بخشى از آرشيوها رو شده است و اسرار بسيار مهمى هستند كه هنوز كشف نشده‏اند . از يادداشتهاى روزانه بن گوريون فصلهايى كه به تحقيقات هسته‏اى اختصاص يافته است، هنوز دور از دسترس است . در فهرستى از معادنى كه در آن هنگام اميد به يافتن آنها در صحراى نقب مى‏رفته و بدست‏بن‏گوريون تنظيم شده است‏يك كلمه حذف شده است و اين كلمه به اندازه واژه اورانيوم است . طرح ساخت‏بمب اتمى براى فهم تاريخ سياسى، اقتصادى و ديپلماتيك اسرائيل ضرورى به نظر مى‏رسد . كميسيون ذى‏ربط با مساله خارج شدن اسناد دولتى از طبقه‏بندى با اكراه برخورد مى‏كند زيرا اين كار تاريخ ما را به گونه‏اى نه چندان خوشايند روشن مى‏سازد . وى مى‏افزايد با مطالعه اين كتاب دريافتم كه در سال 1948 يك واحد ويژه تشكيل شده، كتابهاى بدست آمده از خانه‏هاى تصرف شده در اروشليم را مى‏دزديده است . دو نهاد هنوز دور از دسترس هستند: موساد (سازمان جاسوسى) و شاباك (سازمان امنيت داخلى)

بن موريس ديگر مورخ پست صهيونيست در سال 1987 در كتابى تحت عنوان "پيدايش مساله آوارگان فلسطينى 1949 - 1947" افسانه‏هايى كه رهبران يهودى در مورد جنگ 1948 ساخته بودند به اين شرح برمى‏شمارد:

1 . در حاليكه رهبران اسرائيلى از طرح تقسيم سازمان ملل در سال 1947 استقبال مى‏كردند; رهبران عرب با آن مخالفت مى‏نمودند .

2 . جنگ 1948 جنگى بود ميان يك اقليت‏بى‏دفاع و پراكنده (يهود) با گرده نسبتا قوى (اعراب) .

3 . مساله آوارگان فلسطينى به رهبران عرب برمى‏گردد . چون آنان به فلسطينى‏ها مى‏گفتند شما فلسطين را تخليه كنيد تا ما زودتر پيروز شويم .

4 . اسرائيل به دنبال صلح بوده است اما اعراب اعتقادى به آن نداشته‏اند .

موريس مى‏گويد اين چهار پارامتر جزيى از تاريخ و فرهنگ و گفتمان حاكم در اسرائيل بوده و دانش‏آموزان در مدارس بر اين اساس جامعه‏پذير مى‏شوند . وى در عين حال مى‏گويد كه تجربه و اسناد تاريخى عكس اين چهار پارامتر را نشان مى‏دهد

موريس معتقد است كه اسرائيلى‏ها، اعراب را در سال 1948 به زور از خانه‏هايشان بيرون كردند و در فاصله آوريل و دسامبر 1948 سربازان اسرائيلى روستاهاى اعراب را تخريب كرده و براى جلوگيرى از استقرار مجدد آنها در خانه‏هايشان، شروع به اخت‏شهركهاى يهودى نمودند . به اعتقاد وى كشور اسرائيل بر روى "يك گناه" پايه‏گذارى شده يعنى اخراج وحشيانه و به زور اعراب توسط اسرائيل . شلوموسند، استاد تاريخ دانشگاه تل‏آويو و از مورخين پست صهيونيست‏با انتقاد از سياستهاى آموزش و پرورش اسرائيل در تفسيرى كه از تاريخ قوم يهود نشان مى‏دهد، خطاب به وزير آموزش و پرورش مى‏گويد: توصيه مى‏كنم كه تحقيقات باستانشناسان اسرائيلى را مطالعه كنيد .

طبق اين كاوشها، ماجراى فتح سرزمين كنعان و كشتار ساكنان آن به دستور خداوند، داستان بى‏اساسى بيش نيست . وى مى‏گويد من جز آن دسته از اسرائيلى‏ها هستم كه از مطالبات خود بر اساس تاريخ خيالى دست‏برداشته‏ام . اگر ما بخواهيم براى ساختن جهانى جديد مرزها و يا حقوق دو هزار سال پيش را معيار قرار دهيم تيمارستانى به ابعاد كره زمين به وجود خواهد آمد . اگر ما تاريخى ساختگى را همچنان به كودكان اسرائيلى ياد دهيم، هيچگاه به مصالحه‏اى پايدار دست نخواهيم يافت .

اسحق دويچر، مورخ پست صهيونيست ديگرى است كه تاسيس كشور اسرائيل را به وضعيت مردى تشبيه مى‏كند كه از خانه‏اى آتش گرفته بيرون مى‏پرد و بر روى مرد ديگر كه جلوى خانه ايستاده فرو مى‏افتد، مردى كه روى زمين ايستاده بطور قطع خسارت مى‏بيند اما اظهارنظر درباره مردى كه مى‏پرد حالت نسبى دارد . وى مى‏گويد ماجراى اشغال سرزمينهاى فلسطين در سال 1967 نيز مى‏توان اينگونه تشبيه كرد . مردى كه از بام خانه‏اى كه در حال سوختن هم نيست پايين مى‏پرد و بر لگدكوب كردن مردم ديگرى مى‏پردازد كه دست و پا بسته بر روى زمين دراز كشيده‏اند .

جامعه‏شناسان جديد و نقد جامعه دموكراتيك اسرائيل

همواره از سوى غرب ادعا مى‏شود كه اسرائيل تنها دموكراسى خاورميانه است . اين مطلب بارها توسط مقامات آمريكايى اعلام شده است . جامعه‏شناسان جديد يا منتقد گروهى از پست صهيونيست‏ها هستند كه ضمن رد كردن مبانى اصولى دموكراتيك در اسرائيل، به شكاف‏هاى عظيم طبقاتى و نژادى در اين رژيم مى‏پردازند . در بيانيه تشكيل اسرائيل كه در 14 مه 1948 بوسيله ديويد بن گوريون قرائت‏شد، تصريح شده است: اسرائيل كاملترين مساوات اجتماعى و سياسى را براى تمام شهروندانش بدون تمايز مذهبى، نژادى يا جنسى را تامين خواهد كرد . اما وى در عين حال چندين بار مى‏گويد كه اسرائيل يك دولت‏يهودى است .

آلن داوتى يكى از جامعه‏شناسان پست صهيونيست مى‏گويد آيا يك دولت مى‏تواند هم يهودى باشد و هم دموكراتيك؟ به نظر وى از آنجا كه اسرائيل يك دولت‏يهودى است و تنها يهوديان را به رسميت مى‏شناسد، نمى‏تواند دموكراتيك باشد . به اعتقاد داوتى كشورى كه بنيان آن; توجه شديد به نژاد بنا شده باشد، آشكارا يك كشور نژادپرست‏خواهد بود . جامعه‏شناسان جديد از چند منظر به نقد جامعه و دولت اسرائيل مى‏پردازند . عده‏اى از جامعه‏شناسان پست صهيونيست، اسرائيل را از ديدگاه "استعمار" تبيين كرده‏اند . "باروخ كايمرلينگ"6 در سال 1983 در كتابى تحت عنوان "صهيونيسم و سرزمين: بعد اجتماعى - سرزمينى سياستهاى صهيونيستى" تشكيل دولت اسرائيل را در قالب نظريه استعمار شرح مى‏دهد . به نظر وى اسرائيل وابسته به جهان استعمار است كه هدف آن توسعه سفيدپوستان در مناطق غير سفيدپوست است . "گرشون شافير"7 نيز معتقد است‏يهوديان در اثر توسعه مهاجرين در امور اقتصادى در اواخر قرن 19 و اوايل قرن 20 و امتزاج آن با ايدئولوژى صهيونيسم زمينه براى استثمار اعراب فراهم شد .

به اعتقاد وى در سال 1905 يهوديان بسيار زيادى از اروپاى شرقى براى دستيابى به موفقيت كارى بهتر براى كار به فلسطين آمدند . آنان كه به فلسطين آمدند با توجه به سرمايه‏اى كه داشتند اعراب را به كار گرفتند و بعدها به عنوان يك مساله فرعى و روساختارى مساله مرزها و تشكيل دولت اسرائيل ميان آنها مطرح شد . وى بازگشت‏يهوديان به فلسطين را نه بر اساس ايده مذهبى صهيونيسم بلكه صرفا با ديدگاه استعمارى تحليل مى‏نمايد .

شاماس و جيبى كه دو جامعه‏شناس پست صهيونيست هستند، تئورى استعمار را با وضعيت كنونى اعراب ساكن در مرزهاى 1948 تطبيق مى‏دهند . به زعم آنان اعرابى كه تعداد آنها بيش از يك ميليون نفر نيز هست‏به يك مستعمره در كنار يهوديان تبديل شده‏اند به گونه‏اى كه آنها امروزه از نظر فيزيكى به حاشيه اسرائيل رانده شده و به زبان اقليت صحبت مى‏كنند و جايگاهى در ساختار سياسى قدرت در اسرائيل ندارند به عقيده اين دو، گفتمان استعمارى صهيونيسم باعث‏شده است كه اسرائيل به صورت گروهى متشكل از يك ملت (نه شامل گروههاى ديگر) ايجاد شود كه در تناقض با شعارهاى اوليه تشكيل اسرائيل مبنى بر جامعه‏اى فارغ از هرگونه تبعيض نژادى است .

"نيرماساه"8 اخيرا كتابى تحت‏عنوان "امپراتورى اسرائيل و فلسطين، سياست توسعه‏طلبى" منتشر كرده است . موضوع اصلى اين كتاب توسعه‏طلبى اسرائيل در سرزمينهاى اشغال شده كرانه باخترى و نوار غزه از سال 1967 مى‏باشد . وى در اين كتاب مبانى ايدئولوژيكى اسرائيل براى توسعه‏طلبى همراه موارد استفاده از خشونت و زور و جنايات جنگى كه توسط برخى از سازمانهاى حقوق بشر مورد تاييد قرار گرفته را تبيين مى‏نمايد .

وى معتقد است كه ايدئولوژى توسعه‏طلبى صهيونيسم كه از سال 1948 در وجود رهبران اسرائيل تجلى يافته تاكنون به رغم جابجايى و تغيير و تحولات سياسى در داخل اسرائيل يكسان مانده است و همگى آنها تئورى اخراج فلسطينى‏ها از سرزمين مادرى خود و يك سرزمين بدون ملت را دنبال مى‏كنند . ماساه تاكيد مى‏كند كه اين استراتژى كلى در قالب تاكتيكهاى متفاوت انجام شده است . براى نمونه از سال 1967 به اين سو انتقال جمعيت مهاجر يهودى، جايگزين اخراج فلسطينى‏ها در اين مناطق شده است . مبناى اين اقدام صهيونيست‏ها از نظر وى اين است كه بايد يك توازن دموگرافيكى در اين مناطق به وجود بيايد . به نظر وى احزاب اسرائيل از چپ گرفته تا راست همه توسعه‏طلب و استعمارگر هستند . ماساه مى‏گويد چهار گرايش عمده: صهيونيسم حزب كار، صهيونيسم تجديدنظر طلب، گروههاى بنيادگراى يهودى و سكولارهاى افراطى نظير Tahiya - moleder - Tsomet همگى توسعه‏طلب هستند و مساله انتقال جميعت موضوع محورى و مشترك همه اينهاست .

شكاف ميان سفاردى‏ها و اشكنازى‏ها

يكى از مسائلى كه جامعه‏شناسان پست صهيونيست در انتقاد از اسرائيل مورد توجه قرار داده‏اند، شكاف ميان يهوديان اشكنازى و سفاردى‏9 است . سفاردى‏ها به يهوديانى گفته مى‏شود كه منشا آفريقايى - آسيايى و اروپاى شرقى دارند . در مقابل اشكنازى‏ها به يهوديانى كه از اروپاى غربى به اسرائيل آمده‏اند، گفته مى‏شود . به رغم تعداد زياد سفاردى‏ها، در اسرائيل قدرت در انحصار اشكنازى‏هاست (يهوديان بومى فلسطين را صبرا (Sabra) مى‏گويند) .

بر اساس گفتمان مدرنيستى صهيونيستى، يهوديان سفاردى داراى نقص تكاملى هستند . بر اساس اين گفتمان اشكنازى‏ها متمدن و مدرن هستند و سفاردى‏ها، اهل خرافه، سنتى و غيرمتمدن . اريحا جليله يك روزنامه‏نگار اسرائيلى در مورد سفاردى‏ها كه از دوران مهاجرت دسته‏جمعى يهوديان از كشورهاى عربى و خاورميانه به اسرائيل آمده‏اند، مى‏گويد:

ما با اشخاصى سر و كار داريم كه بدون بودن آنها در بالاترين سطح قرار داشته و سطح معرفت آنها در واقع در حد جهل و نادانى مطلق مى‏باشد . بدتر اينكه آنها فاقد موهبت درك هرگونه امور عقلى هستند . اين يهوديان همچنين از ريشه و اصالت عميق در دين يهوديت نيز برخوردار نيستند زيرا كاملا تحت‏سيطره غرايز بدوى و وحشيانه قرار دارند .

اين نگرش حتى در سالهاى اوليه پيدايش اسرائيل نيز وجود داشت‏به گونه‏اى كه بن گوريون معتقد بود:

"يهوديان سفاردى از زمانى ديگر آمده‏اند كه پيشرفتشان كمتر بوده است . آنها متعلق به قرن شانزدهم مى‏باشند و ديگر يهوديان متمركز در پيرامون اروپا در قرون وسطى به سر مى‏برند . آيا ما توان آنرا داريم كه اين مهاجران را به سطح تمدنى مناسبى ارتقا دهيم؟

كالمان كاتسنلول در سال 1964 در كتابى تحت عنوان "انقلاب اشكنازى" به شدت سرازير شدن سيل‏وار يهوديان سفاردى به اسرائيل را مورد انتقاد قرار داده و حتى به اشكنازى‏ها هشدار داده است‏براى رهايى از آلودگى نژادى با آنها وصلت نكنند .

القاى اين چهره عقب‏مانده از سفاردى‏ها در طول دهه 1960 و 1970 به طرق گوناگون در كتب و مطبوعات اسرائيل بيان شده است . ادوارد سعيد، خاورشناس مشهور در اين‏باره مى‏گويد: گفتمان صهيونيست فرهنگ سفاردى ماقبل صهيونيستى را به صورت يك فرهنگ ساكن و منفى در نظر مى‏گيرد كه در انتظار سرازير شدن حيات و نشاط فرهنگ اروپا به سر مى‏برد . اين در حالى است كه بنيانگذاران صهيونيسم فلسطين را به مثابه سرزمين خالى تصور مى‏كردند كه منتظر فعاليت‏يهوديان براى تغيير چهره آن مى‏باشند . آنان يهوديان عرب را همچون ظرفى خالى در نظر مى‏گرفتند كه در انتظار روح برانگيزاننده صهيونيستى براى شكل دادن به آن مى‏باشد .

تحقيقات جامعه‏شناسان پست صهيونيست‏شكاف بسيار زيادى را در ميان اشكنازى‏ها و سفاردى‏ها نشان مى‏دهد . جامعه شناسان مذكور رگه‏هاى نابرابرى را در اين زمينه در متون درسى، شعارها، موزيكها و مراسم مختلف پيدا كرده‏اند . سفاردى‏ها كه دو سوم جمعيت اسرائيل را تشكيل مى‏دهند، جايگاه بسيار ضعيفى در عرصه قدرت سياسى در اين رژيم صاحب هستند به گونه‏اى كه از 6 رئيس‏جمهور اسرائيل از بدو پيدايش تاكنون تنها 2 نفر سفاردى بوده‏اند . در كنست نيز وضعيت همين‏گونه است .

شكاف ميان سفاردى‏ها و اشكنازى‏ها جامعه اسرائيل را با يك مشكل جدى مواجه كرده است . تداوم مقاومت فلسطينى‏ها و ناامن شدن مناطق اشغالى باعث‏شده است كه يهوديان اشكنازى كمتر به اسرائيل مهاجرت كنند . اما يهوديان سفاردى به انگيزه‏هاى مختلف همچنان در حال مهاجرت هستند . پس از فروپاشى اتحاد جماهير شوروى، بسيارى از يهوديان اين كشور پس از آنكه با مشكلات مالى مواجه شده و از طرف ديگر نتوانستند به كشورهاى غربى مهاجرت كنند . با توجه به تسهيلاتى كه آژانس جهانى يهود براى آنها فراهم كرد به اسرائيل مهاجرت كردند . به همين دليل هم اكنون تعداد يهوديانى كه از اتحاد جماهير شوروى سابق به اسرائيل مهاجرت كرده‏اند حدود يك ميليون نفر مى‏باشد . از طرف ديگر در كشورهاى ديگر نظير اتيوپى كه فقر اقتصادى شديدى حاكم است، يهوديان، بسيارى از اتباع اتيوپى را به جهت استفاده از نيروى آنها مهاجرت داده‏اند . اين اقدام، براى ايجاد تعادل ميان جهت‏يهوديان با اعراب است . طبيعتا مهاجرين جديد كسانى هستند كه در شهركهاى يهودى‏نشين اسكان داده مى‏شوند از آنجا كه اين شهركها ناامن هستند و اين افراد براى دست‏يافتن به رفاه اقتصادى مهاجرت كرده و تعلقات ايدئولوژيك ندارند، روند مهاجرت معكوس افزايش يافته است از طرف ديگر استفاده ابزارى از سفاردى‏ها، موجبات اعتراض آنان را فراهم كرده است .

اسرائيل، جامعه‏اى ميلياريستى

يكى از انتقادات جامعه‏شناسان پست صهيونيست‏به جامعه اسرائيل، ماهيت نظاميگرى آن است . بن موريس بر اساس اسناد آرشيوها ماهيت تهاجمى رژيم اسرائيل را در طول سالهاى 1948 و 1950 استخراج كرده است . بر اساس اين تحقيقات اسرائيل براى تهاجم و توسعه‏طلبى يك دولت نظامى و ميلياريستى تشكيل داده كه بر همه ابعاد جامعه سايه افكنده است . به زعم وى در جامعه اسرائيل كه ادعا مى‏شود يك جامعه دموكراتيك است، ماهيت تهاجمى آن باعث‏شده كه "امنيت" اولويت اساسى جامعه شود و مسائل اجتماعى در اولويت‏هاى بعدى قرار گيرند .

باروخ كايمرلينگ و "يوناتان شاپيرو"10 نيز اسرائيل را دولتى اقتدارگرا و ديكتاتور مى‏دانند و ماهيت اقتدارگرايانه اين نظام سياسى و نقش رهبران آن در شكل‏گيرى و تداوم عمر اسرائيل استنباط مى‏كنند .

پروفسور زيمرمن جامعه اسرائيل را از اين ديدگاه با نازيسم مقايسه مى‏كند . وى مى‏گويد: هيولايى در وجود تك تك ما لانه كرده است و اگر همچنان اعمال خود را موجه جلوه دهيم اين هيولا بزرگ و بزرگتر مى‏شود، امروز من به پديده‏اى مى‏انديشم كه هر روز ابعاد بزرگترى به خود مى‏گيرد . بخشى از ملت‏يهود وجود دارد كه من بدون هيچ ترديدى آنها را نسخه برابر اصل آلمانيهاى نازى مى‏دانم . كودكان شهرك يهودى نشين هبرون را ببينيد آنها كاملا شبيه جوانان دوره هيتلر هستند . از همان دوران كودكى به آنها ياد مى‏دهند كه همه عربها بد و تمام غير يهوديان دشمن ما هستند . با اين كار نوعى بى‏اعتمادى كلى در آنها به وجود آمده است . آنها خود را نژاد برتر مى‏دانند و اين همان احساسى است كه جوانان دوره هيتلر داشتند .

شكاف مذهب در اسرائيل

سنجش افكار عمومى در اسرائيل حاكى از آن است كه شكاف ميان مذهبيون و سكولارها در اسرائيل حادتر از تعارض ميان اعراب و اسرائيل است . به گونه‏اى كه در روز 14 فوريه 1999 همزمان با تظاهرات عظيم از سوى مذهبيون و سكولارها در بيت‏المقدس برگزار شد كه در هر يك از آنها تقريبا 300 هزار تن شركت كردند .

نماد اين تعارض مذهبى، ترور اسحاق رابين توسط ايگال امير، دانشجوى افراطى مذهبى بود . اين ترور در پى فتواى رهبران افراطى مذهبى مبنى بر استنكاف سربازان از تخليه شهركها صورت گرفت . در مقابل اين طيف افراطى مذهبى، نظرسنجى‏ها نشان داده است كه تنها 40 درصد از افراد يهودى در اسرائيل خود را مذهبى مى‏شمارند و بيش از 60 درصد به خداوند اعتقاد دارند و 13 درصد آنها به خدا هيچگونه اعتقادى ندارند . و 56 درصد نيز هيچگاه در كنيسه و نمازهاى جمعى يهوديان شركت نمى‏جويند .

شكاف ميان مذهبيون و غيرمذهبيون كه از موضوعات موردتوجه جامعه‏شناسان پست صهيونيست است، با توجه به روند مهاجرت يهوديان غيرمذهبى هر روز دامنه جديدترى به خود مى‏گيرد . پست صهيونيسم در طول يك دهه گذشته بتدريج از محافل آكادميك به حوزه‏هاى شعر، فيلم، رمان، موسيقى و تئاتر منتقل شده است . يكى از اولين فيلمهايى كه مضمون پست صهيونيستى داشت، فيلمى بود كه توسط "رام لوى"11 ساخته شد . اين فيلم درباره تراژدى اشغال فلسطين و اخراج اعراب بود . البته از پخش اين فيلم ممانعت‏به عمل آمد . لوى در سال 1986 موفق شد فيلم "من احمد هستم" را تهيه كند اين فيلم نحوه بر خورد اسرائيلى‏ها با فلسطينى‏ها را به تصوير مى‏كشيد . فيلم پست صهيونيستى "بيت" نيز توسط "آموس گيتائى"12 و "آنسوى تبعيد" توسط "ديويد بن شيريت" 13 ساخته شده‏اند . در فيلم نخست نحوه تصرف خانه‏هاى فلسطينى‏ها و جايگزينى آنان توسط يهوديان به تصوير كشيده شده و در فيلم دوم داستان ماجراهاى پيش آمده براى سه آواره زن فلسطينى تصوير شده است . سريال‏22 قسمتى تكوما (رستاخيز) همزمان با پنجاهمين سالگرد تشكيل اسرائيل از جمله فيلمهاى پست صهيونيستى بود كه تمام آنچه را كه مورخين و جامعه‏شناسان پست صهيونيست مى‏گفتند با ظرافت‏خاصى به تصوير كشيده بود . پخش اين فيلم از تلويزيون اسرائيل انتقادات بسيار فراوانى را از طرف يهوديان افراطى و صهيونيست‏ها به دنبال آورد .

تهاجم اسرائيل به جنوب لبنان در سال 1982 باعث‏شد كه شاعران پست صهيونيست در زمينه صلح‏طلبى و مبارزه با جنگ‏طلبى اسرائيلى اشعارى بسرايند . همزمان با آغاز انتفاضه اين اشعار بيشتر شد به گونه‏اى كه حتى اشعار شاعران عرب عراقى، سورى و فلسطينى و لبنانى به عبرى برگردانده شد .

پست صهيونيسم در حوزه موزيك نيز سربرآورد به گونه‏اى كه آويو جفن‏14 ستاره پاپ در اسرائيل در قالب يكى از ترانه‏هاى خود نظاميگرى اسرائيل را مورد نقد قرار داد . رمان، ديگر حوزه‏اى بود كه پيام‏هاى پست صهيونيست‏ها را در قالب داستانهاى كوتاه خود منتقل مى‏كرد . بسيارى از داستانهاى، كوتاه مصرى و حتى فلسطينى به زبان عبرى برگردانده شده‏اند . نويسندگانى چون " آلبرت سويسا"15، "سامى ميخائيل"16 "اسحاق لائور"17 و "ديويد گروسمن"18 از جمله نويسندگانى بودند كه در اين حوزه آثارى را تاليف كرده، از اوايل دهه 1980 نيز بازيگران تئاتر پست صهيونيست‏به ميدان آمدند . "هانوخ لوين"19 اولين شخصى بود كه گفتمان صهيونيستى را در حوزه تئاتر به چالش طلبيد . در طول اين دهه تئاترهاى زيادى توسط اعضاى "جنبش اينك صلح" به روى صحنه رفت . اين بازيگران رفتار نظاميگرى اسرائيل را از سال 1967 به شدت مورد انتقاد قرار دارند . اين تئاترها با عنوان "بازى اينك صلح" مشهور شده‏اند . اسحاق لائور رمان‏نويس مشهور پست صهيونيست در سال 1989 تئاترى با عنوان "ابراهيم به ارتش برمى‏گردد" ساخت . وى در اين اثر سياستهاى اعلام شده توسط اسرائيل در هنگام اشغال فلسطين را با سياستهاى نازى‏ها مقايسه كرده بود . اين اثر توسط مقامات صهيونيستى توقيف شد . در دهه نود بتدريج مقالات پست صهيونيستى نيز به مطبوعات راه يافت‏به گونه‏اى كه در 15 اكتبر سال 1995 تمامى مطالب مطرح شده در سمپوزيوم پست صهيونيسم بويژه مطالبى كه درباره آينده اسرائيل بود، در روزنامه‏هاى اين رژيم درج شد .

نتيجه‏گيرى

نقطه تفكر پست صهيونيسم كه سه دهه پس از پيدايش اسرائيل در محافل آكادميك منعقد شد، با گذشت زمان به حوزه شعر، سينما، مطبوعات و تئاتر كشيده شد و هم اكنون تا حدودى به صحنه عمل سياسى آمده است‏به گونه‏اى كه "جنبش اينك صلح"20 در اين راستا تشكيل شده و نيروهاى ذخيره نيز با استناد به مطالبى كه پست صهيونيست‏ها مطرح كرده‏اند بطور دستجمعى از خدمت در مناطق اشغالى خوددارى كردند كه در نوع خود يك بحران براى اسرائيل محسوب مى‏شود .

البته به علت جنايات سردمداران اسرائيل و گسترش بحران در منطقه، زمينه فعاليت پست صهيونيست‌ها چندان فراهم نيست اما ممكن است آنان در آينده مخاطبان بيشترى را جذب كرده و مبانى و روش‌هاى صهيونيسم سياسى را در عرصه‏هاى فرهنگى، اجتماعى، سياسى و نظامى متزلزل كنند .
........................................................................................
منبع: پايگاه اطلاع رساني موسسه فرهنگي آرماگدون
شنبه 6 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1336]