نگاهي به تلاش هاي تركيه براي دسترسي به انرژي هسته اي

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: نگاهي به تلاش هاي تركيه براي دسترسي به انرژي هسته اي
آنكارا - موضوع دسترسي تركيه به انرژي هسته اي كه قدمتي 50 ساله دارد، روز گذشته با ناكامي در برگزاري اولين مناقصه بين المللي براي احداث اولين نيروگاه هسته اي اين كشورمواجه و موجب شعله ور شدن بحث هاي داغ انرژي در تركيه و راههاي كاهش وابستگي به آن در اين كشور شد.

تركيه به عنوان كشوري كه بيش از 70 درصد انرژي خود را از خارج تهيه مي كند و از اين نظر به شدت به خارج وابسته است، در 50 سال گذشته همواره به گونه اي فكر استفاده از انرژي هسته اي و احداث نيروگاه هسته اي را در سر مي پروانده است.
شايد به قوت بتوان گفت در هيچ دوره اي به اندازه دوره فعلي و در شرايطي كه اين كشور در بين دوره 2003 تا 2007 ميلادي رشد سريع اقتصادي داشت، موضوع استفاده از انرژي هسته اي در تركيه ال به اين اندازه مورد تاكيد قرار نگرفته است.
دولت " رجب طيب اردوغان " اعلام كرده است كه در صدد است تا سال 2020 ميلادي حداقل 20 درصد نياز انرژي تركيه را از طريق نيروگاه هاي هسته اي تامين كند.
براساس اعلام منابع دولتي تركيه ، قرار است در مرحله اول سه نيروگاه هسته اي در دوره مشخصي در نقاط مختلف تركيه احداث شود كه اولين آن در منطقه " آك كويو" بندر مرسين واقع در جنوب تركيه و كناره درياي مديترانه خواهد بود.
قرار است، نيروگاه ديگري در بندر سينوپ در كنار درياي سياه احداث شود، ولي مكان نيروگاه سوم هنوز اعلام نشده است.
براي ساخت اولين نيروگاه هسته اي در آك كويو از چند سال پيش تلاش هايي به عمل آمد و نهايت فراخوان مناقصه براي 13 كنسرسيوم داخلي و خارجي داده شد كه فقط شش كنسرسيوم آمادگي خود را براي دادن پيشنهاد به مناقصه اعلام كرده بودند.
پنج كنسرسيوم از اين شركت ها پيشتر با مراجعه به وزارت انرژي تركيه خواستار به تعويق افتادن مناقصه براي بررسي هاي بيشتر در منابع تامين مالي اين پروژه بزرگ شده بودند.
" حلمي گولر " وزير انرژي تركيه به تازگي با اعلام اين كه كشورش ديگر تاب به تعويق انداختن طرح هاي انرژي هسته اي خود را ندارد، با درخواست به تعويق افتادن احداث نيروگاه هاي هسته اي از سوي كنسرسيوم هاي مذكور مخالفت كرده و گفته بود كه در تاريخ برگزاري مناقصه هر شركتي كه آماده باشد پيشنهاد خود را خواهد داد و گرنه از مسابقه خارج خواهد شد.
و چنين نيز شد. روز گذشته زمان برگزاري مناقصه فرا رسيد و به جز يك شركت روسي هيچ يك از پنج كنسرسيوم ديگر پيشنهادي را در اين زمينه ارايه نكردند.
نتيجه مناقصه احداث اولين نيروگاه هسته اي تركيه با گشوده شدن نامه پيشنهادات كنسرسيوم هايي كه فراخوان شركت در مناقصه را دريافت كرده بودند، روشن شد.
در اين مراسم كه در آنكارا در حضور خبرنگاران برگزار و بطور زنده شبكه هاي خبري تركيه نيز آن را پخش كردند، اعلام شد كه شش كنسرسيوم خارجي با شركاي داخلي دعوتنامه شركت در مناقصه را دريافت كرده بودند كه از بين آنها فقط كنسرسيوم روسي آسترو اكسپورت و شريك داخلي وي پيشنهادي را ارايه دادند.
پنج كنسرسيوم ديگر از دعوت خود براي اين مناقصه ابراز قدرداني كرده و پيشنهادي ارائه ندادند.
با اين تحول و با لحاظ معيارهايي كه سازمان انرژي اتمي تركيه براي احداث اولين نيروگاه هسته اي تركيه در آك كويو مرسين اعلام كرده بود، پيش بيني مي شود كه اين مناقصه باطل شود.
مناقصه هاي احداث نيروگاه هسته اي براي تركيه تاكنون سه بار باطل شده است.
در اين ميان امروز اتاق مهندسين برق تركيه نيز با صدور اطلاعيه اي با ادعاي اين كه شركت روسي داراي سابقه كاري نامطلوبي در نيروگاه هسته اي ارمنستان است، خواستار ابطال مناقصه شد.
ادعاهاي مختلفي در خصوص عدم تمايل شركت هاي بزرگ خارجي براي مشاركت در طرح احداث اولين نيروگاه هسته اي تركيه كه 15 ضمانت خريد برق توسط دولت را دارد، مطرح است.
تحليلي كه در شرايط فعلي بيشتر جلب توجه مي كند، انصراف شركت ها نه به دليل مخالفت هاي محافل طرفدار محيط زيست، بلكه به دليل بروز تزلزل هاي جدي در بازارهاي مالي جهان و دشواري در استقراض شركت ها و يا تامين اعتبار آنها از بازارهاي بين المللي براي اجرايي كردن طرح احداث اولين نيروگاه هسته اي تركيه است كه هزينه آن نسبت به طرحي كه مورد تصويب قرار خواهد گرفت بين 5 تا 11 ميليارد دلار خواهد بود.
گفته مي شود اگر گزينه سه هزار مگاواتي مورد قبول واقع شود، هزينه اي بين پنج تا شش ميليارد دلار و در گزينه پنج هزار مگاواتي هزينه 10 تا 11 ميليارد دلاري براي آن برآورد مي شود.
تركيه در نظر دارد تا سال 2020 ميلادي سهم نيروگاه هاي هسته اي در توليد برق خود را به هشت درصد و تا سال 2030 ميلادي به 20 درصد برساند.
سازمان انرژي اتمي تركيه پيشتر اعلام كرده بود كه معيارهايي را براي مشاركت در احداث نيروگاه هاي هسته اي در اين كشور اعلام كرده است و نسبت به توافقات سعي مي شود سهم داخلي در احداث آنها حدود 60 درصد باشد.
*** ماجراي استفاده از انرژي هسته اي در تركيه به سال 1960 ميلادي برمي گردد.
آمريكا در دوران جنگ سرد در مقابل پذيرش استقرار موشك هاي ژوپيتر در خاك تركيه به احداث يك نيروگاه كوچك هسته اي پژوهشي در منطقه كوچك چكمجه استانبول كمك كرد.
طرح احداث اولين نيروگاه هسته اي تركيه در سال 1967 ميلادي مطرح شد و بعد از يك دوره هفت ساله طرح احداث يك نيروگاه 300 مگاواتي تهيه شد، ولي با بروز تنش در روابط تركيه با آمريكا و حوادث قبرس دوباره ميان پرونده هاي راكد در بايگاني برده شد.
" تورگوت اوزال " رييس جمهوري فقيد تركيه در سال 1983 ميلادي در اولين سال نخست وزيري خود براي احداث يك نيروگاه 600 مگاواتي در آك كويو به روش ساخت بهره برداري و انتقال (بي.او.تي) را مطرح كرد كه اين نيز به سرانجامي نرسيد.
در سال 1987 ميلادي با بروز انفجار در نيروگاه هسته اي چرنوبيل اوكراين فعاليت هاي هسته اي تركيه در مركز تحقيقات هسته اي در استانبول نيز متوقف شد.
در سال 2000 ميلادي اجويت نخست وزير فقيد تركيه اعلام كرد كه كشورش از فكر تاسيس نيروگاه هسته اي منصرف شده است، ولي با روي كار آمدن حزب عدالت و توسعه و بروز رشد اقتصادي سريع در اين كشور، دولت اردوغان تلاشهاي گسترده اي را براي دسترسي به انرژي هسته اي شروع كرد.
همسو با اين تلاش ها يك نوع لابي حمايت از دسترسي تركيه به انرژي هسته اي و لابي مخالف اين جبهه نيز به طور بارزي فعاليت هاي خود را آغاز كرد.
گروه هاي موافق مي گويند تركيه براي داشتن رشد سريع اقتصادي و كاهش وابستگي به انرژي از خارج بايد از اين انرژي استفاده كنند.
به عقيده اين گروه سرانه استفاده از انرژي برق در تركيه دو هزار مگاوات است كه از ميانگين مصرف برق در كشورهاي صنعتي بسيار پائين است.
ميزان افزايش مصرف انرژي برق در تركيه به طور تقريبي در حدود دو برابر رشد اقتصادي اين كشور مي باشد.
به عبارت ديگر اگر اقتصاد تركيه هفت درصد رشد كند، ميزان افزايش در مصرف برق تركيه 14 درصد در سال خواهد بود.
اما طرفدران محيط زيست در تركيه مي گويند تركيه بايد از انرژي آب و انرژي خورشيدي و انرژي باد استفاده كند ولي واقعيت اين است كه گزارشهاي كارشناسانه اين را تاييد نمي كند.
توليد برق تركيه در حدود 210 ميليارد كيلوات ساعت در سال است و تركيه مجبور است هرسال حدود 20 تا 25 ميليارد كيلوات ساعت بر ميزان توليد خود افزايش دهد.
به رغم طرح هايي كوچكي كه در زمينه استفاده از انرژي آب تدوين شده تنها طرح بزرگ در دست اقدام احداث سد و نيروگاه آبي ايلوسو در جنوب تركيه مي باشد كه هزينه آن نيز حدود 5/2 ميليارد يورو مي باشد كه با اتمام طرح 6/3 ميليارد كيلوات ساعت بر توليد برق تركيه افزوده خواهد شد.
منابع وزارت انرژي تركيه مي گويند، طرح احداث نيروگاه هسته اي طرح بزرگي است و در صورت اتمام آن سالانه بين 25 تا 40 ميليارد كيلوات ساعت انرژي برق توليد خواهد كرد.
البته اين يك بعد مساله است ولي نحوه تامين مالي اين طرح عظيم كه بين چهار تا 11 ميليارد دلار برآورد مي شود، هنوز در هاله اي از ابهام است و اصولا خودداري شركتهاي بزرگ دنيا در اين مناقصه نيز در نگاه اول ناشي از دشواري در تامين اعتبار لازم ديده مي شود.
از طرف ديگر نيز با لحاظ اين كه هزينه امسال واردات انرژي تركيه بيش از 50 ميليارد دلار تخمين زده مي شود و اين يكي از مهم ترين عوامل كسري در تراز پرداختها و يا تراز ارزي اين كشور مي باشد، طبيعي است كه دستگاه دولتي به فكر منابع جديدي و راهها و راهكارهاي كاهش وابستگي 70 درصدي تركيه به خارج باشند.
اين كه دولت آنكارا تا چه اندازه در اجرايي كردن اين طرح ها موفق خواهد شد به عوامل متعدد داخلي و خارجي سياسي و اقتصادي بستگي دارد ولي منطقي ترين راه در شرايط كنوني توسعه و تعميق همكاريهاي انرژي تركيه با كشورهاي همسايه خود مي باشد.
آگاهان اقتصادي مي گويند، هرچند كه تركيه منابع انرژي در اختيار ندارد، ولي به لحاظ نزديكي جغرافيايي به منابع عظيم انرژي در منطقه خاورميانه و اورسيا و موقعيت ژئوپليتيك خود كه در نقطه اتصال شرق به غرب قرار دارد، مي تواند با پيگيري يك سياست مستقل، راه تعامل و همكاري راهبردي بيشتري را با همسايگان خود پيش گيرد.
خاورم**2011**230**1415
پنجشنبه 4 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 289]