زنان، قدرت و سياست

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: زنان، قدرت و سياست

فرزاد ژورك: حضور دو زن (هيلاري كلينتون و سارا پيلين) در رقابت هاي رياست جمهوري آمريكا بار ديگر اهميت نقش زنان در قدرت سياسي را به يكي از بحث هاي روز اين كشور تبديل كرد ه است. ماريا اينوخوسا خبرنگار شبكه مستقل و غير تجاري «پي بي اس» در مستندي گزارشي به نام «زنان، قدرت و سياست» به كنكاش اين موضوع مي پردازد. او با اين پرسش آغاز مي كند كه چرا كشوري چون آمريكا از لحاظ حضور زنان در مشاغل سياسي در رتبه شصت و نهم جهان قرار دارد و در اين زمينه از بيشتر كشورهاي توسعه يافته عقب افتاد ه است. اينوخوسا در اين مستند يك ساعته با چندتن از زناني گفت وگو مي كند كه باوجود نيروهاي بازدارنده، قدرت سياسي را به دست گرفته اند: ميشل باچلت نخستين رئيس جمهوري زن در تاريخ شيلي، جين شاهين نخستين فرماندار زن در ايالت نيو همپشاير و نيز زناني در دولت، مجلس و اقتصاد روآندا. اين مستند گزارشي از طريق يك ساختار قياسي، فصل هاي مختلف را به طور موازي پيش مي برد تا به شيوه اي كم و بيش ديالكتيكي، پاسخي براي پرسش هاي طرح شده بيابد.

آمريكا

جين شاهين نامزد مجلس سنا از حزب دموكرات در مبارزه اش با رقيب مذكر از حزب جمهوريخواهان، گروهي از دختران جوان را در ستاد انتخاباتي خود به كار گرفته است. اهميت موضوع امنيت ملي پس از واقعه 11 سپتامبر باعث شد او و زنان ديگر در ايالت هاي مختلف آمريكا مبارزه انتخاباتي را به رقيبان مرد خود واگذار كنند. اكنون پس از چند دوره موفق فرمانداري محبوبيت جين شاهين در ميان مردم به حدي است كه در يك گردهمايي خانگي زن ميزبان با وجود آنكه جمهوريخواه است، به شباهت ارزش هاي خود با جين شاهين (از حزب دموكرات) اشاره مي كند. اين صحنه كوتاه نشان مي دهد اشتراكات زنان مي تواند بر اختلافات حزبي آنها بچربد و در تلاش هاي سياسي-اجتماعي همسوي شان سازد.
اما همان طور كه هيلاري كلينتون در صحنه اي ديگر اشاره مي كند هنوز موانع بسياري بر سر راه زنان آمريكايي وجود دارد. ارزيابي ها نشان مي دهد جنسيت هيلاري بيش از سياست هاي او در شكست اش تاثير داشته است. در حال حاضر تنها 16 درصد از نمايندگان كنگره آمريكا را زنان تشكيل مي دهند و تنها هشت فرماندار از 50 فرماندار اين كشور زن هستند. جين شاهين معتقد است «تجربه زندگي زنان با مردان تفاوت هايي دارد كه نه بدتر اند و نه بهتر. اما زنان هنگام تصميم گيري اين تجربه ها و اولويت ها را مدنظر قرارمي دهند.»

شيلي

در دموكراسي نوپاي شيلي (برخلاف دموكراسي پيشرفته آمريكا)، دو سال و نيم است كه زني سوسياليست بر مسند رياست جمهوري تكيه زده است.
ميشل باچلت دختر يك نظامي بود كه از دولت مردمي سالوادور آلنده پشتيباني مي كرد. او تنها 22 سال داشت كه پدرش به دنبال كودتاي پينوشه (±973) در زندان جان سپرد. باچلت كه خود نيز مدتي در حبس و تحت شكنجه بود، مجبور به ترك وطن شد و در آلمان شرقي به حرفه پزشكي روآورد. پيش از آنكه حكومت پينوشه برچيده شود، باچلت به شيلي بازگشت تا سهمي در زمينه سازي براي دموكراسي در كشورش داشته باشد. او سپس در دولت دموكراتيك شيلي به مقام وزارت بهداشت و وزارت دفاع رسيد. انتشار تصاويري از باچلت با كلاه نظامي و سوار بر تانك، وجهه او را به عنوان يك «حامي دلسوز» در نگاه مردم تثبيت كرد و چندي بعد حزب سوسياليست از او خواست نامزد رياست جمهوري شود.
در مارس 2006 اين زن بي دين، بي شوهر و سوسياليست به رهبري كشوري برگزيده شد كه مذهب، مردگرايي و ملي گرايي در آن ريشه هاي عميق داشتند. باچلت همزمان فرماندهي قواي مسلح كشور را نيز برعهده گرفت. او پيرامون شيوه رهبري خود مي گويد: «به گمان من «فرماندهي» محاسبه توانايي ها نيز هست و توليد افكار و عقايدي كه همسو با اقدامات تو باشند.» باچلت در عين حال يك مادر، يك پزشك و يك عدالتخواه است كه مي خواهد رئيس جمهوري همه شيليايي ها باشد. او مي گويد: «وقتي از حمايت اجتماعي حرف مي زنم، اين تنها محدود به مادران نمي شود بلكه مساله عدالت اجتماعي است. اين روشي است كه به نظر من جامعه بر مبناي آن بايد سامان بگيرد. احساس من اين است كه در جامعه بايد حقوق اجتماعي همه افراد را تضمين كنيم و نه فقط حقوق اجتماعي را بلكه همچنين حقوق اقتصادي را.»
در ادامه فيلم ارتباط صميمانه باچلت با مردم نشان داده مي شود و اينوخوسا از زنان هوادار او مي پرسد: «چطور ممكن است در جامعه اي كه به قول خودتان كشور ماچوايست ها يا مردگراست، يك زن به رياست جمهوري برگزيده شود؟» بانويي ميانسال پاسخ مي دهد: «چون ما زن ها متحد شديم و شوهرانمان را قانع كرديم كه كشور نيازمند دگرگوني است. ما هميشه رئيس جمهورهاي مرد داشته ايم. چرا نبايد به زن ها فرصتي داد تلاش خود را بكنند. با اين كار مي توانيم به فرزندان آينده خود برابري را هديه كنيم، دنيايي آگاهانه با همبستگي بيشتر و خشونت كمتر.»

روآندا

نام كشور كوچك روآندا در آفريقا بيش از هر چيز يادآور يكي از دهشتناك ترين كشتارهاي قومي در تاريخ معاصر است كه 14 سال پيش رخ داد و طي آن حدود يك ميليون نفر در عرض 100 روز كشته شدند. اكنون اين كشور زخم ديده، از خاكستر خود سربرآورده است و در مسير توسعه گام برمي دارد. آلوئيسيا اينيومبا زني است كه پس از كشتارهاي قومي به مقام وزارت «خانواده، جنسيت و امور اجتماعي» منسوب شد و نقشي مهم در آشتي ملي و بازگشت آوارگان ايفا كرد. در آن زمان كشتارهاي قومي حدود 500 هزار كودك بي سرپرست برجا گذاشته بود. اينيومبا برنامه اي فوق العاده را به اجرا درآورد و زنان روآندا را ترغيب كرد اين كودكان را فارغ از خاستگاه قومي شان، به فرزندخواندگي بپذيرند. حاصل كار اين بود كه شمار كودكان بي سرپرست از نيم ميليون به چهارهزار نفر كاهش يافت. اينيومبا مي گويد: «به نظر من رئيس جمهوري ما آينده نگر بود. او مي دانست اگر روآندا بخواهد در مسير موفقيت پيش برود، زنان تكيه گاه اين حركت خواهند بود.»
اكنون مجلس روآندا بيش از هر مجلس ديگري در جهان، نمايندگان زن را در خود جاي داده است (نزديك به نيمي از كل نمايندگان). بسياري از روآندايي ها معتقدند زنان بيش از مردان مستعد صلح و آشتي اند. قانون اساسي جديد اين كشور تضمين كرده است دست كم 30 درصد از نمايندگان مجلس را زنان تشكيل بدهند. نتيجه مشاركت سياسي زنان اين بوده كه حقوقي همچون حق مالكيت و حق شاغل بودن (بدون اجازه شوهر) به زنان بازگردانده شده است. تصاويري گذرا از بحث و جدل پرشور نمايندگان زن با نمايندگان مرد بر سر موضوع بيمه درماني جديت آنان را در متقاعد ساختن مردان مخالف به نمايش مي گذارد.
افزايش مشاركت زنان در رهبري روآندا، آن هم با چنين سرعتي باورنكردني است و مي تواند الگويي براي ديگر كشورها باشد. شش تن از قضات دادگاه عالي اين كشور زن هستند، همين طور شهردار كيگالي (پايتخت)، وزير بازرگاني، وزير آموزش، وزير امور خارجه، وزير زيرساخت ها و وزير اطلاعات. بانويي ديگر كه وظيفه نظارت بر پليس كشور را برعهده دارد، در پاسخ به پرسشي درباره نحوه مديريت خود به عنوان يك زن، بر يك كلمه تاكيد مي كند: «گوش دادن» به مردم. سپس مي افزايد: «ديگر بحث زور بازو در ميان نيست. اگر بتواني مردم را ترغيب كني در هماهنگي با يكديگر زندگي كنند، آن وقت در مسير درست هستي.»
در نتيجه اصلاحات سياسي و مشاركت زنان در روآندا، موقعيت اقتصادي آنان نيز به طرز چشمگيري بهبود يافته تا جايي كه سهم آنها در مالكيت و مديريت اقتصاد خصوصي به 41 درصد رسيده است. بئاتريس كاكوبا زني است كه پس از 22 سال كار براي سازمان ملل به روآندا بازگشته تا در بازسازي كشورش سهمي داشته باشد. او با نوسازي مزرعه اي متروكه و پرورش گل در آن، اكنون به يك صادركننده گل رز تبديل شده است. 80 درصد از 220 كارگر مزرعه او را زنان تشكيل مي دهند. كاكوبا تاييد مي كند حضور زنان در نهادهاي سياسي به تنهايي براي پيشرفت كشور كافي نيست و مي افزايد: «چيزي كه براي روآندا مهم است اين كه بايد به مردها و زن هاي جوان روآندا نشان دهيم بخش خصوصي هم به زن هاي قوي نياز دارد.... چون وقتي در سياست تحول ايجاد كرديم، بعد چه كسي بايد آن ايده ها را درعمل به كار ببندد؟»
هرچند سياست هاي اقتصادي دولت زمينه را براي حضور فعال تر زنان در اقتصاد كشور فراهم ساخته است اما در نهايت افرادي همچون كاكوبا هستند كه با سرمايه گذاري و فعاليت در بخش خصوصي براي زنان و مردان آسيب ديده از درگيري هاي قومي، شغل و درآمد ايجاد مي كنند. يكي از معدود صحنه هاي عاطفي در اين مستند گزارشي هنگامي است كه يكي از كارگران زن مزرعه ، خاطره نجات خود از يك كشتارجمعي را بازگو مي كند و كاكوبا (كارفرماي او) كه تا به حال اين خاطره را نشنيده بود، با چشمان گريان، همدلانه او را در آغوش مي گيرد.
به نظر مي رسد عوامل اقتصادي در يك نظام سرمايه داري مانند آمريكا موانعي پيش پاي زنان مي گذارد.
جين شاهين مي گويد: «اگر نگاهي بيندازيم به اينكه چه كساني در آمريكا به طور سنتي پول را در اختيار داشته اند، مي بينيم مردها بوده اند.» تجربه جين اين است كه اگر زني وارد مبارزه انتخاباتي شود، نمي تواند انتظار حمايت مالي زيادي از اطرافيان خود كه اغلب زن هستند داشته باشد. در نتيجه مردان همچنان نقش تعيين كننده خود را در تركيب سياسي حفظ مي كنند. با اين حال از نظر شاهين نشانه هايي از تغيير وجود دارد كه ايجاد توازن به سود زنان را در آينده نويد مي دهد.
جمعه 5 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 251]