مکان های دیدنی استان گیلان

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: موقعیت جغرافیایی استان گیلان

موقعیت : شمال ایران
مجاورت : شمال:جمهوری ترکمنستان جنوب: استان سمنان رب:استان مازندران و دریای خزر
آب و هوا: معتدل مدیترانه ای
وسعــــت: 22 هزار کیلومتر مربع
جمعـیــت:
تقسیمات: 16 شهر و 16 بخش و 45 دهستان
شهرستانها: آستارا، آستانه اشرفیه، اَملَش، بندر انزلی، رشت، رضوانشهر، رودبار، رودسر، سیاهکل، شَفت، صومعه*سرا، طوالش، فومَن، لاهیجان، لنگرود، ماسال
مرکـــــز : رشت

قلعه لمبسر - رودبار در ناحیه رودبار نیز بیش از هر چیز ویرانه های مربوط به قلعه های اسماعیلیه که بر فراز ستیغ کوهساران خودنمایی می کنند،* نمایان است.

دژ لمبسر یکی از عظیم ترین و وسیع ترین دژهای منطقه است که دو رود ‹‹نینه رود›› و ‹‹لمه در›› در دو سوی آن جریان دارند. قلعه لمبسر از سه جهت مخاور، جنوب و شمال به پرتگاه های مخوفی منتهی می گردد. بخشی از سمت خاوری آن، یعنی سمت رودخانه نینه رود، شیب کم تری دارد. به همین جهت، دیواری عظیم و قطور با سنگ های بسیار بزرگ ساخته اند که تا امروز قسمتی از آن پابرجاست و در حدود 20 متر طول و 10 متر ارتفاع دارد. قسمت جالب توجه دژ،* آب روی آن است که تا امروز هم مسیر آن را می توان تشخیص داد. این آب رو که از طرف شمال وارد دژ می شود، به آب انبارهای مکعب مستطیل شکلی به طول 80/5 متر و عرض 90/1 متر و عمق 90/1 متر منتهی می شود. این آب انبارها در دل سنگ کنده شده اند. سه آب انبار دیگر مانند این ها در طرف شمال و مخاور و در خارج از دیوارهای دژ دیده می شود. در آخرین قسمت محوطه شیب دار دژ، در یک پارچه سنگ که از خاور به باختر کشیده شده است، چند آب انبار نزدیک یک دیگر در دل سنگ کنده شده اند و آب انبار بزرگ حدود 12 متر طول دارد. این آب انبارها تنها مکان ذخیره آب دژ لمبسر نبوده اند؛ زیرا در پایین دیوار خاوری دژ ، جایی که آب انبارهای خارج قلعه در سنگ کنده شده اند، فضای سرپوشیده ای در ارتفاع 190 متری وجود دارد که با پله هایی ناهموار به لب رودخانه منتهی می شود. پهنای این فضای سرپوشیده 95 سانتی متر و قطر هلال تاق آن کمی بیش از 30 سانتی متر است. این فضای سرپوشیده فعلا از خاک و سنگ انباشته شده است. قلعه لمبسر یکی از شگفت انگیز ترین قلعه های ایران است و قدمت آن به دوران پیش از اسلامی می رسد.
قلعه بندبن قاسم آباد - رشت در روستای بندبن قاسم آباد برجی قدیمی به ارتفاع 12 متر سر برآورده که راه روهای زیرزمینی دارد و نقشی دفاعی داشته است.

این برج، بخشی از یک قلعه بزرگ بوده که برج نگهبانی ان در بخش جنوبی قلعه و مشرف بر دهکده بندبن هنوز سالم باقی مانده است.این برج سنگی به ارتفاع 7 متر و قطر 5/4 متر، هشت سنگ انداز سالم دارد. از خود قلعه جز یک دیوار سنگی با ملاط گچ به طول پنج متر و به پهنای 120 سانتی متر چیز دیگری بر جای نمانده و بخش شمالی آن توسط گنج یابان و غارتگران آثار باستانی ویران شده است. در جبهه خاوری، در قلعه به ارتفاع یک متر هنوز پابرجاست

مناره کسگر - رشت این مناره، در بخش مرکزی از توابع شهرستان صومعه سراو در 36 کیلومتری باختر شهرستان رشت واقع شده است.

مناره کسگر بر سر راه یک جاده قدیمی معروف به شاه عباسی واقع شده و یادآور مناره های عظیم دوره سلجوقی است که در دیگر نقاط ایران نیز وجود دارند. ارتفاع مناره 29 متر و قطر آن در پایه 7 متر و در بخش فوقانی 35/2 متر و شکل آن مخروطی است. این مناره احتمالا از آثار دوره سلجوقی است که در زلزله سال 69 به شدت آسیب دیده است

منطقه حفاظت شده سیاه کشیم - بندر انزلی این منطقه جنوبی‎ترین بخش تالاب انزلی را شامل می‎شود. آب*های اضافی فراهم آمده از رودخانه‎های واقع در حوزه آبریز سیاه کشیم از طریق تنگه نسبتاً باریکی که در شمال خاوری آن قرار دارد به بخش مرکزی تالاب انزلی وارد می‎شود.

با توجه به این *که اکوسیستم مورد نظر از هیچ نقطه دیگری با مرداب انزلی ارتباط ندارد لذا می‎توان آن را به صورت اکوسیستم جدایی در نظر گرفت. تالاب سیاه کشیم بین دو طول خاوری 49 درجه و 17 دقیقه و 49 درجه و 25 دقیقه و عرض‎های شمالی 37 درجه و 22 دقیقه و 37 درجه و 27 دقیقه قرار گرفته است. این پهنه آبی محدود است از شمال به خشکی ماه روزه – که به صورت شبه جزیره‏ای میان سیاه کشیم و مرداب انزلی استقرار یافته است – از خاور به تالاب انزلی و رودخانه سیاه درویشان، از جنوب به محدوده روستاهای لاکسار، نرگستان، چومثقال، گاو کده، کلسر، اسفند و مزارع شمالی چکوور و بالاخره از مغرب به مزارع ضیابر، مازران محله بهمبر و مزارع جنوبی ویشکا، از لحاظ تقسیمات کشوری محدوده مورد نظر در حوزه شهرستان‎های بندر انزلی و صومعه‏سرا قرار دارد. به طوری*که گفته می‎شود سال‏ها پیش از این یک عروس را از روستای اسفند (واقع در ساحل جنوبی این منطقه) به روستای آبکنار (که درکناره شمالی قرار دارد) با قایق می‎بردند که بر اثر وزش باد شدید قایق واژگون شده و عروس (که در زبان محلی «گیشه» خوانده می‎شود) در آب غرق می‎شود. لذا این منطقه به منظور حفاظت، توسط سازمان شکاربانی و نظارت بر صید سابق، انتخاب شد، با توجه به مشابهت واژه گیشه با نام کشیم (یکی از پرندگان آبزی است که برای زمستان گذرانی به این سامان مهاجرت می‎نماید) عنوان سیاه کشیم جهت این منطقه برگزیده شد.
منطقه ماسوله یکی از نقاط تاریخی منطقه ی ما سوله ، سایت تاریخی کهنه ما سوله است.این سایت در 6 کیلو متری شمال غربی شهر ما سوله و در ارتفاع 1800متری از سطح دریا واقع شده است .

کهنه ماسوله بر روی تپه ای به وسعت تقریبی 8/. هکتار قرار دارد ، و آثار پایه دیوار ها ی بناهای سنگی بر روی آن قابل مشاهده است. طی کاوش های انجام شده سالهای گذشته مشخص شده که این دیوارها متعلق به خانه ها واتاق هایی بوده که کوره ی ذوب آهن و فلزات دیگر در آنها وجود داشته است. در این اتاق ها آثاری از ظروف سفالی و ابزار فلزی متعلق به قرون پنجم و ششم هجری قمری به دست آمده است.

به نظر می رسد بدلایل نامشخص مردمان ساکن در این بنا ها این محل را ترک کرده و به تدریج در محل فعلی شهر ماسوله سکنی گزیده اند.

تاریخچه ماسوله

حدود هشتصد تا هزار سال پیش مردمانی از نقاط مختلف سرزمین گسترده ی ایران به دلائل نامعلومی به منطقه ی ماسوله کوچ کردند. این مردمان هم از شرق کشور (خراسان ) و هم از غرب کشور (کردستان و آذر بایجا ن ) آمدند. برخی از مردمان محلی نیز از این منطقه ای به نام کهنه ما سوله واقع در 6 کیلو متری شمال غرب این شهر همراه این افراد شدند، وجود گورستان و قبر های بی شمار داخل بافت تاریخی می باشد. طی کاوش های انجام شده از محوطه باستانی کهنه ما سوله سفالینه هائی متعلق به قرون پنجم تا هشتم هجری قمری بدست آمده است که دقیق ترین مستندات قابل توجه تاریخی می باشد.

جغرافیای طبیعی

دامنه های شمالی کوه های طالش که منطقه ای پوشیده از جنگل های انبوه و یا کم تراکم است دارای رودخانه ها ئی پر آب و کوهستانی که همه ی آنها به دریای خزر می رسند. شهر تاریخی ماسوله در جوار یکی از رود خانه های پر آب که به نام همین شهر نیز (ماسوله رود خان ) معروف است شکل گرفته است. جنگل های منطقه پوشیده از درختان را ش ،آزاد، بلوط، توسکا و زبان گنجشک می باشد که البته درختان آزاد و بلوط آن در گذشته بسیار بیشتر بوده است. اقلیم منطقه ی ما سوله در تا بستان معتدل و مربوط و در زمستان سرد و مرطوب محسوب می شود. دمای متوسط سالیانه حدود 12 در جه سانتیگراد و متوسط رطوبت نسبی ، میزان بارندگی و بارش برف سالیانه نیز به ترتیب 87% و حدود 700میلیمتر و800 میلیمتر می باشد. سالیانه بیش از 35 روز به صورت یخبندان و بیش از 100 روز با مه غلیظ سپری می گردد. در مجموع اقلیم مطبوع منطقه و محیط طبیعی دلپذیر در چهار فصل سال از شاخصه های مهم زیست محیطی ماسوله می باشند.

جغرافیای انسانی

رونق اقتصادی مستمر این شهر از مهم تر ین عوامل شکوفایی و رشد اجتماعی مردمان شهر تاریخی ما سوله بوده است . بر قرار ی ارتباط بین سه منطقه همجوار گیلان، خلخال و زنجان از طریق تبادل کالا ، پایه اساس اقتصاد ماسوله را شکل می داده است.

گلیکهای ساکن جلگه از شرق ، ترکان ساکن کوهستان از غرب و ترکان ساکن فلات از جنوب . در بازار این شهر همواره در تردد بودند و به خرید و فروش

محصولات محلی یکدیگر می پرداختند. وچود این مسافران و با زر گانان همیشگی و غریبه در ماسوله فرهنگ خاصی را در میان مردمان ساکن شکل داده است که خاص این منطقه می باشد. احداث را ه های ماشین رو جدید بین شهر های همجوار ، به تدریج باعث خلوت شدن و از رونق افتادن راههای کوهستانی شد وبه اقتصاد متکی به بازار آسیب جدی وارد آمد. این رکورد طی 60 سال اخیر منجربه تعطیل شدن فعالیت های اقتصادی شد و به نا چار گروهی کثیری از مردم به مرور زمان شهر را تر ک گفتند. سیر مهاجرت مردم به شهر های بزرگ همجوار به

گونه ای بوده که 3500نفر جمعیت ثابت سال 1325 تنها 811نفر در سال 1382 باقی مانده است. بیش از یک و سوم این افراد جنگل نشین اطراف هستند که جایگزین اهالی اصلی شهر شده اند. گویش مردمان شهر طالشی است که از

زبان های کهن ایران ریشه گرفته است.

بافت شهری

شکل پلکانی و مطبق شهر که در امتداد شیب کوه رو به جنوب و در طول خطوط

تو پو گرافی زمین کشیده است، پاسخگوی فعالیت های روز مره ی شهر ماسوله می باشد. این شکل شامل جهار مرحله ی اصلی است که همه ی آنها حول بازاری چهار سطه که به منزله ی قلب شهر می باشد جمع شده اند و این امر گویای این حقیقت است که کالبد بازار و حیات اقتصادی بازار اصلی ترین معیار در شکل گیری شهر بوده است . محلات اصلی چهار گانه در حال حاضر حدود 350 خانه ی مسکونی را در خود جای داده اند.

در گذشته ای نه چندان دور تعداد این خانه ها به بیش از 600واحد می رسیده است. بازار شهر نیز که مشتمل است بر حدود 120 باب مغازه چهار سطح ارتفاعی مختلف شکل گرفته و اصلی ترین معابر شهری مستقیماً به آن راه دارند. معابر شهری ماسوله به گونه ای هستند که امکان تردد وسائل نقلیه ی موتور ی در آنها به هیچ وجه وجود ندارد. تا حدود پنجاه سال پیش و در فصول بهار و تابستان بازرگانان نواحی اطراف به کمک چهار پایانی چون قاطر و اسب و حتی در برخی موارد شتر در این معابر در حال تردد بودند و امروز مردمان ما سوله به کمک فرقون حمل و نقل کالا را در معابر انجام می دهند. بدلیل شیب زیاد کوه محل استقرار این شهر تاریخی ، از گذشته های دور و بر اساس تجربیات معماران تمهیدات مناسبی جهت دفع آب های سطحی و همین طور فاضلاب اندیشیده و اجرا شده است.این تمهیدات شامل چهار شاخه ی اصلی اگوی شهری می باشد که فاضلاب همه خانه ها بعلاوه آب های سطحی جاری شده از طریق شاخه های فرعی تر را به این چهار شاخه رسانیده که در خاتمه به رود خانه ی ماسوله سرازیر می گردد.

معماری

واحد های ساختمانی تشکل دهنده بافت تاریخی شهر ماسوله مشتمل بر 350 خانه مسکونی می باشند که شاخص ترین ویژگی آنها همجوار ی آنهاست . این همجواری به گونه ای در نظر گرفته شده که باعث می شود تمام خانه ها زنجیر وار و به هم پیوسته در امتداد خطوط توپوگرافی زمین قرار داشته باشند.

هر واحد مسکونی بین یک یا چهار طبقه دارد. بیش از 70%آنها به صورت دو طبقه احداث شده اند، به طور معمول پایین طبقه غیر مسکونی بوده و کاربرد آنها چون انبار و طویله بوده است. راهروی ورودی خانه نیز همه شامل فضا های مسکونی بوده اند. طبقه پایین از مصالح سنگی و طبقات فوقا نی از خشت بنا می شده است. این معماری بگونه سازگار با شرایط اقلیمی ، توپوگرافیکی و اجتماعی فضاهای داخلی تقریباً یکسانی را شامل می شده اند.

این فضا ها عبارتند از اتاق اصلی ، اتاق زمستانی ، راهرو ورودی ، فضای راه پله ، انبار و دستشویی ، کوچکترین خانه نمونه با مسا حتی حدود 60 متر مربع در دو طبقه تمامی فضا های فوق را شامل می شده و تفاوت آن با بزرگترین خانه نمونه که حدود 300متر مربع بوده تنها در تعداد فضا ها و وجود بالکن(تالار)می باشد.

در هر حالت آفتاب گیری سا ختمان ، هدایت سریع آب باران جاری شده بر بام ، همجواری دقیق و متناسب با ساختمان های طرفین و چگونگی ارتباط با شارع عام مهمترین معیارهای طرح یک خانه بوده است.

قلعه رود خان

در فاصله 55 کیلو متری جنوب غرب ما سوله مجموعه ی عظیم و پر ابهت قلعه
رود خان قرار دارد. این قلعه با وسعتی نزدیک به 6/2 هکتار در ارتفاع 680متری از سطح دریا بر روی خط الراس کوهی پر شیب و پوشیده از درختان تنومند جنگلی واقع شده است. دیوار پیرامون قلعه که از سنگ . آجر بنا شده است با طول 1500
متر ، تعداد 65 برج دید بانی دارد. داخل این قلعه فضا های شاه نشین ،
قراول خانه ، آب انبار و زندان قابل مشاهده می باشد. بنای اولیه این قلعه به قرون پنجم و ششم هجری قمری باز می گردد. این بنا طی سالهای 918تا 921هجری تجدید بنا گشته و در سال 1175هجری قمری نیز حاکم فومن آن را تعمیر نموده است.

موزه مردم شناسی

گرد آوری ، حفظ و معرفی ابزار و اشیائی که روز گاری مورد استفاده مردم ماسوله قرار می گرفت نقش بسزایی در ضبط و تدوین آئین و شیوه ی زندگی مردم دارد .
این اشیإ که مقداری از آنان هم چنان در زندگی روز مره مردم وجود دارند به همت آقای فرهاد شرفی ،در بنائی نسبتاً قدیمی گرد آوری شده است که مورد بازدید گرد شگران قرار می گیرد

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 254]